ΛΙΝΑ ΒΑΤΑΤΖΗ, Εκπαιδευτικός – ποιήτρια

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
ΛΙΝΑ ΒΑΤΑΤΖΗ, Εκπαιδευτικός – ποιήτρια

ΛΙΝΑ ΒΑΤΑΤΖΗ « Θαυμάζω την αντοχή και το κουράγιο του ανθρώπου που αντιμετωπίζει
τις δυσκολίες της καθημερινότητας»


ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΙΡΗ ΓΚΙΩΝΗ – ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ


Η Λίνα Βαταντζή ζει και εργάζεται, σαν εκπαιδευτικός, στη Νάουσα Ημαθίας. Είναι πτυχιούχος της Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με μεταπτυχιακή εξειδίκευση στη διδασκαλία της γλώσσας του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου Πάτρας, και συμμετέχει σε σεμινάρια και συνέδρια για τη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας. Ασχολείται με την ποίηση από την εφηβική ηλικία.
Οι ποιητικές αναγνώσεις σε δυο γλώσσες, την μητρική και την αγγλική, όσο και τα βιώματά της, διαμόρφωσαν το προσωπικό της ύφος γραφής, που εκφράζεται στην ποιητική συλλογή της «Χρόνος Προσέγγισης – Χώρος Απομάκρυνσης» (2018).
Δημοσιεύει σε ηλεκτρονικές ιστοσελίδες και διαχειρίζεται το προσωπικό της ιστολόγιο https://poesyandpoem.blogspot.com.
Ποιήματά της έχουν δημοσιευθεί στις Ανθολογίες «Όταν η Ζωγραφική συναντά την Ποίηση» και «Γράμματα Ανεπίδοτα», όπως και στο Περιοδικό ΑΠΙΚΟ. Επίσης, πεζογράφημά της δημοσιεύτηκε στο «Λογοτεχνικό Δελτίο» της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης. Οκτώ ποιήματά της περιλαμβάνονται στο ομιλούν βιβλίο «Λάμψεις Ποιητικές» για άτομα με περιορισμένη όραση (https://youtu.be/pTp1I6f8u6c).
Συμμετείχε με ανάγνωση ποιημάτων της στην εκδήλωση «Προσφυγιά και Μετανάστευση – Ανέντιμη Καταδίκη» στο αρχαίο θέατρο της Μίεζας.
Σε εκδήλωση παρουσίασης των Π. Κυρίμη και Μ. Πατένταλη μίλησε για το λογοτεχνικό ύφος και τα βιογραφικά των συγγραφέων. Επίσης, έχει παρουσιάσει τις ποιητικές συλλογές «Λοξές Ματιές» του Δημήτρη Τρωαδίτη και «Μακρινή Παρουσία» του Αλέκου Χατζηκώστα. Είναι ενεργό μέλος σε χορωδιακό σύνολο και σε ομάδα παραδοσιακών χορών και πολιτιστικών δρώμενων της πόλης της.

«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιο περιβάλλον μεγαλώσατε;
ΛΙΝΑ ΒΑΤΑΝΤΖΗ: Μεγάλωσα στην αγάπη της παραδοσιακής ελληνικής οικογένειας, σε ένα παλιό λιθόκτιστο Ναουσαίικο σπίτι, μιας παραδοσιακής γειτονιάς δίπλα στο ποτάμι, την Αράπιτσα. Αργότερα, μετακομίσαμε σε νεόκτιστο σπίτι σύγχρονης γειτονιάς – δυο τόσο διαφορετικοί, όσο και ίδιοι κόσμοι, καθώς οι άνθρωποι είναι που ομορφαίνουν τη ζωή. Αλλά, το σχολείο και τα βιβλία ήταν πάντα ο φυσικός μου χώρος. Παιδί εκπαιδευτικών, από τριών μηνών, κυριολεκτικά, μεγάλωσα στο σχολείο. Ζω με το σχολείο.

