Για το Τατόι, του Γιώργου Πένταρη

Πριν το 2014 είχα γράψει ένα άρθρο για το πρώην βασιλικό κτήμα του Τατοΐου που όλοι έχουμε ακουστά, αλλά πολλοί λίγοι γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται. Τότε που είχα γράψει το άρθρο πήγα μια βόλτα, μπαίνοντας από την κυρία είσοδο, μέχρι τα πρώτα κτήρια που ήταν η βασιλική κατοικία. Τότε είχα κάνει διάφορες σκέψεις για το κτήμα, αλλά επανέρχομαι πάλι γιατί λόγω κορονοϊού μαζί με έναν καλό φίλο που γνωρίζει πλήρως τα κατατόπια είχα την ευκαιρία να περπατήσω σε ένα πολύ μεγάλο μέρος του. Το κτήμα είναι τεράστιο, είναι Εθνικός Δρυμός 20 λεπτά με το αυτοκίνητο από το Γαλάτσι με πάρα πολλούς δρόμους και μονοπάτια με εύκολες και δύσκολες διαδρομές.

Στο παλιό άρθρο μου στον «ΠΑΛΜΟ» είχα γράψει για το ζήτημα της κατάστασης του κτήματος και για τις δυνατότητες αξιοποίησής του από την Πολιτεία. Από τότε δεν θυμάμαι να έχει αναφερθεί κάτι για αξιοποίηση του παρά μόνο μια δημοσίευση στην «Καθημερινή» λίγο αμέσως μετά την εκλογή Μητσοτάκη και βέβαια κάτι που ακούστηκε από τις τότε προγραμματικές δηλώσεις για αξιοποίηση του κτηρίου του Πολυτεχνείου στην Πατησίων και του κτήματος. Από τότε που ειπώθηκαν αυτά υπάρχει σιγή ιχθύος.
Για το κτήριο του Πολυτεχνείου εν συντομία θα υπενθυμίσω κάποιες προτάσεις που έχω κάνει με την ευκαιρία των άρθρων μου σχεδόν σε κάθε επέτειο 17ης Νοέμβρη. Θα μπορούσε να ενωθεί με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και να γίνει επέκταση αυτού με ταυτόχρονη ίδρυση ινστιτούτου ανωτέρων κλασικών σπουδών και αρχαιολογίας. Να γίνει ίδρυμα διεθνούς κύρους με διδάσκοντες και ερευνητές από την παγκόσμια αφρόκρεμα αυτών των γνωστικών αντικειμένων. Χρηματοδότες υπάρχουν χιλιάδες στον κόσμο και μεταξύ αυτών και πάρα πολλοί Έλληνες, που θέλουν και μπορούν να βάλουν χρήματα, αλλά δεν υπάρχει κανένας θεσμός που θα μπορούσε να οργανώσει τα πράγματα και να διαχειριστεί τα χρήματα. Φαντάζεστε τα εθνικά οφέλη από το όλο εγχείρημα από εθνικής, οικονομικής, πολιτικής και επιστημονικής σκοπιάς;
Έρχομαι όμως στο κύριο θέμα μου που είναι το κτήμα Τατοϊου. Είμαστε το μοναδικό κράτος στον κόσμο που αφήσαμε να ευτελιστεί ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας μας. Μετά το δημοψήφισμα του 1974, οπότε η Ελλάδα έγινε Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, τέθηκε μεγάλο ζήτημα για το τί θα γίνει με την βασιλική περιουσία. Η ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς είχε επιβάλει τον φόβο και στην ΝΔ και στο ΠΑΣΟΚ που κυβέρνησαν από το 1974, που δεν έκαναν τίποτα να διατηρήσουν αυτήν την ιστορική κληρονομιά για την Ελλάδα, φοβούμενοι μήπως κατηγορηθούν για απόπειρα παλινόρθωσης της βασιλείας. Η αδράνεια λοιπόν των δύο κομμάτων εξουσίας των δεκαετιών ‘80 και ‘90 προκάλεσε την εγκατάλειψη του κτήματος με την συνεπαγόμενη φθορά και λεηλασία του ανεκτίμητου περιεχομένου των κτηρίων. Μετά από χρόνια διεκδικήσεων του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου το κτήμα αποδόθηκε στο Ελληνικό κράτος.
Σε κανένα άλλο κράτος της Ευρώπης που καταργήθηκε η βασιλεία δεν καταργήθηκε και η ιστορία της γιατί είναι, είτε το θέλουμε είτε όχι, μέρος της ιστορίας κάθε κράτους. Στην Γαλλία, για παράδειγμα, τα ανάκτορα των Λουδοβίκων φέρνουν εκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Το ίδιο και στην Ρωσία. Ο Λένιν έσφαξε όλη την οικογένεια Ρωμανώφ, μεγάλους και παιδιά, για να μην υπάρξει μελλοντική διεκδίκηση του στέμματος της Ρωσίας. Τα παλάτια όμως της Ρωσίας φέρνουν και αυτά εκατομμύρια δολάρια το χρόνο, το ίδιο και στα άλλα Ευρωπαϊκά κράτη που αποκήρυξαν την βασιλεία.
