Ελλάδα, Επανάσταση, Ανάσταση

Φέτος είναι πολύ κοντά η γιορτή της Επανάστασης του 1821 και της Ανάστασης του Χριστού. Ως καθηγητής στην Αυστραλία, προσπαθούσα να εξηγήσω στους μαθητές μου γιατί στην Ελλάδα γιορτάζουμε περισσότερο το Πάσχα από τα Χριστούγεννα εν αντιθέσει με τους βόρειους λαούς, τους Προτεστάντες π.χ., που δίνουν ιδιαίτερο βάρος στην γιορτή της Γέννησης του Χριστού. Θα πούμε δυο λόγια μόνο γιατί μεγαλύτερη ανάλυση θα κάνουμε το Πάσχα αναλύοντας ταυτόχρονα και τις γνωστές δηλώσεις του Ντάισελμπλουμ.

Η Ελλάδα με τα τόσα χρόνια σκλαβιάς έβλεπε την Ανάσταση του Χριστού ως το μήνυμα για την δική της Ανάσταση και αποτίναξη του τούρκικου ζυγού. Έτσι με την πίστη στα θεία ή την πίστη στην βοήθεια άλλων εθνών, η ελπίδα για επανάσταση διατηρήθηκε. Μετά τις πολλές απόπειρες που έκαναν λοιπόν οι Έλληνες να αποτινάξουν τον τούρκικο ζυγό, η σοβαρότερη και πιο αποτελεσματική ήταν αυτή του 1821, τότε που οι Έλληνες πίστεψαν στην Φιλική Εταιρεία και στην «Υπέρτατη Αρχή». Μια μυστικιστική δύναμη δηλαδή που θα τους βοηθούσε να ξεσηκωθούν και να νικήσουν. Η μυστηριώδης «Υπέρτατη Αρχή» εκπροσωπήθηκε κατά κάποιο τρόπο από τους Υψηλάντιδες και κατ’ επέκταση από τον Τσάρο.

Πολλά έχουν γραφτεί για την Επανάσταση του 1821 και το ποιος την ξεκίνησε. Δεν θα αντισταθώ εδώ να μπω στον πειρασμό να αναφέρω την ανιστόρητη και καθαρά ιδεολογική θέση του ΚΚΕ που έλεγε από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Μόσχας την εποχή της χούντας, ότι η Επανάσταση του 1821 ξεκίνησε από τους εμπόρους και τους κοτζαμπάσηδες και δεν ήταν ένας αυθόρμητος ξεσηκωμός του λαού και όλων αυτών που λέγονταν Έλληνες. Τα έλεγε αυτά το ΚΚΕ γιατί ήθελε να βάλει στο καλούπι της δικής του ιδεολογίας δυνάμεις που αναπτύχθηκαν τότε και δεν μπορούσε όχι μόνο να τις εξηγήσει, αλλά έπρεπε να τις προσαρμόσει στην Λενινιστική αντίληψη της ιστορίας.

Η Επανάσταση ξεκίνησε μέσα σε ένα εχθρικότατο πολιτικό περιβάλλον μιας Ευρώπης που μόλις είχε βγει από τους Ναπολεόντειους πολέμους που αμφισβήτησαν τις ελέω θεού Ευρωπαϊκές Μοναρχίες. Η Ιερή Συμμαχία του Μέτερνιχ με την μυστική του αστυνομία κατέπνιγε κάθε κίνημα αυτονόμησης. Η πίστη των Ελλήνων στην βοήθεια των άλλων δυνάμεων, τους βοήθησε να πιστέψουν και να οργανωθούν στην Φιλική Εταιρεία τα τελευταία χρόνια πριν την Επανάσταση. Η Επανάσταση ξεκίνησε, με όλες τις προβλέψεις εναντίον της, σαν προχθές 22 Μάρτη στην Καλαμάτα. Η έντονη δράση του Κολοκοτρώνη και του φίλου του κοτζαμπάση Μούρτζινου κατάφερε να ενώσει τους Μανιάτες ώστε να αρχίσουν την πολιορκία των κάστρων Μεθώνης, Νεοκάστρου και άλλων φρουρίων. Στις επόμενες μέρες αρχίζουν διάφορες επιθέσεις ελλήνων επαναστατών σε όλη την περιοχή της Μάνης και Καλαμάτας. Στη συνέχεια όλη η Πελοπόννησος παίρνει φωτιά. Το Λεοντάρι, η Πάτρα η Βοστίτζα (Αίγιο), τα Καλάβρυτα με Ζαίμηδες, Χαραλάμπηδες, Λόντους ο Πύργος με τους Σισίνιδες, Βιλαέτηδες και Άχολους. Τον Απρίλη αρχίζουν στην Ρούμελη με Οδυσσέα Ανδρούτσο, Θανάση Διάκο, Πανουργιά, Γκούρα και άλλους. Στα νησιά ξεσηκώθηκαν λίγο αργότερα. Οι Υδραίοι για παράδειγμα δεν ήθελαν να ξεσηκωθούν, γιατί τα συμφέροντά τους ταυτίζονταν με την εξουσία των Τούρκων. Όμως οι Επαναστάτες Κουλοδήμας, Καπετάν Αντώνης και ο γαμπρός του Μιαούλη Γκίκας πήγαν με τον λαό που ήθελε να ξεσηκωθεί και απείλησαν να κάψουν τους νοικοκυραίους αν δεν ξεσηκωνόντουσαν, όπως μας λέει ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματά του.

