Συμβιβαστήκαμε, του Βαγγέλη Ντάλη

Σε κάθε αστυνομική ταινία όπου η αστυνομία έχει καλέσει για «ανάκριση» έναν σκληρό του υποκόσμου και προσπαθεί να έρθει σε συμφωνία μαζί του, υπάρχει ο «καλός μπάτσος», ο «κακός μπάτσος» κι ένας διαμεσολαβητής ο οποίος είναι κοινής αποδοχής και εγγυάται για την τήρηση των κανόνων της διαπραγμάτευσης αλλά και των όρων της συμφωνίας που επιδιώκεται να προκύψει.

Στο Eurogroup της 9ης Απριλίου ο «κακός» ήταν η Ολλανδία, ο «καλός» η Γερμανία και ο «διαμεσολαβητής η Γαλλία. Υπόκοσμος ήταν οι εννέα χώρες, μεταξύ αυτών και η δικιά μας, οι οποίες ζητούσαν επιτακτικά να συνάψει η Ευρωπαϊκή Ένωση ένα «κορωνοδάνειο», στο οποίο θα ήταν εγγυήτριες όλες οι χώρες μαζί και χάρη στις πιο πλούσιες θα εξασφάλιζαν όλες ένα πολύ χαμηλό επιτόκιο.
Ότι η Γερμανία είναι το αφεντικό της Ευρώπης, το ξέρουμε όλοι και ότι το άγριο σκυλί της η Ολλανδία επίσης. Βοηθοί η Αυστρία και η Φινλανδία. Υπόκοσμος είναι οι χώρες της νότιας Ευρώπης (P.I.G.S. στα χρόνια των μνημονίων, συμβολικά…) και οι άλλες φτωχότερες. Υπόκοσμος γιατί δεν έχουν την οικονομική ευρωστία του Βορρά, υπόκοσμος γιατί δεν εφαρμόζουν αυστηρά τους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας που υπαγορεύει η γερμανική καγκελαρία, είναι δηλαδή «εκτός νόμου». Υπόκοσμος γιατί είναι οι κύριες εστίες δράσης της πανδημίας, η Ιταλία και η Ισπανία τουλάχιστον. Υπόκοσμος επίσης γιατί όλο και κάτι ζητάνε ως βοήθεια από τους «νοικοκύρηδες» του Βορρά.
Ο «υπόκοσμος» πήγε αγριεμένος στη διαπραγμάτευση. Με δηλώσεις του τύπου «κινδυνεύει η συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης» ή «θα ξανασκεφτούμε την παραμονή μας σε αυτήν» έδειξαν άγριες διαθέσεις, έδειξαν απελπισμένοι και γι’ αυτό αποφασισμένοι. Η πανδημία δεν έχει μόνο χιλιάδες θύματα σε ανθρώπινες ζωές, έχει και τον κίνδυνο της ακόμα μεγαλύτερης εξάπλωσής της στο σημείο όπου αυτές να θεωρούνται μόνο η αρχή και στον τελικό απολογισμό να μετριούνται σε εκατομμύρια. Η αδυναμία αντιμετώπισης της πανδημίας είναι δηλωμένη από κράτη, κυβερνήσεις και υγειονομικούς φορείς αφού εδώ και δυο-τρεις δεκαετίες τα εθνικά συστήματα υγείας υποβαθμίζονται, συρρικνώνονται ελλείψει πόρων και οι πολίτες οδηγούνται μεθοδικά σε ιδιωτικές ασφάλειες, ιδιωτικά νοσοκομεία και εργαστηριακά κέντρα, στην Υγεία της «ελεύθερης αγοράς».
Φευ. Οι Γερμανοί τσέκαραν την αποφασιστικότητα των «εξεγερμένων». Ακούγοντας για παράδειγμα τον «δικό μας» Σταϊκούρα να δηλώνει ότι «δεν θα γίνει και Βαρουφάκης» στη Σύνοδο, συζητώντας διπλωματικά με Γάλλους και Ισπανούς, κατάλαβαν τα όρια. Κι επέμειναν στην αρχική «κόκκινη γραμμή» τους: «κορωνοδάνειο γιοκ». Επεξεργάστηκαν άλλες «ιδέες» και πήγαν εύχαρεις και με «δωράκια» στη Σύνοδο για να δείξουν το καλό τους πρόσωπο και το πόσο φροντίζουν για την Ένωση.
540 δισ. ευρώ διευκολύνσεων έριξαν στο τραπέζι. Για όλες μαζί τις χώρες. Τα 1,2 δισ. βέβαια τα έταξαν στον εαυτό τους γιατί και αυτών η οικονομία χρειάζεται στήριξη! Πώς λέμε «πήγαμε για μαλλί και βγήκαμε κουρεμένοι»; Ε, κάτι τέτοιο. Πήγαμε για να μας βοηθήσουν να δανειστούμε χαμηλότοκα από τις «αγορές» και βρεθήκαμε να τους βοηθάμε να στηρίξουν την οικονομία τους!
