Η θυσία των παιδιών να μην πάει χαμένη, γράφει ο Γιώργος Πένταρης

Κανένας δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος για τον βωμό των θυμάτων στα Τέμπη. Ο κόσμος με το δίκιο του είναι συναισθηματικά φορτισμένος και, ως εκ τούτου, είναι ευάλωτος στο να πιστεύει ο,τιδήποτε ακούει και να πράττει αναλόγως. Μέσα σε αυτό το κλίμα, δίνεται η ευκαιρία σε αυτούς που έχουν ευθύνες, παρούσες και διαχρονικές, να προσπαθήσουν να τις αποσείσουν από πάνω τους. Στο προηγούμενο άρθρο μου, αναφέρθηκα στο από εγκληματική αμέλεια δυστύχημα, αλλά η εξέλιξη των γεγονότων με αναγκάζει να συνεχίσω και αυτή τη φορά.

Όπως λένε οι «μύστες» του διαλεκτικού υλισμού και πολλοί περισσότερο οι του Μαρξισμού Λενινισμού, που επιβιώνει μόνο στη χώρα μας, κάθε γεγονός ή ενέργεια έχει στο βάθος οικονομικά αίτια, τα οποία κυρίως αφορούν το καπιταλιστικό κέρδος. Στην προκειμένη περίπτωση ο ΟΣΕ και οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ κατηγορούνται ότι προέκριναν τις οδικές συγκοινωνίες (λεωφορεία και ΙΧ) σε βάρος των σιδηροδρόμων, διέσπασαν τον ΟΣΕ σε εταιρείες όπως π.χ. ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ κτλ., για να είναι περισσότερο κερδοφόρες και όλα μαζί αυτά έφεραν την απαξίωση του Οργανισμού. Δεν μας είπε κανείς για τους υπέρογκους μισθούς του προσωπικού, όπως π.χ. ο πολιτικός μηχανικός με 10.000 ευρώ το μήνα μισθό, ο αποθηκάριος του σταθμού Πελοποννήσου με 6.000 ευρώ το μήνα. Ο ΟΣΕ, την χρυσή εποχή πριν την κρίση, ένα έβγαζε και επτά χάλαγε. Πού τα έβρισκε; Μα με δανεικά με την εγγύηση του Ελληνικού δημοσίου και να τα μνημόνια…
Αραιά και πού ακούμε στο ραδιόφωνο για υπαλλήλους του που μετέφεραν λαθραία και εις βάρος του Οργανισμού, βαγόνια με ιδιωτικό φορτίο και καρπώνονταν τα κόμιστρα και ίσως και κάτι παραπάνω. Είχαν ποινικές συνέπειες; Απολύθηκαν; Κανείς δεν γνωρίζει. Ακόμη κανείς δεν κατονομάζει αυτές τις ομάδες ατόμων που λεηλατούν συστηματικά το δίκτυο που μονίμως μένει αφύλακτο.

Αυτή η θυσία ήδη έσπασε το απόστημα όχι μόνο του ΟΣΕ, αλλά όλης της νοοτροπίας που επικρατεί στην δημόσια διοίκηση. Η ΑΔΕΔΥ, που κάλεσε και έκανε απεργία την Τετάρτη 8/3/23, τί έχει να μας πει για το αν αυτός ο σταθμάρχης θα έπρεπε να αξιολογηθεί από ένα μόνιμο σύστημα αξιολόγησης και αν ήταν ανεπαρκής να απολυόταν ή να τοποθετούνταν σε υποδεέστερη θέση; Το λέω αυτό γιατί είναι γνωστή η αντίθεση της ΑΔΕΔΥ στην αξιολόγηση του προσωπικού του δημοσίου. Αν δεν γίνουν σοβαρές αλλαγές στηνδημόσια διοίκηση, που θα αναφέρω παρακάτω, η θυσία στο Μινώταυρο των Τεμπών θα πάει και αυτή χαμένη.

