«Τα Ωδεία αναδεικνύουν σπουδαίους καλλιτέχνες τόσο στο επίπεδο της εκτέλεσης όσο και της μουσικής δημιουργίας», Νίκος Καριώτης, Διευθυντής του Ελληνικού Ωδείου

Γεννήθηκε το 1958 στην Αθήνα, σπούδασε ανώτερα θεωρητικά (Αρμονία, αντίστιξη, φούγκα και σύνθεση με τον Μιχάλη Τραυλό στο Σύγχρονο Ωδείο Αθήνας απ’ όπου αποφοίτησε το 1994 με δίπλωμα σύνθεσης με γενικό βαθμό άριστα. Σπούδασε επίσης κιθάρα με την Όλγα Καλογριάδου και πήρε μαθήματα τραγουδιού από τον Γιώργο Ζερβάνο και την Mαρίνα Φιδέλη. Υπήρξε μαθητής των Αντώνη Κοντογεωργίου, Μαίρης Πετράν (διεύθυνση χορωδίας) και Ανδρέα Βουδούρη, Λευτέρη Χαλκιαδάκη (διεύθυνση ορχήστρας). Διδάσκει από το 1989 ανώτερα θεωρητικά και σύνθεση στο Εθνικό Ωδείο, στο Ελληνικό Ωδείο και στο Τροφώνιο Ωδείο Λιβαδειάς.
Το συνθετικό του έργο περιλαμβάνει μια συμφωνική εισαγωγή, μια συμφωνιέτα για ορχήστρα εγχόρδων, τρείς καντάτες για σολίστ χορωδία και ορχήστρα πάνω σε ποίηση Ν. Καριώτη, Νικ. Βρεττάκου και Κωνσταντίνου Καβάφη, δύο κουαρτέτα εγχόρδων, τραγούδια για φωνή και πιάνο, έργα μουσικής δωματίου, έργα για χορωδία α καπέλα.
Έργα του έχουν εκτελεστεί από καταξιωμένους σολίστ τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Είναι ιδρυτής του καλλιτεχνικού εργαστηρίου «Μαρσύας» και ως διευθυντής της χορωδίας του έχει κληθεί και διευθύνει στο παγκόσμιο φεστιβάλ του Cantonigros στην Ισπανία (2007), δύο φορές στο παγκόσμιο Φεστιβάλ θρησκευτικής μουσικής στο Loreto της Ιταλίας (2005, 2009). Επίσης έχει κατακτήσει ασημένιο μετάλλιο στο διεθνές θρησκευτικό φεστιβάλ της Πράγας (2008) και 2 ο βραβείο και χρηματικό έπαθλο στο Φεστιβάλ «Μίκης Θεοδωράκης» της Ναυπάκτου. Πρόσφατα κατέκτησε αργυρό μετάλλιο στο διεθνή διαγωνισμό του Partubice της Τσεχίας.
Από το 2007 αναλαμβάνει την διεύθυνση της χορωδίας του Μουσικού Ομίλου Σπάρτης την όποια εμφανίζει σε αρκετά ελληνικά φεστιβάλ καθώς και στην Ουγγαρία, επίσης μαζί της κατακτά την Άνοιξη του 2012 το 2 ο βραβείο και χρηματικό έπαθλο στο διεθνές φεστιβάλ «Μίκης Θεοδωράκης» στην Ναύπακτο.
Έχει διευθύνει επίσης την μεικτή χορωδία του Εθνικού Ωδείου Χαλανδρίου «Ασπασία Κανατσούλη». Σήμερα διευθύνει την παιδική χορωδία του Τροφωνίου Ωδείου Λιβαδειάς ενώ το 2008 ίδρυσε την Παιδική χορωδία και τη Μεικτή χορωδία του Δήμου Μεταμόρφωσης.
Ως διευθυντής της ορχήστρας δωματίου του Α.Σ.Μ.Α. και με την σύμπραξη της χορωδίας του καλλιτεχνικού εργαστηρίου «Μαρσύας» έχει παρουσιάσει έργα μεγάλων συνθετών, όπως J. S. Bach, A. Vivaldi, W. A. Mozart, F. Mendelssohn, S. Prokofiev, B. Bartοk, A. Piazzolla, Ν. Σκαλκώτα, Μ. Βάρβογλη καθώς και έργα νέων Ελλήνων συνθετών. Σήμερα είναι επίσης διευθυντής προγράμματος σπουδών στο Ελληνικό Ωδείο και ενορχηστρωτής – διευθυντής της Ορχήστρας του.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΙΡΗ ΓΚΙΩΝΗ – ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ

