Τα 40 (πλην 5) καλύτερά μας χρόνια

ΤΙ ΕΙΝΑΙ η μεταπολίτευση; Μια ημέρα, η 24η Ιουλίου 1974; Κανονικά αυτό έπρεπε να είναι. Η ημέρα που άλλαξε το καθεστώς στη χώρα. Μια ημέρα που περιείχε την πτώση της τελευταίας ελληνικής δικτατορίας και την αποκατάσταση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Καλύτερα: τον ερχομό μιας νέας περιόδου της, διότι οι προηγούμενες ήταν διαφορετικές, νόθες, ανώμαλες.

ΑΛΛΑ, τελικά, δεν επικράτησε αυτό. Μεταπολίτευση ονομάστηκε η περίοδος που αρχίζει εκείνη την ημέρα του Ιουλίου του 1974. Και κρατάει πόσο; Απροσδιόριστο. Ουκ ολίγες φορές έχει κηρυχθεί το τέλος της. Aλλά δεν ξέρουμε αν έχει επέλθει. Ούτε πότε θα επέλθει.
Άλλη μια επέτειος η σημερινή, «στρογγυλή» αυτή τη φορά (40 έτη), προσφέρεται για αποτιμήσεις. Ειδικά τώρα, μέσα στη μεγαλύτερη οικονομική κρίση μετά τον πόλεμο, που αυτή η περίοδος βρίσκεται στο στόχαστρο ως ο μεγάλος ένοχος «γι’ αυτά που περνάμε».
Δεν έχει νόημα να μπει κάποιος στην παράθεση των εκατέρωθεν επιχειρημάτων. Οι (σαφώς λιγότεροι από κάθε άλλη φορά) υπέρ της και οι (πολλοί πλέον) εναντίον της έχουν πολλές ευκαιρίες για αντιπαράθεση. Προφανώς η μεταπολίτευση αμαυρώθηκε από τα πέντε τελευταία χρόνια. Και δεν ξέρουμε για πόσα ακόμη χρόνια θα αμαυρώνεται.
Προφανώς, η Μεταπολίτευση έχει και τις μαύρες πλευρές της. Αυτές που οδήγησαν στη σημερινή κρίση. Είναι αυτές που οι πολλοί «ανακάλυψαν» μόλις τα τελευταία χρόνια (της κρίσης). Επιμηθείς, ως συνήθως. Οι Προμηθείς σπανίζουν, ως συνήθως επίσης.
Αλλά σήμερα δεν είναι αυτό το θέμα μας. Σήμερα, 40 χρόνια μετά, που η μεταπολίτευση πετιέται απερίσκεπτα στα σκουπίδια, από ανίδεους και πονηρούς, από αγανακτισμένους (με ή χωρίς εισαγωγικά) και κουτοπόνηρους, από φασίστες και μιμητές τους, ας υψώσουμε έναν υπερασπιστικό λόγο για την καλύτερη περίοδο της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Την καλύτερη, δηλαδή την ομαλότερη, δηλαδή την πιο ανθρώπινη και πολιτισμένη για τους πολλούς.

ΑΠΟ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (1827), η Ελλάδα γνώρισε πολέμους (εξωτερικούς κι εμφυλίους), κατοχές, πτωχεύσεις, φτώχεια και πείνα, δικτατορίες, δοτούς ανώτατους άρχοντες και κυβερνήσεις. Όλα αυτά, δηλαδή, που συνιστούν τον ορισμό μιας μη κανονικής χώρας, στην οποία η μία ανώμαλη περίοδος διαδεχόταν την άλλη.

Η ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ (1974 και εντεύθεν) είναι η μοναδική ομαλή περίοδος της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Οι πιο πολλές από τις παθογένειες των προηγούμενων περιόδων δεν τη χαρακτηρίζουν. Έχω ακούσει ανθρώπους, που έχουν ζήσει σε παλιές ταραγμένες δεκαετίες, να λένε αφοπλιστικά πως και μόνο το γεγονός ότι τα τελευταία 40 χρόνια ουδείς πολιτικά «αντιφρονών» συλλαμβάνεται, φυλακίζεται, εξορίζεται και εκτελείται είναι τεράστια πρόοδος.
Για τους περισσότερους από εμάς όλα αυτά είναι εκ των ων ουκ άνευ. Είναι αυτονόητα. Είναι στοιχειώδη αγαθά, που υποχρεούται να παρέχει ένα στοιχειωδώς ευνομούμενο κράτος. Έτσι είναι. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η ιστορική μνήμη πρέπει να σβήνεται. Και η σύγκριση της μεταπολίτευσης με τις προ αυτής ιστορικές περιόδους αποβαίνει συντριπτικά υπέρ της.

Η ΣΠΟΥΔΑΙΑ συγγραφέας μας Άλκη Ζέη, που έχει ζήσει τα τελευταία 90 χρόνια, όταν ρωτήθηκε αν συγκρίνει τη σημερινή εποχή με παλιότερες, απάντησε ως εξής: «Δεν έχουν σχέση οι δύο εποχές, δεν υπάρχει καμιά σύγκριση. Ούτε πόλεμο έχουμε σήμερα, ούτε κατοχή, ούτε πείνα, ούτε χούντα. Είναι πολύ δύσκολη και η σημερινή εποχή, αλλά τελείως διαφορετική από εκείνη. Και το λέω συνέχεια. Και όταν ακούω πως έχουμε χούντα και κατοχή, θυμώνω»!
Είναι σαν να ακούω τον πατέρα μου, που είχε περάσει και κατοχή (πείνα) και χούντα (στρατοδικείο). Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έλεγε: «Έχουν δυσκολέψει τα πράγματα. Αλλά εσείς οι νεότεροι, που λέτε για κατοχή και τέτοια, δεν έχετε ιδέα για τι μιλάτε, γιατί δεν τα έχετε ζήσει».

ΤΑ ΛΟΓΙΑ είναι εύκολα, όπως και τα αναθέματα. Αλλά δεν είναι, σχεδόν ποτέ, χρήσιμα. Αντίθετα, ακόμη και η πιο βαριά κρίση μπορεί να  αντιμετωπιστεί ευκολότερα από πολίτες με περισσότερη ιστορική γνώση, που είναι σε θέση να συγκρίνουν και να αναστοχαστούν. Έτσι, εκτός όλων των άλλων, δεν θα διαμαρτύρονται μόνο και δεν θα ρίχνουν τις ευθύνες μόνο σε άλλους, αλλά θα κάνουν και οι ίδιοι καλύτερες επιλογές.

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΕΛΙΑ
(από το protagon.gr)