Υπερθέρμανση, του Βαγγέλη Ντάλη

Θερμανθήκατε λίγο παραπάνω αυτήν την εβδομάδα λόγω μίνι-καύσωνα ή εντάξει, φυσιολογικά, αφού είναι καλοκαίρι; Θεωρήσατε αφύσικα τα μπουρίνια στις αρχές αυτού του μήνα, το χαλάζι και το τροπικό κλίμα ή τα θεωρήσατε τα τελευταία ξεσπάσματα μιας καθυστερημένης άνοιξης; Τα αποτελέσματα πάντως, κοινής έρευνας των επιστημόνων της NASA και της NOAA, που δημοσιεύτηκαν στο Geophysical Research Letters, πρέπει να μας ανησυχήσουν, καθώς, σύμφωνα με αυτά, η θερμότητα που παγιδεύεται από το έδαφος, τους ωκεανούς και την ατμόσφαιρα της Γης, έχει διπλασιαστεί μέσα στα τελευταία 14 χρόνια. Δεν είναι δηλαδή ένα ακόμα πιο έντονο καλοκαίρι. Σύμφωνα με τις μετρήσεις της δικιάς μας Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, η μέση ετήσια θερμοκρασία στην Ελλάδα αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια.

Παρατηρώντας μετρήσεις δορυφόρων για το πόση ενέργεια του Ήλιου μπαίνει στην ατμόσφαιρα της Γης και πόση αντανακλάται πίσω στο διάστημα, οι επιστήμονες σύγκριναν τα δεδομένα με τις μετρήσεις των ωκεάνιων θερμοκρασιών για να καταλάβουν το ποσό που απορροφάται από αυτούς. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι σε αυτό το ενεργειακό ισοζύγιο από το 2005 έως το 2019, η θερμότητα που απορροφήθηκε από τη Γη έχει αυξηθεί.
Ο ερευνητής της NASA, Norman Loeb, δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας: «Οι δύο αυτοί πολύ ανεξάρτητοι τρόποι να δούμε τις αλλαγές στο ενεργειακό ισοζύγιο της Γης, συμφωνούν απόλυτα και μας δείχνουν και οι δύο αυτή τη μεγάλη αλλαγή, η οποία μας δίνει μεγάλη σιγουριά πως πρόκειται για ένα πραγματικό φαινόμενο και όχι απλά ένα κατασκεύασμα των οργάνων. Οι τάσεις που παρατηρήσαμε είναι πολύ ανησυχητικές».
Τουλάχιστον οι περισσότεροι είμαστε ενημερωμένοι, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Το 98% των Ελλήνων και των Ελληνίδων πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα σοβαρό πρόβλημα για τον πλανήτη, ενώ μεταξύ των νέων, το ποσοστό φθάνει στο απόλυτο 100%, σύμφωνα με τα ευρήματα έρευνας που πραγματοποίησε η Opinion Poll. Μάλιστα σε ποσοστό 92% οι Έλληνες πολίτες πιστεύουν ότι οι φυσικές καταστροφές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, ενώ, μόλις το 6% έχει αντίθετη άποψη. Και όχι μόνο οι φυσικές καταστροφές αλλά κι αυτές οι «τυχαίες» φωτιές που εντελώς τυχαία κατακαίνε βουνοπλαγιές στις οποίες σχεδιάζεται να στηθούν ανεμογεννήτριες.
Η αιολική αλλά και η ηλιακή ενέργεια αποτελούν βέβαια «πράσινες» μορφές ενέργειας. Έχουν κι αυτές όμως ένα ενεργειακό κόστος για τον πλανήτη. Πρέπει να καταναλωθεί άλλης μορφής ενέργεια για να στηθούν, ενέργεια για να λειτουργήσουν και ειδικά οι ανεμογεννήτριες έχουν μία τεχνολογία που, προς το παρόν, τους δίνει διάρκεια ζωής το πολύ 20-25 χρόνια. Δεν σκαρφαλώνουμε δηλαδή στις βουνοκορφές, τις τοποθετούμε κι έπειτα έχουμε για πάντα φτηνή ενέργεια χωρίς περιβαλλοντική επιβάρυνση. Αυτή είναι μία πολύ αφελής προσέγγιση που στηρίζεται στην άγνοια.
Στην ίδια έρευνα διαπιστώθηκε ότι πάνω από το 68% των πολιτών δεν γνωρίζει για τις προτεραιότητες του ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας μας, ενώ μόλις το 25% έχει μία σχετική εικόνα. Ακούμε δηλαδή κυβερνητικές ή ευρωπαϊκές εξαγγελίες και μένουμε ήσυχοι ότι πάμε προς μία πιο ήπια εκμετάλλευση της φύσης. Δυστυχώς έχουμε δρόμο ακόμα. Διότι η ανάπτυξη τεχνολογιών πραγματικά φιλικών προς το περιβάλλον κινείται με πιο αργούς ρυθμούς από ότι η καταστροφή του.
