Ένας χρόνος πανδημίας, ένας χρόνος μέσα στο… γάντι!, του Θανάση Καμπισιούλη

Τις τελευταίες ημέρες, πολλές φορές ακούσαμε για τον ένα χρόνο της πανδημίας. Θέλαμε, δεν θέλαμε, μπήκαμε στη διαδικασία να θυμηθούμε και να αξιολογήσουμε ό,τι αντιμετωπίσαμε τον τελευταίο χρόνο. Να ξεχωρίσουμε και να θυμηθούμε τι ζήσαμε τους τελευταίους 12 μήνες. Αλλωστε, όπως λέει μια κινέζικη παροιμία, πες μου και θα ξεχάσω, δείξε μου και ίσως να θυμάμαι, κάνε με να το βιώσω και θα το καταλάβω. Εμείς θεωρώ ότι βιώσαμε για τα καλά όλα τα γεγονότα των τελευταίων 12 μηνών και ξαναφέρνοντας τα στο νου μας, μπορούμε να κρατήσουμε ό,τι μας βοηθάει στο σήμερα ή ό,τι θα μας χρειαστεί στο μέλλον.

Ένα βασικό πράγμα που μάθαμε είναι ότι για την αντιμετώπιση μιας πανδημίας κανένα σύστημα υγείας δεν είναι προετοιμασμένο. Ακόμη και συστήματα ισχυρών χωρών αποδείχθηκαν αδύναμα να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο αυτό. Τόσο στο πρώτο κύμα όσο και στο δεύτερο. Ο στόχος όμως δεν παύει να παραμένει η ενίσχυση των Εθνικών συστημάτων Υγείας. Επίσης, μεγάλες και σοβαρές χώρες δεν κατάφεραν να μην πέσουν σε λάθη και παραλείψεις που είχαν σαν αποτέλεσμα την αύξηση της εξάπλωσης του ιού. Για να μας υπενθυμίσει ο ιός πόσο πολύ εξαρτόμαστε ο ένας από τον άλλον. Η μια χώρα από την άλλη.
Ένα άλλο μάθημα ήταν η σημασία της Προληπτικής Ιατρικής, «κάλλιον του θεραπεύειν το προλαµβάνειν», υποστήριζε ο Ιπποκράτης. Όχι μόνο πριν την εμφάνιση του ιού, αλλά και στην εξέλιξή του. Οι χώρες πρέπει από κοινού να αναπτύξουν προγράμματα επιτήρησης, ώστε θέματα ιών να εντοπίζονται άμεσα. Υπάρχουν συγκεκριμένες ενέργειες που μπορούμε να κάνουμε σήμερα, ώστε να αποφύγουμε δυσάρεστες συνέπειες αύριο. Ατομική ευθύνη και πειθαρχία παίζουν σημαντικό ρόλο. Το ξέραμε, το μάθαμε, το διαπιστώσαμε πολλές φορές τους τελευταίους 12 μήνες. Σίγουρα η επόμενη ημέρα θα μας βρει πιο έτοιμους αναφορικά με την κουλτούρα μας στην προστασία της ατομικής και δημόσιας υγείας.

Για πολλούς επαναλήφθηκε η αναγκαιότητα της εγκυρότητας στην ενημέρωση. Όλο αυτό το διάστημα, είτε από την εξάπλωση των fake news, είτε από την υπερβολική πληροφόρηση, υπήρξαν συνάνθρωποί μας που στην καλύτερη περίπτωση έπεσαν θύματα παραπληροφόρησης. Στη χειρότερη πανικοβλήθηκαν ή έγιναν φίλοι με την …κατάθλιψη. Δυστυχώς, σε τέτοιες εποχές πρέπει ο καθένας να βρει την ισορροπία του στο τι, πώς και από πού θα ενημερώνεται. Πολλές φορές αρκεί λίγη ενημέρωση, αλλά έγκυρη και υπεύθυνη. Το πολύ σε αυτές τις περιπτώσεις μόνο κακό κάνει.
Δεν πρέπει να παραλείψουμε τα εξαιρετικά αποτελέσματα των εταιρειών, των κρατών και των πολίτων σε σχέση με τα εμβόλια. Όλοι έδρασαν άμεσα, υπεύθυνα και με αλληλεγγύη. Από τις έρευνες, την ανακάλυψη, την παραγωγή, την διάθεση και τον εμβολιασμό. Πραγματικά είδαμε στα δύσκολα να γινόμαστε ένα σύνολο, μια κοινότητα, έτοιμη να αντιμετωπίσει κάθε δυσκολία και πρόκληση. Η ανθρωπιά μας και ο σεβασμός στην τρίτη ηλικία ήταν κάτι που ξεχώρισε. Καταφέραμε στην αρχή με την απομάκρυνσή μας να τους στερηθούμε αλλά να τους προστατεύσουμε. Καθόλου εύκολο μα αναγκαίο. Και αργότερα, με τον κατά προτεραιότητα εμβολιασμό τους, η κοινωνία έδειξε έμπρακτα τον σεβασμό στους ηλικιωμένους μας.
Όλα αυτά που συνέβησαν είναι μια σημαντική παρακαταθήκη για την επιστημονική κοινότητα. Όλα αυτά τα δεδομένα θα βοηθήσουν τις επόμενες γενιές να αντιμετωπίσουν παρόμοια φαινόμενα. Οι στρατηγικές κάθε χώρας, οι εργαστηριακοί έλεγχοι, οι ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, είναι ένα τεράστιο απόθεμα γνώσεων που ίσως αποδειχθεί πολύτιμο σε μια επόμενη πανδημία. Ακόμη όμως κι αν δεν συμβεί, που όλοι το ευχόμαστε, σίγουρα θα φανούν χρήσιμο σε άλλα θέματα της Ιατρικής επιστήμης.

