Στις πανελλαδικές μετά τον εγκλεισμό, γράφει ο Βαγγέλης Ντάλης

– «Στην αρχή όταν το άκουσα, και όλοι στην τάξη βασικά, χαρήκαμε λίγο. Γιατί είχαμε στο μυαλό μας ότι θα κάτσουμε να διαβάσουμε, ότι έχουμε χρόνο, θα μπορούσαμε ίσως να βγαίνουμε περισσότερο…»
– «Δηλαδή στην αρχή ήταν κάπως χαρούμενο…».
– «Να σου πω την αλήθεια, τελικά δεν έγινε έτσι…»
Ο Θωμάς κι η Αρετή είναι δύο μαθητές της Γ΄ Λυκείου που δίνουν αυτές τις μέρες πανελλαδικές. Μιλούν, λίγες ώρες πριν από τις εξετάσεις, στο Magazine του NEWS 24/7 για το πώς είναι να δίνουν εξετάσεις μετά από μια σχολική χρονιά με επτά μήνες κλειστών τάξεων λόγω πανδημίας. Ο Θωμάς θέλει να περάσει στο τμήμα φωτογραφίας του ΠΑΔΑ κι η Αρετή στο Φυσικό της Αθήνας.

Θεωρητικά, ανήκουν στη χρονιά που είχε τις καλύτερες συνθήκες προετοιμασίας για τις πανελλαδικές εξετάσεις. Καμία μετακίνηση για σχολείο ή φροντιστήριο. Μπορούσαν να ξυπνάνε ένα λεπτό πριν το μάθημα, να ανοίγουν τον υπολογιστή με κλειστή κάμερα κι αν ήθελαν παρακολουθούσαν, αν ήθελαν… έφτιαχναν καφέ! Τέλειωνε το μεσημέρι το διαδικτυακό τους μάθημα και το επόμενο λεπτό ήταν στην κουζίνα και μπορούσαν να φάνε. Μπορούσαν τα επόμενα δευτερόλεπτα να πέσουν στο κρεβάτι τους να κοιμηθούν, αν δεν το έκαναν ήδη…
Σχολικό μάθημα στο Webbex σημαίνει κλειστές κάμερες, κλειστά μικρόφωνα και μία ένδειξη στον υπολογιστή των καθηγητών ότι ο μαθητής/τρια είναι συνδεδεμένος/η. Αν παρακολουθεί, αν κοιμάται, αν διαβάζει κάτι άλλο ή αν βλέπει βιντεάκια στο YouTube, «ο θεός κι η ψυχή του…» που έλεγε και η γιαγιά μου!
Δεν διάβασαν όμως περισσότερο αυτά τα παιδιά. Γιατί δεν «έγινε έτσι»; Όταν είσαι κλεισμένος σπίτι και χάνεις αυτή τη ρουτίνα της καθημερινότητας, όταν δεν έχεις στο μυαλό σου ότι «ωραία, το πρωί θα πάω στο σχολείο αλλά δεν έχω πολύ χρόνο να διαβάσω, οπότε μετά πρέπει να κάτσω να κάνω παραγωγικό διάβασμα» χάνεσαι λίγο.
Τριάντα δύο (32) εβδομάδες κλειστά σχολεία (26 ο μέσος ευρωπαϊκός όρος) είναι πολύ μεγάλο διάστημα. Μπορεί να αποσυντονίσει και τον πιο πειθαρχημένο. Μπορεί να χαλαρώσει και τον πιο εργατικό. Μπορεί να ξεγελάσει και τον πιο οργανωμένο.
Η τηλεκπαίδευση ήταν παράξενη και για τους μαθητές και για τους καθηγητές. Όλοι προσπαθούσαν. Και οι καθηγητές και οι μαθητές. Οι καθηγητές προσπαθούσαν πρώτα απ’ όλα να κρατήσουν την επικοινωνία με τα παιδιά. Την κινητήριο δύναμη της μάθησης. Την αίσθηση του «δίνω πράγματα» και την αίσθηση του «πόσα ωραία πράγματα μαθαίνω». Και προσπαθούσαν να μη φανεί το μάθημά τους «κατώτερο» αυτού της τάξης. Αλλά… Και οι μαθητές, τουλάχιστον αυτοί που είχαν στόχους προσπαθούσαν. Αλλά… Υπάρχουν πολλά «αλλά».
«…αλλά όταν έχεις μια μαύρη οθόνη μπροστά σου και σαν καθηγητής και σαν μαθητής, κάποια στιγμή, ξέρω ’γω, θα ανοίξεις να δεις και λίγο YouTube»…
«…έλεγα σήμερα θα σηκωθώ, θα πάω να κάτσω στο γραφείο μου να παρακολουθήσω μάθημα. Σηκωνόμουνα, πήγαινα στο γραφείο μου κι άκουγα μουσική στο Spotify!».
«…Ή απίστευτες ιστορίες του τύπου έχουν ξεχάσει ανοιχτό μικρόφωνο και παίζουν παράλληλα videogames κι ακούγεται το πληκτρολόγιο να χτυπάει…»
«…Ή μανάδες που ακούγονται από πίσω να βρίζουν για άσχετο λόγο ή για κάτι τυχαίο.»
«…Ή να ανοίξεις το μικρόφωνο να μιλήσεις και να ‘χεις σκύλο από δίπλα ή τρυπάνια και να μην ακούγεται ούτε ο καθηγητής ούτε ο μαθητής.»
