Γαλάτσι: Όχι μόνο κυκλοφοριακό σταυροδρόμι αλλά και ελκυστικός προορισμός, γράφει ο Νέστορας Χατζούδης

Η αδιαφορία που συλλογικά δείξαμε τοπική εξουσία, τοπική κοινωνία και ξεχωριστά ο καθένας μας είχε ως αποτέλεσμα το σημερινό Γαλάτσι με τα γνωστά προβλήματα. Οι ευθύνες, βέβαια, δεν βαρύνουν όλους στον ίδιο βαθμό. Αυτό όμως δεν αλλάζει τη σημερινή εικόνα του Δήμου μας που όλους μας ταλαιπωρεί και μας στενοχωρεί. Ζούμε σε μια πόλη πέρασμα τροχοφόρων. Ένα σταυροδρόμι στο κυκλοφοριακό σύμπαν του Λεκανοπεδίου. Μια πόλη χωρίς πολεοδομική ταυτότητα. Με προβληματική και επισφαλή λειτουργικότητά για πεζούς και οχήματα. Με την αισθητική του δημόσιου χώρου απαράδεκτη και τις γνωστές ελλείψεις σε κοινωνικές υποδομές.

Και φυσικά μπαίνει το ερώτημα: θα αφήσουμε την κατάσταση αυτή να σέρνεται στις «ράγες» του παρελθόντος; Θεωρώ δεδομένη την αρνητική απάντηση όλων μας, ανεξάρτητα από ιδεολογικές και πολιτικές προτιμήσεις. Αν αυτό ισχύει, τότε τί μπορούμε να κάνουμε; Υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις και ποιες οι αναγκαίες παρεμβάσεις προκειμένου να βελτιωθούν, στο μέτρο του δυνατού, η σημερινή εικόνα της πόλης και οι συνθήκες διαβίωσης των σημερινών και αυριανών Γαλατσιωτών; Μπορεί το Γαλάτσι όπως είναι σήμερα, παράλληλα με τον αναπόφευκτο ρόλο του ως πέρασμα (κυκλοφοριακό σταυροδρόμι), να εξελιχθεί και να αναδειχθεί και σε ελκυστικό, προνομιακό μάλιστα, λόγω εγγύτητας, τόπο προορισμού των κατοίκων του ευρύτερου κέντρου του συγκροτήματος της πρωτεύουσας;

Η απάντησή μου είναι θετική. Οι απαραίτητες προϋποθέσεις υπάρχουν. Πρόκειται για τις αδόμητες περιαστικές εκτάσεις που με μια ορθολογικά μελετημένη αξιοποίησή τους ως ενιαίο όλο και τη χωροθέτηση και άλλων υποδομών στις ήδη υπάρχουσες, θα έχουμε ένα μοναδικό σε έκταση και θέση Αστικό Πάρκο. Στη περίπτωση αυτή εκτός από σημαντική βελτίωση των κλιματοπεριβαλλοντικών συνθήκων στην περιοχή, οι Γαλατσιώτες και βέβαια οι κάτοικοι της Αθήνας θα έχουν «στα πόδια τους» ένα χώρο καταφυγής για ικανοποίηση ποικίλων ενδιαφερόντων τους.

Ο Δήμος μας ορίζεται νοτιοανατολικά από τον ορεινό όγκο των Τουρκοβουνίων που με το κτήμα Βέικου συναποτελούν την ενιαία, εκτός Σχεδίου Πόλεως, περιαστική έκταση των 2.000 στρεμμάτων που είναι χαρακτηρισμένη δασική από τις αρχές του 20ου αιώνα. Ας τη γνωρίσουμε από κοντά με ένα νοερό περίπατο.
α. Ξεκινούμε από τον μοναδικό βυζαντινό ναό του Αγίου Γεωργίου, τη γνωστή, περίφημη Ομορφοκκλησιά με τις υψηλής τεχνοτροπίας Αγιογραφίες. Η ύπαρξή της σημαίνει ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα στην περιοχή, όχι μόνο από τα χρόνια του Βυζαντίου αλλά και από την κλασική ακόμα εποχή. Στον άμεσο, πέριξ της Ομορφοκκλησιάς, χώρο υπάρχουν βεβαιωμένα αρχαιολογικά ευρήματα που δεν έχουν δημοσιευθεί ακόμη. Εκτός από αυτή τη θέση σχετικές αναφορές υπάρχουν και για άλλα σημεία της έκτασης των Τουρκοβουνιών και τελευταία βρέθηκαν στις εκσκάφτικες εργασίες για το ΜΕΤΡΟ.

