Ιός προσβάλλει το κοινωνικό κράτος, γράφει ο Βαγγέλης Ντάλης

Ιός που έχει μία ύπουλη συμπεριφορά. Σαν κι εκείνη της περσινής μετάλλαξης του κορωνοϊού. Πρώτα επωάζεται χωρίς να δίνει σημάδια, μετά προκαλεί κάποια ήπια συμπτώματα που γρήγορα εξασθενούν, ο ασθενής χαλαρώνει κι επαναπαύεται αλλά τελικά ο ιός χτυπάει με ένταση. Στέλνει στις ΜΕΘ. Διαρρηγνύει το κοινωνικό κράτος.

Γιατί να πληρώνω εγώ τα rapid-test των ανεμβολίαστων; Δική τους ευθύνη είναι. Ας έκαναν τα εμβόλια να μην αναγκάζονται συνέχεια να προσκομίζουν τα test στη δουλειά τους στις εξόδους τους κλπ». Αρχικά ακούγεται λογικό. Αν ήταν κουβέντα θαμώνα καφενείου μάλιστα, θα το προσπερνάγαμε στη λογική του «ο καθένας σε αυτή τη χώρα λέει το κοντό του και το μακρύ του» και δεν θα απαντούσαμε ίσως καν. Όταν όμως ακούγεται από επίσημα χείλη, παίρνει άλλη διάσταση. Για «τζαμπατζήδες που δεν δικαιούνται πρόσβαση σε δημόσιες δομές» μίλησε άλλο μέλος της κυβέρνησης.
Η ίδια ερώτηση αναπαράχθηκε από δημοσιογράφους, πρωϊνατζούδες, καλεσμένους, ακόμα και influencers, για να πούμε κάτι επίκαιρο. Με μορφή απορίας ή με το υποκριτικό «μας ρωτάει το κοινό, κ. υπουργέ…». Στον χρόνο που έχει ο θεατής όταν παρακολουθεί έντονους τηλεοπτικούς διαλόγους, δεν προλαβαίνει να επεξεργαστεί την ερώτηση που έγινε, το βάθος της ή τί πιθανά υποκρύπτεται από τη φαινομενικά αφελή ερώτηση. Στο μυαλό του προλαβαίνει να περάσει το απλοϊκό «ε, ναι, όποιος φταίει ας πληρώσει» και εντυπώνεται. Τρυπώνει στο πίσω μέρος του μυαλού του. Όπως κάθε ιός. Δεν σε ειδοποιεί την ώρα που μπαίνει στο σώμα σου. Φωλιάζει, δυναμώνει, αναπαράγεται και χτυπάει όταν έρθει η ώρα.

Και έρχεται η ώρα που μια κυβέρνηση, ας πούμε, αποφασίζει να τιμωρήσει με πρόστιμο ένα κατοστάρικο τους συνταξιούχους που δεν εμβολιάζονται. Ο ιός έχει κάνει τη δουλειά του. Είσαι έτοιμος να το αποδεχθείς. «Ε, ναι, αφού φταίνε;» Δεν βρίσκεις το λόγο να το επεξεργαστείς. Το άκουσες τόσες φορές στην τηλεόραση, το διάβασες σε τόσα σχόλια αναγνωστών σε ιστοσελίδες που πλέον το θεωρείς κοινό τόπο.
Δεν περνάει π.χ. από το μυαλό σου ότι αυτό προβάλλεται ως μέτρο που θα συνετίσει τους τους αδιάφορους, τους αμετανόητους ή και τους ανόητους και τους «ψεκασμένους». Σε έπεισαν ότι έγινε «για το καλό τους». Τώρα πόσο καλό είναι για ένα ανήμπορο συνταξιούχο που παίρνει μια συνταξούλα 400 ή 500 ευρώ και βγαίνει από το σπίτι μόνο για να ψωνίσει τα απαραίτητα, να του κόβεις τα 100, μάλλον δε σε απασχόλησε ε; Αν δηλαδή του κόψεις ένα γιατρό, φάρμακα ή βασικά τρόφιμα, πόσο καλό του κάνεις … ε;;;

