Έγινε νόμος η αποτέφρωση νεκρών

Σύμφωνα με το νόμο 4368/2016 – ΦΕΚ A 21 – 21.02.2016 «Μέτρα για την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου και άλλες διατάξεις», όπως ψηφίστηκε προχθές στη Βουλή, στο άρθρο 14 προβλέπται η Λειτουργία Κέντρων Αποτέφρωσης Νεκρών.

Σύμφωνα με το σχετικό άρθρο:
1. Το πρώτο εδάφιο του άρθρου 50 του ν. 4277/2014 (Α΄ 56) αντικαθίσταται ως εξής: «Από της ενάρξεως ισχύος του παρόντος αποκτούν ισχύ νόμου το άρθρο 2, οι παράγραφοι 3 έως και 8 του άρθρου 4, καθώς και τα άρθρα 5 έως και 8 της κ.υ.α. 20232/2010 (Β΄ 745). Όπου στις διατάξεις της ανωτέρω κοινής υπουργικής απόφασης γίνεται αναφορά σε όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης ή της κεντρικής διοίκησης υπό το πριν το ν. 3852/2010 (Α΄ 87) νομοθετικό καθεστώς, νοούνται τα εκάστοτε αρμόδια όργανα για την άσκηση των ίδιων αρμοδιοτήτων μετά την ισχύ του νόμου αυτού.»
2. Στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 35 τουν. 3448/2006 (Α΄ 57), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 48, του ν. 4277/2014 (Α΄ 156) και ισχύει, μετά τη φράση «σε εκτάσεις ιδιοκτησίας τους», προστίθεται η φράση «ή που τους έχουν παραχωρηθεί κατά χρήση».
3. Στο τέλος της παρ. 1 του άρθρου 211 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87) προστίθεται εδάφιο ως εξής :
«Επιπλέον των παραπάνω σκοπών, ο Ε.Δ.Σ.Ν.Α. δύναται να κατασκευάζει και να λειτουργεί Κέντρα Αποτέφρωσης Νεκρών (Κ.Α.Ν.) σε εκτάσεις ιδιοκτησίας του ή που του έχουν παραχωρηθεί κατά χρήση, κατόπιν απόφασης του Διοικητικού του Συμβουλίου και σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 35 του ν. 3448/2006 (Α΄ 57), όπως ισχύει.»
Επίσης στο αρθρο 15 με τίτλο «Επιλογή τόπου ενταφιασμού» προβλέπονται τα εξής:
«Άρθρο 35Α
Επιλογή τόπου ενταφιασμού προσώπου
1. Η επιλογή του τόπου ενταφιασμού είναι δικαίωμα του προσώπου.
2. Κάθε φυσικό πρόσωπο, εφόσον το επιθυμεί, μπορεί ελεύθερα με ρητή, χωρίς όρο ή αίρεση, δήλωσή του ενώπιον συμβολαιογράφου να ορίσει τον τύπο της τελετής της κηδείας του και τον τόπο ενταφιασμού του. Με τη δήλωσή του αυτή ορίζονται τα πρόσωπα, συγγενικά ή μη που θα εκτελέσουν την επιθυμία του, τα οποία με σχετική δήλωσή τους στο ίδιο συμβολαιογραφικό έντυπο αποδέχονται τη δήλωση του προσώπου και αναλαμβάνουν την υποχρέωση να την εκτελέσουν.
3. Εφόσον τηρηθεί ο κατά τα ανωτέρω τύπος και η διατυπωθείσα επιθυμία του θανόντος δεν αντίκειται σε κανόνες δημόσιας τάξης, υγιεινής ή στα χρηστά ήθη, τα αρμόδια όργανα ή οι υπηρεσίες, που επιμελούνται της ταφής του νεκρού οφείλουν να συμμορφώνονται στη διατυπωθείσα επιθυμία του θανόντος χωρίς οποιαδήποτε άλλη προϋπόθεση ή διαδικασία, ακόμη και αν εναντιωθούν συγγενείς οποιουδήποτε βαθμού.»
ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΚΥΑ
20232/2010 (Β΄ 745)
Άρθρο 1: Σκοπός πεδίο εφαρμογής
1. Σκοπός της παρούσας απόφασης είναι η ρύθμιση θεμάτων τεχνικού και λεπτομερειακού χαρακτήρα σχετικά με την αποτέφρωση νεκρών και, ειδικότερα, ζητημάτων που αναφέρονται στην αδειοδότηση των Κέντρων Αποτέφρωσης Νεκρών, τις απαιτούμενες προδιαγραφές των Κέντρων και του περιβάλλοντος αυτά χώρου, καθώς και του μηχανολογικού τους εξοπλισμού, τις απαιτούμενες διαδικασίες για την αποτέφρωση, τους υγειονομικούς κανόνες, τον έλεγχο των ατμοσφαιρικών εκπομπών και τη διάθεση των αποβλήτων.
Η ρύθμιση των ανωτέρω θεμάτων αποσκοπεί στην πρόληψη ή τον περιορισμό όσο είναι εφικτό, των επιπτώσεων στο περιβάλλον και ειδικότερα της ρύπανσης από εκπομπές στον ατμοσφαιρικό αέρα, στο έδαφος και στα επιφανειακά και υπόγεια νερά, καθώς και των επιπτώσεων στην υγεία του ανθρώπου, που απορρέουν από την αποτέφρωση των νεκρών.
2. Η παρούσα απόφαση εφαρμόζεται για τα Κέντρα Αποτέφρωσης Νεκρών στην Ελλάδα.
Άρθρο 2: Ορισμοί
1. «Αποτέφρωση»: η διαδικασία της απανθράκωσης του φέρετρου και του νεκρού ανθρώπινου σώματος σε υψηλές θερμοκρασίες, με τη δημιουργία μιας ελάχιστης ποσότητας τέφρας.
2. «Διαδικασία αποτέφρωσης»: η εν τοις πράγμασι διαδικασία αποτέφρωσης που περιλαμβάνει τη φόρτωση του φέρετρου στον αποτεφρωτήρα, τον περιορισμό της σορού σε στάχτη και την τοποθέτηση αυτής σε τεφροδόχο.
3. «Τέφρα»: τα δια μηχανικών μέσων κονιορτοποιημένα υπολείμματα της αποτέφρωσης του νεκρού σώματος ή των οστών.
4. «Κέντρο Αποτέφρωσης Νεκρών (Κ.Α.Ν.)»: κτιριακό συγκρότημα και ο περιβάλλων αυτό χώρος, που περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις διατήρησης και φύλαξης της σορού, αίθουσες τελετών, καθώς και τις εγκαταστάσεις όπου λαμβάνει χώρα η διαδικασία της αποτέφρωσης.
5. «Αποτεφρωτήρας»: η τεχνική εγκατάσταση στην οποία πραγματοποιείται η αποτέφρωση.
6. «Προσωπικό λειτουργίας»: το εξειδικευμένο προσωπικό το οποίο έχει την ευθύνη του ελέγχου της αποτέφρωσης, της λειτουργίας των μηχανημάτων και των σχετικών διαδικασιών.
7. «Διασπορά τέφρας»: η εναπόθεση της τέφρας σε χώρο που επιθυμούσε εν ζωή ο νεκρός, υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραβιάζονται οι διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος και τη δημόσια υγεία.
8. «Ταφή τέφρας»: η ταφή τέφρας γίνεται σε ειδικούς χώρους στον περιβάλλοντα χώρο του Κ.Α.Ν. ή σε ειδικό χώρο εντός των κοιμητηρίων.
9. «Τεφροδόχος»: σκεύος εντός του οποίου τοποθετείται η τέφρα από την αποτέφρωση των νεκρών.
10. «Χώρος ενθύμησης»: ειδικά διαμορφωμένος χώρος στον περιβάλλοντα χώρο του Κ.Α.Ν. (σιντριβάνι, ανθόκηπος κ.ά.), εντός του οποίου οι οικογένειες ή οι υπάλληλοι του Κ.Α.Ν. μπορούν να διασπείρουν την τέφρα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραβιάζονται οι διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος και τη δημόσια υγεία.
11. «Τεφροφυλάκιο»: κτιριακός χώρος εντός του Κ.Α.Ν. ή του περιβάλλοντος χώρου αυτού, όπου φυλάσσονται τεφροδόχοι.
12. «Πυρίμαχο πλακίδιο»: ειδικό πυρίμαχο αντικείμενο στο οποίο αναγράφεται ο εξαψήφιος αριθμός αποτέφρωσης και το οποίο συνοδεύει τη σορό από της αφίξεώς της στο Κ.Α.Ν. και σε όλη τη διάρκεια της αποτέφρωσης και τοποθετείται εντός της τεφροδόχου με την τέφρα.
