«Θέλω να βρει ο θεατής την προσωπική του αλήθεια μέσα από τη δική μου προσέγγιση», Μαρία Ρετάλη – Ζωγράφος

Γεννήθηκε στο Ναύπλιο. Δάσκαλοί της ήταν οι Κατσίγιαννης, Δεκουλάκος, Απέργης, Χαρά Βιέννα. Εξειδικεύθηκε στο παστέλ μέσω της 15χρονης μαθητείας της κοντά στο μεγάλο ζωγράφο Μπότη Θαλασσινό. Η εικαστική παραγωγή της χωρίζεται σε κλασική και μοντέρνα. Τα κλασικά της έργα διακρίνονται για τον έντονο νατουραλισμό που εξυπηρετείται από την αρμονική κατανομή των χρωματικών τόνων και την ρεαλιστική απόδοση των λεπτομερειών, ενώ τα μοντέρνα της εκπέμπουν έντονο εξπρεσιονισμό χάρη στη χρωματική πολυμέρεια αλλά και τον ψυχογραφικό συμβολισμό μορφικών συνδυασμών.
Στο ενεργητικό της έχει έξι ατομικές εκθέσεις και έχει λάβει μέρος σε πάνω από 180 ομαδικές με επανειλημμένες διακρίσεις, από τις οποίες οι τρεις παγκόσμιες. Το 1997 λαμβάνει μέρος στον ετήσιο διαγωνισμό του φιλολογικού συλλόγου Παρνασσός και βραβεύεται από τον καθηγητή και πρόεδρο του συλλόγου κ. Λυβαδάρα για το έργο της. Ενώ μετέχει ανελλιπώς τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια στην Πανελλήνια Έκθεση Θαλασσογραφίας που διοργανώνεται από τη Φιλολογική Στέγη Πειραιώς.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΙΡΗ ΓΚΙΩΝΗ – ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ

Είναι μέλος του Ομίλου για την UNESCO Πειραιώς και Νήσων και του ομίλου για την OUNESCO Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδας του οποίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος. Του Συλλόγου Εικαστικών Καλλιτεχνών Ελλάδας «ο Απελλής» καθώς και της Πανελλήνιας Εταιρίας Λόγου και Τέχνης (Π.Ε.Λ.Τ) Έχει λάβει αξιόλογες κριτικές για το έργο της όπως και πολλούς επαίνους, βραβεία και μετάλλια, ενώ το έργο της έχει εκτιμηθεί και τιμηθεί ιδιαίτερα από τον αείμνηστο Αρτέμη Μάτσα. Δημοσιεύματα για την δουλειά της έχουν γραφεί στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο (Ελευθεροτυπία, Απογευματινή, Βραδινή, Ελεύθερος Τύπος, τοπικές εφημερίδες και περιοδικά όπως η Επιθεώρηση Γραμμάτων και Τεχνών, Αιγαιοπελαγίτικα, Ναυπλιακά Ανάλεκτα κλπ.) ενώ συνεντεύξεις της έχουν φιλοξενήσει τηλεοπτικοί σταθμοί.
Το 2011 εκδίδει την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο «Λόγου και Πάθους Αντιμαχία» που έγινε δεκτή με πάρα πολύ θετικά σχόλια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα ποιήματά της διέπονται από ένα ιδιαίτερο πλούσιο και ευλύγιστα πολυμορφικό λυρισμό διανθισμένο με έντονα φιλοσοφικό – αλληγορικό προβληματισμό που εστιάζει σε ψυχικά και υπαρξιακά διλήμματα, σε συναισθηματικούς προβληματισμούς και εξάρσεις, σε θαρραλέα αυτοκριτική, σε κοινωνικές και ηθικές τελματώσεις, σε υμνητικές μπαλάντες στη φυσική ομορφιά, σε προτροπές απελευθέρωσης από ή επανάστασης ενάντια σε κοινωνικές ανισορροπίες και στερεότυπα, με πάντα την δύναμη της αγάπης, της ψυχικής απελευθέρωσης και κοινωνικής δικαιοσύνης να αποτελούν την εμπροσθοφυλακή στον αγώνα που η ποιήτρια ευαγγελίζεται. Η λεπταίσθητη κατανομή και κατά περίσταση εναλλαγή επικολυρικού και ελεγειακού στοιχείου έχει εγείρει έντονους συγκινησιακούς κραδασμούς στο μεγαλύτερο μέρος του αναγνωστικού της κοινού στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς.
Το 2014, στον 3ο διεθνή λογοτεχνικό διαγωνισμό, βραβείο με το ποίημα της «Το Ταξίδι». Το 2015 μετέχει στη Διεθνή Λογοτεχνική Συνάντηση του Πλέβεν Βουλγαρίας ενώ ποιήματά της μεταφράζονται και κυκλοφορούν σε σχετική έκδοση στα Βουλγαρικά για την εν λόγω διεθνή Συνδιάσκεψη.
Την ίδια χρονιά έχει την τιμή να δει την υλοποίηση από την UNESCO Τ.Λ.Ε.Ε. της ιδέας της για την έκδοση ενός τόμου 420 σελ. με έργα σύγχρονων Ελλήνων ποιητών που περιλάμβανε 8 δικά της ποιήματα.
Το 2017 κυκλοφορεί το δεύτερο βιβλίο της με τίτλο «Σπονδή Αγάπης» στα ελληνικά και αγγλικά και εν συνεχεία στα βουλγαρικά. Με την δεύτερη αυτή ποιητική ανθολογία της μετείχε τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου στον Παγκόσμιο διαγωνισμό ποίησης 1st Yakamochi Medal που διοργάνωσε το λογοτεχνικό Μουσείο Koshinokuni στην Ιαπωνία και στον οποίο συμμετείχαν μόνο ποιητές με εξαιρετικά λογοτεχνικά επιτεύγματα στην ποίηση.
Είναι μέλος του Παγκόσμιου Φιλοσοφικού Φόρουμ από την ίδρυσή του το 2010 και έχει τιμηθεί για την προσφορά της στην προαγωγή των αξιών και στόχων του με εύφημο μνεία και την απονομή του διπλώματος του Πολίτη του Κόσμου το 2014.