Ακόμη, μάθαμε να είμαστε πιο ευέλικτοι, να μην λέμε εύκολα τη λέξη «αποκλείεται», να έχουμε πάντα έτοιμο ένα Plan Β και να μην θεωρούμε τίποτα δεδομένο. Να μην προσπερνούμε βιαστικά το κοντινό μας πάρκο ή πλατεία, ούτε να απαξιώνουμε την καφετέρια και τα καταστήματα της περιοχής μας. Να αγαπάμε την γειτονιά μας και τους ανθρώπους της. Τους δρόμους, τα παγκάκια, τα πεζούλια και τα δέντρα της. Δεν είμαστε ναυαγοί, έχουμε δίπλα μας ανθρώπους που μας έχουν και τους έχουμε ανάγκη. Είναι όλοι αυτοί η ευρύτερη οικογένειά μας. Νιώθουμε ευγνωμοσύνη και δεν θα ξεχάσουμε ποτέ όλες τις στιγμές που περάσαμε μαζί. Η δύναμη που έδωσε ο ένας στον άλλο, τα λόγια, οι σκέψεις και οι αγωνίες που μοιραστήκαμε.
Τέλος, όλοι ζήσαμε την κάθε ημέρα με μια ξεχωριστή αίσθηση του χρόνου. Βρήκαμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο και είδαμε πως μπορούμε να προλάβουμε πολλά χωρίς το γνωστό άγχος που μας κυρίευε. Πως είναι εντάξει τελικά ακόμη κι αν δεν τα προλάβουμε όλα. Ποτέ δεν θα τα προλάβουμε όλα διότι δεν εξαρτώνται όλα από εμάς. Για αυτά που εξαρτώνται από εμάς όμως είχαμε μια καλή ευκαιρία να τα βάλουμε σε προτεραιότητα. Είναι αρκετό τελικά να αγωνιζόμαστε για λιγότερα αλλά σημαντικά για εμάς. Αυτά που γεμίζουν τη ζωή μας, τις δίνουν νόημα και μας κάνουν πιο ευτυχισμένους.

Σε ένα ουκρανικό παραμύθι, «Το Γάντι», ένας κυνηγός, μια χειμωνιάτικη ημέρα, έκανε βόλτα στο δάσος μαζί με το σκύλο του. Του έπεσε το ένα γάντι του χωρίς να το αντιληφθεί και συνέχισε τη διαδρομή του. Ένα ποντικάκι το είδε και αμέσως βρήκε παρηγοριά σε αυτό το ζεστό γάντι. Λίγο αργότερα μπήκε και ένας βάτραχος. Το κρύο ήταν τσουχτερό και σε λίγα λεπτά δεν άργησαν να βρουν καταφύγιο στο γάντι μια μικρή αλεπού, ένας λύκος κι ακόμη 3 ζώα. Στριμώχτηκαν, σχεδόν το ένα στην αγκαλιά του άλλου και έμειναν εκεί για να γλυτώσουν την παγωνιά. Ξεπέρασαν αντιθέσεις και διαφορές για να προστατευθούν από το κρύο. Αυτό όμως δεν κράτησε πολύ διότι μετά από λίγο επέστρεψε ο κυνηγός από τη βόλτα του. Χάρηκε που βρήκε το γάντι του αλλά δυστυχώς τα ζώα έχασαν το ζεστό τους κρησφύγετο και έτρεξαν μέσα στο δάσος για να γλυτώσουν από τον κυνηγό.
Ας ελπίσουμε όλα αυτά που μάθαμε ζώντας τον τελευταίο χρόνο «μέσα στο γάντι», να μην τα ξεχάσουμε βγαίνοντας…

• Αν θέλετε να επικοινωνήσετε μαζί μου: eetsi@windowslive.com