Οι αμνοί του Θεού, γράφει ο Γιώργος Πένταρης

«Ιδού ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτία του κόσμου» είπε ο Ιωάννης ο Πρόδρομος όταν αντίκρισε τον Ιησού στον Ιορδάνη ποταμό που πήγε να βαπτιστεί. Η λέξη «αμαρτάνω / αμαρτία» στα αρχαία Ελληνικά σημαίνει «αστοχώ ή αποτυγχάνω» ή διαφορετικά «η του αγαθού αποτυχία» ή κατά την καθομιλουμένη είναι η αποτυχία να πράξουμε το σωστό, σύμφωνα με το λεξικό Σούδα. Το θέμα εδώ είναι ποιο ή τί είναι το σωστό. Για να κατανοήσουμε το σωστό θα πρέπει να έχουμε ένα σημείο αναφοράς, δηλαδή οι πράξεις μας να είναι σύμφωνες με κάποιους εκ των προτέρων θεσμοθετημένους κανόνες. Δεν μπορούμε να μιλάμε όχι μόνο για το σωστό, αλλά και για την αμαρτία αν δεν έχουμε προκαθορίσει κανόνες του πράττειν.

Οι κοινωνίες πέρασαν από διάφορες περιόδους θεσμοθετημένων κανόνων και κατά συνέπεια αμαρτιών από τα μέλη τους, με επακόλουθο αυστηρές ποινές, όπως αποκεφαλισμό ή ακρωτηριασμό, εξορία, διαπόμπευση, δήμευση περιουσίας, ανασκολοπισμούς και πολλά άλλα. Η ζωή του ανθρώπου από τα αρχαία χρόνια ήταν ένας αγώνας να αποφύγει την αμαρτία, δηλαδή να είναι οι πράξεις του συμβατές με κανόνες που είχαν θεσπίσει προς όφελός τους αυτοί που είχαν τη δύναμη μέσα στη συγκεκριμένη κοινωνία. Σε όλες τις κοινωνίες έγινε προσπάθεια οι κανόνες που θεσπίζονταν να έχουν την αποδοχή και εξουσιοδότηση μιας ανώτερης δύναμης, μιας δύναμης που ο άνθρωπος δεν μπορούσε να κατανοήσει και αισθανόταν πάντα αδύναμος μπροστά της.
Μια από αυτές τις δυνάμεις ήταν ο φόβος του θανάτου πάνω στην οποία χτίστηκαν θρησκείες, φιλοσοφικά εποικοδομήματα και κανόνες κοινωνικής και καθόλου παράξενο οικονομικής συμπεριφοράς. Όλα λοιπόν τα συστήματα αξιών μέχρι την άνοδο των αρχαίων Ελλήνων είχαν ως βάση το θείο και τον φόβο που απέπνεε αν δεν τηρούνταν οι κανόνες που είχαν θεσμοθετηθεί από τους ισχυρούς των κοινωνιών «ελέω θεού», όπως έλεγαν. Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που θεσμοθέτησαν ένα σύστημα αξιών που δεν στηριζόταν αποκλειστικά στον φόβο του θείου, αλλά σε κανόνες που είχαν ως βάση την πόλη και το καλό της. Είχαν κανόνες που όλοι όφειλαν να σέβονται και να τηρούν για το καλό όλων, της πόλης δηλαδή. Η προσωπικότητα του ατόμου υπέκυπτε στο καλό της πόλης. Μετά τον Σωκράτη έγινε μια στροφή και το καλό της πόλης αντικαταστάθηκε από το καλό του ατόμου και της ψυχής του. Σχεδόν την ίδια εποχή με την παρουσία του Σωκράτη, εμφανίστηκαν στην Αρχαία Αθήνα και μετέπειτα στον υπόλοιπο Ελληνικό κόσμο, νέες ιδέες για τον ηθικό νόμο που έχουν ως βάση το θείο. Τα βλέπουμε αυτά στις τραγωδίες του Ευριπίδη κυρίως, αλλά και των άλλων ποιητών της αρχαίας Ελλάδας. Την σκυτάλη πήραν οι αρχαίοι Ρωμαίοι που ανήγαγαν σε υπέρτατο ηθικό νόμο το γνωστό Ρωμαϊκό Δίκαιο όπου όλοι οι υπήκοοι ήταν υποχρεωμένοι να ακολουθούν.

