Το πείραμα άρχισε, του Βαγγέλη Ντάλη

«Κινούμαστε σε αχαρτογράφητα νερά». Είναι η μόνιμη επωδός κάθε επιστήμονα που ασχολείται με την πανδημία όταν του ζητάνε προβλέψεις για την εξέλιξή της, όταν του κάνουν δύσκολες ερωτήσεις για τα αναγκαία μέτρα προφύλαξης. Κι έτσι είναι. Κάθε πληροφορία, κάθε στατιστικό αποτέλεσμα είναι ένα ακόμα κομμάτι στο παζλ αντιμετώπισης του ιού. Όταν έχουμε ολόκληρο το παζλ θα έχουμε και το εμβόλιο. Προς το παρόν κάνουμε δοκιμές και πειράματα.

Πειραματικά είμαστε «ελεύθεροι» να κινούμαστε έξω από τη Δευτέρα. Δοκιμαστικά ανοίγουν κάποια καταστήματα. Θα δούνε την εξέλιξη της νόσου, το περίφημο R0, θα κρίνουν συμπεριφορές και αποτελέσματα και σε 14 μέρες θα γίνει επανεξέταση των εφαρμοσμένων μέτρων. Βλέποντας και κάνοντας δηλαδή πάμε. Είναι μια συντηρητική αντιμετώπιση ενός επικίνδυνου φαινομένου από ένα κράτος που δεν έχει προετοιμασθεί για πανδημίες. Αφού το Σύστημα Υγείας που έχουμε αδυνατεί να περιθάλψει χιλιάδες ασθενείς ταυτόχρονα, οι δραστηριότητες επιτρέπονται τόσο ώστε με την αναμενόμενη εξάπλωση να «μην κρασάρει το σύστημα». Η στρόφιγγα ανοίγει τόσο όσο αντέχουν οι χίλιες περίπου μονάδες ΜΕΘ που διαθέτουμε. Αν μέχρι το Σεπτέμβρη πηγαίνουμε σε αυτές λίγοι-λίγοι, χίλιοι περίπου κάθε δεκαπενθήμερο, θα «εξυπηρετηθούμε» όλοι. Αν ξεπεραστεί ο αριθμός, τότε δεν έχουμε άλλες εναλλακτικές λύσεις παρά μόνο την καραντίνα που ζήσαμε επί δίμηνο.
Γιατροί δεν είμαστε για να πούμε αν τα μέτρα είναι υπερβολικά ή υστερούν. Εδώ οι γιατροί και διαφωνούν μεταξύ τους, εμείς πώς μπορούμε να έχουμε καλύτερη κρίση από αυτούς; Κι όμως, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γίνονται δικαστήρια. Στη Σουηδία γιατί δεν μπήκαν σε καραντίνα; Στην Κίνα γιατί έτσι; Στην Ελβετία γιατί αλλιώς ; Βλέπετε, έκλεισαν τα καφενεία κι έχει γίνει το διαδίκτυο το αγαπημένο καφενείο των νεοελλήνων. Οι οποίοι, έτσι κι αλλιώς αρεσκόμαστε στις κουβέντες καφενείου, διαχρονικά.
Κι ενώ η κυβέρνηση υιοθέτησε επί δίμηνο μια φοβική, συντηρητική πολιτική αντιμετώπισης της πανδημίας, τώρα, με πρόδηλο στόχο «να κινηθεί η αγορά», να επαναλειτουργήσει η οικονομία και οι κλάδοι οι οποίοι οδηγήθηκαν σε lock-down, επιτρέπει τη λειτουργία επιχειρήσεων και μονάδων. Με αυστηρά περιοριστικούς όρους στον τρόπο λειτουργίας τους, δειλά-δειλά δηλαδή ώστε να αποφύγουμε κάποια απότομη έξαρση των κρουσμάτων. Με δεδομένη την αδυναμία της να κάνει μαζικά τεστ ανίχνευσης του ιού και να απομονώσει άμεσα ομάδες πληθυσμού μη γεωγραφικά σχετιζόμενες, η μετριοπαθής επανεκκίνηση είναι συνεπής με την προηγούμενη πολιτική της.
Μοναδική παραφωνία το άνοιγμα των σχολείων. Εάν βρισκόμασταν στον Οκτώβριο ή το Δεκέμβριο θα λέγαμε, ε, και τί να κάνουμε, να χάσουν δηλαδή τα παιδιά ολόκληρη τη χρονιά; Αλλά τώρα, 3-4 εβδομάδες πριν τη λήξη της σχολικής χρονιάς, ποιά είναι η αξία αυτού του ρίσκου; Το μοναδικό κατανοητό και αναπόφευκτο ρίσκο είναι αυτό της διεξαγωγής των πανελλαδικών εξετάσεων. Όντως, θα ήταν πολύ προβληματικό να αναβληθούν οι πανελλαδικές για το Σεπτέμβριο. Χώρια που δεν ξέρουμε αν τότε η κατάσταση θα είναι καλύτερη από σήμερα. Αλλά ο εγκλεισμός των παιδιών σε σχολικά κτίρια τα οποία καλά-καλά δεν επαρκούν για την κάλυψη των ήδη υπαρχόντων σχολικών τμημάτων, είναι σίγουρο ότι μπορεί να γίνει; Χαρακτηριστικά να πούμε ότι το υπουργείο αποφάσισε σε ανύποπτο χρόνο την αύξηση του αριθμού των μαθητών από 22 σε 25 ανά τμήμα για την επόμενη σχολική χρονιά. Τώρα πιστεύει ότι μπορεί να χωρέσει όλα τα παιδιά σε τμήματα το πολύ 15 παιδιών όπως ανήγγειλε; Με αποστάσεις ασφαλείας μεταξύ τους κλπ; Έχουμε τόσες και τόσο μεγάλες αίθουσες και δεν το ξέραμε;
Στην πραγματικότητα το υπουργείο τζογάρει. Τζογάρει πολλαπλά. Αρχικά μπλοφάρει ότι μπορεί να το κάνει. Ελπίζει στην αποχή των παιδιών. Κάθε χρόνο γράφονται άρθρα οργής για την «απαράδεκτη κατάσταση των άδειων αιθουσών» τον τελευταίο εκπαιδευτικό μήνα. Τα παιδιά κάνουν χρήση του δικαιώματος απουσιών που έχουν και κάθονται σπίτι για να διαβάσουν για τις εξετάσεις. Είναι παράλογο; Αυτό τους καίει, πώς θα γράψουν στις πανελλαδικές κι όχι τί θα μάθουν στο σχολείο τον τελευταίο μήνα. Την ύλη την έχουν τελειώσει κι ο μήνας αυτός δεν προσφέρεται για απόκτηση νέας γνώσης. Είναι μήνας επαναλήψεων.
