«Ο Καραγκιόζης είναι ο πιο γνήσιος Έλληνας: πανέξυπνος, καταφερτζής και μπορεί να αντέξει τα πάντα μέχρι να βγει νικητής»

Συνέντευξη του ΣΤΡΑΤΟΥ ΚΑΜΠΙΣΙΟΥΛΗ, του 16άχρονου Καραγκιοζοπαίκτη στην Μαίρη Γκιώνη Λαρεντζάκη

«Ονομάζομαι Στράτος Καμπισιούλης και γεννήθηκα το 2007. Σε ηλικία τεσσάρων ετών βλέπω την πρώτη μου παράσταση Καραγκιόζη από τον Θανάση Σπυρόπουλο και μαγεύομαι! Έτσι λίγα χρόνια αργότερα γίνομαι μαθητής του Θανάση και του Κώστα Σπυρόπουλου. Έχω συνεργαστεί με πάνω από 30 καραγκιοζοπαίκτες. Έχω βραβευθεί παρουσιάζοντας απόσπασμα της παράστασης “Ο Αθανάσιος Διάκος” σε ηλικία 11 ετών. Σε συνεργασία με σχολεία και συλλόγους έχω πραγματοποιήσει παραστάσεις για φιλανθρωπικό σκοπό. Μέχρι σήμερα, έχω ζωγραφίσει αμέτρητες φιγούρες και έχω μία τεράστια συλλογή με παλιές και νέες φιγούρες. Έχω συμμετάσχει ως συνεργάτης σκηνής σε παραστάσεις στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο και σε τηλεοπτικές παραγωγές του Σπυρόπουλου. Έχω γράψει δικά μου έργα και φιγούρες μου έχουν πάρει μέρος σε έκθεση ζωγραφικής στο Ψυχικό.»
Έτσι μας συστήνεται ο 16χρονος Στράτος Καμπισιούλης, ένας από τους νεότερους Καραγκιοζοπαίκτες, ο οποίος παρά το νεαρό της ηλικίας του, όχι μόνο κρατάει ζωντανή την τέχνη του Θεάτρου Σκιών αλλά μεταλαμπαδεύει την αξία της και στους νεότερους. Ο λόγος του μαρτυρά έναν άρτιο γνώστη αυτού του ιδιαίτερου είδους θεατρικής τέχνης και, όπως παραδέχεται, στενοχωριέται όταν το όνομα του Καραγκιόζη χρησιμοποιείται ως αρνητικός χαρακτηρισμός για κάποιον. Ας δούμε τί έχει να μας πει.

«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιο περιβάλλον μεγάλωσες; Πώς ήταν τα παιδικά σου χρόνια;
ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΜΠΙΣΙΟΥΛΗΣ: Γεννήθηκα και ζω στην Αθήνα, συγκεκριμένα στο Μαρούσι. Τα παιδικά μου χρόνια ήταν ήρεμα καθώς γεννήθηκα «ενήλικας», όπως συνηθίζω να λέω. Ήμουν από μωρό πολύ ώριμος, όπως μου λένε και το συνεχίζω μέχρι σήμερα… Μπορώ να κουβεντιάσω με όλους τους ανθρώπους, από ένα παιδάκι 4 ετών μέχρι έναν παππού 85 ετών. Είμαι μέσα σ’ όλα! Έχω πάρει βάσεις από την οικογένεια μου. Είμαι πάντα συνεπής και ευγενικός.

«Π»: Και πώς ξεκίνησε αυτό το μαγικό ταξίδι στον χώρο του θεάτρου σκιών;
ΣΤΡ.Κ.: Πρωτοείδα παράσταση θεάτρου σκιών από τον Θανάση Σπυρόπουλο σε ηλικία 4 ετών και κυριολεκτικά μαγεύτηκα! Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε η αγάπη μου γι’ αυτό. Όπως συνηθίζω να λέω, το θέατρο σκιών είναι μικρόβιο που απ’ τη στιγμή που σου μπαίνει, δεν φεύγει ποτέ!

«Π»: Τι σε ώθησε στο ν΄ ασχοληθείς με την τέχνη του θεάτρου σκιών, ως Καραγκιοζοπαίκτης;
ΣΤΡ.Κ.: Με μάγεψαν οι λαρυγγοφωνές, οι σκαλιστές φιγούρες και οι ανεξίτηλες ατάκες του Καραγκιόζη! Δεν κλήθηκα να πάρω κάποια απόφαση για το αν θέλω να ασχοληθώ ή όχι. Έγιναν όλα αυτόματα σε εμένα! Κανένας από την οικογένειά μου δεν είχε ασχοληθεί με το θέατρο σκιών και μάλλον πήρα εγώ όλη την αγάπη γι’ αυτό!

