Φίλε μην ξεχνάς, κι αυτό θα περάσει!, γράφει ο Θανάσης Καμπισιούλης

Φυσικά και είναι πολύ καλό να έχεις φίλους. Ο Σωκράτης όταν ρωτήθηκε ποιό είναι το απόκτημα που συμφέρει περισσότερο είπε: «ο σταθερός φίλος». Στις ημέρες μας, πέρα από όλα τα γνωστά οφέλη της φιλίας, μπορείς να αποκτάς εμπιστευτικές πληροφορίες που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα είχες έγκαιρα την πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες. Έτσι, ένας φίλος μου που έχει …«άκρες» στις Βρυξέλλες μου είπε πως την 15η Δεκεμβρίου όλη η Ευρώπη θα έχει καθολικό λοκντάουν. Μια φίλη μου με ενημέρωσε – «ξέρει καλά ανθρώπους στο Υπουργείο Παιδείας» – πως τα σχολεία θα κλείσουν την επόμενη εβδομάδα. Ένας άλλος μου είπε να ετοιμάζομαι για εκλογές! Ξέχασα να τον ρωτήσω αν εννοούσε τις εκλογές στο ΚΙΝΑΛ, ΠΑΣΟΚ κλπ. Παλιός πασόκος αυτός, μάλλον αυτές τις εκλογές θα εννοούσε…

Τώρα, για να είμαι ειλικρινής, δεν γνωρίζω αν έχω τους φίλους που πρέπει να έχω. Οι έρευνες μέχρι σήμερα δεν έχουν καταλήξει στον αριθμό των φίλων που πρέπει να έχει κάθε άνθρωπος. Σίγουρα όμως δεν είναι εύκολο να γνωρίζεις καινούργιους ανθρώπους και να κάνεις νέες φιλίες όσο περνούν τα χρόνια. Ωστόσο, πριν εμπιστευτούμε κάποιον πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι τον γνωρίζουμε πολύ καλά. Καθόλου δεν πρέπει να μας ανησυχεί το ερώτημα: «πόσοι φίλοι είναι αρκετοί». Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που κάποιοι νόμιζαν ότι έχουν αρκετούς φίλους και στη δύσκολη στιγμή δεν εμφανίστηκε κανένας. Συνήθως αρκεί ένας φίλος που πάντα είναι εκεί: δηλαδή και στα εύκολα και στα δύσκολα ο αριθμός των φίλων που έχουμε στη ζωή μας είναι λιγότερο σημαντικός από το ρόλο που παίζουν στη ζωή σου.
Υπάρχει – είναι η αλήθεια – η πεποίθηση ότι όσο περισσότερους φίλους έχουμε, τόσο περισσότερο χαρούμενοι είμαστε. Ισχύει άραγε αυτό; Εμένα οι «εμπιστευτικές» πληροφορίες που έμαθα από τους τρεις φίλους μου με οδήγησαν στη ματαίωση κάθε σχεδίου για τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Χρειάζομαι περισσότερους φίλους, καθώς αρκούν τρεις φίλοι για να μου χαλάσει τη διάθεση αφού με πληροφορήσαν ότι έρχονται άσχημες ημέρες; O Άγγλος συγγραφέας Άλεξ Μόριτ αναρωτιέται πώς μπορεί κάποιος να ισχυρίζεται ότι έχει 11.000 φίλους. Η λέξη «φίλος», λέει χαρακτηριστικά, κάποτε περιέγραφε άτομα που ξέρεις και συμπαθείς. Σήμερα περιγράφει κάποιον που ίσως δεν έχεις συναντήσει ποτέ στη ζωή σου, κάποιον που είναι φίλος φίλου σου ή κάποιον που απλά έχει πατήσει like σε μία ανάρτησή σου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έναν εικονικό φίλο δηλαδή.

