Τι είναι το Μεταβολικό Σύνδροµο;

Γράφει η ΜΑΚΡΑΤΖΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ, ∆ιαιτολόγος – ∆ιατροφολόγος Συνεργάτης του Cardioprolipsis, Σύγχρονες καρδιολογικές υπηρεσίες 

Τις τελευταίες δεκαετίες ακούµε όλο και πιο συχνά τον όρο Μεταβολικό Σύνδροµο. 

Παρ’ όλη όµως την ανησυχητική αύξηση των περιστατικών,
υπάρχει µεγάλη µερίδα κόσµου που δεν γνωρίζει τι σηµαίνει και πώς
αναγνωρίζεται.
Με τον όρο Μεταβολικό Σύνδροµο αναφερόµαστε σε µία κλινική
κατάσταση η οποία περιλαµβάνει ένα σύνολο κριτηρίων όπως είναι η κοιλιακή
παχυσαρκία, η αντίσταση στην ινσουλίνη, η δυσλιπιδαιµία και η υπέρταση.

Υπάρχουν διάφοροι ορισµοί. Θα εστιάσω στους ορισµούς του NCEP (ATP – III) και
του IDF και φαίνονται στον πίνακα.
Αν παρατηρήσουµε τα ανώτερα όρια των τιµών,
µπορεί από µόνα τους να µην είναι επικίνδυνα αλλά το σύνολο των παραγόντων
αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο και διαβήτη.
Από τι βασικές αιτίες
πρόκλησης του συν- δρόµου είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη και η παχυσαρκία.
Βάσει ερευνών τα άτοµα µε υπερβάλλον βάρος έχουν αυξηµένο κίνδυνο να
παρουσιάσουν Μεταβολικό Σύνδροµο ενώ οι πιθανότητες αντιστρέφονται µε την
αύξηση της δρα- στηριότητας και την αλλαγή της διατροφής. Με λίγα λόγια η θερα-
πεία και η πρόληψη πρέπει να εστιάζουν όχι µόνο στην µείωση του σωµατικού
βάρους, αλλά και στην βελτίωση του τρόπου ζωής.

 Στο σηµερινό άρθρο δεν θα
εστιάσουµε στο είδος της διατροφής, αλλά στους µηχανισµούς που πρέπει να κινητοποιήσουµε
ώστε να αλλά- ξουµε την καθηµερινότητά µας

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ
ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝ∆ΡΟΜΟΥ
• Μείωση σωµατικού βάρους και κυρίως του
σπλαχνικού λίπους Σε έρευνες, µικρή µείωση βάρους 7-10% άλλαξε τις τιµές των
διαγνωστικών κριτηρίων για το Μεταβολικό Σύνδροµο. Όσο µεγαλύτερη η απώλεια, τόσο καλύτεροι και οι δείκτες. Όπως αναφέρθηκε και προηγουµένως, το
σπλαχνικό λίπος είναι από τις βασικότερες αιτίες του κακού, οπότε πρέπει να
φροντίζουµε να έχουµε την περίµετρο της µέσης µας στα φυσιολογικά επίπεδα.
•
Αρκεί να χάσουµε βάρος τρώγοντας ό,τι να ΄ναι; Η διατροφή είναι ένας από τους
σηµαντικότερους τοµείς της καθηµερινότητας που πρέπει να τροπο- ποιηθεί. ∆εν
αρκεί να µειωθεί µόνο η ποσότητα. Πρέπει να αλλάξει και η ποιότητα των τροφών.
Βάζοντας πιο υγιεινά τρόφιµα στο καθηµερινό διαιτολόγιό, είναι δυνατόν να
αλλά- ξουν οι τιµές των διαγνωστικών κριτηρίων του Μεταβολικού Συνδρόµου
Είναι πολύ βασικό να καταλάβουµε ότι αλλαγή της διατροφής δεν σηµαίνει
περιορισµένη κοινωνικότητα, ούτε απόλυτη απαγόρευση των αγαπηµένων τροφών. Με
την συνεχή εκπαίδευση έχουµε την δυ- νατότητα να χειριζόµαστε διάφορες δύσκολες
καταστάσεις της καθηµερινότητας µας, οι οποίες στο παρελ- θόν, θα µας
οδηγούσαν σε υπερκατανάλωση.