«Π»: Τι σε τραβά και σου αρέσει στον Καραγκιόζη;
ΣΤΡ.Κ.: Το γεγονός ότι είναι αληθινός! Σε καμία παράσταση δεν θα γίνει διπρόσωπος. Λέει πάντα την αλήθεια την οποία πάντα ο κόσμος έχει ανάγκη να ακούει. Αυτό είναι και το μυστικό της διαχρονικότητας του Καραγκιόζη! Επίσης, μου αρέσει που είναι πάντα επίκαιρος. Για να καταλάβετε, ο Καραγκιόζης σήμερα έχει πάει μέχρι και στο Survivor!

«Π»: Mιλησέ μας για την πρώτη παράσταση που είδες από τον Θανάση Σπυρόπουλο.
ΣΤΡ.Κ.: Θυμάμαι πολλά από εκείνη την ημέρα. Αν δεν κάνω λάθος, ήταν Κυριακή πρωί. Μαζί με την παράσταση του Καραγκιόζη είχε και κουκλοθέατρο. H παράσταση του θεάτρου σκιών ήταν «Ο Καραγκιόζης γραμματικός». Του κουκλοθεάτρου δεν θυμάμαι ακριβώς την υπόθεση. Είχα ξεχωρίσει από τότε τον Καραγκιόζη! Μαγεύτηκα από αυτό που είδα! «Χάθηκα» στον μαγικό κόσμο του θεάτρου σκιών! Ποιος να φανταζόταν όμως ότι λίγα χρόνια μετά θα ήμουν βοηθός και μαθητής του κορυφαίου αυτού Καραγκιοζοπαίκτη και του υπέροχου γιού του Κώστα.

«Π»: Πώς ήταν η μαθητεία δίπλα σε αυτόν τον σπουδαίο Καραγκιοζοπαίκτη;
ΣΤΡ.Κ.: Ο κύριος Θανάσης Σπυρόπουλος είναι ο δεύτερος πατέρας μου. Σημάδεψε τη ζωή μου ολόκληρη αφού οι γνώσεις που μου πρόσφερε δεν ήταν σχετικές μόνο με το θέατρο σκιών. Μου δίνει πολύτιμες συμβουλές απο την πείρα του στη ζωή! Δεν μπορώ να πω οτι είναι εύκολος δάσκαλος, αλλά χαίρεσαι να μαθαίνεις από αυτόν. Έχει απαιτήσεις από τους μαθητές του γιατί παλεύει για το άρτιο αποτέλεσμα. Δεν είναι τυχαίο που οι παραγωγές του στην ΕΡΤ έπαιζαν για μία δεκαετία συνεχόμενα και που θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Καραγκιοζοπαίκτες όλων των εποχών. Σημαντικές συμβουλές μου έδωσε και ο γιός του, ο Κώστας. Αδερφικές συμβουλές που δεν γράφονται στα βιβλία!

«Π»: Αυτοσχεδιάζεις στην κάθε παράσταση ή έχεις το κείμενο έτοιμο; Γράφεις κι εσύ;
ΣΤΡ.Κ.: Στο θεατρο σκιών δεν υπάρχει σενάριο και αυτό είναι δύσκολο για τον Καραγκιοζοπαίκτη. Πιστέψτε με. Πρέπει εκείνη την ώρα να δημιουργήσω το σενάριο, πάνω σε μια πεπατημένη φυσικά. Θα ήταν το εύκολο αν διάβαζα ένα έτοιμο σενάριο. Υπάρχει η υπόθεση αλλά πάντα πρέπει να αυτοσχεδιάσεις σε ένα σημείο για να αγγίζεις το κοινό σου ανάλογα με την επικαιρότητα, τις ηλικίες, τον τόπο που παίζεις μια παράσταση.

«Π»: Στην ηλικία των 11 ετών βραβεύτηκες για την παρουσίαση αποσπάσματος της παράστασης «Ο Αθανάσιος Διάκος». Τι σε τράβηξε σε αυτό το έργο και ποια τα συναισθήματά σου; Σε βοήθησε αυτό στην μετέπειτα πορεία σου;
ΣΤΡ.Κ.: Πράγματι! Στην σχολική γιορτή της πέμπτης δημοτικού παρουσίασα την τελευταία σκηνή του Αθανασιου Διάκου. Τον διάλογο με τον Ομέρ Βρυώνη πριν να τον σουβλίσουν. Δεν θα ξεχάσω την εικόνα που αντίκρισα όταν μετά την παράσταση βγήκα έξω. Είχα καταφέρει να συγκινήσω τόσο κόσμο! Χειροκροτούσαν για 3 λεπτά. Ομολογώ ότι είχα αρκετό άγχος γιατί το απόσπασμα που είχα επιλέξει να παρουσιάσω είναι από τις πιο δύσκολες σκηνές του έργου. Δείχνει το θάρρος και την πίστη του Διάκου. Τελειώνει με την χαρακτηρηστική φράση «εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θέλ’ να πεθάνω».

