Καήκαμε στο γάλα, φυσάμε και το γιαούρτι

Ιστοριών γάλακτος συνέχεια. Τη φωτιά άναψε η πρόθεση της κυβέρνησης να επιμηκύνει την περίοδο συντήρησης του φρέσκου παστεριωμένου γάλακτος υιοθετώντας σχετική πρόταση του ΟΟΣΑ. Κερκόπορτα για την εισαγωγή φτηνής πρώτης ύλης από το εξωτερικό θεωρούν μια τέτοια απόφαση οι κτηνοτρόφοι, με ό,τι αυτό σημαίνει για την ποιότητά του. Αλλά και για την τιμή του, αν αναλογιστούμε ότι η τιμή του παστεριωμένου γάλακτος είναι μεγαλύτερη απ’αυτήν του φρέσκου!   

Η επέκταση της διάρκειας ζωής του γάλακτος όμως, θα είναι χαριστική βολή στην ελληνική κτηνοτροφία, όπως παραδέχεται ο ίδιος ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης. «Το σίγουρο είναι ότι εάν πάμε σε μια επέκταση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος, θα έχουμε αρνητικές επιπτώσεις στην ελληνική κτηνοτροφία. Ήδη η ελληνική κτηνοτροφία αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα. Η αγελαδοτροφία, ειδικά, είναι σε μια καθοδική πορεία τα τελευταία χρόνια. Η χώρα δεν πιάνει καν την ποσόστωση αγελαδινού γάλακτος που έχει τη δυνατότητα από την ΕΕ. Φοβούμαι ότι εάν επεκτείνουμε τη διάρκεια ζωής του γάλακτος αυτό θα είναι μια χαριστική βολή για την ελληνική κτηνοτροφία. Η ίδια η έκθεση, άλλωστε, προβλέπει ότι θα αναγκαστούν να ξεπουληθούν, να εξαγοραστούν, να κλείσουν κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις».    
Κι εδώ είναι το μεγάλο θέμα. Τι σημαίνει για μας, που καταναλώνουμε τα παραδοσιακά ελληνικά γαλακτοκομικά προϊόντα, ο αφελληνισμός της κτηνοτροφίας μας, πέρα από την προφανή οικονομική ζημιά για τη χώρα; Τι αλλαγές θα φέρει στο τραπέζι μας; Τα μηνύματα είναι πολύ ανησυχητικά και αφορούν το σύνολο αυτών των προϊόντων.
Ας ξεκινήσουμε από τη Νάξο και τα άλλα κυκλαδίτικα νησιά. Θέμα του καλοκαιριού η μυζήθρα. Ως γνωστόν, η μυζήθρα, όπως και δεκάδες άλλα παραδοσιακά τυριά των Κυκλάδων, παράγονται κατά κύριο λόγο από μικρούς παραγωγούς σε δικά τους «αυτοσχέδια» τυροκομεία, με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή χωρίς παστερίωση. Η χρήση απαστερίωτου γάλακτος τα κάνει μεν ασύγκριτα πιο νόστιμα (επειδή παραμένουν εν ζωή όλοι οι μικροοργανισμοί που αναλαμβάνουν την ωρίμανση του τυριού μετά το πήξιμο), επιτρέπει όμως τη μετάδοση ζωοανθρωπονόσων όπως η βρουκέλλωση (μελιταίος πυρετός). Την ενεργοποίηση της απαγόρευσης διάθεσης μη πιστοποιημένων γαλακτοκομικών προϊόντων (ισχύει εδώ και χρόνια, αλλά βρισκόταν εν υπνώσει) πυροδότησε κρούσμα μελιταίου πυρετού στη Μήλο. Η Κτηνιατρική Υπηρεσία προχώρησε σε εκτεταμένους αιματολογικούς ελέγχους στους κτηνοτρόφους των νησιών, χωρίς – σύμφωνα με πληροφορίες – να έχει μέχρι στιγμής ανιχνευθεί θετικό δείγμα.
