Ο μπάλος της ανάπτυξης και οι μπαλωθιές της καταστροφής του

Ανάπτυξη 2,5-3% απαιτεί το 3ο μνημόνιο για να μπορέσει η χώρα να εκπληρώσει τις δανειακές της υποχρεώσεις. Ανάπτυξη υπόσχονται και θα μας ξανά-υποσχεθούν εν’ όψει εκλογών σχεδόν όλα τα κόμματα που θέλουν να κυβερνήσουν. Η ανάπτυξη θεωρείται από τους βασικότερους δείκτες ευημερίας μίας χώρας. Είναι όμως;

H λέξη ανάπτυξη έχει γίνει τοτέμ για πολιτικούς, οικονομολόγους, επιχειρηματίες και μηρυκάζεται αβασάνιστα από τα Μέσα Ενημέρωσης σχεδόν καθημερινά. Στην πραγματικότητα, όλοι αυτοί συγχέουν την μεγέθυνση των οικονομικών δεικτών με την ανάπτυξη. Μπερδεύουν την αύξηση των παραγόμενων αγαθών, τη μεγαλύτερη διακίνηση κεφαλαίων, με την ευημερία. Κι αυτή δεν συνδυάζεται πάντα με την αύξηση του χρήματος.
«Ανάπτυξη» έως και 10% έφτασε να έχει η Κίνα αλλά οι επαρχίες της ερημώθηκαν. Κατακόρυφη αύξηση σημειώνουν οι πωλήσεις αυτοκινήτων αλλά τα εκατομμύρια των κατοίκων του Πεκίνου κυκλοφορούν με μάσκες στην πόλη τους αφού σύννεφα νέφους την σκεπάζουν μόνιμα. Όταν έγιναν εκεί οι Ολυμπιακοί αγώνες, οι αρχές αναγκάστηκαν να διακόψουν, 3 μήνες πριν, οποιαδήποτε βιομηχανική παραγωγή μέσα και γύρω από την πόλη για να καταφέρουν να καθαρίσουν την ατμόσφαιρά της. Οι Κινέζοι εκατομμυριούχοι αυξάνονται συνεχώς αλλά οι εργαζόμενοί τους δουλεύουν έως και 12 ώρες την ημέρα σε εξαντλητικές και άθλιες συνθήκες, χώρια την μεγάλης έκτασης παιδική εργασία για 1 ευρώ την ώρα.  Κι όμως, όλοι θαυμάζουν την κινέζικη «ανάπτυξη».
Ο Μπάλος βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της Κρήτης και είναι μία σπάνια, για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, περιοχή. Είναι μία εξωτική παραλία – λιμνοθάλασσα που σχηματίζεται μεταξύ της χερσονήσου της Γραμβούσας και του ακρωτηρίου Τηγάνι. Ζεστά, κρυστάλινα, σμαραγδένια, γαλαζοπράσινα νερά. Λευκή αμμουδιά και σε κάμποσα σημεία της ροζ, από τη σκόνη θρυματισμένων κοχυλιών. Το τοπίο έχει μία άγρια φυσική ομορφιά με τα βράχια και τις πλαγιές του να υψώνονται πάνω από το κεφάλι του επισκέπτη. Είναι από τα πιο πολυφωτογραφημένα μέρη της Ελλάδας και από τους διασημότερους τουριστικούς προορισμούς σε όλο τον κόσμο. Δικαίως αποτελεί ένα από τα καμάρια του νομού Χανίων και όχι μόνο. Επιπλέον είναι προστατευόμενη περιοχή από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Natura 2000 για τους οικότοπους. Σύμφωνα με την οδηγία του 1992, σε όλες αυτές τις προστατευόμενες περιοχές, δραστηριότητες όπως η γεωργία, το κυνήγι ή ο τουρισμός επιτρέπονται μόνο στο βαθμό που δεν θίγουν τις ανάγκες διατήρησης της φύσης. Κι όμως. Η τουριστική «ανάπτυξη» είναι τέτοια που δεν θα ήταν υπερβολή να μιλήσουμε για βιαιοπραγία κατά της φύσης, της προστατευόμενης λιμνοθάλασσας, των ειδών της και του φυσικού τοπίου.
Τέσσερα με πέντε καράβια αποβιβάζουν καθημερινά πάνω από 1.000 επισκέπτες. Από κοντά σκάφη και κότερα παντός είδους. Που αφήνουν παντού βενζίνες και λάδια. Τα νερά είναι γαλαζοπράσινα μέχρι κάποια εποχή του χρόνου. Μέχρι να εμφανιστούν οι επισκέπτες. Τότε μάλλον πολύχρωμες φυσσαλίδες και μια μυρωδιά λαδιού ανακατεμένη με καμμένη βενζίνη δίνουν την αίσθηση και το χρώμα στα νερά. Η λιμνοθάλασσα μετατρέπεται σε βούρκο. Στην παραλία και στα βράχια θα δεις ίχνη από πίσσες. Εάν δει κάποιος την ασπρουδερή παραλία από ψηλά, είναι μια ζωγραφιά. Εάν την επισκεφτεί καλοκαίρι, τότε θα σκεφτεί τη  Λούτσα ή όποια άλλη μαζικοποιημένη παραλία του έρθει στο νου. Γεμάτη από ομπρέλες που σε αναγκάζουν να κάνεις σλάλομ όταν περνάς. Το ευτράπελο είναι ότι υπάρχει πινακίδα που απαγορεύει την τοποθέτηση ομπρελών, προφανώς για να προστατεύει την αλλοίωση του εδάφους και την αισθητική του τοπίου. Και οι τοποθετημένες σε τσιμεντένιες βάσεις ομπρέλες που υπάρχουν παντού; Μα είναι του Δήμου Κισσάμου και χρεώνονται 7 ευρώ το σετάκι με τις ξαπλώστρες!