Από τα ΜΜΕ ακούμε και διαβάζουμε διάφορες εκδοχές δημοσιογραφικές, κυβερνητικές, κομματικές για το δυστύχημα που πολλές από αυτές προετοιμάζουν το κλίμα για να μετατραπεί η όλη ιστορία σε μια ευρεία πολιτική σύγκρουση αντί να αποφασίσει το πολιτικό σύστημα να εμβαθύνει στα αίτια όχι μόνο του ατυχήματος, αλλά και τις κακοδαιμονίας του ΟΣΕ και των παρελκόμενων εταιρειών του (ΕΡΓΟΣΕ, ΓΑΙΟΣΕ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ κτλ).
Τώρα που υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες, ίσως θα μπορούσαμε να κάνουμε μερικές κρίσεις για το δυστύχημα και να τοποθετήσουμε τα πράγματα σε μια πιο ορθολογική βάση. Το αναμφισβήτητο δεδομένο είναι ότι στην περιοχή που έγινε το δυστύχημα δεν λειτουργούσε το αυτόματο σύστημα ελέγχου, κατά συνέπεια η διαχείριση της πορείας των τρένων γινόταν χειροκίνητα. Αν σε ένα σύστημα που στο 70% λειτουργεί ηλεκτρονικά έχουμε ένα τμήμα που λειτουργεί χειροκίνητα, τότε είναι επόμενο οι ασφαλιστικές δικλείδες να μην είναι τόσο αυστηρές αν όλο το σύστημα ήταν χειροκίνητο και ίσως με τον παλιό καλό τρόπο με τον τηλέγραφο με την λευκή κορδέλα και τα σήματα Μορς. Αυτό που λέω δεν σημαίνει ότι δικαιολογώ το ανθρώπινο λάθος, αλλά αντιθέτως τα μέτρα ασφαλείας θα έπρεπε σε όλο το χειροκίνητο τμήμα να είναι αυστηρότατα, πράγμα το οποίο δεν γινόταν όπως φαίνεται. Τα αίτια λοιπόν του δυστυχήματος δεν είναι τόσο η χειροκίνητη λειτουργία του ελέγχου, αλλά τα πλημμελή μέτρα ασφαλείας και η εγκληματική αμέλεια του σταθμάρχη μαζί με διάφορες άλλες συγκυρίες που πιστεύω ότι συνέβησαν, αλλά δεν θα μάθουμε.

