Διαδικτυακά μαθήματα, του Βαγγέλη Ντάλη

Τα σχολεία κλείνουν για δύο εβδομάδες ανακοίνωσε ο ΕΟΔΥ και τα παιδιά ξεχύθηκαν στους δρόμους. Λες και τους είπαν ότι έχουν πρόωρες διακοπές Πάσχα. Γεμάτα τα πάρκα, οι πλατείες, τα γηπεδάκια, οι καφετέριες. Κορωνοξάπλες! Μόνο τα μεγαλύτερα παιδιά, αυτά που ετοιμάζονται για πανελλαδικές εξετάσεις ανησύχησαν. Γιατί έκλεισαν και τα φροντιστήρια! Και τώρα, πού θα κάνουν μαθήματα;

Όλοι καταλαβαίνουμε προς τα πού βαδίζουν οι αυξανόμενες απαγορεύσεις. Δευτέρα γράφονται αυτές οι γραμμές κι αν ώσπου να τις διαβάσετε απογορευτεί και η άνευ λόγου κυκλοφορία στους δρόμους, δεν θα είναι έκπληξη. Όπως γράφαμε και την προηγούμενη εβδομάδα, η έξαρση του κορωνοϊού αναμένεται τον επόμενο μήνα!
Όπως ήδη φαίνεται, σχολεία, φροντιστήρια και γενικά όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα επαναλειτουργήσουν, στην καλύτερη περίπτωση, μετά το Πάσχα. Γι’ αυτό έσπευσε το υπουργείο να λειτουργήσει την «εξ αποστάσεως εκπαίδευση». Άλλωστε, το άφησε να εννοηθεί, υπαινικτικά, και η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως : «Είμαστε ωστόσο έτοιμοι για όλα τα σενάρια ακόμα και για την περίπτωση που η αναστολή λειτουργίας υπερβεί το χρονικό διάστημα των τριών εβδομάδων» τόνισε η κ. Κεραμέως ενώ συμπληρώνοντας δήλωσε: «Θα πρέπει να πάμε σε πιο αυστηρά μέτρα, όπως επέκταση σχολικού έτους, μείωση ύλης και ενδεχομένως μετακύλιση της έναρξης των Πανελλαδικών εξετάσεων»… Τριών εβδομάδων, όχι δύο που είχε αποφασιστεί ως τη μέρα που μιλούσε …
Κι εδώ που τα λέμε, καλά έκανε. Αν έλεγε ότι τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα μείνουν κλειστά για τουλάχιστον δύο μήνες, και μεγαλύτερο πανικό θα έσπερνε και τα παιδιά θα απομάκρυνε από το διάβασμα. Το ξέρει και γι’ αυτό σε άλλη συνέντευξή της νουθετεί: «…προφανώς τα σχολεία δεν έκλεισαν για να γίνονται συναθροίσεις εκτός σχολείων. Να μένουμε σπίτι, όσο πιο πολύ μπορούμε να αποφεύγουμε μεγάλες συναθροίσεις».
Τί περιλαμβάνει η εξ αποστάσεως εκπαίδευση; Τις σύγχρονες και τις ασύγχρονες μεθόδους διδασκαλίες.
• Οι ασύγχρονες μέθοδοι εφαρμόζονται σε αρκετά πανεπιστήμια. Ο εκπαιδευόμενος/η μαθαίνει μόνος/η του από εκπαιδευτικό υλικό που έχει αναρτήσει το ίδρυμα σε διαδικτυακές σελίδες του. Μαθησιακό υλικό, κυρίως ασκήσεις εμπέδωσης της διδασκαλίας, υπάρχει ήδη και για παιδιά του δημοτικού.
• Οι σύγχρονες μέθοδοι στηρίζονται στη μετάδοση μαθήματος σε πραγματικό χρόνο από τους εκπαιδευτικούς, μέσω ειδικά διαμορφωμένης ηλεκτρονικής πλατφόρμας, την οποία επισκέπτονται οι μαθητές/σπουδαστές και παρακολουθούν ζωντανά την παράδοση του μαθήματος από τον καθηγητή/τρια μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Αυτή είναι η απάντηση του υπουργείου στα κλειστά σχολεία. Πραγματοποιήθηκε ήδη η δοκιμαστική λειτουργία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και όλα δείχνουν πως αυτή θα είναι η επόμενη ημέρα στα σχολεία της Ελλάδας. «Τα σχολεία κλείσανε το μάθημα συνεχίζεται» δήλωσε η υπουργός Παιδείας κι από εδώ αρχίζουν τα προβλήματα.