Μήπως είσαι έτοιμος για το επόμενο βήμα; Μήπως είσαι έτοιμος να συζητήσουμε σοβαρά και το να μην νοσηλεύονται καν στα δημόσια νοσοκομεία όσοι δεν έχουν εμβολιαστεί; Ξέρεις πόσο στοιχίζει κάθε μία ΜΕΘ; Γιατί να πληρώνεις εσύ την «αδιαφορία» άλλων; Αλλά και τα φάρμακά τους γιατί να τα πληρώνεις εσύ που είσαι νομοταγής, υπάκουος και υπεύθυνος; Μήπως ο καθένας να πληρώνει τα δικά του γιατί ο καθένας έχει «ατομική ευθύνη» που νόσησε;
Όχι μόνο από τον κορωνοϊό. Και για τις άλλες ασθένειες. Όλοι, για παράδειγμα, ξέρουμε ότι οι καπνιστές μία μέρα θα νοσήσουν. Είτε ελαφριά, είτε βαριά, κάτι θα τους βρεί. Γιατί να πληρώνεις εσύ τις θεραπείες τους; Το ήξεραν και ανέλαβαν την «ατομική ευθύνη». Ε, ας πληρώσουν τώρα μόνοι τους. Γιατί να δικαιούνται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη; Αλλά και οι παχύσαρκοι; Δεν το ξέρουν ότι θα έχουν καρδιολογικά, μυοσκελετικά, ορμονολογικά και άλλα προβλήματα. Αλλά κι αυτοί που κάνουν καθιστική ζωή, όσοι δεν γυμνάζονται δεν θα νοσήσουν; Γιατί να τους πληρώνεις εσύ την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη; Μήπως, τελικά να διαλύσουμε τα ασφαλιστικά ταμεία κι ο καθένας να πληρώνει την ιδιωτική του ασφάλεια; Ο καθένας «τα δικά του» δηλαδή;
Επειδή καλά το αρχίσαμε, ας το συνεχίσουμε.
Γιατί να πληρώνουν για τη δημόσια εκπαίδευση άνθρωποι που δεν έχουν παιδιά;
Γιατί να πληρώνουν τα κρατικά κανάλια όσοι δεν βλέπουν τηλεόραση;
Γιατί να πληρώνουμε τη διατροφή των φυλακισμένων όταν αρκετοί από αυτούς μάλιστα είναι στυγνοί εγκληματίες;
Γιατί να πληρώνουμε επιδόματα στους άνεργους όλοι εμείς που δουλεύουμε για να ζήσουμε;
Γιατί να πληρώνουμε εμείς οι δημότες των εύπορων δήμων των βορείων προαστείων την ανάπτυξη υποδομών σε δήμους όπως της Μάνδρας και του Λαυρίου;
Γιατί να πληρώνουμε εμείς οι… «νοικοκυραίοι» για τους άστεγους, τα εγκαταλειμμένα παιδιά, τους εξαρτημένους στις μονάδες απεξάρτησης;
Τελευταίο και ανατριχιαστικότερο: γιατί να πληρώνουμε εμείς που θα ζήσουμε λιγότερο, πολυετείς συντάξεις σε όσους δεν λένε να μας ξεκουμπιστούν; Μήπως να μειώνονταν αναλογικά οι συντάξεις όσων ζουν περισσότερα χρόνια;

Μπορούμε να συνεχίσουμε γιατί ο κατήφορος δεν έχει τέλος. Ή μάλλον έχει αρχή, στην αντιστροφή του χρόνου. Την εποχή των σπηλαίων και της ζούγκλας. Μπορούμε να ξαναγυρίσουμε. Εκεί όπου ο καθένας φρόντιζε μόνο για την τροφή και την ασφάλεια τη δικιά του και της οικογένειάς του και ήταν μόνος κι αβοήθητος είτε από αρπαγές είτε από φυσικές καταστροφές, αρρώστιες και ατυχήματα. Αυτό θέλουμε;

Το κράτος – πρόνοιας και το κράτος – δικαίου όμως όπου και όσο επικράτησαν είχαν την ακριβώς αντίστροφη λογική. Ότι οι κοινωνίες που έχουν συνοχή και αλληλεγγύη πρέπει να αναλαμβάνουν το κόστος των ευπαθών ομάδων, των ανήμπορων συμπολιτών τους και όσων και για όσο χρονικό διάστημα είχαν ανάγκη από βοήθεια και στήριξη. Ειδικά οι μεταπολεμικές ευρωπαϊκές γενιές μεγάλωσαν μέσα σε μια κοινωνική ασφάλεια. Ότι αν χρειάζονταν κάποια βοήθεια θα μπορούσαν να έχουν μία στοιχειώδη κρατική αρωγή. Ότι δεν θα ήταν μόνοι και απροστάτευτοι. Ότι δεν θα ζούσαν τον κοινωνικό δαρβινισμό.
Σήμερα, με πρόσχημα την πανδημία, όλο αυτό το κοινωνικό δίχτυ ασφάλειας ξηλώνεται. Προσωπικές επιλογές απαγορεύονται, κοινωνικά δικαιώματα ακυρώνονται, οικονομικές και πολιτικές ελευθερίες περιστέλλονται. Η Ευρώπη εισάγει από την Κίνα και το βιοπολιτικό της μοντέλο. Όπου το κράτος καλύπτει à la carte ορισμένες μόνο κατηγορίες πολιτών, αναλόγως της συμπεριφοράς και των επιλογών των τελευταίων.
Για να φτάσουμε τελικά σε ένα κράτος που θα έχει μόνο δύο μηχανισμούς: τον εισπρακτικό (Εφορία) και τον κατασταλτικό (Αστυνομία). Αυτό θέλουμε;