Κι ενώ το υπουργείο αντιμετώπισε το θέμα «ύλη» στην αρχή πολύ ρεαλιστικά, είπε δηλαδή πως ό,τι διδάχτηκαν τα παιδιά έως τις 14 Μαρτίου που έκλεισαν τα σχολεία, αυτό θα εξεταστούν, έρχεται τώρα να πιστεύει ότι τα παιδιά ανυπομονούν να επιστρέψουν στα θρανία. Για την ακρίβεια, κάνει ότι το πιστεύει. Ξέρει ότι πολλά παιδιά δεν θα πάνε από πραγματικό φόβο. Είτε γιατί στο οικογενειακό περιβάλλον έχουν άτομα που ανήκουν στις «ευπαθείς ομάδες» είτε γιατί φοβούνται για τη δικιά τους υγεία. Άδικο έχουν; Κι αν νοσήσουν λίγες μέρες πριν τις εξετάσεις, να χαραμίσουν τους κόπους μιάς χρονιάς; Πόσα παιδιά θα ρισκάρουν; Και να ρισκάρουν για να κερδίσουν τί; Μιά επανάληψη την οποία μπορούν να κάνουν και με άλλους τρόπους και σε πιο ασφαλή περιβάλλοντα;;;
Η δυνατότητα απουσίας από το σχολείο χωρίς κανένα διακαιολογητικό είναι το αμέσως πιό κουτοπόνηρο επίτευγμα μετά τα περίφημα vouchers. Αυτά ήταν «Θέλουμε να σας δώσουμε χρηματικό βοήθημα 600 ευρώ αλλά για να μην «καρφωθούμε» θα κάνουμε ότι σας επιμορφώνουμε». Με «σκοιλ εκικίκου». Τώρα οι γονείς-κηδεμόνες αρκεί να καταθέσουν μια υπεύθυνη δήλωση ότι στο σπίτι υπάρχει άτομο που ανήκει στις «ευπαθείς ομάδες» και όλες οι απουσίες δικαιολογούνται. Χωρίς καμία άλλη βεβαίωση. Δηλαδή εμείς θα κάνουμε ότι σας κάνουμε μαθήματα κι εσείς θα κάνετε ότι δεν μπορείτε να έρθετε. Και οι ελάχιστοι που θα προσέλθουν όχι απλώς θα χωράνε αλλά θα απολαμβάνουν και αίθουσες-σουίτες!
Για τα παιδιά των άλλων δύο τάξεων του Λυκείου αλλά και του Γυμνασίου η επιστροφή στις σχολικές αίθουσες για τρεις τελευταίες εβδομάδες δεν έχει καμία εκπαιδευτική λογική. Ακόμα θυμάμαι τις δασκάλες που είχαν τα παιδιά μου στο Δημοτικό να λένε σε μας τους γονείς πόσο δυσκολεύονται τους δύο τελευταίους μήνες να διδάξουν καινούργια πράγματα στα παιδιά, πόσο δύσκολο είναι να αντέξουν όλο το πρόγραμμα και πως αναγκάζονται να τους κάνουν άλλες δραστηριότητες ώστε να κρατάνε το ενδιαφέρον τους. Όποιος πάντως πιστεύει ότι σε παιδιά τα οποία δεν θα δώσουν καθόλου τελικές εξετάσεις, μπορεί να διδάξει τρεις εβδομάδες πριν τις καλοκαιρινές διακοπές, μάλλον δεν έχει μπει ποτέ να διδάξει σε σχολική αίθουσα…
Μήπως λοιπόν το υπουργείο πειραματίζεται με το μαθητικό πληθυσμό; Έτσι κι αλλιώς οι περισσότεροι από εμάς, αργά ή γρήγορα, θα γίνουμε ξενιστές του ιού, λένε οι επιδημιολόγοι. Γιατί θα συγχρωτιστούμε αναπόφευκτα. Μήπως λοιπόν, τώρα είναι η κατάλληλη ευκαιρία να δοκιμαστεί ο βαθμός εξάπλωσης, χωρίς καραντίνα, σε μια πληθυσμιακή ομάδα όπως οι μαθητές, που, πλέον, θεωρείται χαμηλής μεταδοτικότητας; Τώρα κι όχι το Σεπτέμβρη, ώστε να ξέρουμε και τί θα κάνουμε με τη νέα σχολική χρονιά;
Μήπως κάνουμε κάποιο πείραμα; Λέω εγώ τώρα…