Ποιόν παντρευόμαστε τελικά; της Κ. Μαγγανά

Αλήθεια, ξέρατε καλά ποιος ήταν εκείνος ο όμορφος ντυμένος γαμπρός πλάι σας; Ή αυτός που ετοιμάζεται να στηθεί γαμπρός στο πλευρό σας; Είναι ο πρίγκιπας της καρδιάς σας, βεβαίως, αλλά … είναι ο πρίγκιπας που έχει φτιάξει η επιθυμία σας ή ο σημαντικός άνθρωπος της ζωής σας, που πρέπει να γνωρίσετε όπως πραγματικά είναι;

ΓΑΜΗΛΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
ΘΕΡΙΝΗΣ ΝΥΚΤΟΣ…
• Η Π. παντρεύτηκε έναν γελαστό άντρα, ψυχή της παρέας, εξωστρεφή, κοινωνικό, έβγαιναν έξω, πράγμα που την γέμιζε ευτυχία και ευδαιμονία, γιατί έτσι μπορούσε να ξεφύγει από τον ασφυκτικό έλεγχο του σπιτιού της. Μερικά χρόνια μετά η Π. συνέχισε να θέλει μόνο αυτό, να βγαίνει έξω, να περνά τις μέρες τις σαν ανέμελη φοιτήτρια, ενώ ο κοινωνικός σύζυγος ήθελε επίσης και φαγητό και παιδί…! Τότε η ευδαιμονία καταστράφηκε οριστικά.
• Η Ν. παντρεύτηκε «τον καλύτερο άντρα του κόσμου», που την γέμιζε τρυφερότητα και την έκανε να νοιώθει αγαπητή, πράγμα που είχε στερηθεί σημαντικά στο οικογενειακό περιβάλλον. Έβλεπε, βέβαια, ότι είχε ένα κόλλημα με την οικογένειά του, δεν έκανε τίποτα χωρίς αυτούς, αλλά πίστευε βαθιά ότι μετά το γάμο «θα στρώσει», μια που θα ζούσαν πλέον στο δικό τους σπίτι. Φαντάζομαι ο καθένας έχει μια ιδέα για το αν η επιθυμία της έγινε πραγματικότητα, αν λύθηκαν ή οξύνθηκαν περισσότερο τα προβλήματα, ιδίως με την έλευση παιδιών!
Υπάρχουν πολλές ιστορίες γαμήλιων φαντασιώσεων μιας άπιαστης τελειότητας, όπως την έχει στο μυαλό του ο καθένας, για την καινούργια ζωή. Λες και βρίσκουμε στον άλλο ένα μαγικό ραβδί, που με τα καλά συναισθήματα, τα οποία αδιαμφισβητήτως είναι εκεί, θα κάνει πραγματικότητα όλες τις επιθυμίες μας που δεν έχουν πραγματοποιηθεί, θα επουλώσει όλες τις οικογενειακές πληγές, θα πληρώσει όλα μας τα ελλείμματα… Πληρωμένα – τελειωμένα και ξεκινάμε από το μηδέν για το νέο δρόμο. Φυσικά ποτέ δεν είναι έτσι! Η ζωή είναι ένα αδιάκοπο συνεχές. Έχει στιγμές – ορόσημα, «πριν – μετά», όχι όμως μαγικά, εγγράφονται κι αυτά σε μια εξέλιξη, διαπερνούν τον ψυχισμό και την προσωπικότητά μας, οι οποίοι, ψυχισμός και προσωπικότητα, δίνουν στις στιγμές-ορόσημα τη μορφή που θα πάρουν τελικά.
Για παράδειγμα, στις δυο ιστορίες ο γάμος είναι ορόσημο. Πριν από αυτόν δυο νέες γυναίκες αναζητούσαν, συνειδητά ή ασυνείδητα, να ξεφύγουν από οικογένειες που τους στερούσαν αυτονομία, αναγνώριση και συναίσθημα. Μετά ενεπλάκησαν σε δρόμους που έμοιαζαν χειρότεροι από τους προηγούμενους, γιατί και περισσότερους παίκτες είχαν και απαιτούσαν δυσκολότερους και πολυπλοκότερους χειρισμούς. Κι όταν δεν είναι κανείς κατάλληλα εφοδιασμένος ψυχικά, πώς να μπορέσει να ανταπεξέλθει;

ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΞΙ
(ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ!)