β. Σε επαφή με τον περιβάλλοντα την Ομορφοκκλησιά χώρο, βρίσκεται το Ολυμπιακό Αθλητικό Κέντρο, γνωστό και ως ΠΑΛΑΙ, ιδρυτικός σκοπός του οποίου ορίζονται οι αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες για τους πολίτες της περιοχής. Συνεπώς πρέπει να περιέλθει στην ιδιοκτησία του Δήμου. (Η συστηματική επίμονη διεκδίκηση – παραχώρησή του στο Δήμο μας είναι εφικτή και πρέπει να αποτελεί συνεχή, πάγια προτεραιότητα της δημοτικής πολιτικής και αίτημα της τοπικής κοινωνίας).

γ. Απέναντι ακριβώς βρίσκεται το Αθλητικό Κέντρο του Δήμου Γαλατσίου, το γνωστό Άλσος Βέικου, με το κλειστό Γυμναστήριο, το ποδοσφαιρικό γήπεδο, τα γήπεδα τένις, μπάσκετ , βόλεϊ, το υπαίθριο θεατράκι και το σινεμά καθώς και διαδρόμους για περίπατο, βάδην και ποδήλατο.

δ. Ανηφορίζοντας μέσα στο νεαρό πευκοδάσος, πιάνουμε την κορυφογραμμή των Τουρκοβουνίων και ακολουθώντας την φτάνουμε στο μέρος που διακόπτεται βίαια και πέφτουμε στο χάος του «σεληνιακού πεδίου» των άλλοτε νταμαριών. Η μελέτη ανάπλασης αυτού του χώρου, εκτός από την αποκατάσταση του ανάγλυφου της άλλοτε κορυφογραμμής (στο βαθμό του εφικτού βέβαια) θα πρέπει να προβλέπει και πλήθος εγκαταστάσεων για ποικίλα ενδιαφέροντα και δραστηριότητες (ενδεικτικά μπορεί να ανατρέξει κανείς στη μελέτη ανάπλασης του χώρου αυτού που εκπόνησε το Υπ. Δημ. Έργων το 1979 που δυστυχώς όμως δεν υπήρξε ενδιαφέρον για την υλοποίησή της )*. Στην έκταση αυτή και σε ξεχωριστό χώρο (Μουσείο- Φωτογραφική Έκθεση) πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να συγκεντρωθεί και να εκτίθεται ο,τιδήποτε σχετικό διασώζεται από τη διαδικασία εξόρυξης και επεξεργασίας της πέτρας (μηχανήματα, εργαλεία, φωτογραφίες και βέβαια το άγαλμα του ανωνύμου νταμαρτζή). Εξυπακούεται ότι και η ανάπλαση του χώρου των Τουρκοβουνίων θα αποτελεί μέρος του ευρύτερου σχεδίου δημιουργίας ενιαίου Αστικού Πάρκου στο σύνολο της έκτασης των 2.000 στρεμμάτων. Και αυτό το έργο, η ανάπλαση δηλαδή των Τουρκοβουνίων, πρέπει να αναδειχθεί και να αποτελεί πάγια και συνεχή παράμετρο της δημοτικής πολιτικής και επίμονο αίτημα της τοπικής κοινωνίας. Είναι ο μόνος, ασφαλής τρόπος να διασφαλιστεί η ακεραιότητα της εκτός Σχεδίου Πόλεως περιαστικής έκτασης από διεκδικήσεις ιδιωτών και αμφισβητήσεις του δασικού χαρακτήρα της που όπως είδαμε πρόσφατα επιμένουν διαχρονικά.

