Μιλένα Αποστολάκη: «Το ΠΑΣΟΚ και ο Νίκος Ανδρουλάκης είναι η υπεύθυνη προοδευτική πρόταση»

Η Μιλένα Αποστολάκη έχει συνδέσει το όνομά της με το ΠΑΣΟΚ, έχοντας διατελέσει βουλευτής και υφυπουργός στις κυβερνήσεις Κ. Σημίτη και Γ. Παπανδρέου. Πολιτικός με άποψη και απήχηση, διαθέτει προσωπικό στίγμα, ενώ παράλληλα έχει, ως νομικός, μια επαγγελματική πορεία που την καθιστά ένα πρόσωπο με γνώση και εμπειρία στη δημόσια σφαίρα. Ως Διευθύντρια του ΕΟΔΙΔ (Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας) η κ. Αποστολάκη μιλά στον «ΠΑΛΜΟ» για το μεγάλο πρόβλημα της καθυστέρησης στην απονομή της δικαιοσύνης στη χώρα μας, τους τρόπους για την αντιμετώπισή του, αλλά και για τις πολιτικές εξελίξεις και το ρόλο της σε αυτές.

Κυρία Αποστολάκη, μιλήστε μας για τους χρόνους απονομής της δικαιοσύνης στην Ελλάδα.
Με βάση το χρόνο που απαιτείται για την έκδοση μιας πρωτόδικης – άρα μη εκτελεστής συνήθως – απόφασης ο οποίος στη χώρα μας είναι 640 ημέρες, κατατασσόμαστε στην τελευταία θέση των χωρών της ΕΕ.
Αντίστοιχα, με βάση τον δείκτη της Παγκόσμιας Τράπεζας για το επιχειρείν που περιλαμβάνει το συνδυασμό χρόνου και κόστους για την επίλυση μιας διαφοράς, η Ελλάδα κατέχει την απογοητευτική 146η θέση σε σύνολο 190 χωρών. Τα παραδείγματα μέσα από την καθημερινότητα είναι ηχηρά: Σε μια υπόθεση μίσθωσης, η αγωγή κατατέθηκε το 2014. Το 2016 εκδόθηκε η απόφαση, επί της οποίας ασκήθηκε έφεση. Η απόφαση του Εφετείου εκδόθηκε το 2018 και ασκήθηκε αναίρεση. Το 2020 εκδόθηκε η απόφαση του Αρείου Πάγου που κάνει δεκτή την αναίρεση και αναπέμπει στο Εφετείο, με αποτέλεσμα, μέχρι σήμερα να μην υπάρχει απόφαση!
Η παρούσα κατάσταση έχει συνέπειες, με προεξέχουσες την επιδείνωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, τη δημιουργία αβεβαιότητας στις επιχειρήσεις και την αποθάρρυνση των επενδύσεων στη χώρα. Τα πολλαπλά νομοθετήματα, καθώς οι εκάστοτε κυβερνήσεις επιχειρούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με τον γνωστό συμβατικό τρόπο, δηλαδή νομοθετώντας, δεν βοηθούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι το τελευταία χρόνια έχουν ψηφιστεί πάνω από δεκατρείς νόμοι για την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης με πενιχρά έως μηδενικά αποτελέσματα.

Ποιά θα μπορούσε να είναι η λύση στο πρόβλημα που περιγράφετε, το οποίο όλοι βιώνουμε;
Η αντιδικία είναι πολύ κοστοβόρα, ψυχοφθόρα και χρονοβόρα και συχνά πολύ αναποτελεσματική για πολιτισμένους ανθρώπους.
Ασφαλώς υπάρχουν διαφορές η επίλυση των οποίων δεν μπορεί παρά να προέλθει μέσω της δικαστικής οδού. Σύνθετες διαφορές, συγκρούσεις των οποίων η δυναμική είναι μη διαχειρίσιμη κ.ο.κ. Είναι εύκολο όμως να καταλάβουμε πόσες πολλές διαφορές και συγκρούσεις δεν ανήκουν σε αυτές τις κατηγορίες και θα μπορούσαν να επιλυθούν εκτός των δικαστικών αιθουσών, γρήγορα, οικονομικά και πολιτισμένα.
Οι μορφές εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών δηλαδή η διαμεσολάβηση και η διαιτησία είναι ο τρόπος με τον οποίο προηγμένα κράτη αντιμετώπισαν το πρόβλημα της καθυστέρησης στην έκδοση των δικαστικών αποφάσεων και βελτίωσαν πολύ τους σχετικούς τους δείκτες. Χώρες όπως η Ιταλία και η Σιγκαπούρη αποτελούν πρότυπα στο ζήτημα της ενίσχυσης των μορφών εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών και ακολούθως επιτάχυνσης της δικαιοσύνης.