• Άσκηση
Όσο κι αν αρκετός κόσµος δεν θέλει να το
δεχτεί, η αλήθεια είναι ότι µε τον συνδυασµό φυσικής δραστηριότητας και
σωστής διατροφής επιτυγχάνονται τα πιο καλά και πιο επιθυµητά αποτελέσµατα,
τόσο στο βάρος, όσο και στην αιµατολογικές εξετάσεις. Υπάρχουν άτοµα που νοµίζουν ότι µόνο µε την διατροφή ή µόνο µε την άσκηση µπορούν να πετύχουν τους
στόχους τους. Σε κάποιες περιπτώσεις µπορεί, αλλά όχι σε όλες. Στην
πλειοψηφία των περι- πτώσεων θα έρθει κάποια στιγµή που θα χρειαστεί να
τροποποιηθούν και οι δύο τοµείς. Η επιτυχία είναι να βρεθεί µία µέση οδός, όπου
ναι µεν θα ενταχθεί µία νέα, υγιεινή συνήθεια, αλλά ταυτόχρονα θα µπορεί να
έχει θέση και στην καθηµερινή ζωή Για να ενταχθεί η άσκηση στην καθηµερινότητα καλό είναι να γίνει σταδιακά ώστε να επιτευχθεί η επι- θυµητή
ένταση και διάρκεια. Πρέπει πάντα να λαµβάνεται υπόψιν ότι είναι απαραίτητο να
αποτελεί κοµµάτι της καθηµερινότητά. Με αυτό το σκεπτικό, για κάποια άτοµα
απο- τελεσµατικό είναι το γυµναστήριο, σε κάποια άλλα η ένταξη σε αθλητική οµάδα.
Φυσικά υπάρχει και η επιλογή των εξωτερικών δραστηριοτήτων όπως είναι το
περπάτηµα, το τρέξιµο, το κολύµπι, το ποδήλατο.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΝΤΑΧΘΟΥΝ ΣΤΗΝ
ΖΩΗ;
• Συνειδητοποίηση του κινήτρου Το κίνητρο αποτελεί µία δυναµική αιτία η
οποία µπορεί να οδηγήσει σε πολύ σηµαντικές αλλαγές. Αυτό σηµαίνει ότι η
κινητοποίηση των ασθε- νών απαιτεί συνεχή προσήλωση στα κίνητρα όχι µόνο κατά
την έναρξη αλλά σε όλη την διάρκεια της προσπάθειας
• Αποδοχή και αλλαγή Το
πρώτο βήµα για αλλαγή είναι η συνειδητοποίηση και αποδοχή µιας κατάστασης. Στη
συνέχεια ακολου- θεί η επιθυµία για αλλαγή και βελτίωση
• Ανάλυση των θετικών
και των αρνητικών Καλό είναι να ζυγιστούν τα αρνητικά και τα θετικά της
επιθυµητής αλλαγής. Με αυτόν τον τρόπο αναγνωρίζονται τα οφέλη της αλλαγής
και αντιµετωπίζονται πιο αποτελε- σµατικά οι λόγοι που την εµποδίζουν
•
Ενίσυχση της αυτεπάρκειας Η αυτεπάρκεια αναφέρεται στην πίστη ενός ατόµου στον
εαυτό του, ότι δηλαδή µπορεί να τα καταφέρει και να διατηρήσει µία συµπεριφορά.
Παίζει πολύ σηµαντικό ρόλο στην επίτευξη στόχων σχετικών µε την υγεία.
Χρειάζεται να ενισχυθεί η ελ- πίδα ότι οι µακροπρόθεσµες αλλαγές είναι δυνατών
να επιτευχθούν.
• Εκπαίδευση Είναι σηµαντικό οι ασθενείς να ενηµερώνονται ως
ένα βαθµό για τις συ- νέπειες του λάθους τρόπου διατροφής. Αρκετός κόσµος δεν
γνωρίζει τι σηµαίνει να έχει αυξηµένα λιπίδια ή σάκχαρο.