Είναι τέτοια η ανησυχία σε όσους γνωρίζουν και παίρνουν τις αποφάσεις ώστε ακόμα και ο πολεμικός συνασπισμός που λέγεται ΝΑΤΟ θεώρησε υποχρέωσή του να κάνει κάτι. Στην τελευταία σύνοδό του, αυτό το μήνα, για πρώτη φορά γίνεται αναφορά στην κλιματική αλλαγή ως «πολλαπλασιαστής απειλών που επηρεάζει την ασφάλεια της Συμμαχίας». Οι Σύμμαχοι συμφωνούν να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από στρατιωτικές δραστηριότητες και εγκαταστάσεις. «Καλούμε τον Γενικό Γραμματέα να διατυπώσει έναν ρεαλιστικό, φιλόδοξο και συγκεκριμένο στόχο για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τις πολιτικές και στρατιωτικές δομές και εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ και θα αξιολογήσει τη σκοπιμότητα επίτευξης καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2050».
Ακούγεται, βέβαια, κοροϊδευτικό και εξόχως υποκριτικό να μιλάει το ΝΑΤΟ για αέρια του θερμοκηπίου, όταν είναι γνωστό ότι οι πόλεμοι μόνο που έχει προκαλέσει ή υποδαυλίζει προκαλούν τεράστια επιβάρυνση στα ποσά θερμότητας του πλανήτη. Γιατί το κάνει τότε; Μήπως στα πλαίσια ενός marketing «περιβαλλοντικής ευαισθησίας», όπως συνηθίζουν τα τελευταία χρόνια μεγάλες ρυπογόνες βιομηχανίες και εταιρείες; Μπα, δεν έχει τέτοια ανάγκη.
Το ΝΑΤΟ αντιλαμβάνεται ότι όσο επιδεινώνεται η κατάσταση ο κόσμος θα αρχίσει να ψάχνει περισσότερο και θα συνειδητοποιεί ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου ή η καταστροφή της τρύπας του όζοντος δεν οφείλεται τόσο στο παλιό αυτοκίνητο του παππού που ρυπαίνει ή τις καμινάδες των τζακιών. Η καταστροφή που προκαλούν τα πολεμικά αεροπλάνα και οι πύραυλοι που εκτοξεύονται όλο και συχνότερα έχουν πολλαπλάσια καταστροφική δύναμη. Οι πυρηνικές δοκιμές που γίνονται σε ερήμους ή υποθαλάσσια στον Ειρηνικό Ωκεανό προκαλούν ανεπανόρθωτες καταστροφές, αρχικά στα οικοσυστήματα και ως έμμεσο αποτέλεσμα και στο κλίμα που στηρίζεται σε αυτά. Όλο και περισσότεροι θα ζητάνε την αποστρατικοποίηση, την απόσυρση όλων των πυρηνικών και ότι άλλο κάνει μια στρατιωτική μηχανή. Αυτά θέλει να προλάβει το ΝΑΤΟ.
Οι λόγοι που ο πλανήτης μας συγκρατεί περισσότερη θερμότητα ποικίλλουν. Ένας είναι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή. Όσο περισσότερα αέρια θερμοκηπίου παράγουμε, τόσο περισσότερη θερμότητα παγιδεύεται. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζουν οι φυσικές αλλαγές στο κλίμα, οι οποίες μεταξύ 2014 και 2019, σχημάτισαν λιγότερα σύννεφα. «Ο συνδυασμός των δύο προκαλεί τη θέρμανση, η οποία οδηγεί σε μεγάλη αλλαγή στο ενεργειακό ισοζύγιο της Γης. Το μέγεθος αυτής της αύξησης είναι χωρίς προηγούμενο. Η ελπίδα μου είναι αυτός ο ρυθμός να υποχωρήσει τις επόμενες δεκαετίες. Αλλιώς θα δούμε πιο ανησυχητικές κλιματικές αλλαγές», εξηγεί ο ερευνητής Norman Loeb .
Εδώ ο Norman Loeb δεν μιλάει καθαρά, όταν λέει για «πιο ανησυχητικές κλιματικές αλλαγές». Θα ήθελε να πει για το λιώσιμο των πάγων στο Βόρειο Πόλο και τις τεράστιες ποσότητες μεθανίου που ήδη διαφεύγουν στην ατμόσφαιρα. Τί προκαλεί το μεθάνιο; Αρκεί να πούμε ότι είναι το κύριο συστατικό του φυσικού αερίου που μπορεί και παράγει τόσο μεγάλα ποσά θερμότητας – και ενέργειας. Ως ελεύθερο ευνοεί την υπερθέρμανση.
Να το πούμε εμείς αλλιώς: όλοι μεγαλώσαμε με την εικόνα της λευκής Αρκτικής, εκεί που όλο το χρόνο είναι τα πάντα παγωμένα. Εάν έχετε μικρά παιδιά μην τους μεταφέρετε αυτήν την εικόνα. Όταν μεγαλώσουν και δουν πώς θα είναι εκεί τα καλοκαίρια, πάγους δεν θα δουν… Είμαστε η τελευταία γενιά που έχει τέτοιες εικόνες!