Στο απόγειο της Ρωμαϊκής ισχύος εμφανίστηκε στην Ιουδαία, την χώρα που ήταν κυρίαρχος ο ηθικός νόμος που πήγαζε από την εξουσία του ενός και μοναδικού Θεού, ο Ιησούς που υποσχέθηκε την σωτηρία της ψυχής του ανθρώπου. Ο Ιησούς δίδαξε την αγάπη για τον συνάνθρωπο και την συμπόνοια, πράγμα το οποίο δεν προβλεπόταν από το ηθικό και νομικό σύστημα του Ρωμαϊκού κόσμου. Καμιά διδασκαλία όμως δεν γίνεται πιστευτή και δεν γίνεται βίωμα αν δεν υπάρξει το παράδειγμα που στην προκειμένη περίπτωση ήταν η θυσία του «Αμνού του Θεού για να άρει τις αμαρτίες του κόσμου». H θυσία του Χριστού δεν ήταν κάτι που του επιβλήθηκε ανεξάρτητα από την θέλησή Του. Ενώ θα μπορούσε να αποφύγει την σταύρωση απαρνούμενος τις ιδέες του, δεν το έκανε και προτίμησε να σταυρωθεί παίρνοντας επάνω του τις αμαρτίες του κόσμου, όπως μας λέει η Καινή Διαθήκη. Με την θυσία Του δηλαδή άνοιξε τον δρόμο ώστε ο απλός και αδύναμος άνθρωπος να γίνει κάποια στιγμή κύριος του εαυτού του.
Πάρα πολλοί άνθρωποι στη μετά Χριστόν εποχή έχουν σταυρωθεί, έχουν ριχτεί στην πυρά, έχουν εκτελεστεί, έχουν δολοφονηθεί, έχουν εξοριστεί, έχουν βασανιστεί, έχουν φυλακιστεί, για τις ιδέες τους είτε πολιτικές ήταν αυτές είτε θρησκευτικές και έχουν ανοίξει δρόμους για την κοινωνική πρόοδο. Πολλές από αυτές τις τιμωρίες έγιναν στο όνομα του Χριστού, ο οποίος όπως είπαμε έκανε μια ανιδιοτελή πράξη που ήταν επώδυνη και θανατηφόρα για την ανθρώπινη φύση Του. Αντίθετα οι εκπρόσωποί Του επί της γης, όπως οι ίδιοι αυτοπροσδιορίστηκαν, τις τιμωρίες και τους κανόνες τους επέβαλαν για τους άλλους και όχι για τον εαυτόν τους. Φτάσαμε στο σημείο να έχουμε και μέχρι τις αρχές του εικοστού αιώνα την «ελέω θεού βασιλεία» και ήταν μεγάλη αμαρτία αν κάποιος ερχόταν σε αντίθεση με τους κανόνες της.
Πώς θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε σήμερα την αμαρτία και πώς θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε τον αμνό που αίρει τις αμαρτίες; Για να γίνει εφικτός ο προσδιορισμός, θα πρέπει να δεχτούμε τη ολότητα της ανθρώπινης υπόστασης που είναι το πνεύμα και η ύλη. Δεν μπορούμε να έχουμε αποδείξεις παρά μόνο δογματικές ότι η ψυχή υπάρχει από μόνη της. Το σίγουρο είναι ότι αν υπάρχει, υφίσταται τουλάχιστον όσο υπάρχει και η υλική υπόσταση του ανθρώπου. Τούτου δοθέντος θα πρέπει να θεωρήσουμε ως αμαρτίες τις ενέργειες που βλάπτουν είτε την ψυχή είτε το σώμα. Στις δυτικές κοινωνίες που έχουν ως θεμέλια την αρχαία Ελληνική φιλοσοφία και τις δημοκρατικές ιδέες, έχει γίνει ένας διαχωρισμός στους κανόνες που αφορούν την ψυχή και το σώμα. Τους κανόνες για την ψυχή τους καθορίζει η θρησκεία με το ιερατείο της και για την υλική υπόσταση καθορίζονται από το νομοθετικό πλαίσιο που θεσπίζει η κοινωνία.
Αντίθετα στον Μουσουλμανικό κόσμο η θρησκεία είναι αυτή που καθορίζει τα πάντα για την αμαρτία και την συμπεριφορά του ανθρώπου. Αυτός είναι και λόγος που στο Ιράν σήμερα υπάρχουν πολλοί αμνοί που αίρουν όχι την αμαρτία του κόσμου, αλλά την αμαρτία των μουλάδων και των άλλων καταπιεστών του Ιρανικού λαού. Η ίδια αιτία προκαλεί την δυστυχία των Αφγανών, της Υεμένης και πολλών άλλων χωρών.

Υπάρχει και μια τρίτη εκδοχή, είναι αυτή του Προτεσταντισμού, που είναι αντίθετη του Ισλάμ, γιατί υπέβαλλε την θρησκεία υπό τον ιδεολογικό έλεγχο της πολιτείας και βλέπουμε ότι είναι ένα επιτυχημένο μοντέλο επειδή τα πλουσιότερα κράτη στον κόσμο είναι προτεσταντικά.
Σε πολλά μέρη του κόσμου έχουν αντιστραφεί οι όροι και οι αμαρτίες γίνονται από αυτούς που επιβάλουν κανόνες χωρίς την θέληση του λαού και απαιτούν δια της βίας την υπακοή. Αμνός εδώ είναι ο καλός που μάχεται για ελευθερία και δημοκρατία εναντίον θρησκευτικών και πολιτικών δικτατόρων και δικτατορίσκων, αμνοί είναι οι λαοί που πέφτουν θύματα της βίας και αυθαιρεσίας τους, θύματα εμφυλίων πολέμων και εξωτερικών επεμβάσεων.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στις δυτικές δημοκρατικές κοινωνίες όπου ναι μεν θεσπίζονται κανόνες που κατά τεκμήριο πηγάζουν από την λαϊκή εξουσία, αλλά αυτοί οι νόμοι παραβιάζονται είτε από την ίδια την θεσμοθετημένη εξουσία είτε και από τους πολίτες.
Αμαρτίες του κόσμου σήμερα είναι η καταστροφή του περιβάλλοντος, είναι η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, η ανισοκατανομή του παγκόσμιου πλούτου, οι φυλετικές διακρίσεις, η ανισοκατανομή στην παροχή της γνώσης, οι ανισότητες στα συστήματα υγείας, η έλλειψη φαρμάκων, η απειλή παγκόσμιου πολέμου, η κατάργηση της ιδιωτικότητας και οι επεμβάσεις στην προσωπική ζωή με την χρήση των νέων τεχνολογιών χωρίς να εξαιρούνται και οι ιδιαιτερότητες κάθε χώρας. Ποιος θα άρει και πώς θα αρθούν σήμερα οι αμαρτίες του κόσμου; Είναι ένα ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί και χρέος πρώτες απ’ όλες να απαντήσουν έχουν οι δυτικές δημοκρατίες.
Φίλοι μου, εύχομαι καλή Ανάσταση και υγεία σε όλους.