 Μεταβολικό Σύνδροµο Τι είναι;
• Ποιες
είναι οι βασικές αλλαγές του τρόπου ζωής που απαιτούνται και πώς τις
επιτυγχάνουµε
Πολλοί από εµάς φοβόµαστε ή αναβάλλουµε την επίσκεψη στον γιατρό όταν κάτι µας απασχολεί. Γιατί δεν πρέπει να κρυβόµαστε και ποιες είναι οι επιπτώσεις της αµέλειας. Αρκετοί από εµάς το έχουµε κάνει κάποια στιγµή. Γνωρίζαµε πως κάτι δεν πήγαινε καλά, νιώθαµε πως υπήρχε ένα πρόβληµα, αλλά αποφασίσαµε να το αγνοήσουµε, να µην το ελέγξουµε µε έναν γιατρό. Ας δούµε όλους τους λόγους για τους οποίους, σύµφωνα µε τους ειδικούς του iatronet.gr, είναι µεγάλο λάθος να αποφεύγουµε τον γιατρό  ακόµα αιι αν δεν είµαστε απόλυτα σίγουροι πως έχουµε κάποιο σο- βαρό πρόβληµα.
• Μπορούµε να ανακαλύψουµε µια ασθένεια από νωρίς Αυτό είναι πολύ πιθανό να συµβεί, ειδικά σε ασθένειες που δεν έχουν συµπτώµατα, ή που τα συµπτώµατά τους είναι πολύ ήπια, όπως – για παράδειγµα – αυξηµένη πίεση ή χοληστερόλη. Ακριβώς για αυτό τον λόγο οι γιατροί επιµένουν πως τα τακτικά check-ups είναι σηµαντικά και µπορούν να αναγνωρίσουν προβλήµατα προτού επιδιενωθούν.
• Η κατάσταση µπορεί να χειροτερεύσει Όταν αποφασίζουµε να αγνοήσουµε κάποιο σύµπτωµα και να µην πάµε στον γιατρό, απλά περιµένουµε να δούµε αν θα καλυτερεύσει. ∆εν πρέπει να παίζουµε έτσι µε την υγεία µας. Μία ελιά, για παράδειγµα, µπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο του δέρµατος και ένας βήχας που κρατάει αρκετά µεγάλο χρονικό διάστηµα θα µπορούσε να σηµατοδοτεί µια χρόνια πάθηση, όπως το άσθµα.
• Η αυτοδιάγνωση δεν είναι σωστή Μπορεί να αναγνωρίσουµε κάποιο εµφανές σύµπτωµα, όπως πονοκεφάλους και να προµηθευτούµε τα ανάλογα µη συνταγογραφούµενα φάρµακα. Παρ’ όλα αυτά, όταν ένα σύµπτωµα επιµένει, υπάρχει κάτι µε- γαλύτερο από πίσω. Το κοινό κρύωµα, για παράδειγµα, µπορεί να είναι µια απλή βακτηριακή µόλυνση, αλλά θα µπορούσε να είναι σύµπτωµα µιας σοβαρότερης νόσου. Εφόσον δεν είµαστε γιατροί, είναι λάθος να κάνουµε διαγνώσεις µόνοι µας.
• Αποφεύγουµε τα προληπτικά µέτρα Υπάρχει µεγάλη έµφαση στην προληπτική ιατρική, όπως και στα µέσα που µπορούν να µας ενηµερώσουν, αλλά και να προλάβουν ορισµένες ασθένειες. Με ένα από check-up, µπορούµε να έχουµε πρόσβαση σε εµβόλια που προλαµβάνουν σοβαρές νόσους, όπως ο τέτανος ή η ιλαρά. Με εξετάσεις αίµατος ή ούρων µπορούµε να ελέγξουµε τη γενικότερη κατάσταση της υγείας µας, αλλά µπορούµε πλέον να ελέγξουµε και την προδιάθεσή µας για την ανάπτυξη ορισµένων ασθενειών, όπως ο καρκίνος και ο διαβήτης. Επιπλέον, είναι µια καλή ευκαιρία για να µιλήσουµε µε τον γιατρό για τον τρόπο ζωής µας: τη διατροφή µας, το πόσο ασκούµαστε, πόσο αλκοόλ καταναλώνουµε, αλλά και για την ψυχική µας υγεία.