«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιό περιβάλλον μεγαλώσατε; Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια;
ΜΑΡΙΑ ΡΕΤΑΛΗ: Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Ναύπλιο. Ο πατέρας μου ήταν γαιοκτήμονας. Ο παππούς μου είχε αγοράσει τα κτήματά μας από έναν από τους γιους του Κολοκοτρώνη. Πέρασα όμορφα παιδικά χρόνια με τα 3 αδέλφια μου και πολύ κόσμο γύρω μας. Χρόνια αλησμόνητα… Ήταν όμορφα παιδικά χρόνια. Μεγάλωσα με αρχές και αξίες που μου διαμόρφωσαν έναν ελεύθερο και δυνατό χαρακτήρα.

«Π»: Σε ποιά ηλικία αγαπήσατε την ζωγραφική και θελήσατε να ασχοληθείτε με αυτή την τέχνη;
Μ.Ρ.: Από τα πρώτα παιδικά μου χρόνια ένοιωσα την αγάπη μου για την ζωγραφική. Στην εφηβεία πια ήμουν σίγουρη γι’ αυτό μου τον προσανατολισμό.

«Π»: Τί είναι για εσάς ο άδειος καμβάς;
Μ.Ρ.: Πρόκληση. Αυτό είναι για μένα: αληθινή πρόκληση. Ακόμα και όταν δεν ζωγραφίζω, γεμίζω με την φαντασία μου έναν άδειο καμβά με χρώματα.

«Π»: Ποιές οι πηγές έμπνευσής σας;
Μ.Ρ.: Πολλά θέματα, πολλές οι πηγές έμπνευσης. Ξεχώριζα το κτήμα μας στο Ναύπλιο, ειδικά ένα πελώριο δέντρο, έναν ευκάλυπτο όπου είχα φτιάξει ένα μικρό δεντρόσπιτο. Τα μεσημέρια του καλοκαιριού τα πέρναγα εκεί πάνω.
Φυσικά και πολλά άλλα θέματα με εμπνέουν όπως άλογα, θαλασσινά τοπία, όμορφες νεκρές φύσεις με πορτοκάλια, μήλα, μπανάνες και άλλα πολλά θέματα. Ακόμα ασχολήθηκα με μοντέρνα τέχνη όταν ένιωσα την ανάγκη να εκφράσω τ’ ανθρώπινα πάθη, την κακία το μίσος την ζήλεια.. που με τρόμαζαν πολύ και κάπως έτσι τα ξόρκιζα. Επίσης με άγγιζαν βαθειά προβλήματα του τρίτου κόσμου κάποτε και πλέον όλης της οικουμένης, όπως πείνα, δυστυχία, κοινωνική καταπίεση…

«Π»: Υπάρχει κάποιος ζωγράφος που να θαυμάζετε;
Μ.Ρ.: Θαυμάζω πολλούς αλλά τον Νταλί ιδιαίτερα.

«Π»: Το μαγευτικό Ναύπλιο είναι έμπνευση για εσάς;
Μ.Ρ.: Το Ναύπλιο είναι η πατρίδα μου, το κουβαλάω μέσα μου. Είναι φυσιολογικό να «βγαίνει» σε όλες τις εκφάνσεις μου.

«Π»: Η συμμετοχή σας σε πάνω από 180 εκθέσεις καθώς και οι διακρίσεις σας, τί νοιώθετε ότι αποδίδουν στον καλλιτέχνη;
Μ.Ρ.: Για μένα αυτό που έχει πρωταρχική σημασία είναι η ώρα της έμπνευσης και η ώρα της δημιουργίας. Αυτά είναι για μένα τα σπουδαία και αυτά γεμίζουν την ψυχή μου. Όλα τα άλλα, που έπονται αυτών, τα χάρηκα και σίγουρα βοηθούν καθώς λειτουργούν ως κίνητρα για την περαιτέρω πορεία και εξέλιξη ενός καλλιτέχνη.

