Φωτιές: χρειαζόμαστε νέο σχέδιο, γράφει ο Γιώργος Πένταρης

Φανταζόμουν ότι ο Αύγουστος θα ξεκινούσε ωραία παρά τις δυσκολίες του κορωνοϊού και των μεταλλάξεων, αλλά – φεύ! – έγινε Αύγουστος του 2007, τότε που σαν αυτές τις μέρες κάηκε η Πάρνηθα και μετά η Ηλεία με τα 1.200.000 στρέμματα στάχτη μαζί με τον Κρόνιο Λόφο της Αρχαίας Ολυμπίας. Θυμάμαι τότε ότι ο εξ Ηλείας καταγόμενος βουλευτής του Καραμανλή, Βύρων Πολύδωρας, είχε πει ότι «νικηθήκαμε από τον στρατηγό άνεμο». Τότε είχα πάει στην Αρχαία Ολυμπία και είδα ότι η φωτιά έκαψε το Κρόνιο από βαριά αμέλεια της πυροσβεστικής, η οποία τότε ήταν αποδιοργανωμένη από τις ρουσφετολογικές παρεμβάσεις στο Σώμα από την κυβέρνηση Καραμανλή. Με αφορμή αυτή τη φωτιά έγραψα ένα άρθρο με τίτλο «Από μια γράνα (χαντάκι) κάηκε η Αρχαία Ολυμπία» όπως είχε πει ο Πολύδωρας. Ήταν το πρώτο μου άρθρο σε ένα blog που είχα και μπορείτε ακόμη και σήμερα να το διαβάσετε στο http://outopia-gp.blogspot.com. Εκεί θα βρείτε και πολλά άλλα άρθρα κυρίως για την κρίση που ερχόταν ακάθεκτη.

Όλοι θα θυμάστε ότι προηγήθηκε εκείνη την εποχή η φωτιά στην Πάρνηθα, από την οποία ακόμη το βουνό δεν έχει συνέλθει. Από τότε στην Ελλάδα φωτιές έχουν υπάρξει πολλές με πολύ σοβαρές ζημιές σε ανθρώπινες ζωές, σε περιουσίες και στο ανεκτίμητο φυσικό περιβάλλον. Η μεγαλύτερη ζημιά μετά την Ηλεία του 2007 με τα τριχίλιαρα που μοίρασε ο Καραμανλής, έγινε με άλλη κυβέρνηση, του ΣΥΡΙΖΑ, στο Μάτι όπου εκεί είχαμε εκατόμβη θυμάτων. Το τι γράφτηκε και τι αλληλοκατηγορίες έγιναν για αυτή τη φωτιά, όπως και για τις άλλες φωτιές δεν λέγεται. Κανείς όμως δεν έριξε ευθύνη και στους κατοίκους με τα αυθαίρετα που ήταν τόσο κοντά που δεν χωρούσαν να περάσουν δύο αυτοκίνητα και με κλειστή πρόσβαση στην παραλία για τους επισκέπτες. Ήταν μία συνταγή αυτοκτονίας όπως και έγινε, αλλά ευθύνη στους κατοίκους καμία.
Σήμερα που γράφω αυτές τις γραμμές, έχουμε 12.000 στρέμματα στάχτη του δάσους της Βαρυμπόμπης, 30 βιοτεχνίες καμένες, 80 μεγάλα σπίτια και πολλές άλλες εγκαταστάσεις. Τώρα που γράφω κινδυνεύει για άλλη μια φορά η Αρχαία Ολυμπία και η Εύβοια κοντεύει να γίνει κι αυτή στάχτη. Δεν χρειάζεται να απαριθμήσουμε τις άλλες φωτιές όπως στην Σταμάτα, στην Κόρινθο κτλ που έγιναν φέτος…
Όλες οι πυρκαγιές έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά και το βασικότερο είναι ότι δεν επιλέγουν κυβέρνηση για να κάψουν. Το άλλο είναι ότι πολλές φωτιές, ίσως άνω του 40%, είναι προβλέψιμες όχι μόνο στο ότι θα ανάψουν, αλλά και στην πορεία που θα ακολουθήσουν, η οποία καθορίζεται κυρίως από το ανάγλυφο της περιοχής και βέβαια σε συνδυασμό με τον άνεμο.