«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιό περιβάλλον γεννηθήκατε; Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια;
ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΙΩΤΗΣ: Πρώτα απ’ όλα ευχαριστώ για την τιμή που δίνεται να μιλήσω για την ζωή και το έργο μου. Μεγάλωσα στη Μεταμόρφωση στον Προφήτη Ηλία, μια συνοικία δημιουργημένη από εσωτερικούς μετανάστες της δεκαετίας του ‘60. Τα παιδικά μου χρόνια ήταν φτωχικά. Η οικογένειά μου βρέθηκε εκεί ξεριζωμένη καθότι ήταν από την πλευρά των ηττημένων του εμφυλίου και έχοντας υποστεί διώξεις, εξορίες και θανατικές ποινές.

«Π»: Τί σας ώθησε στη μουσική;
Ν.Κ.: Στη μουσική με ώθησε η Κερκυραϊκή καταγωγή μου από μητέρα καθώς και η τυχαία συνάντηση με τα κουαρτέτα του Μπετοβεν και του Μότσαρτ. Ξεκίνησα παίζοντας κιθάρα ερασιτεχνικά και στη συνέχεια σπουδάζοντας στο Ωδείο κλασική κιθάρα και ανώτερα θεωρητικά, σε ηλικία 16 ετών.

«Π»: Τί είναι η μουσική για εσάς;
Ν.Κ.: Η μουσική και ειδικότερα η σύνθεση είναι ο δρόμος μου για την αυτογνωσία ενώ η μουσική εκτέλεση η πιο ειλικρινής γλώσσα επικοινωνίας με τους άλλους. Η γνώση της οδηγεί τον άνθρωπο στην ανακάλυψη του βαθύτερου είναι του. Στην αρχαία Ελλάδα, ίσως το γνωρίζετε, θεωρούνταν επιστήμη.

«Π»: Πιστεύετε στο ταλέντο;
Ν.Κ.: Θα έλεγα πως πιστεύω περισσότερο στην κλίση που με πολλή δουλεία οδηγεί στην πραγμάτωση των καλλιτεχνικών στόχων του ατόμου. Άλλοτε είναι εμφανής από μικρή ηλικία (Μότσαρτ) και άλλοτε εμφανίζεται μέσα από διαρκή προσπάθεια και συνεχείς ανατροπές και αναθεωρήσεις (Μπετοβεν).

«Π»: Ποιοί οι αγαπημένοι σας συνθέτες;
Ν.Κ.: Κυρίως έχω αγαπημένα μουσικά ρεύματα. Λατρεύω τη μουσική της Αναγέννησης (Παλεστρίνα, Λάσο και Βικτόρια) από το Μπαρόκ μου αρέσει ο Μπαχ από τον Κλασικισμό ο Μπετοβεν, από το τον Ρομαντισμό ο Μάλερ και από τον 20ο αιώνα ο Ντεμπυσύ, ο Σέμπαιργκ και ο Μπάρτοκ.

«Π»: Ως Διευθυντής του Ελληνικού Ωδείου, πώς βλέπετε το μουσικό εκπαιδευτικό μας σύστημα και το επίπεδό του;
Ν.Κ.: Η μουσική εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι σε κάθοδο. Η μη διαβάθμιση των τίτλων των αποφοίτων των ωδείων καθώς και των ίδιων των μουσικών ιδρυμάτων (αναλόγως του επιπέδου σπουδών που παρέχουν) επίσης ο αθέμιτος και δυστυχώς οικονομικός και όχι ποιοτικός ανταγωνισμός των δημοτικών ωδείων προς τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, έχει ως αποτέλεσμα την πτώση του επιπέδου των μουσικών σπουδών. Από την άλλη, τα μουσικά σχολεία στελεχωμένα κατά κύριο λόγο με εκτάκτους καθηγητές που εναλλάσσονται αδυνατούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες μιας πραγματικά μέσης μουσικής εκπαίδευσης που θα προμηθεύει αφ’ εαυτού τους φοιτητές στα ανώτατα ιδρύματα και έτσι στα πανεπιστήμια εισάγονται κυρίως σπουδαστές από τα ωδεία τα οποία η πανεπιστημιακή κοινότητα τα αμφισβητεί.
Βέβαια, παρόλες αυτές τις αντιξοότητες τα ωδεία αναδεικνύουν σπουδαίους καλλιτέχνες τόσο στο επίπεδο της εκτέλεσης όσο και της μουσικής δημιουργίας κυρίως μέσα από την δουλειά τόσο των σπουδαστών όσο και αρκετών φωτισμένων συναδέλφων που τα στελεχώνουν.