• Είναι καλό να επισκεπτόµαστε τον γιατρό ακόµα και όταν είµαστε υγιείς. Καταπολεµάµε τον φόβο και το άγχος που µας προκαλούν τα ανεξήγητα συµπτώµατα. Ο γιατρός µας θα χρειαστεί να µάθει το ιατρικό µας ιστορικό, καθώς και κάθε πιθανή πληροφορία για τη ζωή µας, ώστε να µας παράσχει την καλύτερη δυνατή φροντίδα. Είναι σωστό, λοιπόν, να κάνουµε τουλά- χιστον ένα ετήσιο check-up. αυτή τον εµποδίζει να δώσει την δέ- ουσα σηµασία στο πρόβληµα, µε αποτέλεσµα να συνεχίζει να ζει σύµ- φωνα µε τις παλιές βλαβερές συνή- θειες.
• Είναι πολύ σηµαντικό να έχουµε µία αίσθηση της ποσότητας, Υπάρχει σεβαστός αριθµός ατό µων που δεν έχει συνειδητοποιήσει την ποσότητα που καταναλώνει. Το πρόγραµµα διατροφής βοηθά τον ασθενή να γνωρίσει τις µερίδες και τις ακριβείς ποσότητες που χρειάζε- ται είτε µε την διαδικασία του ζυγί- σµατος, είτε µε την χρήση προπλασµάτων. Με αυτόν τον τρόπο όταν βρεθεί σε ένα τραπέζι θα είναι σε θέση να επιλέξει τα τρόφιµα που θέλει αλλά και να περιοριστεί στις ποσότητες που του αρκούν
• Συσχετισµός συναισθηµάτων µε την ποσότητα του φαγητού Είναι πολύ χρήσιµο για ένα διά- στηµα να γίνεται καταγραφή του ηµερήσιου διαιτολογίου σε ηµερολό- γιο. ∆ίνεται η δυνατότητα στον ασθενή να ελέγχει τα υπερφαγικά επεισόδια αλλά και να συνειδητοποιεί την ακριβή ποσότητα που έχει κατα- ναλώσει. Πολύ χρήσιµη µέθοδος για άτοµα που τσιµπολογούν. Μπορεί να έχει ακόµα καλύτερα αποτελέσµατα αν δίπλα στην καταγραφή µε τα τρόφιµα, περιγράφονται και τα συναι- σθήµατα που οδήγησαν στα όποια υπερφαγικά επεισόδια, αλλά και οι λύσεις που µπορούν ή θα µπορού σαν να δώσουν
• Εβδοµαδιαίοι Στόχοι Είναι σηµαντικό να µην γίνεται εστίαση σε έναν µόνο στόχο αλλά σε πολλούς. Η αλλαγή της διατροφικής συµπεριφοράς χρειάζεται πάρα πολύ χρόνο. Οπότε κάθε µικρή επιτυχία αποτελεί και µία επιβράβευση. Μπο- ρεί µέσα στην εβδοµάδα να χάθηκε λιγότερο από το επιθυµητό βάρος επειδή υπήρξε µία σχετική υπερκα- τανάλωση πχ στα παξιµαδάκια. Ο πε- ριορισµός όµως του κρουασάν και η αντικατάστασή του από ένα πιο υγι- εινό σνακ αποτελούν µία πρώτη επιτυχία.
• Βρείτε και άλλες δραστηριότητες Πολλές φορές τροφή καταναλώνε- ται λόγω ανίας . Εκεί είναι που πρέπει να βρεθούν άλλες δραστηριότητες για να ξεχαστεί αυτή η σκέψη. Πέρα από την άσκηση, µπορείτε να δοκι- µάστε το διάβασµα, τα σταυρόλεξα, το πλέξιµο κ.α. (Βιβλιογραφία: Grave D.R et al (2010) Lifestyle modification in the management of the metabolic syndrome: achievements and challenges, in Journal Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity: Targets and Therapy, 3 373–385)