Πανδημία COVID-19, από υγειονομικό διακύβευμα σε κομματικό επίδικο, γράφει ο Νέστορας Χατζούδης

Έχουν ήδη περάσει δυο χρόνια αφ’ ότου στα μέσα ενημέρωσης είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους νύξεις για κάποια επιδημία σε επαρχία της Κίνας. Στην αρχή δεν ασχοληθήκαμε καθόλου. Ήταν πολύ μακριά για να μας αφορά…! Όμως καθώς ο σημερινός κόσμος είναι στενά δικτυωμένος, γρήγορα οι νύξεις και οι φήμες έγιναν επιβεβαιωμένες πληροφορίες. Ο ιός είχε «δραπετεύσει» ήδη και σε άλλες χώρες και το κύμα των ανησυχιών άρχισε να κατακλύζει τον κόσμο. Φυσικά έφτασε και στα μέρη μας. Ήταν τότε που κυβερνήσεις και υπεύθυνοι Υγειονομικών Φορέων στις διάφορες χώρες προβληματίζονταν για τα μέτρα προστασίας που έπρεπε να ληφθούν και τα απαραίτητα και ασφαλέστερα φαρμακευτικά μέσα που η ιατρική επιστήμη είχε στη διάθεσή της για να μην επαναληφθούν τραγωδίες επιδημιών που καταγράφτηκαν στην ιστορία.

Όπως ήταν επόμενο η απουσία ειδικού θεραπευτικού μέσου (φάρμακο) ανέδειξε την κρίσιμη σημασία των προληπτικών μέσων και μέτρων για την προστασία από τον ιό και τον περιορισμό της διασποράς του. Έτσι οι υγειονομικές υπηρεσίες των χωρών εξειδίκευσαν τα μέτρα υγειονομικής προστασίας, τα ειδικά ερευνητικά κέντρα επιδόθηκαν σε μια πρωτοφανή προσπάθεια για την ανακάλυψη εμβολίου και οι κυβερνήσεις καθόρισαν τους όρους λειτουργίας των διαφόρων τομέων της κοινωνίας και σε συνεργασία με τους υγειονομικούς φορείς υποδείχθηκαν τρόποι συμπεριφοράς στους πολίτες. Και βέβαια ενισχύθηκαν οι υγειονομικές υπηρεσίες και πάρθηκαν μέτρα οικονομικής στήριξης για τα πληττόμενα τμήματα του πληθυσμού. Φυσικά σε κάθε χώρα στο πλαίσιο των πολιτικών, κοινωνικών, οικονομικών δυνατοτήτων και ιδιαιτεροτήτων.
Ο ιός, πολύ γρήγορα τελικά, διασπάρθηκε σ’ ολόκληρο τον πλανήτη και πήρε τα χαρακτηριστικά πανδημίας. Όπως προκύπτει από τη καμπύλη εξέλιξης της μόλυνσης, με όποιες μικρές ή μεγαλύτερες διαφορές και αποκλίσεις κατά χρονικά διαστήματα και κατά χώρα, ο βαθμός ταχύτητας της διασποράς του και η ένταση των συνεπειών του, σχετίζονται με τη δεκτικότητα των ανθρώπων στα διαθέσιμα μέσα της ιατρικής επιστήμης (εμβόλιο μέχρι στιγμής) και την ανταπόκρισή τους στα υποδεικνυόμενα μέτρα πρόληψης και προστασίας. Επιβεβαιώνεται δηλαδή, και στην περίπτωση που βιώνουμε, ότι ο ρόλος των μελών μιας κοινωνίας – με την ατομική και συλλογική τους ιδιότητα – είναι το κλειδί για την αποτελεσματική αντιμετώπιση συλλογικών απειλών και κινδύνων και γενικά για την επίτευξη συλλογικών στόχων. Αναδείχθηκε, με άλλα λόγια, με τραγικό τρόπο η κρίσιμη σημασία της ατομικής ευθύνης των πολιτών προς την Κοινωνία.

