Ο συγγραφέας και ποιητής Θανάσης Σάλτας και η σκηνοθέτιδα Ιωάννα Μαστοράκη έχουν βραβευτεί για τα έργα τους και έχουν αποσπάσει τις καλύτερες κριτικές για τις θεατρικές παραστάσεις τους από κριτικό παραστάσεων της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών – Θεατρικά Βραβεία Κάρολος Κουν κι Ευρωπαϊκά Βραβεία Θεάτρου – Χορού, ενώ το 2019 βραβεύτηκαν στο 4ο Διεθνές Φεστιβάλ Διαβαλκανικού Θεάτρου. Το θεατρικό έργο που συνέγραψαν «Ο Αλαφροΐσκιωτος, μια δεισιδαιμονία της Κρήτης», της Ιωάννας Μαστοράκη και του Θανάση Σάλτα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε μια συγκινητική βραδιά για την Κρήτη, στο πλαίσιο του πανελλήνιου συμποσίου ποίησης και πεζογραφίας με θέμα «Ο Ερωτόκριτος στη λογοτεχνία και στην τέχνη – Ο πολιτισμός της Κρήτης» που διοργάνωσε ο πολιτιστικός φορέας Ιδεόπνοον και οι Πνοές Λόγου και Τέχνης με την στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και τη συνεργασία του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης και του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης.
Από τις 6 Μαρτίου 2020, στο θέατρο της Ημέρας, θα παρουσιαστεί το νέο θεατρικό τους έργο «Στη Σμύρνη κάποτε…». Πρόκειται για ένα μουσικοθεατρικό έργο με 16 πρωτότυπα τραγούδια, σε θεατρικό κείμενο και στίχους του Θανάση Σάλτα, σκηνοθεσία της Ιωάννας Μαστοράκη και μουσική της συνθέτριας Αρετής Κοκκίνου. Στην κοινή συνέντευξη που μας παραχώρησαν μας μιλούν για το εγχείρημά τους αυτό.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΙΡΗ ΓΚΙΩΝΗ – ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ
Θανάσης Σάλτας είναι ποιητής, συγγραφέας, στιχουργός και σκηνοθέτης και μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Έχει γράψει ποιητικές συλλογές, στίχους για τραγούδια, παραμύθια, θεατρικά έργα, διηγήματα, και άρθρα για την τέχνη. Έχει κερδίσει σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία σε όλα τα είδη του λόγου σε πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς επί σειρά ετών, με σημαντικότερη διάκριση του, το 2013 όπου τιμήθηκε με Α βραβείο σε Παγκόσμιο Διαγωνισμό Ποίησης, Διηγήματος, Δοκιμίου και Θεατρικού έργου από τον Ελληνικό Πολιτιστικό Όμιλο Κύπρου και την Κυπριακή πρεσβεία. Για την προσφορά του στα γράμματα και στον πολιτισμό έχει τιμηθεί από πολιτιστικούς φορείς σε πολλές χώρες, όπως από την Ομάδα Φίλων Ελληνικού Πολιτισμού Στουτγκάρδης, το λογοτεχνικό περιοδικό του απόδημου ελληνισμού της Μελβούρνης της Αυστραλίας, από το Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου Σμύρνης στην Τουρκία, από την Πνευματική Συντροφιά Λεμεσού στη Κύπρο. Παραμύθια του διδάχτηκαν στα σχολεία μέσω του Βιωματικού Σχολείου με την έγκριση του Υπ. Παιδείας.
Κυκλοφορούν τα βιβλία του «Φωνές στον Ελικώνα» και «Το περιβόλι της Χαράς και της Λύπης» από τις εκδόσεις Cambia. Ενώ συμμετέχει σε πολλές συλλογές ποιημάτων και διηγημάτων των εκδόσεων Πνοές Λόγου και Τέχνης.