Αν αναλύσουμε τα δεδομένα πυρκαγιών με τις νέες μεθόδους ανάλυσης δεδομένων και με την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, μπορούμε με μεγάλη ακρίβεια να προβλέψουμε που μπορεί να ξεκινήσει μια πυρκαγιά ακόμη και αν αυτή είναι εμπρησμός εκ προθέσεως ή εξ αμελείας. Το δεδομένο ότι κάθε χρόνο θα έχουμε πυρκαγιές από διάφορες αιτίες είναι μια βεβαιότητα και στατιστικά μπορούμε να προβλέψουμε και το πλήθος αυτών ανά μήνα. Με τις δορυφορικές εικόνες έχουμε απόλυτη ακρίβεια για την κατανομή θερμοκρασίας εδάφους ανά περιοχή και από εκεί σε συνδυασμό και με τα δεδομένα από παλιές πυρκαγιές να έχουμε μοντέλα πρόβλεψης.
Αυτό το πράγμα όμως, παρά την σοβαρότητά του δεν έχουμε δει να εφαρμόζεται στην πυροσβεστική υπηρεσία και ώστε να υπάρχει κατάλληλη επιτήρηση. Και λέω επιτήρηση γιατί μόνο εάν υπάρξει επέμβαση σε μια αρχόμενη πυρκαγιά εντός το πολύ μισής ώρας μπορεί να ελεγχθεί. Χθες στην Βαρυμπόμπη ξεκίνησε στις 1.30 το μεσημέρι και νερό έριξαν κατά τις 3 μ.μ. γιατί προφανώς τα εναέρια μέσα θα ήταν κάπου αλλού και δικαιολογημένα. Αν όμως περιπολούσε ένα Canader σε όλη την Αττική και Κορινθία, για παράδειγμα, θα μπορούσε να κάνει ρίψη νερού χωρίς καθυστέρηση και θα έσβηνε την φωτιά εν τη γενέσει της. Αφού είναι γνωστό ότι ατυχήματα με μετασχηματιστές είναι πάμπολλα, γιατί ο ΑΔΜΗΕ δεν έχει εφαρμόσει ένα σύστημα αντιπυρικής προστασίας για κάθε μετασχηματιστή; Κανονικά στη θέση κάθε μετασχηματιστή θα έπρεπε το έδαφος να είναι αποψιλωμένο σε έκταση ενός στρέμματος, να μην πω και τσιμενταρισμένο με εγκατάσταση νερού και πυρόσβεσης και ταχύτατης πρόσβασης. Αν ήταν έτσι αυτός ο μετασχηματιστής στο Κρυονέρι δεν θα είχαμε αυτή την καταστροφή.
Ένα άλλο θέμα είναι η κινητοποίηση των πολιτών. Τα παλιά χρόνια η συμμετοχή των πολιτών στην κατάσβεση των πυρκαγιών ήταν υποχρεωτική και γινόταν και σχετική εκπαίδευση στην δασοπυρόσβεση. Σήμερα οι πολίτες απομακρύνονται από την περιοχή και αφήνουν τις περιουσίες τους στο έλεος της φωτιάς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είδα χθες σε ένα σπίτι στις Αδάμες, να πιάνει φωτιά ο κήπος περίπου δύο τετραγωνικά και αντί οι τρεις κάτοικοι που ήταν εκεί να πέσουν πάνω να την σβήσουν έφυγαν με την προτροπή δύο αστυνομικών. Είναι σίγουρο ότι αυτό το σπίτι θα κάηκε και εξ αυτού και κάποιο γειτονικό.
