Το παρελθόν: Από τον Ευκλείδη μέχρι τους γείτονες

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Το παρελθόν: Από τον Ευκλείδη μέχρι τους γείτονες
Από μικροί, νομίζω, ζούμε στη σκιά του παρελθόντος. Το ειρωνικό, βέβαια, είναι πως το παρελθόν αυτό δεν είναι καν δικό μας, μέχρι τουλάχιστον να βρεθεί κάποιος που να αποδείξει τη μετενσάρκωση. Όσο, λοιπόν, εγώ δικαιωματικά ισχυρίζομαι πως δεν ήμουν ο Ευκλείδης σε καμία από τις προηγούμενες ζωές μου, είναι στατιστικά υπερβολικό το μέγεθος της επιρροής αυτού, στη δική μου ζωή. 
Υπήρξαν άνθρωποι, που για οποιονδήποτε καλό ή κακό λόγο, αποτέλεσαν και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του νεότερου κόσμου. Υπήρξαν άνθρωποι, που χάρη, ή εξαιτίας, μιας προσωπικής τους ιστορίας, στοίχειωσαν το μυαλό έλλογων ατόμων, που στις ευτυχέστερες των περιπτώσεων, στάθηκαν αντάξιοι της ιδέας που κυνηγούσαν. Είναι αλήθεια, πως τα κάστρα των μαθηματικών ζωντανεύουν από ένα πλήθος τέτοιων μύθων, παραμυθιών, ικανών και αναγκαίων για το ρομαντισμό και την περιπέτεια, που υφίσταται να συνοδεύει τις λύσεις τρανταχτών εικασιών και θεωρημάτων. Έχω επίσης την εντύπωση, πως κάθε επιστήμη διατηρεί συνειδητά τα οικεία της φαντάσματα, τους μεγάλους μάστορες των θεμελίων της, τους ιππότες των περασμένων της μεγαλείων. Πράγματι, των περασμένων μεγαλείων. Γιατί, όταν «οι λέξεις γίνονται ιστορία», τότε η ιστορία γίνεται πολύτιμη. Πολύτιμη μόνο και μόνο επειδή τη χάσαμε, σαν ένα μπουκάλι κρασί που είναι το τελευταίο της χρονιάς του, σαν ένα ζωγράφο που θα πρέπει να πεθάνει για να διπλασιάσει την αξία των έργων του. Έτσι, το παρελθόν για κάθε επιστήμη, για κάθε τομέα, για κάθε κλάδο, γίνεται ανεκτίμητο, ειδικά όταν χωρίς αυτό δε θα υπήρχε το παρών. Αλλά και πότε δεν ισχύει κάτι τέτοιο; Ποιος μπορεί να απολαύσει τη θέα από την ταράτσα του σπιτιού του, χωρίς να στηρίζεται το ισόγειο; Μάλλον κανείς. Το θέμα μου, όμως, είναι, πόσοι έχουν πηδήξει από την ταράτσα, επειδή ακριβώς υπήρχε το ισόγειο;
Από μικροί, ζούμε στη σκιά του παρελθόντος. Του παρελθόντος των γονιών μας, της οικογένειας, της πόλης, της χώρας, του πλανήτη μας. Χωρίς το παρελθόν, δε θα ήμασταν εμείς. Σαφές. Αλλά με ένα διαφορετικό παρελθόν, τι θα ήμασταν; Αν και μάλλον κάπου εδώ καταλήγουν κουραστικές οι φιλοσοφίες, θα προσπαθήσω να επανακτήσω το ενδιαφέρον σας, με μια, μερικώς σχετική φράση, του Λα Ροσφουκώ, Γάλλου συγγραφέα: «Υπάρχουν άνθρωποι που δε θα είχαν ερωτευτεί ποτέ τους, αν δεν είχαν ακούσει να γίνεται λόγος για τον έρωτα.» Αναρωτιέμαι, πόσα ακόμα δε θα είχαν κάνει άνθρωποι, αν δεν είχαν ακούσει να γίνεται λόγος για αυτά; Ανεξάρτητα από μαθηματικά, από επιστήμες, από επίσημες διαπιστώσεις, τα φαντάσματα του καθενός μας είναι πολύ περισσότερα, και πολύ καλύτερα κρυμμένα, από όσο πιστεύουμε.