Η Ιωάννα Μαστοράκη είναι σκηνοθέτης, ηθοποιός, συγγραφέας θεατρικών έργων και διηγημάτων. Έχει γράψει θεατρικά κείμενα, διηγήματα και σενάρια ντοκιμαντέρ. Διετέλεσε Διευθύντρια Θεάτρου του Ομίλου για την Unesco Πειραιώς και Νήσων. Ασχολείται επί σειρά ετών επαγγελματικά με το παιδικό παιδαγωγικό θέατρο και το θέατρο των ενηλίκων. Έχει παρακολουθήσει εκπαιδευτικά επιμορφωτικά προγράμματα παιδαγωγικής θεάτρου και θεατρικού παιχνιδιού. Ένα από τα θεατρικά της έργα, το βραβευμένο Θεατρικό της έργο «Βλέπε και Φεύγα», βασισμένο σε αληθινά γεγονότα των Κρατικών Πορνείων Δραπετσώνας, παίζεται στο θέατρο με επιτυχία για 4 συνεχόμενες χρονιές. Διηγήματα της κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κύμα και Πνοές Λόγου και Τέχνης. Έχει γράψει το σενάριο του ντοκιμαντέρ «Λειψοί, το Διαμάντι της Δωδεκανήσου» το οποίο έχει κυκλοφορήσει σε τουριστικούς οδηγούς τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιό περιβάλλον μεγαλώσατε;
ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΑΛΤΑΣ: Σ’ ένα ζεστό οικογενειακό περιβάλλον, γεμάτο αγάπη. Οι γονείς μου άνθρωποι γεμάτοι καλοσύνη, μου δίδαξαν την αξία της αγάπης. Θυμάμαι, κατεβαίναμε στην αυλή μας και παίζαμε ξέγνοιαστα όλα τα παιδιά, τις γιορτές και τα καλοκαίρια τα περνούσαμε στα χωριά των γονιών μου, με τους παππούδες μας. Όμορφες εποχές, που με έκαναν να λατρέψω την φύση, να αγαπήσω τους ανθρώπους, να μεστώσω, εποχές που με γέμισαν εικόνες, μυρωδιές και συναισθήματα…
ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗ: Τα δικά μου παιδικά χρόνια ήταν όμορφα, ξένοιαστα, γεμάτα ωραίες εικόνες, μοναδικές ευωδιές, ζεστούς ανθρώπους και τρυφερές οικογενειακές στιγμές που θα μείνουν για πάντα χαραγμένες στην μνήμη μου σαν μια γλυκιά ανάμνηση. Τα καλοκαίρια στο χωριό μου, στην Κρήτη, που είναι το πολυτιμότερό μου φυλακτό, που με συντροφεύει σε όλη μου την ζωή, προστατεύοντάς μου, εκείνο το μικρό κομμάτι αθωότητας των παιδικών μου χρόνων.
«Π»: Τί σας ώθησε στη συγγραφή; Γιατί γράφετε;
Θ.Σ.: Η μαγεία των λέξεων, η ρυθμική εναλλαγή των συμφώνων και των φωνηέντων ηχούσαν μελωδικά στην ψυχή μου… Από μικρός διάβαζα παραμύθια, οι αφηγήσεις των μεγάλων με μάγευαν, ο λόγος μου ζωντάνευε έναν ολόκληρο κόσμο και η ποίηση με ανύψωνε. Μου γεννήθηκε η ανάγκη να μάθω, να διαβάσω, να ονειρευτώ, να ταξιδέψω… Ξεφύλλιζα περιοδικά, διάβαζα βιβλία, διηγήματα, μυθιστορήματα, ποιήματα. Μαγεύτηκα από την ομορφιά του κόσμου και ένιωσα την ανάγκη να εκφραστώ, να μιλήσω, να πω , τι αισθάνομαι, πως νιώθω, να τα πω όμως με μια άλλη γλώσσα, όχι την καθημερινή που σε κρατάει προσγειωμένο, αλλά την ποιητική, αυτήν την μαγική γλώσσα που σε ανεβάζει στους ουρανούς.
Ι.Μ.: Γράφω για να συνομιλώ με την ψυχή και τα όνειρά μου, για να κρατώ σε ένα κομμάτι χαρτί όλα όσα θα ήθελα να μείνουν για πάντα, για να συνομιλώ με τους άλλους και με όλες τις μορφές της τέχνης. Κάθε φορά που γράφω ένα θεατρικό έργο, διήγημα ή μυθιστόρημα ξεκινάω ένα μεγάλο ταξίδι σε έναν άγνωστο κόσμο όπου καλούμαι σιγά-σιγά να ανακαλύψω. Σαν παλιός ερευνητής θαλασσοπόρος ξεχύνομαι με ενθουσιασμό σε ένα μαγευτικό ταξίδι και γίνομαι περιηγητής ενός κόσμου που καλούμαι να χτίσω από την αρχή, να του δώσω πνοή και να τον αναστήσω μέσα από την γραφή μου. Χάνομαι σε βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, δημοσιεύματα ψάχνοντας πληροφορίες της εποχής, κι εκεί ανακαλύπτω στοιχεία και αληθινά γεγονότα που φαντάζουν μοναδικά, μελετώ την ιδιαιτερότητα της γλώσσας, και ερευνώ αναλυτικά τους χαρακτήρες και τις συνήθειες της εποχής. Γράφω για τον άνθρωπο, μιλώ για βαθιά ανθρώπινες ιστορίες με σκοπό να καλλιεργήσω την φαντασία, το πνεύμα των αναγνωστών και θεατών και να μιλήσω κρυφά στην καρδιά τους.