Συνήθως οι λόγοι που επικαλούμαστε για να εξηγήσουμε γιατί ερωτευτήκαμε και παντρευτήκαμε τον άνθρωπο που είναι δίπλα μας είναι προφανείς και κατανοητοί από το κοινωνικό πλαίσιο: ο χαρακτήρας, η μόρφωση, η εξωτερική εμφάνιση, το σεξουαλικό κομμάτι, λόγοι οικονομικοί ή και κοινωνικοί. Ακόμη, με την πρόοδο της επιστήμης, η έλξη μεταξύ δυο ανθρώπων εξηγείται και γονιδιακά – ορμονικά. Ως ένα σημείο ναι, οι βαθύτεροι όμως λόγοι είναι καλά κρυμμένοι μέσα μας…
Η ορμονική μας αποσκευή προέρχεται από τα γονίδιά μας αλλά και από τη δυναμική των αισθήσεών μας από τις πρώτες κιόλας αισθήσεις στην ενδομήτρια ζωή, από τη σχέση με τη μητέρα. Η σχέση των πρώτων χρόνων της ζωής μας, όταν το λεκτικό γνώρισμα δεν είναι κατεκτημένο – κι έτσι οι φόβοι και τα συναισθήματα εκφράζονται μέσω των σωματικών αισθήσεων – είναι καθοριστική για τη μετέπειτα συναισθηματική μας ωρίμανση και τις ενήλικες επιλογές στο ερωτικό πεδίο. Στη συνέχεια, η αλληλεπίδραση με τον πατέρα, η σχέση των γονιών ως ζευγάρι, η σχέση του παιδιού με το ζευγάρι των γονέων και η δομή του τελευταίου, δημιουργούν συνειδητές και ασυνείδητες στάσεις, επιλογές και προσανατολισμούς που θα κουβαλά μαζί του μεγαλώνοντας. Μπαίνοντας λοιπόν στην καρδιά του ζητήματος, ας λάβουμε υπόψη μας ότι, όπως και στην αρχή μιας ερωτικής σχέσης, έτσι και μέσα σε έναν γάμο, μπορεί οι πρωταγωνιστές να μοιάζουν δυο, στο έργο όμως παίζουν έξι: οι δυο μας και οι τέσσερεις γονείς μας! Ακόμα κι αν ο ένας από τους δυο είναι «φάντασμα» στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας!

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ
Άλλη μια παράμετρος που ακουμπά στην προβληματική των ερωτικών μας σχέσεων και ιδίως του γάμου, είναι η μεταφορά από γενιά σε γενιά κοινωνικών στερεοτύπων. Η σουηδέζα ψυχαναλύτρια Eva Basch-Kahre, στο βιβλίο της «Γυναικεία και αντρικά πρότυπα» υποστηρίζει ότι οι πρώιμες διαφορές στην ψυχή του αγοριού και του κοριτσιού είναι περισσότερο κοινωνικά παρά κληρονομικά κατασκευασμένες. Η στάση και η ασυνείδητες αλληλεπιδράσεις των γονέων με το βρέφος, πόσο εμπεριέχοντες είναι, πόσο επηρεασμένοι και οι ίδιοι από το φύλο τους και το φύλο του παιδιού τους, είναι αυτό που προκαλεί μεταγενέστερα διαφορές τόσο στην ανάπτυξη της χρηστικής και συναισθηματικής σκέψης στα δυο φύλα, όσο και στις διαφορές που υπάρχουν στην ανδρική και γυναικεία σκέψη, που μπορούμε να παρατηρήσουμε σε παιδιά και ενήλικες.