«Π»: Μιλήστε μας για τους δασκάλους σας.
Μ.Ρ.: Όπως όλοι οι δάσκαλοι, κάποιοι δάσκαλοί μου ήταν ιδιαίτερα αγαπητοί, κάποιοι άλλοι αδιάφοροι. Απ’όλους όμως πήρα κάποια πράγματα. Στον Μπότη Θαλασσινό πήγα σχεδόν έτοιμη! Πήγαινα σε μουσεία, το Εθνικό Αρχαιολογικό και στο μουσείο της Ακρόπολης τα σαββατοκύριακα και σχεδίαζα για ώρες, κατά προτροπή των καθηγητών μου. Με τον Μπότη τον Θαλασσινό ειδικεύτηκα στο χρώμα. Αυτό κράτησα από αυτόν: τα χρώματα.

«Π»: Ποιό στοιχείο διακρίνουμε έντονα στα έργα σας;
Μ.Ρ.: Ο νατουραλισμός στην κλασική μου θεματογραφία και η απόδοση έντονων συναισθηματικών καταστάσεων ως απόρροια προσωπικών και κοινωνικών αναταράξεων, όπως την εισπράττω.

«Π»: Μαύρο – άσπρο ή χρώμα;
Μ.Ρ.: Προτιμώ το χρώμα, ξηρό παστέλ και λάδι.

«Π»: Λέγεται ότι το ίντερνετ βοηθά κάθε είδους τέχνης. Συμφωνείτε με αυτό;
Μ.Ρ.: Όχι, δεν συμφωνώ. Πιστεύω όμως ότι ανοίγει ορίζοντες αφού μπορεί κάποιος να δει τα πάντα και να ενημερωθεί γι’ αυτά, κάτι που εμείς, οι πιο παλιοί, το κάναμε μόνο μέσα απο βιβλία.

«Π»: Αγαπημένο σας έργο;
Μ.Ρ.: Αγαπημένο έργο μου είναι αυτό με ένα όμορφο άσπρο άλογο, που ενώ τρώει ήρεμα στο παχνί του έρχεται ένα πουλάκι, κάθεται στα καπούλια του και το ξαφνιάζει.

«Π»: Τί επιθυμείτε να δει ο θεατής στα έργα σας;
Μ.Ρ.: Θέλω να συλλάβει ο θεατής την προσωπική του αλήθεια μέσα από την δική μου προσέγγιση. Αν το πετύχει, καλώς, αλλιώς το προσπερνάει αδιάφορος.

«Π»: Πώς προέκυψε η συγγραφή και η ποίηση;
Μ.Ρ.: Άρχισα να γράφω μέσα στην οικονομική κρίση. Διάβασα το ημερολόγιο του Σεφέρη όπου μιλάει για το ποίημα του Κίχλη – και το ερωτεύομαι! Διαβάζω μανιωδώς Σεφέρη και Βρεττάκο. Έχω στο σπίτι την τεράστια βιβλιοθήκη του Ε. Παπανούτσου που πιστεύω ότι έπαιξε ρόλο στη στροφή μου για την ποίηση. Είχε έρθει η κατάλληλη ώρα. Ήταν ο τρόπος μου να ξεπεράσω τα προβλήματά μου εκείνη την εποχή.. και αργότερα.

«Π»: Ζωγραφική ή ποίηση; Τί αγαπάτε περισσότερο;
Μ.Ρ.: Και τα δυο. Νοιώθω πως δεν μπορώ να διαλέξω ανάμεσα στα δύο. Αφιέρωσα ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου στην ζωγραφική και τώρα ζω και αναπνέω για την ποίηση.

«Π»: Πώς βλέπετε να εξελίσσονται τα πράγματα στην εποχή του κορωνοϊού;
Μ.Ρ.: Είμαστε στην ώρα μηδέν. Ο πλανήτης δεν αντέχει άλλη κακοποίηση. Ο κορωνοϊός είναι μια σαφής προειδοποίηση για την ανάγκη διαχείρισης των ανθρωπίνων υποθέσεων πολύ πιο υπεύθυνα.

«Π»: «Τύλιξε την καρδιά σου στου φεγγαριού το φως σε καράβι πειρατικό αρμένισε μεσοπέλαγα ψάξε να βρείς την χώρα των θαυμάτων». Δικοί σας στίχοι. Είστε αισιόδοξος άνθρωπος;
Μ.Ρ.: Είμαι αισιόδοξη από την φύση μου. Βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο. Έπαιξαν ρόλο γι’ αυτό τα όμορφα παιδικά μου χρόνια.

«Π»: Μελλοντικά σχέδια;

Μ.Ρ.: Έχω πολλά σχέδια στο άμεσο μέλλον. Κατ’αρχάς σκοπεύω να εκδώσω την τρίτη ποιητική μου συλλογή, είναι έτοιμη, ψάχνω για εκδότη. Βλέπετε, ο κορωνοϊός με καθυστέρησε…