Ποιά είναι η διαφορά μεταξύ Διαιτησίας και Διαμεσολάβησης και με τί κριτήριο επιλέγει κάποιος την προσφυγή σε μια μορφή εξωδικαστικής επίλυσης;
Στη Διαιτησία τα μέρη, τα οποία κατά την υπογραφή της μεταξύ τους σύμβασης έχουν βάλει ρήτρα διαιτησίας ΕΟΔΙΔ, ορίζουν διαιτητικό δικαστήριο (μονομελές ή τριμελές) από τον κατάλογο διαιτητών του ΕΟΔΙΔ, στον οποίο περιλαμβάνονται επίτιμοι δικαστές των ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας, καθηγητές των νομικών σχολών της χώρας και επιφανείς νομικοί. Το διαιτητικό δικαστήριο θα αποφασίσει για την οριστική επίλυση της διαφοράς εντός 4 με 6 μηνών, αφού εξετάσει το αποδεικτικό υλικό και τους ισχυρισμούς των δύο μερών, ενώ η απόφαση θα είναι δεσμευτική για τα μέρη και δεν θα υπόκειται σε ένδικα μέσα. Στη διαιτησία υπάγονται κυρίως εμπορικές διαφορές.
Σε αντίθεση όμως με την αντίληψη ότι αφορά μόνο διαφορές μεγάλου ύψους και απευθύνεται μόνο σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, καθώς το κόστος είναι πολύ υψηλό, ο ΕΟΔΙΔ με τον κανονισμό του και τη φιλοσοφία του ήρθε να άρει αυτό το εμπόδιο και να καταστήσει τη διαιτησία προσιτή και για τη μικρομεσαία ελληνική επιχείρηση και τους ιδιώτες. Το κόστος της διαιτησίας του ΕΟΔΙΔ είναι κάτω από το 50% του κόστους των διαιτησιών των αντίστοιχων διεθνών οργανισμών ( ICC, LCIA, AAA ), ενώ οι διαιτητές είναι οι ίδιοι, υψηλότατου κύρους, εξειδίκευσης και εμπειρίας νομικοί.
Στη Διαμεσολάβηση δυο ή περισσότερα μέρη επιχειρούν εκουσίως να επιλύσουν με συμφωνία μια διαφορά τους, με την βοήθεια ενός τρίτου προσώπου ειδικά εκπαιδευμένου, αμερόληπτου και ανεξάρτητου, του Διαμεσολαβητή. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής τα μέρη προσέρχονται με τους συνηγόρους τους, ενώπιον του Διαμεσολαβητή τον οποίο τα ίδια με συμφωνία επιλέγουν. Με κοινές, αλλά και κατ’ ιδίαν συναντήσεις, ο Διαμεσολαβητής επιχειρεί να συμβάλει στην εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης. Με τον τρόπο αυτό μία διαφορά μπορεί να επιλυθεί γρήγορα, οικονομικά και πολιτισμένα. Αν αυτό δεν καταστεί εφικτό, τα μέρη μπορούν να καταφύγουν στα δικαστήρια.