Γιατί όμως υπήρξε αυτή η εγκληματική αμέλεια; Γιατί ο δεύτερος σταθμάρχης έφυγε από το πόστο του νωρίτερα; Εδώ πρέπει να αναρωτηθούμε. Αν ακούσατε τις συνομιλίες του σταθμάρχη με τον ρυθμιστή κυκλοφορίας της Αθήνας στο ραδιόφωνο, θα καταλάβετε πόσο υπεύθυνος ήταν αυτός ο άνθρωπος. Μιλά για σύγκρουση τρένων χωρίς στην ουσία να του καίγεται καρφί! Αυτό σημαίνει μειωμένο αίσθημα ευθύνης ή άγνοια της σοβαρότητας της θέσης του. Κατ’ εμένα το ατύχημα έγινε γιατί ο σταθμάρχης δεν είχε ιδέα για τις ευθύνες αυτής της θέσης σε ένα μεγάλο σταθμό με χειροκίνητη διαχείριση. Και δεν είναι μόνο αυτό.
Από τις συνομιλίες που ακούσαμε φάνηκε ότι όλοι μιλούσαν με τα μικρά τους ονόματα χωρίς προσδιορισμό βαθμού και θέσης. Ποιος είναι ο Βασίλης και ποιος ο Μήτσος; Αυτό σημαίνει χαλαρή πειθαρχία και τυπικότητα που έχει ως συνέπεια την μειωμένη αίσθηση ευθύνης σε περίπτωση λάθους, την αδιαφορία γιατί θα υπάρχει αλληλοκάλυψη, το αίσθημα ατιμωρησίας για παραβάσεις των κανονισμών και κατά συνέπεια πολλά λάθη ασυγχώρητα. Όταν το 2017 έγινε το δυστύχημα στο Άδενδρο Θεσσαλονίκης, η επιτροπή έρευνας του ΑΠΘ έβγαλε πόρισμα και μέσα σε αυτό ζητούσε να επανέλθει η τυπικότητα στις συνομιλίες μεταξύ του προσωπικού.
Όπως ισχυρίζονται πολλοί και η πράξη έχει αποδείξει, αν υπήρχε το ηλεκτρονικό σύστημα θα είχε επέμβει αυτόματα και θα διόρθωνε το ανθρώπινο λάθος. Σωστή η άποψη και μας οδηγεί σε ένα άλλο πεδίο ευρύτερο και διαχρονικότερο. Είναι ο τρόπος λειτουργίας του ΟΣΕ. Αν θέλετε να πάρετε μια ιδέα για αυτό που λέω, πηγαίνετε στην ιστοσελίδα της «Διαύγειας» να δείτε αναρτήσεις του ΟΣΕ και θα καταλάβετε. Όπως είχα γράψει και στο προηγούμενο άρθρο και τα δύο αίτια έχουν κοινή πηγή που είναι ο τρόπος που λειτουργεί το δημόσιο. Αυτό ο τρόπος πρέπει επί τέλους να αλλάξει. Έλεγε προεκλογικά ο Μητσοτάκης για το επιτελικό κράτος. Μόλις έγινε κυβέρνηση πέρασε ένα νόμο για το επιτελικό κράτος και θυμάμαι ότι τον είχα μελετήσει. Καμιά σχέση με την ιδέα του επιτελικού κράτους, άλλα πράγματα εξυπηρετούσε. Στην πραγματικότητα, οι δομές, η οργάνωση και η νομοθεσία που διέπει την λειτουργία του δημόσιου τομέα και των ΝΠΔΔ δεν έχουν αλλάξει τα τελευταία 100 χρόνια. Εδώ πρέπει να μπει βαθιά το μαχαίρι. Η αλλαγή που χρειάζεται είναι μια μακροχρόνια διαδικασία, τουλάχιστον μια δεκαετία απαιτείται, και είναι αναγκαία η κομματική συναίνεση γιατί διαφορετικά τα δάκρυα για τα Τέμπη ή για το Μάτι, για την Μάντρα και την Ηλεία είναι για το θεαθήναι. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα δικαιωθούν οι αθώες νέες ψυχές που μας λείπουν. Πρέπει να δούμε αυτά τα θέματα με περίσκεψη και να σταματήσει η με πλάγιο τρόπο πολιτική εκμετάλλευση του ατυχήματος.
Το λέω αυτό γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ που είναι τόσο ομιλητικός και επιθετικός για το παραμικρό, τώρα ποιεί την νήσσαν. Ο κ. Τσίπρας και ο υπουργός του επί των μεταφορών κ. Σπίρτζης έχουν καταπιεί τη γλώσσα τους. Και πώς να μην το κάνει αφού για αυτόν δουλεύει η ΑΔΕΔΥ, για παράδειγμα; Πώς να μην το κάνει αφού στελέχη του «κινητοποιούν αυθορμήτως» τους μαθητές για καταλήψεις και διαδηλώσεις, όπως λέει ο Σκουρλέτης, πώς να μην το κάνει αφού οι κολλητοί του κουκουλοφόροι και διάφοροι άλλοι επιτίθενται στην Hellenic Train που δεν έχει καμιά ευθύνη για το ατύχημα με σκοπό να καταραστούν την ιδιωτικοποίηση του μεταφορικού έργου του ΟΣΕ; Ο ΣΥΡΙΖΑ, τη συναισθηματική φόρτιση που υπάρχει στον κόσμο από το δυστύχημα, με έξυπνο τρόπο όπως παλιά με τους αγανακτισμένους της Πλ. Συντάγματος, προσπαθεί να την μετατρέψει σε αντικυβερνητικό ρεύμα προς όφελός του.

Εγώ όμως, όπως και οι εχέφρονες συμπολίτες, περιμένουμε δύο πράγματα: Την πλήρη απόδοση ευθυνών σε πρόσωπα και σε σύστημα. Όσο για το σύστημα θα περιμένουμε και την αναδόμησή του, όπως έλεγε ο Α. Παπανδρέου.
Κλείνοντας θα επανέλθω για άλλη μια φορά στο θέμα της παιδείας, λέγοντας ότι αν η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια παιδεία στην Ελλάδα δεν αλλάξουν, τότε κάθε προσπάθεια για αναδόμηση του κρατικού μηχανισμού θα πάει στο βρόντο. Από την παιδεία αρχίζουμε και πάμε πιο πέρα. Επειδή όμως ο Φίλης του ΣΥΡΙΖΑ που έχει πάρει αποκοπή το Υπουργείο Παιδείας, απαιτεί από την Κεραμέως να βγάλει από το άρθρο 4 του νομοσχεδίου για την σχολική βία τις παραγράφους δ), ε) και στ), οι οποίες ως σχολική βία συμπεριλαμβάνουν και τις καταλήψεις των σχολείων από τρεις τέσσερις εκκολαπτόμενους «Τσίπρες», νομίζω ότι και εδώ θα αποτύχουμε.