Κάποιο χειροκρότημα για τους εργαζόμενους στην καθαριότητα;, του Βαγγέλη Ντάλη

Το βράδυ της 15ης Μαρτίου πολύς κόσμος βγήκε στα μπαλκόνια του και χειροκρότησε επί πεντάλεπτο τους γιατρούς και νοσηλευτές που βρίσκονταν (και βρίσκονται) στην πρώτη γραμμή της μάχης για την αντιμετώπιση της πανδημίας, για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Μέσα στην καραντίνα, το παρατεταμένο χειροκρότημα ήταν μια ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τους ανθρώπους που αγωνίζονται για όλους εμάς, για όλους τους εργαζόμενους του Συστήματος Υγείας.

Η πρωτοβουλία ήταν ισπανική αλλά την μιμήθηκαν και σε άλλες χώρες, όπως στην Ιταλία. Ως κίνηση δεν είχε κάποια ουσία, είχε συναισθηματισμό και θεατρικότητα. Γι’ αυτό και πολλές ενώσεις γιατρών και νοσηλευτών απάντησαν, χωρίς ίχνος αγνωμοσύνης προς τους ανθρώπους που τους χειροκρότησαν, ότι θα προτιμούσαν να απαιτούσαμε από το κράτος και τη δημόσια διοίκηση να τους προμηθεύσουν το κατάλληλο υλικό, γάντια, μάσκες, αντισηπτικά κλπ που τότε έλειπαν από πολλές μονάδες υγείας, παρά να αναλωνόμαστε σε ευγνωμοσύνες. Δικαιωματικά θα λέγαμε, αφού το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό αυτής της χώρας σχεδόν καθημερινά υπερβαίνει εαυτόν, τουλάχιστον στα δημόσια νοσοκομεία και κέντρα υγείας. Μόνο του αντιμετωπίζει καταστάσεις που ξεπερνούν την έννοια του καθήκοντος, είτε με απλήρωτες υπερωρίες, είτε κάνοντας διοικητικές και άλλες άσχετες με την ειδικότητά του εργασίες για να αναπληρώσει τις τεράστιες ελλείψεις στο δημόσιο σύστημα υγείας. Γι’ αυτό και δεν τους παρεξηγήσαμε όταν είπαν «ευχαριστούμε, αλλά υλικά μέσα χρειαζόμαστε για να κάνουμε τη δουλειά μας, όχι χειροκρότημα».
Τότε τα σχολεία, τα καταστήματα κι όλοι οι δημόσιοι χώροι ήταν κλειστοί κι εμείς σε καραντίνα. Η αγωνία, ο φόβος, ο τρόμος σε πολλούς, η συναισθηματική φόρτιση δικαιολογούσε κι απ’ τη μεριά μας εκδηλώσεις συναισθηματικές παρά πράξεις. Ο φόβος ενός αόρατου εχθρού τον οποίο δεν ξέρουμε πως να αντιμετωπίσουμε είχε παραλύσει τη σκέψη, είχε θολώσει το μυαλό κι αυτό αδυνατούσε να μετουσιώσει τη διάθεση αντίδρασης σε πράξεις. Ξεσπάσαμε σε χειροκροτήματα.
Τώρα η καθημερινότητα επανεκκίνησε. Το σύστημα υγείας δίνει ακόμα τη μάχη αλλά οι υπόλοιποι καλούμαστε να δώσουμε το δικό μας αγώνα για την προάσπιση της δημόσιας υγείας. Τώρα που άνοιξαν τα σχολεία, σε αυτή τη μάχη, πρωτοπόροι είναι οι εργαζόμενοι στην καθαριότητά τους. Ούτε οι διευθυντές, ούτε οι δάσκαλοι και οι καθηγητές. Οι καθαριστές και οι καθαρίστριες είναι αυτοί που πρώτοι φροντίζουν για την υγιεινή όλων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ώστε τα παιδιά μας να επιστρέφουν στο σπίτι ως μαθητές και μαθήτριες κι όχι ως νέα κρούσματα.
Οι οδηγίες του υπουργείου είναι αυστηρές. Καθημερινός, σχολαστικός καθαρισμός όλων των χώρων πριν πάνε τα παιδιά στο σχολείο, καθαρισμοί ενδιάμεσα όταν γίνεται χρήση αιθουσών υπολογιστών, οργάνων γυμναστικής κλπ. από διάφορα τμήματα. Οδηγίες στους μαθητές να ζητάνε ενδιάμεσα από τους καθαριστές και τις καθαρίστριες απολύμανση θρανίων, μέσων κλπ που θεωρούν ότι έχει γίνει κοινή χρήση ώστε να επαναχρησιμοποιηθούν με ασφάλεια κλπ.