Εμείς τί θα πάρουμε, έστω κι έτσι; Μέσα από 3 νέα σχήματα που συμφωνήθηκαν, το πολύ 3,5-4,5 δισ. ευρώ για την κάλυψη των δαπανών υγείας, με βάση τα σενάρια που εκπονούνται για την εξέλιξη της κρίσης. Για να έχουμε μέτρο σύγκρισης, ας σκεφτούμε ότι το πακέτο στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων που δρομολόγησε η ελληνική κυβέρνηση είναι της τάξης των 6,8 δισ. και έχει προαναγγείλει την επανάληψή του το Μάιο ως συνέπεια όλων των απαγορεύσεων και του κλεισίματος επιχειρήσεων που επιβάλει η πανδημία. Δεν φτάνουν ούτε και για τα βασικά δηλαδή…
Α, αν θέλουμε, μπορούμε να πάρουμε άλλα 3,5 δισ. ευρώ αν μπούμε σε προληπτική πιστοληπτική γραμμή… Αν δεν καταλαβαίνετε τί σημαίνουν αυτές οι όμορφες λέξεις, ας το πούμε με άλλα λόγια: αν θέλουμε να μπούμε σε 5ο μνημόνιο! 5ο γιατί ας μην ξεχνάμε ότι ήδη είμαστε στο 4ο. Δεν το καταλαβαίνουμε, βέβαια, γιατί τώρα διανύουμε περίοδο χάριτος, αλλά είμαστε σε μνημόνιο για καμιά σαρανταριά χρόνια ακόμα… Από το 2031 και μετά θα το νιώσουμε για τα καλά! Υπομονή και αντοχές να έχουμε…
Για να μη λέμε πολλά, λοιπόν, πρέπει να πορευτούμε μόνοι μας. Με ό,τι διαθέσιμα έχουμε και με ό,τι μπορέσουμε να δανειστούμε από τις αγορές, αν και αυτή η περίοδος δεν είναι να δανείζεται κανείς. Τα επιτόκια είναι αποθαρρυντικά.
Και μετά; Προς το παρόν, το σχετικό άρθρο 19 της συμφωνίας αναφέρει πως οι υπουργοί Οικονομικών συμφώνησαν να «εργαστούν για ένα ταμείο υπό την καθοδήγηση των ηγετών» (Σύνοδος Κορυφής). Υπάρχει μια θολούρα δηλαδή και το θέμα παραπέμπεται για την 21η Απριλίου. Η απόφαση του Eurogroup της περασμένης Πέμπτης όμως έχει εκκρεμότητα και σε ζητήματα αναφορικά με τα τρία εργαλεία που αποφασίστηκαν. Δηλαδή με τα δάνεια έως 240 δισ. από ESM για δαπάνες σχετικές με την υγειονομική κρίση, 200 δισ. της ΕΤΕπ για επιχειρήσεις και 100 δισ. της Κομισιόν για θέσεις εργασίας.
Ένα κοινό χαρακτηριστικό και των τριών εργαλείων είναι πως συνιστούν δάνειο. Κατά συνέπεια συνιστούν «βάρος» για το χρέος των κρατών. Εξαίρεση αποτελούν τα δάνεια της ΕΤΕπ, αν οδεύσουν σε εταιρείες (στο πρότυπο του πακέτου Γιούνκερ) χωρίς τα κράτη-μέλη να δώσουν επιπλέον κρατικές εγγυήσεις.
Υπενθυμίζεται ότι η ΕΚΤ, πριν από την πρώτη συνάντηση του Eurogroup την Τρίτη, είχε εκτιμήσει τις ανάγκες της Ευρωζώνης σε 1,5 τρισ. ευρώ για το 2020 και 1 επιπλέον τρισ. για το 2021. Για το πώς πλέον θα καλυφθεί αυτή η «τρύπα» προς το παρόν δεν υπάρχει απάντηση, καθώς η απόφαση της Πέμπτης αφήνει το ερώτημα ανοιχτό.
Γράφει το Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας στον επίσημο λογαριασμό του στο Twitter: «Σε αυτή την κρίση, χρειαζόμαστε ταχεία βοήθεια, χωρίς “εργαλεία βασανισμού” όπως η τρόικα ή τα σκληρά μέτρα λιτότητας». Είναι φράση που αποδίδεται στον Υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας Heiko Mass, από συνέντευξη του στο DerSpiegel.
Κυνικός, αναίσθητος, αλαζόνας ή απλώς έχοντας την ψευδαίσθηση του πανίσχυρου, ο κύριος Mass μας απαξιώνει κατάμουτρα. Ώστε όλα αυτά που βιώσαμε στα μνημονιακά χρόνια ήταν για να μας βασανίσουν, για να μας δώσουν ένα μάθημα ε; Τώρα λοιπόν ξέρουμε. Μετά το «Μένουμε Ευρώπη» και το «μένουμε σπίτι» θα ζήσουμε και το «μένουμε μόνοι και αβοήθητοι».
Καλή Ανάσταση σε όλους μας – κυριολεκτικά και μεταφορικά.