Σε κάθε περίπτωση, η μυζήθρα Σίφνου έχει σταματήσει να σερβίρεται στα εστιατόρια και τις ταβέρνες του νησιού και δεν διατίθεται στα καταστήματα παραδοσιακών τυριών. Ή τουλάχιστον ανοιχτά. Ανάλογες εξελίξεις είχαμε και στη Νάξο, όπου μάλιστα κατατέθηκαν και μηνύσεις εναντίον επαγγελματιών που διέθεταν τυριά από μη πιστοποιημένες μονάδες. Με έγγραφο που κοινοποιήθηκε σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, η Κτηνιατρική Υπηρεσία Νάξου υπενθύμισε ότι επιτρέπεται μόνο η διάθεση προϊόντων που φέρουν τις προβλεπόμενες ενδείξεις, χαρακτηρίζοντας «από μη ασφαλές έως επικίνδυνο» κάθε άλλο προϊόν. Και στη Νάξο, η συντριπτική πλειονότητα των 170 κτηνοτρόφων φτιάχνουν τυρί με τον παραδοσιακό τρόπο, το οποίο μέχρι πρότινος διέθεταν σε ειδική λαϊκή αγορά ή στα καταστήματα που πωλούν παραδοσιακά τυριά. Σήμερα διοχετεύουν το γάλα τους σε κάποιο από τα τρία πιστοποιημένα τυροκομεία που λειτουργούν στο νησί και παράγουν τυρί με παστερίωση. Τις μεγαλύτερες ποσότητες δέχεται το τυροκομείο της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου. Στην περίπτωση αυτή λοιπόν οι κρατικές υπηρεσίες έδρασαν αστραπιαία απαγορεύοντας ένα ελληνικό προϊόν, πάντα για την «προστασία του καταναλωτή»…
Αντίθετα, η «φέτα» εξωτερικού γνωρίζει μεγάλες δόξες. Νέα πλήγμα στη διεθνή «μάχη της φέτας» δέχτηκε η Ελλάδα από την Κομισιόν. Κατά την πρώτη μετά τις θερινές διακοπές εβδομαδιαία συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποφασίστηκε ότι στις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία ελευθέρου εμπορίου με τον Καναδά η ΕΕ δεν θα επιμείνει στην απαίτηση να μην επιτρέπεται η παραγωγή προϊόντων με γνωστές ονομασίες προέλευσης, όπως η φέτα ή η ιταλική Γκοργκοντζόλα από Καναδούς παραγωγούς.
Μάλιστα, εκτιμάται ότι η εξέλιξη αυτή δημιουργεί αρνητικό προηγούμενο και για τις επικείμενες διαπραγματεύσεις με τη Ουάσινγκτον για ανάλογη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου. Οι Καναδοί κτηνοτρόφοι θα μπορούν να παράγουν τυρί με την ονομασία «φέτα», όπως γίνεται μέχρι σήμερα, το οποίο, μετά την επίτευξη συμφωνίας ελευθέρου εμπορίου, θα μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερα στις ευρωπαϊκές αγορές. Η μόνη παραχώρηση που έγινε στην επίσημη διαπραγματευτική θέση της Κομισιόν είναι ότι το προϊόν δεν θα ονομάζεται «ελληνική φέτα» και άρα θα προστατευθεί εμμέσως η ονομασία προέλευσης. Κάτι που όμως δεν αποτελεί ουδεμία εγγύηση για τον πόλεμο στα ράφια των καναδικών και αμερικανικών σουπερμάρκετ.
Στα οποία αμερικάνικα σουπερμάρκετ βασιλιάς του γιαουρτιού είναι το «ελληνικό γιαούρτι» που παράγει Τούρκος μεγιστάνας! Το γνωρίσαμε από το διατροφικό σκάνδαλο που προέκυψε πριν 3 μήνες. Να ανακαλέσει μία παρτίδα από τα ελληνικά γιαούρτια του αναγκάστηκε ο Hamdi Ulukaya, ο Τούρκος μετανάστης στις ΗΠΑ που έγινε δισεκατομμυριούχος, πουλώντας ελληνικού τύπου γιαούρτι υπό το brand name Chobani. Η εταιρεία Chobani, συνεργαζόμενη με τις αμερικάνικες αρχές έχει προχωρήσει σε απόσυρση των προϊόντων από τα ράφια των σουπερ μάρκετ μετά από επώνυμες καταγγελίες πολιτών για εμφάνιση μούχλας. Η εταιρεία Chobani προσπαθώντας να υποβαθμίσει το ζήτημα, δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι είναι ζήτημα ποιότητας και όχι διατροφικής ασφάλειας.  