Τι ακούν και τι βιώνουν τα παιδιά, οι αυριανοί παντρεμένοι, στο πλαίσιο της οικογένειας;
Ότι όλοι οι άντρες είναι εγωιστικά γουρούνια που σαγηνεύουν τις γυναίκες και τις εκμεταλλεύονται, τις κάνουν ό, τι θέλουν;
Ότι οι γυναίκες είναι αδύναμες, λιγότερο έξυπνες και λιγότερο εκτιμητές από τα αγόρια; Ή και τα αντίθετα των παραπάνω; Πώς θα ανταποκριθούν αργότερα στο ρόλο τους ως ενήλικες άντρες και γυναίκες; Και για ποιο ρόλο μιλάμε;
Έχει το παιδί την αίσθηση ότι είναι αντικείμενο της ερωτικής και ναρκισσιστικής ολοκλήρωσης των γονέων, επιθυμητό και προϊόν αγάπης και σεβασμού; Ή μήπως νοιώθει περιττό, ανεπιθύμητο, βιώνει συνειδητή ή/και ασυνείδητη απόρριψη, έλλειψη στοργής και ουσιαστικής τρυφερότητας; Νοιώθει ότι οι γονείς αγαπιούνται, επιθυμεί και σέβεται ο ένας τον άλλον, ότι οι συνηθισμένες ανθρώπινες διαφωνίες τους δεν διαρκούν… μαθαίνοντας έτσι ότι η επιθετικότητα δεν είναι επικίνδυνη αλλά διαχειρίσιμη, η αγάπη πιο ισχυρή από το μίσος;

ΓΑΜΟΣ ΟΠΩΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Μετά τα στερεότυπα, έχουμε και τα πρότυπα, που προβάλλει και επιβάλλει, μετ’ επιτάσεως, κάθε εποχή. Μέχρι το ξέσπασμα της παρούσας οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, τα πρότυπα του life style βάρυναν πολύ πάνω στις φαντασιώσεις και τις απαιτήσεις ενός γάμου, είτε επρόκειτο για την τελετή του, είτε για την καθημερινότητά του. Οι νέες πραγματικότητες προσφέρονται για μετασχηματισμούς και σε αυτό το θέμα. Μέχρι τώρα, πάντως, όλα «πρέπει» να είναι άψογα, ιδανικά, σαν τις ευτυχισμένες οικογένειες στις διαφημίσεις. Ο άλλος μας αναδεικνύει, μας καθρεφτίζει στέλνοντάς μας μια θετική εικόνα εαυτού που δεν έχουμε μάθει να φωτίζουμε μόνοι μας. Ψάχνουμε έναν άνθρωπο που μοιάζει σε αυτό που πιστεύουμε ότι είμαστε ή σε αυτό που θα θέλαμε να είμαστε, κάποιον/α που «είναι όλα όσα ονειρευόμουνα!». Όλα, ποια όλα; Και πώς θα τα καλύψει όλα ο γαμπρός / η νύφη; Ποιοί είναι, τα avatar;
Έμπαινε στην άκρη, αν ήταν δυνατόν να εξαφανιζόταν κιόλας, για να μην ενοχλεί, η εσωτερική φωνή, η ενσυναίσθηση προς τον ίδιο τον εαυτό, που γονιμοποιεί και τις σχέσεις με τους άλλους: να ακούμε πραγματικά αυτά που πρέπει, να μην αγνοούμε ή / και να μην αντιλαμβανόμαστε λάθος αυτά που νοιώθουμε. Γιατί όταν κάνουμε χώρο για όσα μας συμβαίνουν εντός μας, για να νοιώσουμε, να κατανοήσουμε, να τακτοποιήσουμε, δεν θα δυσκολευτούμε, σε δεύτερο χρόνο, να κάνουμε χώρο και για τον άνθρωπο που θα επιλέξουμε να έχουμε δίπλα μας να συνδιαλλαγούμε για όλη μας τη ζωή (καλώς εχόντων των πραγμάτων!).