«Π»: Ποιά είναι τα αναγκαία εργαλεία στη λογοτεχνία;
Θ.Σ.: Για να γραφτεί ένα λογοτεχνικό έργο χρειάζεται ενδελεχής έρευνα στη θεματολογία, βαθιά μελέτη στη τεχνική της γραφής και συνειδητή επιλογή του είδους και του ύφους γραφής. Θα πρέπει να γνωρίζει ο λογοτέχνης τι γράφει, γιατί το γράφει και πώς το γράφει. Με τη βασική προϋπόθεση του γνώθι γραφής σαυτόν, τα αναγκαία εργαλεία που χρησιμοποιεί ο λογοτέχνης είναι: μελέτη, πειραματισμός, λεξιθεσία, λεξιπλασία, δραματουργικός ιστός, φαντασία, συναίσθημα, μήνυμα, ρυθμός, αλήθεια, ελευθερία, ψυχή.
«Π»: Τί είναι ποίηση για εσάς και ποιά η σχέση της με τη στιχουργική, κ. Σάλτα;
Θ.Σ.: Η ποίηση είναι το άφθαστο φύλλο που πάλλεται στην πνοή του κόσμου. Η ποίηση δεν συλλαμβάνεται, το νόημα ενός ποιήματος πάντα θα αιωρείται, ενώ η στιχουργική είναι η τέχνη της σύλληψης και της ολοκλήρωσης ενός νοήματος. Η ποίηση πάλλεται στις χορδές του σύμπαντος, ενώ η στιχουργική φέρνει στα χείλη των ανθρώπων την ποίηση. Ένα ποίημα έχει μέτρο, ρυθμό, αλλά κυριαρχεί η ελευθερία της αφαίρεσης γιατί έχει ως απώτερο σκοπό να αφουγκραστεί το σύμπαν. Αντίθετα η στιχουργική υπηρετεί την φόρμα διότι έχει ως απώτερο σκοπό να τραγουδηθεί από τα χείλη του κόσμου, για αυτό και θα πρέπει ο στίχος για τραγούδι να εμπεριέχει μετρική αρμονία, ηχητική ευφωνία και νοηματική ολοκλήρωση. Προσωπικά αγαπώ και μελετώ και τις δυο τέχνες, και την τέχνη της ποίησης και την τέχνη της στιχουργικής. Γράφω ποιήματα και στίχους για τραγούδια. Έχουν εκδοθεί βιβλία με ποιητικές συλλογές μου και έχουν κυκλοφορήσει cd με τραγούδια με μελοποιημένα ποιήματα μου και μελοποιημένους στίχους μου.
«Π»: Τα παραμύθια σας διδάσκονται στα σχολεία. Τί σας έκανε να γράψετε παραμύθια;
Θ.Σ.: Από μικρός αγαπούσα να διαβάζω ιστορίες και παραμύθια. Μέσα από τους ήρωες των παραμυθιών ανακάλυπτα τον κόσμο αλλά και τον ίδιο τον εαυτό μου. Με τα χρόνια συνειδητοποίησα ότι τα παραμύθια κρύβουν μια αληθινή ποίηση, μας φέρνουν σε επαφή με τον βαθύτερο γλωσσικό μας πλούτο, μας βοηθούν να καλλιεργήσουμε την φαντασία μας και να χτίσουμε το συναισθηματικό μας υπόβαθρο. Τα παιδιά είναι το αύριο του κόσμου, έχουμε υποχρέωση απέναντί τους, με τα λογοτεχνικά παραμύθια, θεμελιώνουμε την φαντασία τους, δυναμώνουμε τον ψυχισμό τους και αναπτύσσουμε τον συναισθηματικό και γλωσσικό τους πλούτο.
«Π»: Εσείς, κα Μαστοράκη, έχετε τρεις ιδιότητες: σκηνοθέτης, ηθοποιός και συγγραφέας θεατρικών έργων. Ποιά από αυτές σας συγκινεί ιδιαίτερα;
Ι.Μ.: Με συγκινούν όλες οι μορφές της τέχνης. Γράφω, σκηνοθετώ και ερμηνεύω σαν ηθοποιός για να κρατάω όλη τη μαγεία της τέχνης ζωντανή. Μετουσιώνω την αγάπη μου για την τέχνη μέσα από τα γραπτά μου, τα διηγήματά μου και τις θεατρικές παραστάσεις μου. Η μαγεία του θεάτρου συνδυάζει την τέχνη του λόγου, της σκηνοθεσίας και της υποκριτικής και ολοκληρώνει την καλλιτεχνική μου έκφραση.