Προσωπικά δεν έχω καμιά πρόθεση να υποστηρίξω την εποχή της βασιλείας στην Ελλάδα. Απ’ όσα έχω διαβάσει από πολλές πηγές, αυτή η οικογένεια μόνο δεινά έχει φέρει στην χώρα. Δεν θα πάω πίσω στον 19ο αιώνα, αλλά στην εποχή των Βαλκανικών πολέμων, όπου ο Κωνσταντίνος «ηγείτο» του Ελληνικού στρατού, με πρωθυπουργία του Εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου. Από την αρχή των Βαλκανικών πολέμων 1912 οι σχέσεις βασιλείας και Βενιζέλου όλο και χειροτέρευαν. Κινδυνέψαμε να χάσουμε την Θεσσαλονίκη, εξ αιτίας του «στρατηλάτη Κωνσταντίνου». Η Μικρασιατική Καταστροφή οφείλεται σε καθαρή υπονόμευση του έργου του Βενιζέλου από τους βασιλιάδες και τις κρυφές συνεννοήσεις τους με την Γερμανία στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τη στιγμή που η Ελλάδα ήταν με την Αντάντ και τελικά με τους νικητές. Ήρθαν διχασμοί στο κράτος και αλλεπάλληλες δικτατορίες εξ αιτίας των βασιλιάδων, αλλά αυτή είναι η ιστορία μας και πρέπει να την διατηρήσουμε και να μαθαίνουμε από αυτή. Το αν σήμερα είμαστε σε ένταση με την Τουρκία, οφείλεται στα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής. Βλέπετε η Τουρκία πάει τόσο πίσω στις σημερινές διεκδικήσεις της στην συνθήκη της Λοζάνης. Αν όμως είχαμε διατηρήσει τα εδάφη που είχαν συμφωνηθεί με τους συμμάχους και δεν ξεκινάγαμε απροετοίμαστοι για την «Κόκκινη Μηλιά» για να μείνουν στην ιστορία οι βασιλιάδες, σήμερα τα Μικρασιατικά παράλια θα ήταν Ελληνικά και δεν θα ξεριζώνονταν τόσοι χιλιάδες Έλληνες Μικρασιάτες και Πόντιοι των οποίων την γενοκτονία γιορτάσαμε προχθές.
Το κτήμα λοιπόν στο Τατόι πρέπει να αξιοποιηθεί, να επισκευαστούν και να αναδειχτούν τα κτήρια να συντηρηθούν οι τάφοι των βασιλιάδων να γραφτεί εκεί με αντικειμενικό τρόπο η ιστορία μας και να γίνουν πολλά μουσεία ιστορικά, με κειμήλια που έχουν μείνει από τους βαλκανικούς πολέμους και μετά. Κατά την γνώμη μου θα μπορούσαν να στεγαστούν και πολλά αρχαιολογικά ευρήματα και να κατασκευαστεί ένα μεγάλο μουσείο. Θα μπορούσε να γίνει οικολογικό πάρκο, να υπάρχουν θέατρα να γίνονται εκδηλώσεις, συνέδρια, ακόμη και τεχνολογικό πάρκο. Ο χώρος είναι τεράστιος και ειδυλλιακός. Η χρηματοδότηση θα μπορούσε να γίνει από τα ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα), ακόμη και από ξένες εταιρείες ή ιδρύματα. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο απανταχού Ελληνισμός θέλει να βοηθήσει τη χώρα, αλλά δεν υπάρχει κάποιος θεσμός που να εμπιστεύονται για να οργανώσει τα πράγματα.
Κατά την προσωπική μου άποψη, το Ελληνικό, το Τατόι και το Πολυτεχνείο, είναι τρία μεγάλα έργα που δεν θα αλλάξουν την όψη της Αθήνας, αλλά όλης της χώρας.
Και μερικά πρακτικά πράγματα. Όπως είπα στην αρχή υπάρχουν πολλοί δρόμοι και μονοπάτια για απαράμιλλου κάλους διαδρομές. Υπάρχουν τρεχούμενα νερά, υπάρχουν τοξωτά γεφύρια, υπάρχουν διαδρομές δίπλα από το ποτάμι που εκβάλει από την Πάρνηθα και το περισσότερο νερό του ποτίζει την Αθήνα από την εποχή του Αυτοκράτορα των Ρωμαίων Αδριανού. Θα δείτε σε μια διαδρομή τμήμα του Αδριάνειο υδραγωγείου. Περίπατοι μέσα σε σκιερά δάση με πανύψηλα δένδρα, με αρκετούς περιπατητές και ποδηλάτες. Υπάρχουν χώροι για πικ νικ. Αξίζει τον κόπο να το επισκεφτείτε και να το ανακαλύψετε τώρα το καλοκαίρι και να απολαύσετε την δροσιά του.