Ας αφήσουμε λοιπόν για την ώρα, τους γνωστούς «μεγάλους» των περασμένων μας χρόνων, και ας εστιάσουμε σε κάτι «μικρότερο» για το σύνολο, αλλά ίσως σπουδαιότερο για εμάς. Αναφέρομαι στα πρόσωπα εκείνα, αλλά και στις περιστάσεις, στα τυχαία ή επιτηδευμένα γεγονότα της ιδιωτικής μας πορείας, που συντέλεσαν στον καθορισμό της σημερινής μας πραγματικότητας. Κάποια φράση, για παράδειγμα, που συνήθιζε να λέει ένας γείτονάς μας, κάποιο γνωμικό του ήρωα ενός διάσημου μυθιστορήματος, με το οποίο διασταυρωθήκαμε την πιο ευαίσθητη στιγμή, κάποια ιδέα που ένας συγγενής μας μετέδωσε, ακόμα και χωρίς να το θελήσει, ή να το καταλάβει, κάποιες ιστορίες που από γεγονότα, στην ψυχή μας μοιάζουν φαντασίες, κάποια ανεπαίσθητα όνειρα μιας παιδικής νύχτας, κάποια πιστεύω, με γνώμονα τα οποία έχουμε χτίσει κάθε μας συμπεριφορά, απόφαση και επιλογή.  
Όπως συνήθως, από αλλού ξεκινάω, και αλλού καταλήγω, γράφοντας. Όσο και αν δε φάνηκε, αφορμή του άρθρου αυτή τη φορά, αποτέλεσε η ανελέητη υπενθύμιση από το έμψυχο και άψυχο περιβάλλον μου, της περσινής μου αποτυχίας στο μάθημα της έκθεσης, κατά τις πανελλαδικές εξετάσεις. Εντάξει, όσοι γνωρίζουν, θα βιαστούν να μου τονίσουν πως ο συγκεκριμένος βαθμός δε θεωρείται αποτυχημένος, ωστόσο ας μείνουμε στο δεδομένο ότι πράγματι αποτέλεσε μια προσωπική μου αποτυχία. Μην ξέροντας έτσι έναν τρόπο αρκετά αποτελεσματικό για να αποφύγω κάθε συζήτηση γύρω από το δυσάρεστο για εμένα θέμα, κατέφυγα σε ένα σταθερής αξίας ρητό, που έχω την αίσθηση ότι θα με ξελασπώνει και στο μέλλον. «Όλα γίνονται για κάποιο λόγο».
Σκεφτόμενη τα παραπάνω, συνειδητοποίησα πως ποτέ δεν πίστεψα ειλικρινά αυτήν τη ντετερμινιστική φράση. Συνειδητοποίησα, επίσης, πως δε θυμάμαι πότε την πρωτοσυνάντησα, αλλά νιώθω πως ήμουν αρκετά μικρή. Παρόλα αυτά, την επαναλάμβανα συχνά στον εαυτό μου, σε περισσότερο ή λιγότερο ανώδυνες καταστάσεις. Την επαναλάμβανα και σε άλλους, πιο μακρινούς από τον εαυτό μου. Οι λέξεις αυτές, σχημάτιζαν μία από τις σκιές του δικού μου παρελθόντος, που σιγά σιγά φωτίζεται. Ζούσα μαζί της αρκετά χρόνια, όμως πλέον μπορώ να την πιστέψω. Μπορώ, γιατί βρήκα μέσα της τη δική μου αλήθεια. Κατάλαβα, πως οτιδήποτε συμβεί, αρκεί να δημιουργήσεις γύρω του ένα λόγο επαρκή για να πείσει εσένα. Έτσι, για να έχει και η ιστορία μου ένα τέλος, πιθανόν αν δεν είχε την συγκεκριμένη κατάληξη η περσινή μου έκθεση, να μην έγραφα αυτά τα κείμενα στον «Παλμό» τους τελευταίους μήνες. Αυτός, τουλάχιστον, είναι ένας λόγος που πλησιάζει αρκετά στο να πείσει εμένα…
Τελικά, ο αν δεν υπήρχε ο Ευκλείδης, μάλλον θα ζούσαμε όλοι τώρα σε ένα διαφορετικό κόσμο, αλλά και αν δεν με είχε ανακαλύψει την κατάλληλη ώρα το «όλα γίνονται για κάποιο λόγο», μάλλον δε θα υπήρχε τίποτα δικό μου να διαβάσετε σε αυτή τη σελίδα.
Έχω άδικο, λοιπόν, να μιλάω για σκιές του παρελθόντος; Από τις ισχυρότερες έως τις πιο αδύναμες, είναι έτοιμες να μας καθορίσουν…

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Πήγαινε στην κορυφή