«Π»: Τι θεωρείς το πιο δύσκολο στοιχείο στην δουλειά του Καραγκιοζοπαίκτη;
ΣΤΡ.Κ.: Η αλλαγή των φωνών είναι το πιο δύσκολο στοιχείο αλλά και η χροιά, η ένταση και η προφορά. Πρέπει να κάνω τον Κρητικό, τον Κεφαλλονίτη, τον Εβραίο, τον Ιταλό, τον Βλάχο… Θέλει πολλή μελέτη και πρέπει να μάθω και τα «χούγια» του καθενός.

«Π»: Ποιά υλικά χρησιμοποιείτε στην κατασκευή φιγούρων για τον Καραγκιόζη; Πόσο δύσκολη είναι η κατασκευή;
ΣΤΡ.Κ.: Φιγούρες φτιάχνονται με τρεις τρόπους. Από σκληρό χαρτόνι που σκαλίζουμε με ειδικά κοπίδια, από δέρμα ζώων και από πλαστικό. Πιο δύσκολο στην κατασκευή είναι το δέρμα καθώς έχει πολύ δύσκολη επεξεργασία. Το τρίβουμε με τζάμι μέχρι να βρούμε την «καρδιά» του δέρματος και μπορεί να ματώσει το χέρι μας. Βέβαια, οι δερμάτινες φιγούρες κρατάνε στον χρόνο πιο πολύ απ’ όλες εάν τις διατηρούμε σωστά!

«Π»: Απαιτεί ταλέντο η τέχνη του μπερντέ; Χρειάζονται γνώσεις υποκριτικής;
ΣΤΡ.Κ.: Οι παλιοί Καραγκιοζοπαίκτες έλεγαν ότι απαιτείται ταλέντο, μεράκι και αγάπη! Και στον καλύτερο δάσκαλο να πας εάν δεν υπάρχει ήδη ένα ταλέντο, δεν κάνεις τίποτα. Πρέπει να έχεις ένα ταλέντο για να μπορεί ο δάσκαλος να το καλλιεργήσει! Δεν απαιτούνται γνώσεις υποκριτικής αλλά δεν είναι κακό να υπάρχουν.

«Π»: Τι συμβολίζει ο Καραγκιόζης και ποιά είναι η ιστορία του;
ΣΤΡ.Κ.: Ο Καραγκιόζης είναι ο πιο γνήσιος Έλληνας! Είναι πανέξυπνος, καταφερτζής, αγωνιστής, κωμικός και μπορεί να αντέξει τα πάντα μέχρι να βγει νικητής. Είναι, δηλαδή, ο πιο γνήσιος εκπρόσωπος του ελληνικού λαού.

«Π»: Ποια συνεργασία ξεχωρίζεις από τις σημαντικές που έχεις κάνει;
ΣΤΡ.Κ.: Έχω την τύχη να έχω συνεργαστεί με πολλά μεγάλα ονόματα Καραγκιοζοπαικτών αλλά και άλλων καλλιτεχνών όπως μουσικούς, τραγουδιστές σε παραστάσεις με ζωντανή μουσική και ζωγράφους για τη δημιουργία των φιγούρων μου και των «εργαλείων» μου. Ξεχωρίζω όμως τη συνεργασία μου με τον Θανάση Σπυρόπουλο. Δεν είναι και λίγο να συνεργάζεσαι με τον μεγαλύτερο Έλληνα Καραγκιοζοπαίκτη!

«Π»: Βιοπορίζεται ο Καραγκιοζοπαίκτης με την λαϊκή αυτή τέχνη; Μπορεί να ζήσει από τις παραστάσεις;
ΣΤΡ.Κ.: Ναι, βιοπορίζεται αλλά αυτό έχει θετικά και αρνητικά, όπως όλα τα επαγγέλματα. Οι δυσκολίες είναι ότι ο Καραγκιοζοπαίκτης δεν ξέρει πώς θα πάει η κάθε παράσταση. Μπορεί να κόψει πολλά εισητήρια, μπορεί λιγότερα, μπορεί καθόλου, άρα δεν γνωρίζει εάν θα κερδίσει ή θα χάσει χρήματα. Είναι λίγο απρόβλεπτο επάγγελμα, όπως όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες αλλά και υπέροχο να ασχολείσαι με μια λαϊκή τέχνη και να κάνεις χαρούμενους, μικρούς και μεγάλους!