«Π»: Και πώς επιλέγετε τους ήρωές σας;
Ι.Μ.: Ο κάθε ήρωας των βιβλίων ή των θεατρικών κειμένων μου κρύβει και ένα μικρό κομμάτι του εαυτού μου, που είτε υπάρχει πραγματικά, είτε φανταστικά θα ήθελα να υπάρχει… Φανερώνει μικρές αλήθειες της ζωής που έχω ζήσει, αλήθειες που μεταπλάθονται μέσα από την μυθοπλασία της κάθε ιστορίας και ζωντανεύουν στα διαφορετικά πρόσωπα των φανταστικών ηρώων μου.
«Π»: Μιλήστε μας για τα θεατρικά σας έργα;
Θ.Σ.: Τα θεατρικά μου έργα έχουν αποσπάσει βραβεία και άριστες κριτικές, συνοπτικά σας αναφέρω: «Τα Πάθη Της Αγάπης», ένα έργο που μεταφράστηκε στα Τούρκικα και παίχτηκε στην Τουρκία στο ιστορικό θέατρο Bademler της Σμύρνης, τα 2 παιδικά θεατρικά μου έργα και βραβευμένα παραμύθια: «Δόνα Γη και Δον Αστέρης» και «Το περιβόλι της Χαράς και της Λύπης» τα οποία σκηνοθέτησε η Ιωάννα Μαστοράκη. Επίσης ανέλαβα την σκηνοθεσία στο βραβευμένο θεατρικό έργο «Βλέπε και Φεύγα» της Ιωάννας Μαστοράκη, και στη συνέχεια συγγράψαμε μαζί το θεατρικό έργο «Ο Αλαφροϊσκιωτος, μια δεισιδαιμονία της Κρήτης», το οποίο παρουσιάστηκε στο αφιέρωμα για την Κρήτη, από τον πολιτιστικό φορέα Ιδεόπνοον και Πνοές Λόγου και Τέχνης με την στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και τη συνεργασία του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης και Ιστορικού Μουσείου Κρήτης.
Την περίοδο αυτή παρουσιάζουμε το νέο μου μουσικοθεατρικό έργο με τίτλο «Στη Σμύρνη κάποτε…». Πρόκειται για ένα μουσικοθεατρικό έργο με 16 πρωτότυπα τραγούδια. Το έργο αποτελεί έναν πολιτισμικό ύμνο στην πάλαι ποτέ κοσμοπολίτικη Σμύρνη, με λαογραφικές αναφορές στις βασικές συνοικίες όλων των εθνοτήτων (Ελλήνων, Αρμενίων, Τούρκων, Εβραίων, Ευρωπαίων λεβαντίνων) που συνυπήρχαν ως το 1922. Στο έργο ζωντανεύουν όλοι οι πολιτισμοί και όλη η ιστορία της Σμύρνης. Από τις ξέγνοιαστες κοσμοπολίτικες βεγγέρες και τις βόλτες στην Προκυμαία, μέχρι τις συγκλονιστικές ημέρες του μικρασιατικού πολέμου και της καταστροφής της Σμύρνης. Ένα βαθιά οικουμενικό και αντιπολεμικό έργο, με συγκινητικές σκηνές και υπέροχα πρωτότυπα τραγούδια.