Η Chobani εμφανίστηκε ξαφνικά στην αμερικανική αγορά το 2007, όταν το ελληνικό γιαούρτι ήταν μάλλον άγνωστο στις ΗΠΑ. Σήμερα, είναι ο μεγαλύτερος πωλητής ελληνικού τύπου γιαουρτιού στη χώρα, ενώ το γιαούρτι αυτό έχει εκτοπίσει τα υπόλοιπα είδη από τα ράφια του σούπερ μάρκετ, καταλαμβάνοντας πλέον το 35% του χώρου.
Για διατροφική ασφάλεια μίλησε ο Hamdi Ulukaya. Ας τη δούμε τώρα και σε ευρωπαϊκές χώρες. Ένα ποτήρι γάλατος μπορεί να περιέχει ένα κοκτέιλ μέχρι και 20 παυσίπονων, αντιβιοτικών και αυξητικών ορμονών, σύμφωνα με μία πρόσφατη επιστημονική μελέτη για τη διεξαγωγή της οποίας χρησιμοποιήθηκε ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο τεστ. Το πλήθος των χημικών ουσιών που εντοπίστηκαν σε δείγματα γάλατος της αγελάδας, της αίγας και του μητρικού γάλακτος χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση ασθενειών σε ζώα και ανθρώπους. Οι υψηλότερες ποσότητες φαρμάκων βρέθηκαν στο γάλα της αγελάδας. Οι δόσεις των φαρμάκων ήταν πάρα πολύ μικρές για να έχουν κάποια επίπτωση σε όσους το καταναλώνουν, αλλά η ανίχνευσή τους αποδεικνύει περίτρανα ότι οι κατασκευασμένες από τον άνθρωπο χημικές ουσίες βρίσκονται πλέον σε ολόκληρη τη διατροφική αλυσίδα. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι μερικά από τα φάρμακα καθώς και οι αυξητικοί παράγοντες δόθηκαν στα βοοειδή, ή εισέρρευσαν στο γάλα μέσω της διατροφής των βοοειδών ή από κάποια μόλυνση που υπήρχε στα αγροκτήματα που εκτρέφονταν. Τα δείγματα του γάλατος που αναλύθηκαν αγοράστηκαν στην Ισπανία και το Μαρόκο σε μία μελέτη που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες των δύο χωρών και δημοσιεύθηκε στην «Επιθεώρηση Γεωπονίας και Χημείας Τροφίμων».
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες εντοπίζουν χημικές ουσίες στο γάλα. Σε μία άλλη έρευνα που δημοσιοποίησε η εφημερίδα Science Daily (3/11/2010) και διενεργήθηκε στο πλαίσιο του Ελβετικού Εθνικού Προγράμματος Ερευνας, σε μητέρες που είχαν γεννήσει στο Νοσοκομείο του Πανεπιστημίου της Γυναίκας στη Βασιλεία, διαπιστώθηκε ότι ένα ευρύ φάσμα χημικών ουσιών, όπως τα συνθετικά αντηλιακά φίλτρα υπεριώδους ακτινοβολίας που χρησιμοποιούνται στα αντηλιακά προϊόντα, περιέχονται στο μητρικό γάλα.   
Ο κατάλογος με τα διατροφικά σκάνδαλα σε τρόφιμα εισαγωγής δεν έχει τελειωμό. Πολλά ελληνικά προϊόντα είναι αναγνωρισμένης διατροφικής αξίας. Χρειάζονται όμως προστασία από την επέλαση των πολυεθνικών των τροφίμων που γίνεται σήμερα αλλά και των μεταλλαγμένων που θα γίνει αύριο.
Αν θέλουμε να ξέρουμε τι τρώμε!