«Π»: Τι ρόλο παίζει η φωνή και οι αλλαγές της στο θέατρο σκιών, επίσης η χροιά της;
ΣΤΡ.Κ.: Όπως είπα και παραπάνω είναι σημαντική για να μπορέσεις να περάσεις το έργο και την πλοκή όπως ακριβώς πρέπει σε όσους την παρακολουθούν την παράσταση. Κι αυτό για να μπορέσουν να καταλάβουν τα μηνύματα και ό,τι άλλο θέλεις να τους δώσεις.

«Π»: Συχνά χρησιμοποιείται ο χαρακτηρισμός «Καραγκιόζης», όταν κάποιοι θέλουν να μειώσουν ή να σπιλώσουν κάποιον. Σε ενοχλεί όταν το ακούς;
ΣΤΡ.Κ.: Ναι, όταν το ακούω ενοχλούμαι αλλά επειδή ξέρω ποιός πραγματικά είναι ο Καραγκιόζης αμέσως το ξεπερνάω. Διότι απλά προσβάλλεις την παράδοση! Μην ξεχνάμε ότι είναι ο πιο γνήσιος Έλληνας. Ο Ευγένιος Σπαθάρης έλεγε «μακάρι να ήμουν ο Καραγκιόζης κι ας με έβριζες». Με στενοχωρεί όμως που το ακούω σαν χαρακτηρισμό με αρνητική έννοια στην καθημερινότητα αλλά και σε πολλές τηλεοπτικές σειρές.

«Π»: Ποιό έργο του Καραγκιόζη θεωρείς κορυφαίο;
ΣΤΡ.Κ.: Όλα τα έργα μου αρέσουν γιατί όλα έχουν να προσφέρουν στο θεατή. Όχι μόνο γέλιο αλλά και πολλά μηνύματα. Αν πρέπει να ξεχωρίσω κάποιο, θα επέλεγα μερικά από τα ηρωικά έργα, όπως «Ο Καπετάν Στράτος», «Ο Μαύρος Γκιαούρης», «Η καρδιά του αδερφού». Σε αυτά είχα αδυναμίνα από μικρός.

«Π»: Τί σου λένε τα παιδιά στο τέλος της παράστασης;
ΣΤΡ.Κ.: Πολλά παιδιά έρχονται πίσω απ’ τη σκηνή στο τέλος της παράστασης για να δουν τα σκηνικά και τις φιγούρες. Τους λέω για το θέατρο σκιών και είναι πολύ όμορφο να λέω αυτά που με δίδαξαν πριν λίγα χρόνια. Άλλες φορές μου λένε και σχόλια για την παράσταση. Πάντα δείχνω σεβασμό στα παιδιά και εκείνα ανταποδίδουν!

«Π»: Οι γονείς είναι υποστηρικτικοί σε αυτό που επέλεξες να κάνεις;
ΣΤΡ.Κ.: Πάντα υποστήριζαν τις επιλογές μου. Δεν θα μπορούσα να έχω καλύτερους γονείς! Παρόλο που δεν ξέρω εάν θα είναι αυτό το επάγγελμά μου στο μέλλον καθώς έχω ακόμη χρόνο να αποφασίσω. Προσπαθώ να το συνδυάσω με κάτι άλλο, είναι η αλήθεια αλλά και να ήθελα να το σταματήσω, δεν μπορώ! Είναι η ζωή μου… Συμφωνώ με τον πατέρα μου που λέει πως «ό,τι κι αν κάνεις, φρόντισε να το κάνεις τέλεια!»

«Π»: Τι ετοιμάζεις;
ΣΤΡ.Κ.: Κάθε μέρα φτιάχνω, ζωγραφίζω, σκέπτομαι και δημιουργώ! Θέλω να εξελίξω το θέατρο σκιών, με μέτρο φυσικά, για να μη χαθεί η παράδοση. Αυτή την περίοδο φτιάχνω ένα έργο για όλη την οικογένεια: «Το παραδοσιακό γλέντι του Καραγκιόζη». Μάλλον αυτός θα είναι ο τίτλος. Θέλω να γνωρίσουν τα παιδιά τα παραδοσιακά μας τραγούδια. Φαντάζομαι να το παίξω με ζωντανή ορχήστρα! Μια παράσταση με γέλιο, χορό και τραγούδι!