Απάντηση στις πλανητικές απειλές το Κοινωνικό Κράτος και η υπερεθνική διεθνής διαχείριση, γράφει ο Ν. Χατζούδης

Έπρεπε να ξεσπάσει η πανδημία του κορωνοϊού. Να σαρώσει οριζόντια με πρωτοφανή ταχύτητα το σύνολο των χωρών του πλανήτη και κάθετα τις κοινωνίες τους μολύνοντας εκατομμύρια ανθρώπους και προκαλώντας εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους. Έπρεπε οι ηγεσίες, όλων των πολιτικών και ιδεολογικών αποχρώσεων, να βρεθούν μπροστά στο κίνδυνο να καταρρεύσουν τα υγειονομικά συστήματα των χωρών τους, να αποδεκατιστούν οι λαοί τους, να χρεοκοπήσουν οι οικονομίες τους. Έπρεπε να αποδειχθεί ότι δείκτης πραγματικής ισχύος μιας χώρας, ευημερίας και ασφάλειας του λαού της δεν είναι ούτε «το κατά κεφαλήν εισόδημα» της, ούτε η στρατιωτική ισχύ της, ούτε ο αριθμός των εκατομμυριούχων της με τις αλόγιστες σπατάλες αλλά η ύπαρξη κράτους ικανού να καλύπτει με επάρκεια τις βασικές κοινωνικές ανάγκες όλων αδιακρίτως των πολιτών και σε ετοιμότητα να αντιμετωπίζει απρόβλεπτες και ασύμμετρες απειλές. Έπρεπε δηλαδή να αποδειχτεί, μέσα στις τραγικές συνθήκες της υγειονομικής θανατηφόρας απειλής, ο αναντικατάστατος ρόλος των δημόσιων συστημάτων υγείας των χωρών για την επιβίωση και ευρωστία των λαών τους.

Έπρεπε λοιπόν να βιώσουν οι λαοί και ξεχωριστά ο κάθε ένοικος αυτού του πλανήτη τα όσα συνέβησαν τα δυο τελευταία χρόνια για να αρχίσει να συνειδητοποιείται και να ομολογείται, ακόμα και από τους πολέμιους του, ο αναντικατάστατος ρόλος και η σημασία του Κοινωνικού Κράτους. Και έπρεπε να βρεθούν οι κυβερνήσεις μπροστά στην ανάγκη να κλείσουν τα σύνορά τους και να επιβάλουν στο εσωτερικό των χωρών τους αυστηρές απαγορεύσεις – τo γνωστό πλέον Lock Dawn – για να συνειδητοποιηθεί ο βαθμός αλληλεξάρτησης χωρών, λαών και ανθρώπων μέσα στις ξεχωριστές κοινότητές τους.
Και ενώ καθημερινά επιβεβαιώνεται ότι ασφαλείς είμαστε μόνο όταν και οι γύρω μας είναι ασφαλείς, ότι αν δεν επιτευχθεί ο έλεγχος και η εξάλειψη του κορωνοϊού και στο τελευταίο άκρο της γης για καμιά χώρα και κανένα λαό δεν μπορεί να υπάρξει ασφάλεια και προστασία, η όλη προσπάθεια υπονομεύεται από συμφέροντα και ιδιοτέλειες που χαρακτηρίζουν τις σχέσεις μεταξύ των χωρών αλλά και μεταξύ των ανθρώπων. Χαμένοι όπως πάντα τα ποιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα και οι φτωχές χώρες.
Είναι φυσικό κάθε κυβέρνηση, σε περιπτώσεις πανδημίας, να σπεύδει, εκτός από τη λήψη μέτρων αποτροπής και περιορισμού της διασποράς του ιού, και στην εξασφάλιση των κατάλληλων φαρμακευτικών σκευασμάτων, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση εμβολίων, για την προστασία της υγείας των κατοίκων της επικράτειας της. Όμως η δυνατότητα τής κατά προτεραιότητα δέσμευσης και προμήθειας των μέσων αυτών από κυβερνήσεις πλούσιων χωρών, δεν εξαλείφει τους κινδύνους, διότι η αδυναμία των φτωχών να τα προμηθευτούν τις μετατρέπει σε ενδημικούς βιότοπους του ιού που συνεχώς μεταλλάσσεται και με ταχύτητα μεταναστεύει από χώρα σε χώρα. Συνεπώς διαρκής υγειονομική ασπίδα δεν μπορεί να υπάρξει για καμιά χώρα.
Και βέβαια με «ελεημοσύνες» φαρμακευτικών μέσων δεν αντιμετωπίζονται οι πανδημίες. Στην περίπτωση του COVID 19, με τη συχνότητα των μεταλλάξεων του και τον ασύλληπτο αριθμό των παγκοσμίως απαιτούμενων εμβολιαστικών δόσεων, θα συνιστούσε αφέλεια η προσδοκία αντιμετώπισης της πανδημίας με δωρεές ασήμαντου, συγκριτικά προς τις ανάγκες, αριθμού εμβολίων των πλουσίων χωρών προς τις φτωχές. Συνεπώς, η προστασία της υγείας ως πρωταρχικού δημόσιου αγαθού, δεδομένης της αλληλεξάρτησης του σύγχρονου κόσμου, μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με την αναγνώριση, σε ανάλογες περιπτώσεις, των κρίσιμων προληπτικών και θεραπευτικών μέσων ως παγκόσμιων δημόσιων αγαθών προσιτών σε όλους. Αυτό όμως προϋποθέτει διαχείριση της παραγωγής και διάθεσης των μέσων αυτών από ανεξάρτητο υπερεθνικό διεθνή Φορέα με αρμοδιότητες και εξουσία αυστηρού ελέγχου και επιβολής των αποφάσεων του. Μόνο έτσι θα διασφαλιζόταν η επάρκεια και ταχεία κάλυψη των παγκόσμιων αναγκών. Σε ένα κόσμο όμως με στενά αλληλεξαρτώμενα και αλληλοεπηρεαζόμενα και ταυτόχρονα ακραία ανταγωνιστικά συμφέροντα, περιθώρια αισιοδοξίας για συνεννόηση στο ορατό μέλλον, όπως επιβεβαιώνεται ήδη από τις τρέχουσες συμπεριφορές, δεν υπάρχουν. Βέβαια κάποια στιγμή τη λύση θα τη δώσει η «ανοσία της αγέλης», όμως μέχρι τότε το κόστος σε χαμένες ζωές και όχι μόνο θα αφήσει βαθιά τραύματα στις φτωχές χώρες και τις ευάλωτες κοινότητες ακόμα και στο ποιο πλούσιο τμήμα του πλανήτη.