Δεν θέλω, εννοείται, να ανατρέψω τις έρευνες που καταλήγουν πως οι φίλοι κάνουν καλό στην ψυχική μας υγεία, μας βοηθούν να διαχειριστούμε και να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, να ξεπεράσουμε στρεσογόνες και δυσάρεστες καταστάσεις και μας δίνουν την δύναμη να αλλάζουμε την κακή μας διάθεση. Ούτε τις έρευνες που μας λένε πως δεν πρέπει να δίνουμε σημασία στους «εικονικούς» φίλους, αλλά στους πραγματικούς. Απλά, θα αναφέρω ότι μοιράστηκα τα παραπάνω σε ένα κοινωνικό δίκτυο και κατάφερα να ξεπεράσω την κακή διάθεση. Να επαναφέρω το εορταστικό πνεύμα χάρη σε ένα εικονικό φίλο μου. Αυτός ο διαδικτυακός φίλος μου θύμισε το παραμύθι με το βασιλιά και τον γέρο υπηρέτη του.
Ο βασιλιάς μας, λοιπόν, ζήτησε από τους σοφούς του παλατιού του να του βρουν το πιο πολύτιμο μήνυμα, που να είναι όμως αρκετά σύντομο ώστε να χωράει στο εξίσου πολύτιμο πετράδι που κοσμεί το δαχτυλίδι του. Καθώς κανένας από τους σοφούς δεν μπορεί να σκεφτεί κάτι για την περίσταση, ο βασιλιάς στρέφεται στον γέρο υπηρέτη του, ο οποίος τον ήξερε από μικρό παιδί. Εκείνος του δίνει το μήνυμά του, μαζί με τη συμβουλή να το διαβάσει μόνο όταν δεν θα έχει καμία άλλη διέξοδο.
Πράγματι, ο βασιλιάς διαβάζει το μήνυμα σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία κατά τη διάρκεια ενός πολέμου και, όντως, αμέσως αρχίζει να διαφαίνεται μια αχτίδα φωτός. Σύντομα έρχονται ευτυχισμένες μέρες, και τότε ο υπηρέτης παροτρύνει τον βασιλιά να διαβάσει ξανά το μήνυμα. Ο βασιλιάς ξαφνιάζεται, παρ’ όλα αυτά ακολουθεί τη συμβουλή του υπηρέτη του και συνειδητοποιεί την πεμπτουσία αυτού του μηνύματος: όπως και το κακό, έτσι και το καλό είναι εξίσου εφήμερο, και ο άνθρωπος δεν πρέπει ούτε να επαναπαύεται αλλά ούτε και να απελπίζεται, παρά να αντιμετωπίζει τη ζωή με ψυχραιμία, καθαρό μυαλό και ελπίδα.
Ο βασιλιάς και ο σοφός υπηρέτης θα μπορούσαν να είναι ο ίδιος άνθρωπος που κάποιες φορές λειτουργεί με το συναίσθημα, ενώ κάποιες άλλες με τη λογική. Το ιδανικό βέβαια είναι αυτά τα δυο να βρίσκονται σε ισορροπία, ώστε να μην επικρατεί το ένα σε βάρος του άλλου κάθε φορά που πρέπει να πάρουμε κάποιες αποφάσεις. Από την άλλη, θα μπορούσε ο βασιλιάς και ο γέροντας να είναι οι φίλοι μας και εμείς. Ο στόχος είναι να ισορροπήσουμε σε όλα αυτά που λέμε και μας λένε, σε αυτά που κάνουμε και μας κάνουν και όχι να κατηγορεί ο ένας τον άλλο. Στα καλά νέα και στις αισιόδοξες στιγμές να έχουμε την ίδια απάντηση που έχουμε και για τα δύσκολα. Αυτή του γέροντα υπηρέτη.

Οι τέσσερις αυτές λέξεις, «κι αυτό θα περάσει», απλές και ουσιαστικές, έχουν τεράστια σημασία για τη ζωή μας. Λειτουργούν σαν μια μαγική φράση που τη λες μέσα σου για να πάρεις δύναμη, σαν μια μικρή προσευχή που σε προστατεύει, σαν μια υπενθύμιση πως όλα είναι περαστικά. Στα καλά και στα κακά να την θυμίζεις στους φίλους σου. Για να μην χάνουμε το παρόν για ένα αβέβαιο – έτσι κι αλλιώς – μέλλον. «Η πηγή του άγχους βρίσκεται στο μέλλον. Αν μπορείς να κρατήσεις το μέλλον έξω από το μυαλό σου, μπορείς να ξεχάσεις τις στεναχώριες σου», μας λέει ο Τσέχος συγγραφέας Μίλαν Κούντερα.

• Αν θέλετε να επικοινωνήσετε μαζί μου: eetsi@windowslive.com