«Γενικά δηλαδή …νομίζω ότι το σχολείο φέτος ήτανε …τίποτα!»
«…κι αυτό που μας πειράζει, και με άλλα παιδιά που το έχω συζητήσει είναι που το Υπουργείο Παιδείας συμπεριφερόταν λες και γίνεται κανονικά το μάθημα».
«Είναι πολύ δύσκολο να είσαι 100% εκεί όταν έχεις πολλά παιδιά. Ας πούμε, στο φροντιστήριο που είναι επίσης με τηλεκπαίδευση λειτουργεί πολύ καλύτερα γιατί είμαστε πολύ λίγα άτομα με ανοιχτές κάμερες κι είναι πολύ πιο άμεσο».
Πάμε στο μεγάλο «αλλά» τώρα: από τα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση όσον αφορά την πρόσβαση των νοικοκυριών στο διαδίκτυο. Εάν στο σπίτι τα αδέρφια κάνουν ταυτόχρονα άλλο μάθημα κι ένας γονιός τηλεργασία, το internet δεν αρκεί. Χρειάζεται ενίσχυση. Αν βέβαια και το δίκτυο που υπάρχει στην περιοχή είναι εκσυγχρονισμένο. Υπάρχουν οικογένειες που αναγκάστηκαν να βάλουν «κατοστάρες» ταχύτητες αλλά… Αλλά ο πάροχος δεν μπορούσε να τις «τρέξει»!
Είχαν όλες οι οικογένειες αυτή τη δυνατότητα; Φυσικά και όχι. Κάποια σπίτια αρχικά δεν είχαν καν internet! Kι έπειτα, παρακολούθηση μαθήματος από κινητό! Προσπαθείστε να παρακολουθήσετε λύση άσκησης με μαθηματικές εξισώσεις και σχήματα από κινητό και θα καταλάβετε…
Στις άλλες χώρες για να αντιμετωπίσουν αυτές τις δυσλειτουργίες έκαναν πράγματα. Προσέλαβαν κι άλλους καθηγητές, μείωσαν τον αριθμό των μαθητών ανά τάξη, ευνόησαν την προμήθεια υπολογιστών και την ενίσχυση των δικτύων. Στην Ελλάδα τί έγινε; Όλα λειτουργούσαν καλά, απλά μειώθηκε η ύλη. Α, έδωσαν και περιορισμένο αριθμό φορητών συσκευών σε οικονομικά αδύναμες οικογένειες οι οποίες όμως παραλείφθηκαν μετά το τέλος της καραντίνας!
Όταν, πριν ένα μήνα, επιτράπηκαν τα διά ζώσης μαθήματα στα φροντιστήρια για τη Γ΄ Λυκείου, έγινε «ανάσταση». Τα σκυθρωπά πρόσωπα έγιναν χαρούμενα, η βαρεμάρα της αδράνειας αντικαταστάθηκε από τη δημιουργική διάθεση. Το άγχος του εγκλεισμού «τί θα κάνουμε φέτος» αντικαταστάθηκε από το δημιουργικό άγχος του να προλάβουμε να βγάλουμε καλά τις επαναλήψεις, να κάνουμε πολλές ασκήσεις και θέματα, να κάνουμε επιπλέον ώρες μάθημα, από το «βάλτε μας κι άλλα διαγωνίσματα» και άλλα πολλά. Άλλα, χωρίς «αλλά» !
Είναι άδικο να κρίνουμε αυτά τα παιδιά από τις επιδόσεις τους. Είναι δεδομένο ότι οι φετινοί τελειόφοιτοι, όπως και οι επόμενοι, πάνε στις εξετάσεις με εκπαιδευτικά ελλείμματα. Τα οποία μεγενθύνονται ανάλογα με την οικονομική κατάσταση κάθε οικογένειας και το μαθησιακό περιβάλλον στο οποίο έτυχε να βρεθούν.
Γι’ αυτό δεν θα έπρεπε να υπάρχει φέτος η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής για τα πανεπιστήμια. Ακόμα κι αν ήταν 100% σωστό ως μέτρο, δημιουργεί μία αγχωτική, καταστρεπτική ψυχολογία η οποία δείχνει ότι εκεί στο υπουργείο δεν «νιώθουν». Όχι τόσο το ίδιο το μέτρο, όσο ο χρόνος εφαρμογής του, δείχνουν σκληρότητα. Αυτή του κυνικού τεχνοκράτη, του «golden boy» της εκπαίδευσης.
Γι’ αυτό επίσης καλό θα ήταν οι επόμενοι υπουργοί και υφυπουργοί παιδείας να είναι εκπαιδευτικοί. Ακόμα κι αν δεν πάρουν τις καλύτερες αποφάσεις, τουλάχιστον θα καταλαβαίνουν τους εκπαιδευτικούς που μάχονται, τα παιδιά που προσπαθούν, ακόμα και τις καθαρίστριες που εργάζονται με κίνδυνο της υγείας τους και, επιτέλους, θα τις μονιμοποιήσουν !
Κάποιοι που να αντιλαμβάνονται ότι σκοπός της εκπαίδευσης δεν είναι μόνο να παράγει επιστήμονες αλλά να διαμορφώνει χαρακτήρες, να αντιμετωπίζει με κατανόηση τις δύσκολες περιόδους των παιδιών, να τα κάνουν να αγαπάνε την εκπαίδευση. Κάποιοι που να νιώθουν…