13. «Κονιορτοποιητής υπολειμμάτων αποτέφρωσης»: ειδικό μηχάνημα στο οποίο εισέρχεται το υπόλειμμα της αποτέφρωσης και με μηχανική μέθοδο κονιορτοποιούνται όσα υπολείμματα έχουν στερεά μορφή.
14. «Απαέρια»: είναι τα πρωτογενή αέρια που εξέρχονται από τον αεραγωγό του αποτεφρωτήρα, πριν από οποιαδήποτε επεξεργασία.
15. «Φορέας λειτουργίας»: Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο είναι κατά νόμο υπεύθυνο για τη λειτουργία της εγκατάστασης σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
Άρθρο 3: Διαδικασία αδειοδότησης
1. Για την εφαρμογή των διατάξεων της παραγρ. 1 του άρθρου 2 του Π.Δ. 31/2009 (ΦΕΚ 49/2332009), η έννοια της επαφής των χώρων όπου χωροθετούνται Κέντρα Αποτέφρωσης Νεκρών (Κ.Α.Ν) με τα υφιστάμενα ή τα ιδρυόμενα κοιμητήρια υφίσταται και στην περίπτωση παρεμβολής μεταξύ τους κοινοχρήστου χώρου (όπως οδός, πεζόδρομος, υπαίθριος χώρος στάθμευσης, νησίδα πρασίνου κλπ).
2. Για την εφαρμογή της περίπτωσης β) της παρ.1 του άρθρου 2 του Προεδρικού Διατάγματος 31/2009 (ΦΕΚ 49Α) σύμφωνα με το οποίο η χωροθέτηση του ΚΑΝ γίνεται με έγκριση τοπικού ρυμοτομικού, τηρούνται τα προβλεπόμενα από την ΥΑ 107017/2006 (ΦΕΚ 1225Β) όπως ισχύει.
3. Τα ΚΑΝ θεωρούνται δραστηριότητες χαμηλής όχλησης.
4. Για την εφαρμογή της περίπτωσης γ της παρ.2 γ) του άρθρου 2 του Προεδρικού Διατάγματος 31/2009 (ΦΕΚ 49Α) τα Κ.Α.Ν. εντάσσονται στην 6η ομάδα του άρθρου 3 της ΚΥΑ 15393/2332/2002 (ΦΕΚ 1022Β) ως περίπτωση 19α στο σχετικό παράρτημα της εν λόγω ΚΥΑ και κατατάσσονται στην κατηγορία Α2 του άρθρου 4 της ίδιας ΚΥΑ, ανεξαρτήτως δυναμικότητας. Δεδομένου ότι έχει προηγηθεί για τη χωροθέτηση των ΚΑΝ η διαδικασία της παρ.1 του άρθρου 2 του Προεδρικού Διατάγματος 31/2009 (ΦΕΚ 49Α), το στάδιο της προκαταρκτικής περιβαλλοντικής αξιολόγησης παραλείπεται και εφαρμόζεται απευθείας η διαδικασία της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του άρθρου 7 της ΚΥΑ /11014/703/2003 (ΦΕΚ 332Β)
5. Τα Κ.Α.Ν. εντάσσονται στην παράγραφο (δ) του άρθρου 2 του ν. 3325/2005 (ΦΕΚ 68/Α/11.3.2005) όπως εκάστοτε ισχύει. Η άδεια εγκατάστασης και η άδεια λειτουργίας θα εκδίδονται κατά τα προβλεπόμενα από τον ως άνω νόμο όπως εκάστοτε ισχύει.
Άρθρο 4: Κανονισμοί  Διαδικασίες
1. Ο Ο.Τ.Α. εκδίδει την άδεια αποτέφρωσης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 3 του Προεδρικού Διατάγματος 31/2009, καταγράφοντας σε βιβλίο και δίδοντας αριθμό άδειας αποτέφρωσης.