«Π»: Οι διπλωματούχοι μαθητές των Ωδείων κάνουν καριέρα στην Ελλάδα ή μόνο διδάσκουν; Υπάρχει, θεωρείτε, χώρος;
Ν.Κ.: Δυστυχώς οι ευκαιρίες για καριέρα σολίστ ή και μαέστρων στην Ελλάδα με τις ορχήστρες να μετριόνται στα δάχτυλα ενός χεριού την μια Λυρική Σκηνή, τις δύο επαγγελματικές χορωδίες που φυτοζωούν είναι λιγοστές, ακόμη και η διδασκαλία δεν παρέχει μια ικανοποιητική αμοιβή λόγω της μεγάλης διαφοράς προσφοράς και ζήτησης καθώς και της πτώσης του ωρομισθίου.

«Π»: Τί είναι η κιθάρα για εσάς;
Ν.Κ.: Το μουσικό όργανο είναι το μέσον και όχι ο σκοπός της μουσικής.
Βρέθηκα με την κιθάρα στα χέρια όχι γιατί ήταν το όργανο που ήθελα, αλλά το όργανο που μπορούσα να αγοράσω και να ξεκινήσω στην ηλικία των 16 ετών. Η καρδιά μου πέταγε στον Μπετόβεν, τον Μάλερ, στη μεγάλη μουσική, οι συνθέτες και τα έργα που λάτρευα έλειπαν από το ρεπερτόριό της κιθάρας αλλά την αγάπησα και τις οφείλω ότι μου εξασφάλισε τα προς το ζην για να σπουδάσω σύνθεση και διεύθυνση.

«Π»: Είστε ικανοποιημένος από το πλούσιο συνθετικό σας έργο;
Ν.Κ.: Η διαρκής πάλη με τις ανάγκες της καθημερινότητας δεν μου έχουν επιτρέψει να γράψω όλα όσα έχω στο μυαλό μου. Θα ήθελα να ολοκληρώσω μια όπερα με λιμπρέτο «Το φως που καίει» του Βάρναλη καθώς και ένα μουσικό θεατρικό έργο πάνω στο «σύννεφο με πανταλόνια» του Β. Μαγιακόφσκυ.

«Π»: Έχετε βραβευθεί στην Ιταλία και την Τσεχία.
Ν.Κ.: Και τα δύο αργυρά μετάλλια τα πήραμε στην Τσεχία, στην Πράγα και στο Παρτουμπίτσε αλλά στην Ιταλία και στο Λορέτο μας έχουν φιλοξενήσει δύο φορές στο παγκόσμιο φεστιβάλ θρησκευτικής μουσικής το 2005. Και το 2010 εκεί είχαμε την ευκαιρία να τραγουδήσουμε μέσα στη μεγαλύτερη Βασιλική της Ευρώπης και να συναντηθούμε με σπουδαίες χορωδίες από όλο τον κόσμο.

«Π»: Πώς βλέπετε τις μουσικές σπουδές στην περιφέρεια;
Ν.Κ.: Το Ελληνικό Ωδείο έχει εκπαιδευτήρια στη Ρόδο, στο Ρέθυμνο, τον Πύργο, στις Σέρρες, στη Λευκάδα, στο Κιάτο, στο Άργος, όπου γίνεται καλή δουλειά. Επίσης στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν το Κρατικό Ωδείο Βορείου Ελλάδας και το Μακεδονικό, στην Πάτρα το Ωδείο της πολυφωνικής χορωδίας.
Επίσης καλή δουλειά γίνεται και σε κάποια δημοτικά ωδεία όπως της Λάρισας, της Καλαμάτας, των Ιωαννίνων και της Πάτρας. Γίνεται αλήθεια πολύ καλή δουλειά.