Γενικά οι οδηγίες είναι τέτοιες που οι εργαζόμενοι/ες στον καθαρισμό πρέπει να δουλεύουν από τις 7 το πρωί ως τις 7 το απόγευμα. Θα πληρωθούν υπερωρίες; Όχι βέβαια. Είναι τετράωρης απασχόλησης με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Υπερωρίες δεν προβλέπονται. Και πώς θα καλυφθούν οι ανάγκες; Με τεχνάσματα. Το υπουργείο απέσπασε τους συμβασιούχους καθαρισμού παιδικών σταθμών, νηπιαγωγείων και δημοτικών (παρόλο που δεν το προβλέπει η σύμβασή τους) στα γυμνάσια και λύκεια για να καλύψει τα κενά. Όχι ότι και έτσι αρκούν αλλά κάπως να φαίνεται ότι υπάρχει πληρότητα προσωπικού.
Μόνο που από τις 15 Μαϊου έχουν αρχίσει οι εγγραφές στα Δημοτικά Σχολεία για τα παιδιά που θα φοιτήσουν στην Α΄ Δημοτικού με αυτοπρόσωπη παρουσία των γονέων ώστε να υποβάλλουν τις αιτήσεις εγγραφής και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την εγγραφή των τέκνων τους. Το ίδιο και για τα Νηπιαγωγεία. Με βάση τις κυβερνητικές αποφάσεις δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή προσωπικό καθαριότητας για τις σχολικές μονάδες της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγιεινή των εργαζόμενων σε αυτές. Δάσκαλοι και δασκάλες, νηπιαγωγοί, εκτίθενται σε κίνδυνο. Το γεγονός είναι απαράδεκτο από μόνο του και αυτή η αντιμετώπιση οδηγεί σε δεύτερες σκέψεις. Από την 1η Σεπτεμβρίου θα λειτουργούν πλήρως όλες οι βαθμίδες της εκπαίδευσης. Ποιό προσωπικό θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες καθαριότητας και συχνής απολύμανσης όλων των χώρων στους οποίους κινούνται τα παιδιά μας;;;
Πάλι με απλήρωτες υπερωρίες των φιλότιμων εργαζόμενων θα σωθεί η κατάσταση; Οι οποίοι/ες εργάζονται με τριτοκοσμικές συμβάσεις εργασίας; Όλο το προηγούμενο διάστημα, αν και εργαζόμενοι με συμβάσεις μίσθωσης έργου σε σχολεία (που υποκρύπτουν όμως συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας), ουσιαστικά επιτάχθηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών και στρατεύτηκαν όπου τους χρειάστηκε η πολιτεία στη μάχη του αντιικού αγώνα, δίχως όμως να τους παρασχεθούν τα απαιτούμενα Μέσα Ατομικής Προστασίας, δίχως να έχουν δικαίωμα στη λήψη αναρρωτικών αδειών, αδειών μητρότητας, αδειών ειδικού σκοπού, δίχως δικαίωμα απαλλαγής από τα καθήκοντα τους ως άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες κατηγορίες. Μέχρι και άτομα καρκινοπαθή εξαναγκάζονταν να απασχολούνται καθημερινά αμέσως μετά τις χημειοθεραπείες, διακινδυνεύοντας τη ζωή τους. Κι όλα αυτά για 33 ευρώ/ανά σχολική αίθουσα το μήνα, δίχως πρόσβαση σε κανένα εργασιακό και ασφαλιστικό δικαίωμα.
Είναι απαράδεκτο να καλούνται την περίοδο της πανδημίας – αν και καθαρίστριες/στές σχολείων – να απασχολούνται χωρίς Μέσα Ατομικής Προστασίας σε δημοτικά κτίρια, υπόγεια και αποθήκες επί δεκαετίες κλειστές γεμάτες ποντίκια και άλλους μολυσματικούς παράγοντες.
Είναι απαράδεκτο επί δεκαετίες να υπογράφουν συμβάσεις μίσθωσης έργου και η πολιτεία ν’ αρνείται να τους αναγνωρίσει την κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών.
Είναι παράνομο με εγκυκλίους να γίνεται υπέρβαση των συμβατικών τους δικαιωμάτων και να τους εντέλουν ενόψει της λήψης μέτρων για τη διαφύλαξη της υγείας των μαθητών και διδασκόντων και την αποφυγή διασποράς του κορωνοϊού, να παρέχουν υπηρεσίες καθαριότητας καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας των σχολικών μονάδων, με πλήρη ωράρια εργασίας, για μόλις 100, 200 και 300 ευρώ το μήνα, δίχως να προβλέπεται κάτι τέτοιο στις συναφθείσες συμβάσεις και δίχως να υπάρχει καμία απολύτως κάλυψη σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος. Κάθε φορά που πηγαίνουν να αναλάβουν εργασία δεν γνωρίζουν αν θα επιστρέψουν υγιείς και αρτιμελείς στις οικογένειές τους.
Τι ζητάνε: μόνιμη, πλήρη και σταθερή εργασία με αορίστου χρόνου συμβάσεις και πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Αξιοπρεπείς αμοιβές και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας, με τήρηση των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας. Να τους χορηγούνται τα εκ του νόμου προβλεπόμενα μέσα ατομικής προστασίας.
Τι δεν ζητάνε: κάποιο χειροκρότημα.