Βέβαια, η αίσθηση της ατομικής ευθύνης δεν είναι δεδομένη. Εξαρτάται από διάφορους παράγοντες και δεν διακρίνει στον ίδιο βαθμό τα μέλη μιας κοινωνίας. Ούτε και νοείται, στις μέρες μας, επιβολή δια νόμου. Με εντολές…(!). Είναι γνωστό όμως ότι οι περισσότεροι από τους πολίτες, που για διάφορους λόγους είναι ενταγμένοι και σε μια ξεχωριστή, μέσα στην ευρύτερη Κοινωνία, επιμέρους συλλογικότητα (πολιτική, ιδεολογική, θρησκευτική, συνδικαλιστική, επαγγελματική, καταγωγική κλπ.), διακατέχονται από το αίσθημα του «ανήκειν». Αίσθημα που εκδηλώνεται συνήθως με την εμπιστοσύνη τους προς τα άλλα μέλη και την ηγεσία του Φορέα, την αποδοχή των συλλογικών αποφάσεων, των υποδείξεων, των παραινέσεων και βέβαια την ενεργό συμμετοχή τους στην υλοποίησή κοινών στόχων. Από αυτό το αναμφισβήτητο γεγονός αναδύονται ερωτήματα που αφορούν στη στάση των ηγεσιών των διαφόρων πολιτικών και κοινωνικών Φορέων κατά τη διάρκεια της πανδημίας και στην άρνηση σημαντικής μερίδας συμπολιτών μας να κατανοήσουν τη σημασία της ατομικής τους ευθύνης απέναντι στο συνάνθρωπο τους και ευρύτερα προς τη κοινωνία. Συγκεκριμένα:
– Υπήρξαν, σ’ αυτά τα δύο χρόνια, πρωτοβουλίες των Φορέων αυτών ανάλογες των ιδιαίτερα σοβαρών κινδύνων που εγκυμονεί η επέλαση της πανδημίας;
– Υπήρξαν παρεμβάσεις τους που να παροτρύνουν στην υιοθέτηση, αποδοχή και ανταπόκριση των μελών τους και γενικά των πολιτών στις υποδείξεις πρόληψης και προστασίας κατά του ιού;
– Ποια θα ήταν σήμερα η εξέλιξη της πανδημίας αν οι ηγεσίες όλων αυτών των φορέων και ιδιαίτερα της Εκκλησίας με την γνωστή ευρεία επιρροή της στο θρησκευόμενο τμήμα της κοινωνίας και των κομμάτων με τη δύναμη της πειθούς προς τα μέλη τους αλλά και την πολυετή τεχνογνωσία καμπανιακών ενημερωτικών και παροτρυντικών παρεμβάσεων τους προς το κοινωνικό Σώμα;
– Δεν θα είχαν από καιρό «ισοπεδωθεί» οι περίφημες καμπύλες που αναπαριστούν τον αριθμό των κρουσμάτων και των θανάτων;
Χωρίς αμφιβολία μερικές χιλιάδες συνανθρώπων μας από αυτούς που «έφυγαν» σήμερα θα ζούσαν και σε κάθε περίπτωση οι κορυφώσεις στις διακυμάνσεις των καμπυλών της επιδημίας δεν θα μας τρόμαζαν. Δυστυχώς, με εξαίρεση το αρχικό μικρό χρονικό διάστημα, η πανδημία δεν αντιμετωπίστηκε από το πολιτικό μας σύστημα ως έκτακτη συλλογική υγειονομική απειλή για να δοθεί ενιαίος παλλαϊκός χαρακτήρας στην αντιμετώπισή της. Έτσι, στη συνέχεια, η μετάλλαξή της από υγειονομικό διακύβευμα σε πολιτικό-κομματικό επίδικο ήταν αναπόφευκτη. Μια σύντομη σάρωση στη μνήμη μας αναδεικνύει την προσπάθεια μετουσίωσης των όποιων θετικών ή αρνητικών αποτελεσμάτων στη πορεία αντιμετώπισης της πανδημίας σε πολιτικό όφελος ή κόστος και τη συνεχή διελκυστίνδα για ιδιοτελή κομματική αξιοποίηση τους.
Αφορμή για το παρόν άρθρο υπήρξαν οι παρεμβάσεις στο δημόσιο λόγο ενός δικού μας διακριτού πολιτικού παράγοντα και ενός διοικητικού-επιχειρησιακού στελέχους ξένης χώρας σχετικά με την αντιμετώπιση της πανδημίας:
– Είναι εξαιρετικά επείγον. Να κηρύξουμε πανστρατιά για τη 3η δόση. Είναι καθήκον της κοινωνικής Αριστεράς και όλου του προοδευτικού κόσμου να το πράξουν. (Εφημ. ΕΦΣΥΝ 1-11-2021 Ν. Φίλης).
– Το μήνυμα προς τους πολίτες ήταν ότι επρόκειτο για πόλεμο με τον κορωνοϊό και η κοινωνία πρέπει να αγωνιστεί ενωμένη, «όχι ο καθένας χωριστά». (Εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 1-11-2021 συνέντευξη του υπεύθυνου Εμβολιασμού της Πορτογαλίας).

Στη χώρα μας «το εξαιρετικά επείγον να κηρύξουμε πανστρατιά» (ενεργοποίηση, συστράτευση, στοίχιση ατομικών ευθυνών) κατά του ιού για το πολιτικό μας Σύστημα εξακολουθεί, δύο χρόνια μετά, να αποτελεί ζητούμενο. «Το επείγον και το καθήκον», παρά την έξαρση των κρουσμάτων, των θανάτων και το κίνδυνο κατάρρευσης του ΕΣΥ, δηλώνεται απελπιστικά καθυστερημένα και ως απλή προσωπική έκκληση ενός πολιτικού. Αντίθετα στη Πορτογαλία ανήγαγαν την πανστρατιά του λαού, και όχι ενός πολιτικού χώρου μόνο, εξαρχής σε πρωταρχικό ζητούμενο του αγώνα τους κατά της πανδημίας και πέτυχαν να ελέγξουν τις συνέπειες της.