«Π»: Μιλήστε μας για την ορχήστρα δωματίου Α.Σ.Μ.Α.
Ν.Κ.: Η ορχήστρα δωματίου του ανεξάρτητου Συνδέσμου Μουσικής Ανάπτυξης ιδρύθηκε από εμένα και τους τότε μαθητές μου σύνθεσης και λειτούργησε τακτικά από το 2001 ως το 2011. Κύριος σκοπός της ορχηστές όσο και του Α.Σ.Μ.Α. η εκτέλεση έργων των σπουδαστών σύνθεσης ώστε να μπορούν να ακούσουν τα έργα τους και να διορθώσουν τις αδυναμίες τους. Σήμερα ο Α.Σ.Μ.Α συνεχίζει την λειτουργία του αλλά η ορχήστρα λειτουργεί περιστασιακά λόγω έλλειψης πόρων.
Το συνθετικό μου έργο περιλαμβάνει έργα μουσικής δωμάτιου, τρεις καντάτες για αφηγητή, σολίστ, χορωδία και ορχήστρα δωμάτιου, μια συμφωνική εισαγωγή, μια συμφωνιέτα, τρεις κύκλους τραγουδιών για φωνή και πιάνο, χορωδιακά.
Δείγμα της δουλειάς μου και ηχογραφήσεις των χορωδιών μου μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει στο κανάλι μου στο you tube https://www.youtube.com/channel/UCjxCIK6gFHCIPmDdCqB-gSg/featured

«Π»: Ως Διευθυντής Χορωδιών, έχετε διακρίνει σπουδαίες φωνές; Σπουδάζουν κλασικό τραγούδι;
Ν.Κ.: Κατά καιρούς έχουν περάσει από τις χορωδίες που διευθύνω σπουδαίες φωνές που αργότερα έκαναν καριέρα ως σολίστ ή επαγγελματίες χορωδοί ή και καθηγητές μονωδίας. Ενδεικτικά αναφέρω: Πέτρος Μαγουλάς, Παναγιώτης και Βάσω Καριώτη, Χριστίνα Γιαννακοπούλου, Μαρία Κονταξάκη, Μαρίνα Φιδέλη, Νεφέλη Κωτσέλη…

«Π»: Κατακτήσατε το 2ο Βραβείο και χρηματικό έπαθλο στο Φεστιβάλ «Μίκης Θεοδωράκης» στη Ναύπακτο.
Ν.Κ.: Είναι ένα φεστιβάλ αφιερωμένο στον Μίκη Θεοδωράκη πραγματοποιείται κάθε 2 χρόνια και οι χορωδίες διαγωνίζονται σε χορωδιακές διασκευές τραγουδιών συνθετών όπως Μ. Θεοδωράκης, Μ. Χατζιδάκις, Μ. Λοΐζος κ.λπ. Απέδιδε δε σημαντικά χρηματικά έπαθλα στις χορωδίες που θα καταλάμβαναν τις 3 πρώτες θέσεις.

«Π»: Οι νέοι ενδιαφέρονται για τη θρησκευτική μουσική;
Ν.Κ.: Θα έλεγα ότι υπάρχει ένα ενδιαφέρον για την βυζαντινή μουσική που καλλιεργείται τόσο στα ωδεία όσο και σε σχολές της εκκλησίας.

«Π»: Υπάρχει κάποια συνεργασία που ξεχωρίζετε ως σημαντική;
Ν.Κ.: Ναι, θυμάμαι πάντα τη συνεργασία μας με τον Αντώνη Κοντογεωργίου και τον Θεόδωρο Αντωνίου.

«Π»: Αγαπάτε την ποίηση και μάλιστα γράφετε. Τί σας εμπνέει;
Ν.Κ.: Νέος έγγραφα και διάβαζα συχνότερα. Τα τελευταία χρόνια έγραψα ερωτικά ποιήματα για τους τρεις κύκλους τραγουδιών μου καθώς και κοινωνικά για την καντάτα μου για τον Guy Debort.

«Π»: Ν. Βρεττάκος και Κ. Καβάγης, είναι οι δύο μεγάλοι ποιητές που έχετε επιλέξει για τη μουσική σας. Γιατί;
Ν.Κ.: Την καντάτα «De profundis» πάνω σε στίχους Ν. Βρεττάκου την συνέθεσα το 2012 για την 100στη επέτειο της γέννησής του και στην επέτειο θανάτου του Καβάφη συνέθεσα την καντάτα «Επέστρεφε».

«Π»: Ποιό το όραμά σας και τί σας στενοχωρεί;
Ν.Κ.: Το όραμά μου είναι η μουσική παιδεία να πάρει την αξία που της έδιναν στην αρχαία Ελλάδα και με στενοχωρεί που διαρκώς απομακρυνόμαστε από αυτό.

«Π»: Τί ετοιμάζετε;
Ν.Κ.: Ενορχηστρώνω έργα για την Ορχήστρα του ελληνικού Ωδείου, δουλεύω συνθετικά το «Σύννεφο με πανταλόνια» του Μαγιακόφσκυ ως μουσικό θέατρο και εναρμονίζω σμυρναίικα τραγούδια λόγω της εκατοστής επετείου από την Καταστροφή της Σμύρνης.