Ποιός είναι ο ρόλος του ΕΟΔΙΔ σε αυτή την προσπάθεια;
Ο ΕΟΔΙΔ είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου που έχει ως αντικείμενο την παροχή στην Ελλάδα και το εξωτερικό υπηρεσιών διαμεσολάβησης, διαιτησίας και εξωδικαστικής εν γένει επίλυσης διαφορών, καθώς επίσης και τη διάδοση, προβολή, προώθηση των θεσμών εναλλακτικής επίλυσης διαφορών με σκοπό την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη επίλυσή τους.
Στόχος μας είναι η αλλαγή υποδείγματος σε ό,τι αφορά την διαχείριση των διαφορών και των συγκρούσεων. Μια άλλη κουλτούρα στα συναλλακτικά μας ήθη με την οποία θα ενισχυθούν η οικονομία και η προσέλκυση επενδύσεων ενώ την ίδια στιγμή ο πολιτισμός της καθημερινότητας μας θα απαλλαγεί από την σπατάλη των πολλαπλών πόρων που μια αντιδικία συνεπάγεται.

Βλέπουμε πως έχετε πυκνώσει τις εμφανίσεις και τις παρεμβάσεις σας. Θα είστε και πάλι στην πρώτη γραμμή της πολιτικής;
Η χώρα βρίσκεται σε περιδίνηση, αντιμέτωπη με πολλαπλές κρίσεις. Η ακρίβεια, η ενεργειακή κρίση, η κατακόρυφη αύξηση των ανισοτήτων, η θεσμική εκτροπή με το σκάνδαλο των υποκλοπών, η ανεργία των νέων συγκροτούν τη ζοφερή πραγματικότητα με την οποία είμαστε καθημερινά αντιμέτωποι.
Από τη μια πλευρά, έχουμε την κυβέρνηση που επιτρέπει τον πληθωρισμό των υπερεσόδων όσων κερδοσκοπούν πάνω στις πολλαπλές κρίσεις. Που μοιράζει από την φορολογική αφαίμαξη των πολιτών από τον αυξημένα ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους επιδόματα προεκλογικής κοπής χωρίς καμία διάκριση. Που παρακολουθούσε τον αρχηγό του τρίτου κοινοβουλευτικού κόμματος και κάνει ό,τι μπορεί για να συσκοτίσει ένα σκάνδαλο που μας παραπέμπει σε καθεστώτα εκτός κάθε έννοιας δημοκρατικής νομιμότητας και κράτους δικαίου.
Από την άλλη πλευρά, μια αξιωματική αντιπολίτευση που δεν μπορεί να αρθρώσει ένα πειστικό αντιπολιτευτικό λόγο, υπενθυμίζοντας με τον τρόπο που συνεχίζει να πολιτεύεται το πρόσφατο κυβερνητικό της παρελθόν. Αυτή η υπενθύμιση αποτελεί μέχρι στιγμής τον πιο χρήσιμο σύμμαχο του Πρωθυπουργού.
Η χώρα έχει ανάγκη από μια υπεύθυνη προγραμματική αντιπολίτευση, με σύγχρονο προοδευτικό προσανατολισμό. Το ΠΑΣΟΚ έχοντας υποστεί μια άδικη κρίση σε σχέση με τη δοκιμασία της χώρας στα χρόνια των μνημονίων, είναι και πάλι μια πολιτική δύναμη ελπίδας. Ο κόσμος μας ακούει ξανά, γιατί ακούει θέσεις και όχι δημαγωγικές κορώνες , ακούει λύσεις και όχι εύκολο και ανέξοδο λαϊκισμό. Το ΠΑΣΟΚ και ο Νίκος Ανδρουλάκης θα είναι σε αυτές τις εκλογές η υπεύθυνη προοδευτική πρόταση απέναντι στο κυβερνητικό αδιέξοδο και σε αυτήν την προσπάθεια θα βοηθήσω με όλες μου τις δυνάμεις.

Να σημειώσουμε ότι μπορεί να μην έχουν ανακοινωθεί ακόμα οι λίστες με τους υποψήφιους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ αλλά απ’ ό,τι λέγεται η Μιλένα Αποστολάκη θα είναι υποψήφια στον Βόρειο Τομέα της Αθήνας.