Από τα παραδείγματα που έφερα προκύπτει ότι η δασοπυρόσβεση θα πρέπει να αναδιοργανωθεί σε νέες βάσεις σύγχρονα με τα νέα τεχνολογικά δεδομένα και τις πληροφορίες που έχουν εδώ και δεκαετίες συγκεντρωθεί στο πυροσβεστικό σώμα. Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη ότι πυρκαγιές θα γίνονται είτε από ατύχημα είτε από ανθρώπινη εκούσια ή ακούσια ενέργεια. Για το θέμα της ανθρώπινης αιτίας μόνο φέτος είδαμε μέσα στον Ιούλιο διαφήμιση από την ΕΡΤ για τον τρόμο της πυρκαγιάς, αλλά είναι πολύ soft. Πρέπει να γίνεται διαφήμιση από όλα τα κανάλια για τον τρόμο της πυρκαγιάς, να δείχνονται δηλαδή σπίτια και αυτοκίνητα που καίγονται και ανθρώπους να τρέχουν αλαφιασμένοι φωνάζοντας βοήθεια. Και όχι μόνο αυτό, αλλά να τονίζεται και η βαριά τιμωρία του εκούσιου ή ακούσιου εμπρηστή όχι με φυλακή, αλλά με δήμευση της περιουσίας του υπέρ του ταμείου πυρόπληκτων. Πρέπει η κυβέρνηση να νομοθετήσει επ’ αυτού επειγόντως. Άραγε θα μάθουμε ποτέ για τον υπαίτιο της φωτιά στη Σταμάτα και την ποινή του; Δεν πρέπει οι ποινές αυτού του είδους να ανακοινώνονται με έμφαση από τα ΜΜΕ;
Τώρα δεδομένου του κόστους που συνεπάγεται μια πυρκαγιά είναι πολύ φτηνότερο να εφοδιαστεί η πυροσβεστική με περισσότερα εναέρια μέσα ώστε να γίνονται εναέριες περιπολίες σε όλες τις επικίνδυνες περιοχές. Να δημιουργηθεί πρόγραμμα από την πυροσβεστική σε υποχρεωτική βάση με ανταμοιβή είτε μόρια διορισμού στο δημόσιο, είτε άδειες, είτε δωρεάν παροχές σε ξενοδοχειακές μονάδες για διακοπές είτε διάφορες άλλες παροχές ώστε στις επικίνδυνες περιοχές να υπάρχουν οργανωμένα σώματα εθελοντών για δασοπυρόσβεση. Είναι πάρα πολύ σημαντική η συμμετοχή του λαού σε αυτά και απορώ πώς τα κόμματα της Αριστεράς δεν το έχουν προτείνει. Λαϊκή συμμετοχή λέμε…
Να χρησιμοποιηθούν συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που προβλέπουν τον χρόνο και τόπο μιας πιθανής πυρκαγιάς και να εκδίδουν σήματα συναγερμού για τα πυροσβεστικά μέσα, τις εναέριες περιπολίες και για τα εθελοντικά σώματα.
Για να είμαστε ρεαλιστές, όλα τα παραπάνω μέτρα και πολλά άλλα ποτέ δεν θα σταματήσουν τις πυρκαγιές και ούτε είναι αυτός ο στόχος. Στόχος είναι να ελαχιστοποιείται κάθε φορά η ζημιά που γίνεται σε μια πυρκαγιά με βασική αρχή την πρόληψη. Όταν έγινε η ζημιά στο Μάτι περιμέναμε ότι κάτι θα αλλάξει όσον αφορά την δασοπυρόσβεση, αλλά η μόνη αλλαγή είναι το μεγάλο ρωσικό πυροσβεστικό. Θα πρέπει η πολιτεία να αναγνωρίσει το θέμα των πυρκαγιών ότι είναι εθνικού ενδιαφέροντος και όλος ο πολιτικός κόσμος να συμφωνήσει σε ένα σύγχρονο πλαίσιο δασοπυρόσβεσης που θα πλαισιώνεται και με αλλαγές όπως είπαμε στον ποινικό κώδικα για την αυστηρή τιμωρία των εμπρηστών με δήμευση της περιουσίας τους.
Εύχομαι σε όλους τους φίλους αναγνώστες καλές διακοπές, όπου κι αν πάτε, και όλοι να γυρίσουμε πίσω υγιείς και αισιόδοξοι.