Αν κρίνουμε και από άλλα ανάλογα περιστατικά, διαβάζοντας τα απομνημονεύματα των αγωνιστών όπως του Κολοκοτρώνη, του Μακρυγιάννη, του Φωτάκου και άλλων, διαπιστώνουμε ότι η επανάσταση ξεκίνησε από τον λαό και όχι από τους κοτζαμπάσηδες, οι οποίοι ναι μεν έλαβαν μέρος, αλλά οι περισσότεροι προσέβλεπαν, όπως φάνηκε αργότερα, στην εδραίωση της δικής τους εξουσίας επί των ραγιάδων κάνοντας πέρα τους Τούρκους. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι δεν βοήθησαν, αλλά ούτε να παραβλέψουμε ότι π.χ. οι Μανιάτες δεν ξεκίναγαν μια επιχείρηση αν δεν πληρώνονταν ή ότι ο Σισίνης από την Γαστούνη έστελνε μόνιμα τροφές στους επαναστάτες της Πελοποννήσου. Κατά τον Κολοκοτρώνη, είχε μόνιμη εφεδρεία με 4.000 σφαχτά και 600 καρβέλια ψωμί την ημέρα για τον στρατό της Πελοποννήσου. Ο Αγώνας όμως ήταν δύσκολος γιατί ήταν ένας άτακτος στρατός και οι περισσότεροι προσέβλεπαν στα λάφυρα που θα έπαιρναν ή στα αξιώματα που θα κέρδιζαν στο νέο κράτος που φάνηκε να γεννιέται. Έτσι λοιπόν η πολιορκία της Τριπολιτσάς που ήταν στρατηγικό σχέδιο του Γέρου έφερε πολλά λάφυρα στους Επαναστάτες, αλλά η απληστία τους δεν άφησε το 1/3 των λαφύρων για το ταμείο της Πατρίδας όπως είχε συμφωνηθεί. Η επιτυχία του Κολοκοτρώνη στην Τρίπολη έφερε όχι μόνο τον φθόνο στους κοτζαμπάσηδες, αλλά και την καχυποψία ότι αποκτά δύναμη στον λαό και χάνουν αυτοί.

Όταν ο Γέρος πληροφορήθηκε αυτήν την στάση των καπεταναίων/κοτζαμπάσηδων από τον Φωτάκο τον υπασπιστή του είπε: «Έχεις δίκαιον παιδί μου, διότι βλέπουν τους Τούρκους σκοτωμένους, με τους οποίους είχαν μαζί την εξουσίαν, τώρα την επήρε το έθνος. Αν εγελάσθηκαν και έκαμαν την επανάστασιν, ήλπιζαν να κληρονομήσουν τους Τούρκους και να γείνουν αυτοί εις τον τόπον τους, αλλ’ αργά το εσυλλογίσθηκαν». Δυστυχώς όμως για τον Γέρο έμελλε να μπει φυλακή και παρ’ ολίγον να εκτελεσθεί, πράγμα όμως που δεν απέφυγε ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας ο Καποδίστριας.