«Πίστευα ότι είχα βρει το κελεπούρι, ότι αν δεν παντρευόμουν γρήγορα θα τον έχανα, και τώρα μετά από έξι χρόνια γάμου, νοιώθω ότι δεν μπορεί καθόλου να με καταλάβει, να με στηρίξει», θα πει η Χ. Και μετά θα πει πως φταίει η διαφορά ηλικίας, κι ας μην είναι πολύ μεγάλη, η δουλειά του, κι ας την έκανε κι όταν τον γνώρισε, το ότι δεν είναι του έξω, κι ας μην ήταν ούτε κι όταν ερωτεύτηκαν…
Στο βάθος παραμονεύει πάντα μια ψυχική ιστορία παλιά και βαθιά, που δεν έχει τακτοποιηθεί, δεν έχει επουλώσει τις πληγές της. Ο άντρας, ή η γυναίκα, της ζωής μας δεν χάνεται επειδή ξαφνικά ανακαλύπτουμε καθημερινές λεπτομέρειες που δεν μας αρέσουν. Προφανώς δεν ήταν ποτέ εκεί, προφανώς δεν υπάρχει. Η εξιδανίκευση τελειώνει γρήγορα. Μόνο η ουσιαστική αγάπη, όταν μπορεί να καλλιεργηθεί και να ριζώσει δημιουργεί τη γόνιμη σχέση που έχει διάρκεια.
Σ’ΑΓΑΠΩ –
ΣΕ ΠΑΝΤΡΕΥΟΜΑΙ!
Είμαστε λοιπόν έξι στο γάμο…, πάντα ο/ η σύντροφός μας θα μοιάζει, σε συγκεκριμένες πλευρές, με τον πατέρα ή τη μητέρα μας. Αλλά μπορούμε να είμαστε καλά. Με τη συνθήκη ότι, οι άλλοι τέσσερεις είναι διακριτικές φιγούρες της μετουσιωμένης μας αγάπης για τα πρόσωπά τους, δεν διαταράσσουν τη συνοχή και τη συντροφική συνενοχή του ζευγαριού, έχουμε ολοκληρώσει τους συμβολικούς αποχωρισμούς μας μαζί τους.
Ας μην ξεχνάμε ότι το μοντέλο γονέα στο οποίο αναφέρεται η ψυχική δομή για να επιλέξει σύντροφο δεν ανταποκρίνεται στον πραγματικό/η πατέρα/ μητέρα, αλλά στις ασυνείδητες εικόνες τους, τις οποίες δημιουργεί και εσωτερικεύει το παιδί. Όταν αυτές οι εικόνες είναι καλές και γόνιμες τότε κι η σχέση με τον σύντροφο μπορεί να είναι καλή και γόνιμη. Γιατί το παιδί έχει μάθει να εμπιστεύεται και να αγαπά τον εαυτό του σαν μια διαδικασία που είναι αυτονόητη για έναν άνθρωπο, σαν συνέχεια της αγάπης που δέχτηκε όταν ήταν μικρός/η. Τότε αισθάνεται ότι κάποια αγάπη υπάρχει στον κόσμο, αποδέχεται τον εαυτό του, προσπαθεί να τον κατανοήσει και να τον βελτιώσει. Κατά συνέπεια, μπορεί να αγαπήσει και να σταθεί δίπλα στον σύντροφό του, σε μια πορεία όμορφη, που φυσικά έχει και πόνο και κόπο, καθώς και τα κακά κομμάτια του εαυτού, που μπορούν όμως να αντιμετωπιστούν. Κι όταν η σχέση δίνει νόημα στα πράγματα, σε αυτό που ζούμε, τότε δεν έχουμε φρούδες επιθυμίες που μαραίνονται λίγο μετά από τα λουλούδια του γαμήλιου μπουκέτου.
Όσο για τις περιπτώσεις που οι ασυνείδητες εσωτερικευμένες εικόνες των γονιών δεν είναι καλές, καλό είναι να θυμάται κανείς πως υπάρχει πάντα περιθώριο ψυχικής δουλειάς και επανόρθωσης. Δεν διαλέγουμε τους γονείς μας. Έχουμε όμως πάντα μια δυνατότητα να επιλέξουμε τον σύντροφό μας και τη ζωή μας. Ας μην την αφήσουμε να πάει χαμένη.