Οι πρώτες ενστάσεις ήρθαν από τους ειδικούς. Ο Αντ. Λιοναράκης, Καθηγητής Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης και Κοσμήτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου, τα είπε μιλώντας στο esos.gr: «Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν είναι κάτι που αποφασίζεις σε μια μέρα και την επόμενη υλοποιείς. Απαιτεί προετοιμασία, σχεδιασμό, διδακτικούς και μαθησιακούς στόχους, μαθησιακό υλικό, ορισμούς επικοινωνιακών αλληλεπιδράσεων (…) Προφανώς αυτά που εκφράστηκαν δημόσια για την υλοποίησή της έγιναν βεβιασμένα για λόγους αυτονόητους. Χωρίς υποδομές, χωρίς σχεδιασμό, χωρίς καλή γνώση του οποιουδήποτε εργαλείου και από τις δύο πλευρές των διδασκόντων και μαθητών δεν μπορεί να υπάρξει εξ αποστάσεως εκπαίδευση με σοβαρότητα και υπευθυνότητα». Οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν πόσο δίκιο έχει ο κ. Λιοναράκης. Το εκπαιδευτικό υλικό που υπάρχει έχει καθαρά συμπληρωματικό ρόλο, δεν είναι σχεδιασμένο να υποκαταστήσει το κλειστό σχολείο. Βασίζεται στην κατανόηση διδασκαλίας που έχει γίνει, δεν απευθύνεται σε μαθητές που δεν έχουν διδαχτεί…
Η προσωπική εμπειρία λέει ότι το υλικό δεν αρκεί. Όταν ένας μαθητής μας απουσιάζει από το μάθημα, του στέλνουμε πάντα τις σημειώσεις του μαθήματος που έχασε. Ωστόσο, όταν επανέρχεται στο φροντιστήριο έχει απορίες και θέλει διευκρινίσεις. Πρέπει πάντα να του ξαναδείξουμε κάτι…
Για τη σύγχρονη μέθοδο διδασκαλίας έχουμε επίσης εμπειρία. Την ξεκινήσαμε δύο μέρες μετά το κλείσιμο των φροντιστηρίων και είναι αρχικά θετική, υπό προϋποθέσεις. Η πρώτη προϋπόθεση αφορά τον αριθμό των μαθητών. Έχοντας ολιγομελή τμήματα και μικρά γκρουπ μπορεί να γίνει αξιόλογο διαδραστικό μάθημα, στο οποίο να υπάρχει ενεργός συμμετοχή των διδασκομένων. Έχοντας σχολικά τμήματα 15-25 παιδιών, μάλλον θα γίνει ότι και στους πανηγυρικούς των εθνικών επετείων. Όλοι θα ακούνε, λίγοι θα παρακολουθούν.
Η δεύτερη και σημαντικότερη προϋπόθεση αφορά την ύλη στην οποία γίνεται η διδασκαλία. Στα φροντιστήρια έχουμε τελειώσει κατά βάση την ύλη και είμαστε στο στάδιο των επαναλήψεων. Το να επαλαμβάνεις γνώσεις που υπάρχουν είναι εύκολο, το να παραδίδεις νέα γνώση δύσκολο. Γι’ αυτό και διαμαρτύρεται η ΟΛΜΕ και ζητάει περικοπή της ύλης που δεν έχει προλάβει να διδαχτεί στο σχολείο…
Η τρίτη προϋπόθεση, που θίγει επίσης η ΟΛΜΕ, αφορά την ικανότητα των εκπαιδευτικών να χειρίζονται ψηφιακά μέσα και διδασκαλίες εξ αποστάσεως. Στα φροντιστήριά μας κάναμε πολλές δοκιμές ώστε να εξοικειωθούν όλοι/ες οι συνάδελφοι, πριν αρχίσουμε τις διδασκαλίες. Γι’ αυτό και ξεκινήσαμε από τη Γ’ Λυκείου. Στα σχολεία πού και πώς θα εκπαιδευτούν οι εκπαιδευτικοί που δεν γνωρίζουν;
Η τέταρτη προϋπόθεση αφορά τις τεχνικές δυσκολίες που το υπουργείο αντιμετωπίζει με υπέρμετρη αισιοδοξία. Όλα τα παιδιά έχουν κινητό. Υπολογιστή όμως έχουν; Αξιόπιστη σύνδεση στο διαδίκτυο έχουν; Και με τί ταχύτητα; Βάσει των τελευταίων στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, νοικοκυριά σε ποσοστό 21,5% δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Αυτομάτως λοιπόν, η εξ αποστάσεως διδασκαλία αποκλείει μαθητές, οι οικογένειες των οποίων δεν μπορούν να σηκώσουν το οικονομικό βάρος απόκτησης Η/Υ και του μηνιαίου παγίου για τη σύνδεση στο διαδίκτυο…
Υπάρχουν κι άλλες προϋποθέσεις. Γι’ αυτό υπάρχουν και επιφυλάξεις για το πόσο εφαρμόσιμο είναι αυτό το είδος εκπαίδευσης. Δεν θα τις αναφέρουμε όμως γιατί στην παρούσα δύσκολη κατάσταση πρέπει να κάνουμε όλοι ό,τι καλύτερο μπορούμε για να τελειώσει ομαλά η σχολική χρονιά. Κι εμείς που εφαρμόζουμε πάντως την εξ αποστάσεως διδασκαλία αλλά και όσοι την εφαρμόσουν στο μέλλον, ας ξέρουν ότι δεν είναι είναι ίδια με το μάθημα στην τάξη. Και δεν θα μπορέσει ποτέ να αντικαταστήσει τη ζωντανή διδασκαλία. Για πολλούς λόγους αλλά κυρίως γιατί δεν μπορεί να μεταδώσει ούτε την αγάπη του δασκάλου για τα παιδιά αλλά ούτε και να μεταφέρει τη ζεστασιά που νιώθουν τα παιδιά σε μια τάξη. Δηλαδή ό,τι κινητοποιεί τα παιδιά να πορευτούν στο δρόμο προς τη γνώση…
Καλή δύναμη σε όλους και όλες μας.