Κώστας Ζαχαριάδης: Αναλογικό εκλογικό σύστημα στα ευρωπαϊκά πρότυπα ως αποτέλεσμα διαβούλευσης με τις προοδευτικές δυνάμεις της αυτοδιοίκησης

Κώστας Ζαχαριάδης: Αναλογικό εκλογικό σύστημα στα ευρωπαϊκά πρότυπα, ως αποτέλεσμα διαβούλευσης με τις προοδευτικές δυνάμεις της αυτοδιοίκησης

Συνέντευξη του τομεάρχη Εσωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Κώστα Ζαχαριάδη στην aftodioikisi.gr:

Κύριε Ζαχαριάδη, ποιο είναι το πρώτο σχόλιο σας για το εκλογικό σύστημα στην Αυτοδιοίκηση, που παρουσίασε η κυβέρνηση;

Παλαιοκομματικό, μικροκομματικό, καθυστερημένο. Έχω δύο βασικές απορίες… Πως είναι δυνατόν να παρουσιάζεται ως μεγάλη μεταρρύθμιση και τομή η επιστροφή στο εκλογικό σύστημα του 2006; Υπάρχει άλλη χώρα στην Ευρώπη που να ακολουθεί τέτοιο ή ανάλογο σύστημα;

Ωστόσο, θα έχετε μιλήσει κι εσείς με αυτοδιοικητικούς, ο «Κλεισθένης» και η απλή αναλογική δημιουργούσαν μεγάλα προβλήματα στην κυβερνησιμότητα…

Φυσικά και μιλάω καθημερινά και συνομιλώ με αυτοδιοίκητους και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ναι ο «Κλεισθένης» δεν είναι το τέλειο σύστημα, το είχαμε πει κι εμείς την ώρα που το νομοθετούσαμε ότι θα χρειαστούν αλλαγές και προσαρμογές. Άλλο όμως διορθώσεις και αλλαγές και άλλο κατάργηση και επιστροφή σε ένα υπερπλειοψηφικό σύστημα. Η απλή αναλογική στην πράξη δεν δοκιμάστηκε, καλλιεργεί μια κουλτούρα συνεννόησης και διαλόγου μεταξύ πολιτικών χώρων, απαραίτητο στοιχείο ενός σύγχρονου πολιτικού συστήματος. Στην Ευρώπη αυτά είναι αυτονόητα. Η κουλτούρα συναινέσεων όμως και η απεξάρτηση από κόμματα δεν έρχεται σε τρεις μήνες.

Θυμίζω ότι από το 2010 και μετά όταν εφαρμόστηκε ο νόμος του 42% τότε πολλές δημοτικές αρχές παρά το 60% που έδινε ο νόμος έχασαν την πλειοψηφία στα Δημοτικά Συμβούλια; .Γιατί έγινε αυτό; Γιατί η κυβερνησιμότητα δεν διατάσσεται ούτε επιβάλλεσαι αλλά κατακτιέται.

Σύντομα θα κατανοήσουν όλοι ότι ο πολιτικός κάματος που χρειάζεται για να συνθέσουν όμοροι πολίτικοί χώροι στα δημοτικά συμβούλια είναι λιγότερος από τους πονοκεφάλους που θα έχουν οι δήμαρχοι που θα έχουν πάρει 43%, θα έχουν 60% στα δημοτικά συμβούλια και θα εκβιάζονται από τμήματα των παρατάξεων τους να μην τους αδειάσουν και τους υπονομεύσουν.

Η απαξίωσης της λαϊκής ψήφου και του νεοσυγκεντρωτισμού που αποπνέει το εκλογικό σύστημα που εισηγείται η κυβέρνηση θα δημιουργήσει πολλαπλά προβλήματα.

Τι θα μπορούσε να αντιπροτείνει κανείς σε αυτή την πρόταση της κυβέρνησης;

Αναλογικό εκλογικό σύστημα στα ευρωπαϊκά πρότυπα, ως αποτέλεσμα διαβούλευσης με τις προοδευτικές δυνάμεις της αυτοδιοίκησης και τις άλλες προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις. Αυτή είναι η δέσμευση μας στην ερχόμενη βουλή με προοδευτική πλειοψηφία. Θα καταργήσουμε αυτόν τον νόμο, τον θεωρούμε άξονα καθυστέρησης.

Θέλω να πιστεύω ότι οι προοδευτικές δυνάμεις που το 2006 είχαν αντιταχθεί και στην κεντρική πολιτική σκηνή και στην τοπική αυτοδιοίκηση στην αντιμεταρρύθμιση τότε του 42% και είχαν δώσει μάχες δεν έχουν ξεχάσει ούτε όσα έλεγαν τότε, ούτε έχουν μετατοπιστεί ιδεολογικοπολιτικά. Ένα ευρύ μέτωπο προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων και στην κεντρική πολιτική σκηνή και αυτοδιοικητικών δυνάμεων, την ερχόμενη μέρα μπορούν και πρέπει να θεμελιώσουν ξανά μια δημοκρατική και αποτελεσματική τοπική αυτοδιοίκηση. Αυτόνομη, υπερασπιστή των τοπικών υποθέσεων.

Μπορεί το 43% του α΄ γύρου να οδηγήσει προοδευτικές πλειοψηφίες;

Όποιο σύστημα κι αν έχουμε για να αναμετρηθούμε θα επιδιώξουμε προοδευτικές πλειοψηφίες στους δήμους και τις περιφέρεις. Και θα το πετύχουμε… Ο γαλάζιος αυτοδιοικητικός χάρτης στους δήμους και στις περιφέρεις θα ανατραπεί… Γιατί δυστυχώς οδηγεί τη χώρα σε αυτοδιοικητική αποδιοργάνωση. Εμείς δεν θέλουμε τους Δήμους μόνο διοικητικούς – γραφειοκρατικούς μηχανισμούς, τους θέλουμε πυρήνα της Τοπικής Δημοκρατίας και της ανάπτυξης.