2. Η διαδικασία της αποτέφρωσης λαμβάνει χώρα μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας διάθεσης των οργάνων σε περίπτωση που υπάρχει δήλωση δωρεάς οργάνων. Απαγορεύεται αυστηρά η αφαίρεση οργάνων ή μελών από το σώμα του νεκρού που πρόκειται να αποτεφρωθεί εάν δεν υπάρχει δήλωση δωρεάς οργάνων. Απαγορεύεται η αποτέφρωση της σωρού εάν προηγουμένως δεν αφαιρεθούν από το νεκρό σώμα τα ακατάλληλα προς αποτέφρωση ιατροτεχνικά μέρη, σύμφωνα με το άρθρο 3 του Προεδρικού Διατάγματος 31/2009.
3. Η σορός μεταφέρεται στο Κέντρο Αποτέφρωσης Νεκρών και από την γραμματεία του Κ.Α.Ν. παραλαμβάνεται η άδεια αποτέφρωσης του Ο.Τ.Α., με επισυναπτόμενα τα έγγραφα που κατετέθησαν για την έκδοση της σχετικής άδειας.
4. Η γραμματεία του Κ.Α.Ν. καταχωρεί στο επίσημο θεωρημένο και αριθμημένο βιβλίο αποτεφρώσεων εξαψήφιο αριθμό αποτέφρωσης ο οποίος χαράσσεται στο ειδικό πυρίμαχο αντικείμενο που τοποθετείται εντός του φέρετρου. Ο ίδιος αυτός αριθμός αναγράφεται μαζί με το όνομα του νεκρού επάνω στην τεφροδόχο και αναφέρεται στο πιστοποιητικό αποτέφρωσης που εκδίδει το Κ.Α.Ν. εις διπλούν για κάθε αποτέφρωση. Το ένα αντίγραφο του πιστοποιητικού αποτέφρωσης παραδίδεται στην οικογένεια του θανόντος και το άλλο αποστέλλεται στον αρμόδιο Ο.Τ.Α.
5. Η γραμματεία ενημερώνει για την ημέρα και ώρα που πρόκειται να γίνει η αποτέφρωση, προκειμένου να ρυθμιστούν από τους οικείους του θανόντος τυχόν θέματα οργάνωσης τελετής και να παραστούν αν το επιθυμούν για να παρακολουθήσουν τη διαδικασία της αποτέφρωσης. Η γραμματεία, στη συνέχεια, εκδίδει πιστοποιητικό παραλαβής της σορού προς αποτέφρωση, στο οποίο αναφέρονται τα στοιχεία του θανόντος και η ημέρα και ώρα παραλαβής της σορού.
6. Η σορός φυλάσσεται από την παραλαβή της και μέχρι την αποτέφρωση, σε ειδικό ψυκτικό θάλαμο.
7. Πριν την αποτέφρωση οι συγγενείς μπορούν να δουν για τελευταία φορά τη σορό πριν την είσοδό της στον αποτεφρωτήρα και στη συνέχεια μπορούν να παραστούν και να παρακολουθήσουν τη διαδικασία εισόδου του φέρετρου στο θάλαμο αποτέφρωσης.
8. Από την είσοδο του φέρετρου στο θάλαμο αποτέφρωσης, οι τεχνικοί του Κ.Α.Ν. παρακολουθούν μέσω ηλεκτρονικού εξοπλισμού τη διαδικασία αποτέφρωσης και μετά από τον προγραμματισμένο χρόνο συλλέγουν τα υπολείμματα της αποτέφρωσης, τα οποία κονιορτοποιούν με ειδικό μηχάνημα. Το προϊόν της κονιορτοποίησης μαζί με το ειδικό πυρίμαχο αντικείμενο που συνόδευε τη σορό κατά την αποτέφρωση, εισάγονται σε ειδικό σκεύος (τεφροδόχος). Στη συνέχεια, σφραγίζεται η τεφροδόχος και εκτυπώνεται σε αυτήν το ονοματεπώνυμο του θανόντος, ο αριθμός αποτέφρωσης, ο τόπος γέννησής του, η ημερομηνία γέννησης και θανάτου του, η ημέρα, η ώρα και ο τόπος της αποτέφρωσης.
9. Αν η τέφρα πρόκειται να εγκαταλειφθεί ελευθέρως στη θάλασσα ή να διασπαρθεί σε υπαίθριο χώρο, κατά τα οριζόμενα στην παρ.3 του άρθρου 4 του ΠΔ.31/2009 (ΦΕΚ 49Α), μαζί με τη βεβαίωση αποτέφρωσης παραδίδεται στην οικογένεια και η τεφροδόχος.