Ο Καποδίστριας, ως υπουργός εξωτερικών του Τσάρου, ήξερε από διοίκηση και προσπάθησε να βοηθήσει τον λαό. Πραγματικά με τις έντονες προσπάθειές του κατάφερε να σώσει από τον λιμό τα δυο πρώτα χρόνια της θητείας του τους ρακένδυτους Έλληνες. Η προσπάθειά του να δομήσει ένα σύγχρονο κράτος προσέκρουσε στα οργανωμένα συμφέροντα των κοτζαμπάσηδων, πολλών ανόητων διανοουμένων που ξιφουλκούσαν εναντίον του φανταζόμενοι την δημοκρατία της Γαλλικής Επανάστασης, τις ραδιουργίες των Κωλέτη και Μαυροκορδάτου. Ο μεν Κωλέτης μόλις είδε ότι ο Αλή Πασάς δεν είχε μέλλον έφυγε και κατέβηκε στην Πελοπόννησο και με διάφορες ραδιουργίες κατάφερε να υπουργοποιηθεί επί Καποδίστρια και ταυτόχρονα να τον υπονομεύει. Όπως λέει ο ιστορικός Νίκος Σβορώνος, είναι ο πολιτικός που εισήγαγε την διαφθορά στην πολιτική εξουσία, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Είναι ο πρώτος πολιτικός που πλούτισε με 630.000 δρχ. όπως λέει ο συγγραφέας Ευάγγελος Κοροβίνης στο βιβλίο του «Η Νεοελληνική Φαυλοκρατία», εκδόσεις Αρμός, Αθήνα 2008, 5η έκδοση, σελ. 24. Ο δε φαναριώτης Μαυροκορδάτος για να πάρει το βάπτισμα του πυρός στην Επανάσταση, ώστε μετά να το εξαργυρώσει με τους θώκους της εξουσίας, δεν δίστασε να οδηγήσει 4.000 έλληνες και φιλέλληνες στην μάχη του Πέτα όπου αποδεκατίστηκαν από τους Κιουταχή και Ομέρ Βρυώνη. Αν και κατέστρεψε τους Έλληνες μπήκε στα πολιτικά πράγματα του νέου κράτους και με συνεχείς ραδιουργίες προσπαθούσε να επιβάλει το Αγγλόφωνο κόμμα του. Με δική του πρωτοβουλία συνήψε η Ελλάδα το πρώτο δάνειο του Αγώνα με την Αγγλία από το οποίο τα περισσότερα χρήματα κατασπαταλήθηκαν και διασπαθίστηκαν από την επιτροπή δανείου Ορλάνδο, Ζαϊμη και Λουριώτη.

Να σημειωθεί ότι το δάνειο δόθηκε με την εγγύηση του Λόρδου Βύρωνα και από τις 800.000 λίρες ήρθαν στην Ελλάδα μόνο 298.000 και τα περισσότερα σπαταλήθηκαν από τον Κουντουριώτη για να επικρατήσει στην πρώτη εμφύλια διαμάχη. Το 1824 συνάπτεται άλλο δάνειο 816.000 λίρες και η διαχείρισή του γίνεται από τους Άγγλους αφού παραγκώνισαν την επιτροπή που αποτελούνταν από τα ίδια άτομα για την σύναψη του πρώτου δανείου. Κατάφεραν να πάρουν τρία πολεμικά πλοία «Καρτερία», «Επιχείρηση» και «Ερμής», την φρεγάτα «Ελλάς» από την Αμερική και κάποια κανόνια. Από τότε η Ελλάδα έπεσε στα χέρια των Άγγλων και αυτά δεν οφείλεται τόσο στην απληστία και αρπακτικότητά τους, αλλά κυρίως στα δικά μας ελαττώματα και συμπεριφορές. Δεν νομίζω να σας θυμίζει τίποτα αυτό;…

Θα μπορούσαμε να γράψουμε αρκετά και για τον Καποδίστρια. Ένα μόνο θα γράψω: Ξεκίνησε την προσπάθεια να κάνει κτηματολόγιο και να μοιράσει τις κρατικές γαίες στον λαό, αλλά συνάντησε τρομακτικές αντιδράσεις και με την δολοφονία του το έργο όχι μόνο δεν προχώρησε τότε, αλλά και σήμερα είναι σε εκκρεμότητα. Σας λένε τίποτα οι δασικοί χάρτες; Παρ’ όλα αυτά όμως θα πρέπει να πούμε ένα ΖΗΤΩ σε όλους και ως Έλληνες πρέπει να μαθαίνουμε την ιστορία μας και την καλή και την κακή. Χρόνια πολλά.