Μέχρι πριν 6-7 χρόνια ο Μπάλος ήταν μαγευτικό μέρος για περιηγητές και επισκέπτες. Μετά όμως ήρθε η «ανάπτυξη». Μέσω του Δήμου ο οποίος χρεώνει 1 ευρώ τον κάθε επισκέπτη. Είτε έρθει με τα πλοία της συμβεβλημένης εταιρείας, είτε έρθει οδικώς. Γιατί ακόμα και στον κακοτράχηλο δρόμο των 8 χιλιομέτρων υπάρχουν «διόδια»!
Α, κι εκτός από τις ομπρέλες ο Δήμος έχει και την εκμετάλευση της καντίνας. Έτσι ώστε στις ορδές των αφηνιασμένων τουριστών που αντιμετωπίζουν αυτόν τον μοναδικό τόπο ως το χωράφι τους, να μην λείψουν ούτε τα σουβλάκια, ούτε οι μπύρες ούτε όλα τα υπόλοιπα που κάνουν τον  νεοέλληνα να ανακράζει «διακοπάρες»!
Στον μέχρι πριν από λίγα χρόνια αδιάβατο Μπάλο, οι άνθρωποι που είναι εκλεγμένοι και επιλεγμένοι για τη διαφύλαξη, την προστασία και την ανάδειξη της φυσικής ομορφιάς του φρόντισαν να τον καταστήσουν τόπο μιάς γιγαντιαίας αρπαχτής. Σαπίλα και σκουπίδια αφήνουν στις επόμενες γενιές. Συλλογικά ανίκανοι να διαχειριστούν αυτόν τον πλούτο, κάνουν το χρυσάφι πίσσα.
Κι όμως υπάρχει μοντέλο τουρισμού που σέβεται τον πολιτισμό μιάς περιοχής. Είναι αυτό που μετατρέπει  τον τουρίστα σε ταξιδιώτη και συλλέκτη εμπειριών. Που δημιουργεί σεβασμό και καλλιεργεί τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση. Αυτή που τον κάνει να αισθάνεται ότι είναι μέρος της κι όχι ιδιοκτήτης της. Στις Βόρειες Σποράδες υπάρχει θαλάσσιο πάρκο, προστατευόμενο κι αυτό. Απαγορεύεται όμως η διέλευση οποιουδήποτε άλλο πλοίου εκτός των εξουσιοδοτημένων. Αλλά κι αυτά δεν πλησιάζουν σε κανένα νησάκι, αγκυροβολούν ανοιχτά κι οι επιβάτες μπορούν να κολυμπήσουν δίπλα με τα δελφίνια. Τα παιδιά μαθαίνουν να συμβιώνουν με άλλους ζωντανούς οργανισμούς και οι μεγάλοι «μαθαίνουν» το σεβασμό σε ότι δεν μας ανήκει. Και κέρδος υπάρχει και προστιθέμενη αξία στην περιοχή.
Ο τουρισμός είναι βασικός πυλώνας της ελληνικής οικονομίας αλλά παρά το γεγονός ότι ο αριθμός των τουριστών αυξάνεται, κοινή είναι η διαπίστωση ειδικών, επιχειρηματιών, πολιτικών και επισκεπτών ότι το τουριστικό προϊόν της χώρας συνεχώς υποβαθμίζεται. Στο βωμό του πρόσκαιρου κέρδους θυσιάζεται το μακροχρόνιο. Καταστρέφοντας τις φυσικές ομορφιές μας τρώμε τις σάρκες μας. Κι όμως υπάρχουν 40 διαφορετικές μορφές ειδικού κι εναλλακτικού τουρισμού που θα μπορούσαμε να καλλιεργήσουμε βελτιώνοντας τις υποδομές, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παρέχουμε, επιμηκύνοντας και την τουριστική περίοδο. Δείχνοντας ότι ο τουριστικός προορισμός  Ελλάδα δεν προσφέρεται για 2-3 καλοκαιρινούς μήνες μόνο αλλά και ότι η όποια επιχειρηματική δραστηριότητα δεν προσφέρεται για αρπαχτές. Πρέπει να σέβεται τον τόπο και να τον αφήνει καλύτερο από ότι τον βρήκε.
Η ανάπτυξη με όρους οικονομικής μεγέθυνσης ανήκει στο παρελθόν αφού υπονομεύει το μέλλον. Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι πλέον μία από τις επιλογές μας, είναι η τελευταία μας δυνατότητα…