Άρθρο 5:
Ασφάλεια εγκαταστάσεων και προσωπικού
Πέρα από τις Γενικές οδηγίες, εδώ αναφέρονται και οι Οδηγίες εγκαταστάσεων:
1. Οι επικίνδυνοι χώροι των αποτεφρωτηρίων πρέπει να επισημαίνονται και να αποκλείονται με κατάλληλα μέτρα.
2. Όλοι οι χώροι των αποτεφρωτηρίων πρέπει να είναι σχεδιασμένοι με γνώμονα την ασφαλή εκκένωσή τους σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
3. Η ατμόσφαιρα στους χώρους εργασίας πρέπει να παρακολουθείται για επικίνδυνες συγκεντρώσεις αερίων με ανιχνευτές. Κάθε δυσλειτουργία οποιουδήποτε μηχανισμού πρέπει να επισημαίνεται αμέσως με οπτικό ή ακουστικό συναγερμό.
4. Πρέπει να χρησιμοποιούνται τα κατάλληλα τεχνικά μέσα ώστε να αποκλείεται η διαρροή απαερίων.
5. Το αποτεφρωτήριο του Κ.Α.Ν. πρέπει να καλύπτεται από αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης ολικής ή τοπικής εφαρμογής, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και να αποτελεί ανεξάρτητο πυροδιαμέρισμα εντός του συγκροτήματος. Όλοι οι στεγασμένοι χώροι του Κ.Α.Ν. θα διαμορφώνονται και θα δομούνται έτσι ώστε να τηρούνται τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας περί παθητικής πυροπροστασίας καθώς επίσης, όλοι οι χώροι θα εξοπλίζονται με τα προβλεπόμενα μέσα πυροπροστασίας και πυρόσβεσης, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας αλλά και τις επιπλέον απαιτήσεις που τυχόν υποδειχθούν ως απαραίτητες από την Πυροσβεστική Υπηρεσία.
6. Οι αποτεφρωτήρες πρέπει να λειτουργούν με ασφάλεια ακόμη και σε περίπτωση διακοπής ηλεκτρικού ρεύματος.
7. Τα δάπεδα του αποτεφρωτηρίου και των παρακείμενων χώρων πρέπει να επιστρώνονται με μη απορροφητικά και άσηπτα υλικά που καθαρίζονται εύκολα καθώς και να διαθέτουν σύστημα απορροής.
8. Σε περίπτωση ρυπογόνου συμβάντος λόγω αστοχίας της διαδικασίας αποτέφρωσης, όλοι οι χώροι του αποτεφρωτηρίου πρέπει να πλένονται και να απολυμαίνονται αμέσως με βακτηριοκτόνα προϊόντα.
9. Οι τοίχοι όλων των χώρων του αποτεφρωτηρίου και για ύψος 1,50 μ. από τη στάθμη του δαπέδου να καλύπτονται με λεία μη απορροφητική επίστρωση και εύκολη στον καθαρισμό.
10. Τα απόβλητα του αποτεφρωτηρίου διατίθενται ή υποβάλλονται σε επεξεργασία σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις διαχείρισης επικινδύνων ή μη, κατά περίπτωση, αποβλήτων. Η μεταφορά τους γίνεται από ειδικά αδειοδοτημένο φορέα και όχι από κοινού με τα αστικά απόβλητα.
11. Το αποτεφρωτήριο πρέπει να καθαρίζεται πλήρως σε τακτά χρονικά διαστήματα, (τουλάχιστον 2 έως 4 φορές ετησίως) ανάλογα με την ετήσια δυναμικότητα αποτέφρωσης.
Συνιστάται η σύναψη σύμβασης συντήρησης με τον κατασκευαστή του αποτεφρωτήρα ή με φορέα ο οποίος μπορεί να τεκμηριώσει την τεχνική του επάρκεια καθώς και η κατάρτιση ετήσιου προγράμματος συντήρησης σύμφωνα με τα εγχειρίδια συντήρησης του κατασκευαστή, τη δυναμικότητα και τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης.
Στο ετήσιο πρόγραμμα συντήρησης, εκτός των άλλων, θα καθορίζονται και οι εργασίες καθαρισμού του αποτεφρωτήρα καθώς και τα προσόντα, η εκπαίδευση και τα μέσα ατομικής προστασίας του προσωπικού συντήρησης και καθαρισμού.