Εφηβοι μόνοι πάνε διακοπές!

Συμβαίνει εκεί γύρω στα 16. Το παιδί σας λέει ότι θέλει να πάει διακοπές με τους φίλους, χωρίς εσάς…! Τώρα καταλαβαίνετε πως ένοιωθε και η μαμά σας…! Ποια είναι η πιο ώριμη αντίδραση; Είναι η κατάλληλη στιγμή; Πώς να αντιμετωπίσετε τους δικούς σας φόβους και αγωνίες, αλλά να σεβαστείτε και την ανάγκη ελευθερίας και αυτονομίας του αυριανού ενήλικα; Απαντήσεις σε «δύσκολα» ερωτήματα των γονιών!

ΑΠΟ ΠΟΙΑ ΗΛΙΚΙΑ ΑΦΗΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΕΦΗΒΟ ΝΑ ΚΑΝΕΙ
ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΧΩΡΙΣ ΕΜΑΣ;
Όταν ένα παιδί στην εφηβεία διατυπώσει την επιθυμία να φύγει με τους φίλους του ή τον/την σύντροφό του για διακοπές μόνος, σημαίνει ότι έχει αρχίσει να νοιώθει έτοιμος να δοκιμάσει την αυτονομία του, μακριά από την γονεϊκή επίβλεψη και εξουσία. Μπορεί να μεταφραστεί λίγο «βαριά» από τους γονείς, όμως αυτή η διατυπωμένη επιθυμία αποτελεί για αυτούς μια μικρή επιτυχία! Σημαίνει ότι το παιδί του νοιώθει ότι του επιτρέπεται να εκφράσει αυτό που του συμβαίνει, αλλά και ότι θέλει να βιώσει την ελευθερία και την αυτονόμηση, με ένα πρώτο μικρό βήμα, αυτό των διακοπών, από το πατρικό σπίτι. Μια επιθυμία που υπάρχει στον ψυχισμό κάθε εφήβου, ασχέτως αν δεν διατυπώνεται, για διαφορετικούς λόγους που αφορά στην κάθε οικογένεια.
Οι γονείς ως εκείνη την στιγμή θα πρέπει να έχουν εγκαταστήσει μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί τους, να έχουν σαφή εικόνα για τις δυνατότητές του, την ωριμότητά του, τα σημεία προς βελτίωση. Σε γενικές γραμμές, πριν την ηλικία των 16-17 ετών είναι σχετικά νωρίς να αφήσετε έναν έφηβο μόνο με τους φίλους του. Υπάρχει όμως πάντα η δυνατότητα να περάσει μερικές μέρες διακοπών χωρίς εσάς, σε ένα φιλικό σπίτι με φίλους του που γνωρίζετε την οικογένειά τους και θα είναι μαζί κι ένας ενήλικας. Επίσης, προγραμματίστε και τις κοινές σας διακοπές, είναι εξαιρετικά χρήσιμες για την οικογένεια.
Αν νοιώθετε ότι η επιθυμία του εκφράζεται πολύ νωρίς, συζητήστε μαζί του, θέτοντας το αντιμέτωπο με αυτή μέσω του διαλόγου, όχι με φωνές και πανικούς. Έτσι θα το βοηθήσετε να συνειδητοποιήσει μόνο του τις δυσκολίες του και τον χρόνο που χρειάζεται και μια προοπτική πιο γόνιμη για το μέλλον, π.χ. τις επόμενες διακοπές.

ΔΕΧΤΗΚΑΤΕ ΛΟΙΠΟΝ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΜΦΩΝΗΣΑΤΕ. ΠΩΣ «ΤΑΚΤΟΠΟΙΕΙΤΕ» ΜΕΣΑ ΣΑΣ ΤΙΣ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΦΟΒΟΥΣ ΣΑΣ;
Εξαρτάται, όπως ήδη ειπώθηκε, από την σχέση σας, πόσο ρεαλιστικές είναι οι ανησυχίες σας (γιατί κάποιες φορές οι αγωνίες των γονιών είναι αβάσιμες και απηχούν δικά τους ελλείμματα), αλλά και από την προσωπικότητα του παιδιού. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να του το βγάλετε από την μύτη ή να του σπάσετε τα νεύρα! Έχετε δικαίωμα στους φόβους σας και στις αμφιβολίες, τις προβολές σας, μπορείτε να του τις εκφράσετε με ώριμο και ενήλικο τρόπο (όπως περιμένουν τα παιδιά από εμάς..) και να βαθύνετε έτσι την σχέση της εμπιστοσύνης μεταξύ σας. Έχοντας ανοίξει και τον δρόμο να μπορεί και το παιδί να εκφράσει τα δικά του.
Οι έφηβοι θέλουν να «σπάσουν» τα πλαίσια, συγκρούονται με τα όρια, αλλά εμείς οι ενήλικες δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχουν απόλυτη ανάγκη αυτά τα πλαίσια και την σταθερότητά τους, ώστε να μην πέφτουν στο κενό του «δίχως όρια» ψυχικού κόσμου. Αυτό το πλαίσιο που τους προσφέρουμε τους χρησιμεύει για τους νεανικούς πειραματισμούς τους, τους δίνει την εσωτερική ασφάλεια που μπορεί να τους απελευθερώσει από το μωρό που κοιμάται ακόμα μέσα σε κάθε έφηβο.

ΠΩΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΕΤΕ
ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ;
Χρήσιμο είναι, για να νοιώσει και το παιδί πιο υπεύθυνο ότι μπορεί να το κάνει, να το αφήσετε να οργανώσει σε σημαντικό μέρος το ταξίδι, με την δική σας επίβλεψη και την δεδομένη διαθεσιμότητά σας να βοηθήσετε σε λύσεις , αναδεικνύοντας τα δυνατά σημεία της οργάνωσης, αλλά και τα αδύνατα ώστε να προβλεφθούν, να αισθανθεί και ο έφηβος ότι θα καταφέρει να τα καλύψει σωστά. Σημαντικό κομμάτι της έννοιας της προσωπικής ευθύνης είναι και η διαχείριση του οικονομικού των διακοπών. Αν π.χ. το παιδί σας έχει προειδοποιήσει έγκαιρα για αυτό και έχετε δεχτεί, πρέπει να συζητήσετε – πέρα από την δική σας συνεισφορά ως γονείς – για το πώς θα εξοικονομήσει χρήματα: κουμπαράς, μικρές δουλειές το σ/κ που θα του δίνουν χαρτζιλίκι για τις επικείμενες διακοπές…, κινήσεις που ενδυναμώνουν την υπευθυνότητά του και το προσανατολίζουν στην σωστή οργάνωση των οικονομικών του.
Όσο για τις… καθιερωμένες συμβουλές που προηγούνται της αναχώρησης και επαναλαμβάνονται στα τηλέφωνα, καλύτερα να μην γίνονται με διδακτικό τρόπο, αλλά ως πλαίσιο στήριξης. Ένας ενημερωμένος – κι όχι καταπιεσμένος ή τρομαγμένος έφηβος- θα είναι πάντα πιο δυνατός. Αυτή είναι μια δουλειά μακράς πνοής που αφορά στην καθημερινότητα της οικογένειας από την πολύ μικρή του ηλικία, η οποία θα σας αφήσει να τον εμπιστευτείτε και να διαχειριστείτε τους φόβους σας, καθώς και τους δικούς του. Δεν θα γίνει ένα μήνα πριν τις διακοπές!
Σημαντικά θέματα όπως η χρήση οινοπνεύματος και οδήγηση, ναρκωτικά, σεξουαλικές επαφές θα αναφερθούν αναπόφευκτα γιατί είναι σοβαρά. Αποφύγετε τις φράσεις που είναι στο β’ ενικό και μοιάζουν με εντολές ταγματάρχη! Δείξτε του την εμπιστοσύνη που έχει εγκατασταθεί μεταξύ σας, συζητήστε για τα βασικά αδιαπραγμάτευτα θέματα που αφορούν την υγεία του. Πριν φύγει, θα θέλετε σίγουρα να τα ξαναπείτε, όσες φορές και να τα κάνετε μπορεί να μην σας μοιάζει αρκετό…! Μαζέψτε το όσο μπορείτε, χρησιμοποιήστε α’ πληθυντικό, κυρίως ευχηθείτε να περάσουν καλά. Και φροντίστε να περάστε κι εσείς, αυτό είναι πολύτιμο πάντα για τα παιδιά μας!
Τέλος, όσο αφορά στην τηλεφωνική σας επικοινωνία, μπορείτε πριν την αναχώρηση να κανονίσετε από κοινού ένα τηλεφωνικό ραντεβού την ημέρα ή κάθε δυο μέρες. Και ένα τηλέφωνο ότι έφτασαν καλά και τακτοποιήθηκαν. Δεν χρειάζεται παραπάνω, όσο λίγο κι αν σας φαίνεται…. Αν θέλει να σας καλέσει περισσότερες φορές, θα νοιώθει ελεύθερο να το κάνει.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΚΟΠΕΣ:
ΤΙ ΣΥΖΗΤΑΜΕ, ΤΙ ΡΩΤΑΜΕ;
Μπορεί να γυρίσει ευχαριστημένο, τσαντισμένο, λίγο απογοητευμένο ή ξενερωμένο… η πραγματικότητα δεν ανταποκρίνεται πάντα στις φαντασιώσεις των επιθυμιών μας. Όπως και να ‘χει, δοκίμασε τον εαυτό του και πλούτισε με μια εμπειρία, από την οποία έβγαλε τα δικά του συμπεράσματα. Για τα οποία προφανώς χρειάζεται χρόνο, να τα επεξεργαστεί και να τα αφομοιώσει. Εσείς, από την άλλη, είστε γεμάτη περιέργεια: τι έκανε, πως τα πέρασε, τι συνέβη…;
Καλό θα ήταν να μην βομβαρδίσετε το παιδί σας με ερωτήσεις την ίδια μέρα της άφιξης, δεν γυρίζει από το σχολείο. Κι όπως όλοι μας, έχουν και τα παιδιά δικαίωμα στα μυστικά τους ψυχικά δωμάτια, σε αυτό που δεν θέλουν να συζητήσουν ή δεν είναι ώρα ακόμα να συζητήσουν. Αφηγηθείτε εσείς τι κάνατε όσο έλειπε. Αν δεν σας πει αμέσως τα δικά του (πολλοί έφηβοι έχουν αυτή την ανάγκη), δώστε του χρόνο και χώρο να έρθει εκείνο σε εσάς. Να σας πει αυτό που θέλει τώρα, αργότερα κάτι παραπάνω. Αν έχει δυσάρεστες εμπειρίες να σας αφηγηθεί, αποφύγετε το: «Σου τα ‘λεγα εγώ!», το ξέρει καλύτερα από εσάς κι ας μην το λέει. Και από τις δυσάρεστες εμπειρίες αντλούμε γνώση, θετική εκταμίευση για το μέλλον, βοηθήστε το να το κάνει. Αλήθεια, εσείς ξέρετε να το κάνετε; Αν όχι, ποτέ δεν είναι αργά…!