Η ευαισθησία, που προκάλεσε στους απλούς ανθρώπους η πανδημία COVID 19, αξιοποιήθηκε, όπως προκύπτει από τις συχνές δημόσιες αναφορές ειδικών επιστημόνων, Οργανισμών κλπ. για να συνειδητοποιηθεί το μέγεθος, η ένταση, ο χαρακτήρας και το εύρος των προβλημάτων και από τους επερχόμενους κινδύνους (υπερθέρμανση του πλανήτη, περιβαλλοντική ρύπανση, κλπ. κλπ.) αν η παγκόσμια κοινότητα δεν πάρει έγκαιρα τα υποδεικνυόμενα μέτρα. Και βέβαια ασπίδα προστασίας και σωτηρία, στις περιπτώσεις αυτές, δεν θα υπάρξει ούτε για ξεχωριστές χώρες ούτε για προνομιούχους λαούς και ανθρώπους. Η αλληλεξάρτηση είναι απόλυτη. Συνεπώς η προστασία έναντι υγειονομικών ή άλλων πλανητικής εμβέλειας απειλών και ή επιβίωση του ανθρώπινου είδους ή θα αντιμετωπιστούν ως δημόσια αγαθά προσιτά σε όλους υπό διεθνή διαχείριση ή δεν θα υπάρξουν. Γιατί μπορεί με πρόσκαιρους περιορισμούς και φάρμακα, να ελέγχονται και να αντιμετωπίζονται οι διάφορες πανδημίες, έστω και με βαριές συνέπειες, η αντιμετώπιση όμως άλλης μορφής πλανητικών κινδύνων δεν θα είναι εφικτή με αστυνομικά μέτρα εμβόλια, ενέσεις και χάπια… Για τις περιπτώσεις αυτές, κατά τους ανά τον κόσμο ειδικούς, μοναδικό προληπτικό «Φάρμακο» η υπερεθνική συλλογική παρέμβαση με συμφωνίες για μέτρα και τρόπους συμπεριφοράς για όλες ανεξαιρέτως τις χώρες και μάλιστα άμεσα πριν προκληθούν στον πλανήτη καταστροφικές, μη αντιστρέψιμες καταστάσεις.
Η συνειδητοποίηση των κινδύνων αυτών και συνεπώς η ευαισθητοποίηση των πολιτών και των κοινωνικών κινημάτων αποτελούν κρίσιμο παράγοντα για το προσανατολισμό της πολιτικής των διαφόρων χωρών και την άσκηση πιέσεων των κυβερνήσεων τους για την επίτευξη σχετικών διεθνών συμφωνιών.

21/6/2021, Μουτσούνα Νάξου