Το πλαφόν του 3% σας βρίσκει σύμφωνο;

Υποτίθεται ότι το 3% στις εθνικές εκλογές έχει να κάνει με ευαίσθητα ζητήματα για τη χώρα με θεματικά πανελλαδικά ψηφοδέλτια. Υπάρχει κάτι τέτοιο στους δήμους; Θα χαθεί το περιεχόμενο των επιχειρημάτων με αυτές τις στρεβλώσεις. Όχι δεν συμφωνούμε. Η πρόβλεψη για διάθεση του συνόλου των εδρών της αντιπολίτευσης στον δεύτερο γύρο και ο «κόφτης» του 3% θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια στη συρρίκνωση των μικρών παρατάξεων στις μεγάλες πόλεις, μειώνοντας ακόμα περισσότερο τη διάθεση συμμετοχής και αντιπροσώπευσης. Στα μικρότερα δημοτικά συμβούλια της περιφέρειας με δεδομένο ότι ο πρώτος θα παίρνει 60% θα υπάρξουν και σχήματα που με μεγαλύτερο ποσοστό θα μείνουν εκτός δημοτικού συμβουλίου.

Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει και στη μείωση της ποσόστωσης φύλου στο 33%, μια ακόμα σοβαρή θεσμική υποχώρηση που καταγράφεται. Τη στιγμή που η χώρα συγκλονίζεται από το δικό της κίνημα #metoo αποκαλύψεων, η επιλογή αυτή έχει σημειολογική αν μη τι άλλο σημασία για το δημοκρατικό έλλειμμα που διακρίνει την πολιτική σκέψη και ανάλυση της συντηρητικής παράταξης.

Υπάρχει μια, κατά την άποψή μου, παράδοξη ρύθμιση που προανήγγειλε η κυβέρνηση. Λέει, δηλαδή, ότι η «καταληκτική ημερομηνία για την κατάρτιση των συνδυασμών θα είναι η 30η Ιουνίου», δηλαδή, 3,5 μήνες πριν τις εκλογές. Πώς κρίνετε μια τέτοια ρύθμιση, με δεδομένο ότι στις εθνικές εκλογές η κατάρτιση συνδυασμών γίνεται μόλις μερικές εβδομάδες πριν την κάλπη;

Μικροπολιτικές παγίδες για τους μικρούς αυτοδιοίκητούς σχηματισμούς. Ουσιαστικά, το τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ευνοεί τις κομματικές ζυμώσεις και την οριστικοποίηση κομματικών ψηφοδελτίων στερώντας τη δυνατότητα σε μικρότερους ανεξάρτητους συνδυασμούς να συμμετάσχουν στις εκλογές. Με αυτό τον τρόπο όμως ο πολίτης απομακρύνεται από τη συμμετοχή στις εκλογικές διαδικασίες της τοπικής κοινωνίας και αποξενώνεται. Είναι μια λογική κομματικού στραγγαλισμού της αυτοδιοίκησης. Αυτά δεν ισχύουν ούτε για την κατάθεση ψηφοδελτίων στις εθνικές εκλογές…

Θα ήθελα, επίσης, να μου σχολιάσετε την ρύθμιση που αφορά την επαναφορά της πενταετούς θητείας. Κάποιοι λένε ότι αποτελεί «δωράκι» Μητσοτάκη στους «γαλάζιους» δημάρχους και περιφερειάρχες, που είναι σήμερα και η συντριπτική πλειοψηφία…

Ναι έτσι φαίνεται, όμως το κρίσιμο για εμάς είναι η διαφορετική ημερομηνία κομματικής και αυτοδιοικητικής κάλπης. Δεν μπορεί να ψηφίζουμε ευρωεκλογές και αυτοδιοικητικές μαζί, δεν μπορεί να ψηφίζουμε εθνικές και αυτοδιοικτικές μαζί. Δημιουργεί καταστροφικές στρεβλώσεις. Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλά μοντέλα.

Τέλος, ποια είναι η άποψή σας για την κατάργηση της ξεχωριστής κάλπης για τα κοινοτικά συμβούλια, αλλά και τη μείωση του αριθμού δημοτικών περιφερειακών συμβούλων, ειδικά σε μεγάλους δήμους και περιφέρειες;

Η κυβέρνηση ακυρώνει τη δυνατότητα ξεχωριστών τοπικών ψηφοδελτίων στις κοινότητες και τα διαμερίσματα των αστικών πόλεων και τα συνδέει με το κεντρικό ψηφοδέλτιο. Έτσι, κάθε συλλογικότητα και πρωτοβουλία σε οικισμούς μεγαλύτερους των 300 κατοίκων, οφείλει να στοιχηθεί με τα κεντρικά δημοτικά ψηφοδέλτια, με συνέπεια τα τοπικά συμβούλια που θα εκλεγούν να συγκροτηθούν με βάση την αναλογία δύναμης των δημοτικών ψηφοδελτίων, ανεξάρτητα από το τι έχει ψηφίσει η κάθε περιοχή.

Δεν αντιλαμβάνονται τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, ο υπερσυγκεντρωτισμός που προτείνουν αφήνει στην άκρη τις ανάγκες της συνοικίας, της γειτονιάς, του χωριού. Θα μου πείτε αυτό που υπήρχε ήταν επαρκές; Ήταν ένα πρώτο βήμα σε θεσμικό επίπεδο, χρειαζόταν και χρειάζεται και αρμοδιότητες σε επίπεδο πόρων και οικονομικής διαχείρισης.