Διαταραχές στην ανάπτυξη

Οφείλονται σε ανωμαλίες των χρωματοσωμάτων, σε κληρονομικές ασθένειες, σε αναιμίες της μητέρας, σε καρδιακή ανεπάρκεια, σε αλκοολισμό της ή χρήση ναρκωτικών, σε AIDS, σύφιλη, ερυθρά, σε διάφορα φάρμακα που λαμβάνει (αντικαταθλιπτικά, αντινεοπλασματικά κλπ). 

Όσον αφορά στο έμβρυο τα αίτια είναι καρδιοπάθειες, πνευμονοπάθειες, πυρηνικός ίκτερος, θρόμβωση, κακώσεις, αναισθησία κατά τη διάρκεια του τοκετού σε υπερβολική δόση κ.α.

Υπάρχουν οι δυσπλασίες του κρανίου και της σπονδυλικής στήλης, όπως η εγκεφαλοκήλη, η δισχιδής ράχη (περίπου στο 10% του πληθυσμού), η μηνιγγοκήλη που αντιμετωπίζεται χειρουργικά, το σύνδρομο KLIPPEL-FEIL που αφορά τους αυχενικούς σπονδύλους (συνοστέωση ) και προκαλεί βραχύ λαιμό, το σύνδρομο ARNOLD-CHIARS που μπορεί να προκαλέσει ακόμα και βαριά αναπηρία.

Επίσης άλλες δυσπλασίες είναι του εγκεφάλου(ανεγκεφαλία, υδροανεγκεφαλία, υδροκέφαλος (επικοινωνών και μη επικοινωνών), με σταδιακή αύξηση των διαστάσεων του κρανίου, λέπτυνση των οστών του κρανίου, εμέτους, λήθαργο, κινητικά προβλήματα. Αρκετά συχνά ο υδροκέφαλος δεν παρουσιάζει συμπτώματα και όταν αυτά υπάρχουν η αντιμετώπιση είναι η τοποθέτηση βαλβίδας παροχέτευσης. Παρεγκεφαλία και συριγγομυελία ειναι οι επιπλέον δυσπλασίες του εγκεφάλου.

Μια σχετικά συχνή διαταραχή είναι η εγκεφαλική παράλυση , (0,03 % των γεννήσεων) που διακρίνεται σε διάφορες μορφές: σπαστική, ημιπληγία, σπαστική παραπληγία, σπαστική τετραπληγία, αθετωσική και αταξική μορφή. Συνήθως συνυπάρχουν νοητική υστέρηση, επιληψία και διαταραχές στην ομιλία. Η βαρύτητα της εγκεφαλικής παράλυσης ποικίλει : από ήπια κλινικά συμπτώματα μέχρι πολύ σοβαρά κινητικά και νοητικά προβλήματα.

Η νοητική υστέρηση οφείλεται σε πολλά αίτια, μεταβολικές παθήσεις , αλκοολισμό, λοιμώξεις πριν και μετά τον τοκετό, τραυματισμοί, πρόωρος τοκετός, χαμηλό βάρος νεογνών κ.α. Η νοητική υστέρηση μπορεί να είναι ήπια, μέτρια, βαριά. Τα παιδιά ανάλογα με το βαθμό υστέρησης μπορούν να αναπτύξουν τις ικανότητες τους, να φοιτήσουν σε  κανονικά  η σε ειδικά σχολεία αλλά στις βαρύτερες περιπτώσεις, μπορεί να έχουν την ανάγκη και άλλου ατόμου για την ικανοποίηση των στοιχειωδών καθημερινών αναγκών τους.

Ο αυτισμός χαρακτηρίζεται από διαταραχές στην επικοινωνία, στην έκφραση λόγου, στη συμπεριφορά. Συνυπάρχει και νοητική υστέρηση παρόλο που μερικές φορές η νοημοσύνη μπορεί να είναι και υψηλή. Η θεραπεία είναι συμπτωματική.

Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι πολύ συχνές (10% των παιδιών της σχολικής ηλικίας). Οι πιο συχνές είναι

α) Η δυσλεξία: δυσχέρεια ανάγνωσης και γραφής με φυσιολογική αντίληψη του προφορικού λόγου και της αναγνώρισης της γραφής. Η νοημοσύνη είναι φυσιολογική. Η αντιμετώπισή της γίνεται μέσω πολλών τεχνικών που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια. 

β) Η διαταραχή ελαττωματικής προσοχής με υπερκινητικότητα: τα παιδιά που πάσχουν παρουσιάζουν δυσχέρεια συγκέντρωσης, μαθησιακές δυσκολίες, αθέτηση καθημερινών υποχρεώσεων καθώς και συχνή και διαρκή κίνηση του σώματος και των άκρων, συνεχή ομιλία. Η διαταραχή συχνά αλλά σε μικρότερο βαθμό παραμένει και όταν το παιδί ενηλικιωθεί.