ε. Συνεχίζοντας περνούμε με δυσκολία τον Αυχένα Ψυχικού και συνεχίζουμε στο Αττικό Άλσος που διοικητικά το μοιραζόμαστε με το Δήμο της Αθήνας. Εδώ μπορούμε να «χαθούμε» μέσα στο καταπράσινο δάσος με τις διαδρομές σε κάθε κατεύθυνση, να επισκεφτούμε το εκατόχρονο Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, το μικρό οικισμό και την εκκλησία της Αγίας Κυριακής, να αθληθούμε στις διάφορες εγκαταστάσεις και να απολαύσουμε τη μοναδική θέα του συνόλου του Λεκανοπεδίου Αττικής μέχρι το θαλάσσιο μέτωπο και πιο πέρα την Αίγινα και τα βουνά της Πελοποννήσου. Η φυσική συνέχεια, βέβαια, και η ασφαλής περιήγηση του περιγραφόμενου ενιαίου Αστικού Πάρκου, που διακόπτονται στον Αυχένα Ψυχικού, προϋποθέτουν, στο σημείο αυτό, κάποιας μορφής τεχνική επέμβαση. Ακόμα κρίνω εφικτό και το πέρασμα του συνόλου της έκτασης του Αττικού Άλσους στα διοικητικά όρια του Δήμου μας που σε κάθε περίπτωση πρέπει να επιδιωχθεί.

Αυτό το μοναδικό σε θέση και έκταση ΠΑΡΚΟ στο κέντρο του Λεκανοπεδίου χωρίς αμφιβολία θα μπορούσε να αναδειχθεί στον πιο κοντινό και ελκυστικό προορισμό για την ικανοποίηση ποικίλων ενδιαφερόντων. Με το υπό κατασκευή ΜΕΤΡΟ μάλιστα θα αποτελούσε προνομιακή «φυγή» για το πλήθος των μη προνομιούχων «μεσαίων» κοινωνικών στρωμάτων του συγκροτήματος της πρωτεύουσας. Ένας κοντινός χώρος καταφυγής κατά τον εξωεργασιακό τους χρόνο για φυσική ξεκούραση, αναψυχή και αναζωογόνηση, ικανοποιώντας ποικίλα ενδιαφέροντα : Αρχαιολογικά – θρησκευτικά – πολιτιστικά – αθλητικά – φυσιολατρικά.
Τα παραπάνω από μόνα τους βέβαια δεν αρκούν. Η σημερινή γηγενής νεότατη και δυναμική γαλατσιωτική κοινωνία είναι αντιμέτωπη με τις σύγχρονες ανάγκες και προκλήσεις. Απαραίτητη πρόσθετη παράμετρος της δημοτικής πολιτικής θα πρέπει να αποτελούν συνεπώς και οι παρεμβάσεις, όπου είναι πλέον εφικτό, στο δομημένο χώρο στις διάφορες γειτονιές, για την εξασφάλιση γης, απαραίτητης για τις αναγκαίες βασικές κοινωνικές υποδομές.
Όσον αφορά στο Κέντρο του Δήμου είναι, κατά τη γνώμη μου, απόλυτα εφικτή η κυκλοφοριακή ανασχεδίαση και αισθητική αναβάθμιση του άξονα της Λ. Βεΐκου, που σε συνδυασμό με τη δημιουργία δύο σύγχρονων ανοιχτών πλατειών στο Παλιό Τέρμα και την Ηνιόχου, το Γαλάτσι θα αποκτήσει ένα μοναδικό, ενιαίο, πολεοδομικό και κοινωνικό Κέντρο όπου θα μπορούν να συναντώνται και να αλληλογνωρίζονται οι σημερινοί, χαμένοι στο δάσος των πολυκατοικιών και ξένοι μεταξύ τους, Γαλατσιώτες.
Εδώ που φτάσαμε είναι ανάγκη να βιαστούμε. Ο αδόμητος αστικός χώρος εξαντλείται και, όπως αποδείχθηκε από τις περιπτώσεις του άλλοτε θερινού σινεμά Ζαΐρα και του χώρου στο Παλιό Τέρμα, οι διαδικασίες απαλλοτρίωσης, ακόμα και αγοράς από το Δήμο είναι χρονοβόρες και ο κίνδυνος να χαθούν ελλοχεύει. Απαιτείται εγρήγορση!

*Σύντομη περιγραφή στο Βιβλίο μου «Το Γαλάτσι και οι Γαλατσιώτες 2ος Τόμος, σελ. 417».