«Π»: Το θεατρικό σας έργο «Βλέπε και Φεύγα», κα Μαστοράκη, βραβεύτηκε και παίζεται για 4η συνεχόμενη χρονιά. Τί πραγματεύεται;
Ι.Μ.: Συνηθίζω να ψάχνω και να ερευνώ εποχές και αληθινά γεγονότα, μέχρι να πέσει στην αντίληψη μου κάτι συγκλονιστικό που να με συναρπάσει. Εντελώς τυχαία είδα μια ανάρτηση στο διαδίκτυο για την Μαντάμ Ντουντού την Δράκαινα των Βούρλων, που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και ξεκίνησα να διαβάζω το άρθρο. Έμεινα άφωνη από τα τρομερά γεγονότα που ανακάλυψα. Μου κέντρισε τόσο πολύ το ενδιαφέρον, που άρχισα να ψάχνω και να κάνω έρευνα για την εποχή εκείνη. Καταλυτικό ρόλο στην έμπνευση για την συγγραφή του θεατρικού μου έργου έπαιξε το υπέροχο ποίημα «Αμαρτωλό» (Στη Σμύρνη Μέλπω, Ηρώ στη Σαλονίκη, στο Βόλο Κατινίτσα έναν καιρό, τώρα στα Βούρλα με φωνάζουν Λέλα, ο τόπος μου ποιος ήταν, ποιοι οι δικοί μου, αν ξέρω ανάθεμά με˙ σπίτι, πατρίδα, έχω τα μπουρδέλα …) της Γαλάτειας Καζαντζάκη (1881 – 1962, πρώτης συζύγου του Νίκου Καζαντζάκη) και το ομώνυμο τραγούδι της Νένας Βενετσάνου. Αφοσιώθηκα στη μελέτη και την ανάλυση του τρομερού κόσμου των κρατικών πορνείων, ανακάλυψα νέες πτυχές και φώτισα τα σκοτεινά σημεία τους, δίνοντας μέσω των ηρώων μου, την φωνή που τους είχαν στερήσει τότε. Τα κρατικά πορνεία τα φρουρούσαν αστυνομικοί και οι κοπέλες ήταν έγκλειστες, σαν φυλακισμένες, καμία δεν έβγαινε έξω χωρίς την άδεια της αποκαλούμενης Δράκαινας Nτουντού. Οι αστυνομικοί συχνά για να κρατήσουν μακριά, τους περίεργους και τους ανήλικούς, γράφανε με κιμωλία «Βλέπε και Φεύγα» στην ξύλινη πόρτα του Άδη που χώριζε τους ζωντανούς από τους νεκρούς. Μια φράση που αποφάσισα να την δώσω ως αντιπροσωπευτικό τίτλο στο θεατρικό μου έργο.
«Π»: Μιλήστε μας για την εξαιρετική συνεργασία σας με τον Θανάση Σάλτα. Τι σας συνδέει;
Ι.Μ.: Με τον Θανάση Σάλτα μας συνδέει το ίδιο όνειρο να προάγουμε σύγχρονα θεατρικά έργα και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις ψυχαγωγικού και παιδαγωγικού χαρακτήρα. Οραματιζόμαστε οι παραστάσεις και τα καλλιτεχνικά μας δρώμενα να χαρακτηρίζονται από την υψηλή καλλιτεχνική αισθητική, την ποιότητα και την αμεσότητα στον θεατή. Εστιάζουμε σε πρωτότυπα έργα σύγχρονων συγγραφέων που χαρακτηρίζονται για την υψηλή λογοτεχνική και συναισθηματική τους αξία και τα διαχρονικά ανθρωποκεντρικά νοήματά τους. Το μουσικοθεατρικό έργο μας με 16 πρωτότυπα τραγούδια, «Στη Σμύρνη κάποτε…», στο οποίο συνδράμει και η συνθέτρια Αρετή Κοκκίνου, συνυπάρχουν ηθοποιοί, μουσικοί και τραγουδιστές συνθέτοντας θεατρικά και μουσικά τοπία από όλες τις γειτονιές της Σμύρνης. Το έργο αποτελεί έναν πολιτισμικό ύμνο στην πάλαι ποτέ κοσμοπολίτικη Σμύρνη, με λαογραφικές αναφορές στις βασικές συνοικίες όλων των εθνοτήτων που συνυπήρχαν ως το 1922. Στο έργο ζωντανεύουν όλοι οι πολιτισμοί και όλη η ιστορία της Σμύρνης. Από τις ξέγνοιαστες κοσμοπολίτικες βεγγέρες και τις βόλτες στην Προκυμαία, μέχρι τις συγκλονιστικές ημέρες του μικρασιατικού πολέμου και της καταστροφής της Σμύρνης. Ένα βαθιά οικουμενικό και αντιπολεμικό έργο, με συγκινητικές σκηνές και υπέροχα πρωτότυπα τραγούδια. Θεατρικές και μουσικές περιπλανήσεις στα μπεζεστένια, έρωτες στους φραγκομαχαλάδες, κόρτε στο Σινέ Πατέ, χανούμισσες στους τουρκομαχαλάδες, αρμένισσες μάντισσες, η συνθήκη των Σεβρών, η προσευχή στην Αγία Φωτεινή, το μέτωπο στον Σαγγάριο, η μεγάλη φωτιά, ο διωγμός και η προσφυγιά.
– Σημ.: Η πρεμιέρα του έργου «Στη Σμύρνη κάποτε» είναι προγραμματισμένη για απόψε, Παρασκευή 6 Μαρτίου, στο Θέατρο της Ημέρας. Το έργο θα παίζεται από 6 Μαρτίου και για 6 συνεχόμενες Παρασκευές, στις 21:15.
+30 210 222 2004 
palmogal@otenet.gr | palmosnews@gmail.com