 

«Π»: Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια;
Λ.Β.: Ήρεμα και όμορφα. Ένιωθα τη φροντίδα όλων! Οι πόρτες των σπιτιών ήταν πάντα ανοικτές και παίζαμε ανέμελα στα σοκάκια της γειτονιάς. Παρόλα αυτά, το σχολείο και το διάβασμα ήταν προτεραιότητα, δική μου, όχι επιβεβλημένη. Ξεκίνησα να διαβάζω και να γράφω από πολύ μικρή ηλικία. Ήδη τεσσάρων χρονών διάβαζα παραμύθια. Η ανάγνωση ήταν εύκολη, η γραφή με δυσκόλευε.

 

«Π»: Τι σας ώθησε ετσι από την εφηβεία σας να γράφετε ποίηση;
Λ.Β.: Το πρώτο ποίημα που θυμάμαι ακόμη ότι έχω γράψει ήταν στα 12 χρόνια μου που το μελοποίησα και έπαιζα στη μελόδικα. Αλλά, στην εφηβεία η φυσική εσωστρέφεια και ντροπαλοσύνη μου αναζητούσαν διέξοδο. Και με την αλληγορία και αφαιρετικότητα της ποίησης είχα την δυνατότητα να εκφράζω σιωπηλά όσα δεν αποτολμούσα να ομολογήσω. Συνεχίζει να με εκφράζει το ποίημα που έγραψα στα δεκαέξι μου:

________________

«Οι λέξεις απλωτές
Ο ιδρώτας τις στολίζει άκαρπος
Μήτε μια φράση,
Μήτε ένα νόημα να απαλύνει
Τον πόνο
Ένα χαμογέλιο. Όμως…
Αν γνώριζα τις σκέψεις
Θα έπαιρνα πνοή.»

_________

«Π»: Τι είναι η ποίηση για εσάς;
Λ.Β.: Όταν κρατώ μολύβι ή πληκτρολογώ σε λευκές σελίδες για να γεμίσουν γράμματα, λέξεις, νοήματα, θεωρώ ότι δημιουργώ ένα κόσμο άλλοτε υπαρκτό και άλλοτε ονειρικό, αλλά πάντα σύμφωνα με τη λογική ή τα συναισθήματά μου. Με την ποίηση δημιουργώ – νομοθετώ τα όνειρα και την πραγματικότητά μου. Υπάρχει μια, θα έλεγα, ακατανίκητη δύναμη που με ωθεί να εκφράζομαι γραπτώς. Κατά κάποιο τρόπο, η ποίηση είναι μια καταγραφή, μια απαθανάτιση, μια επεξήγηση σκέψεων που οδηγεί στην αυτοβελτίωση.
«Π»: Ελληνική και Αγγλική γλώσσα, ποιες οι διαφορές;
Λ.Β.: Ελληνική ή Αγγλική γλώσσα; Δεν υπάρχει προτίμηση ή επιλογή ανάμεσα στη μητρική και την «υιοθετημένη» γλώσσα. Και οι δυο είναι γλώσσες δημιουργικές και πλούσιες, με δυναμική και δυνατότητες έκφρασης και ανάπτυξης του πνεύματος. Δυο γλώσσες μοναδικές που πρόσφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν στην παγκόσμια λογοτεχνία. Ο χειριστής της γλώσσας κάνει την διαφορά, όχι το όργανο, δηλαδή, η γλώσσα.
«Π»: Η ποίηση θεωρείτο κάποτε λαϊκή τέχνη, ο κόσμος της Νάουσας πώς ανταποκρίνεται;
Λ.Β.: Ένα αιώνα πριν, ο Κωνσταντούλης, ένας λαϊκός ποιητής, θεωρούνταν «αλαφρύς». Σήμερα, η εκπαίδευση και οι αντιλήψεις έχουν αλλάξει. Η ποίηση συνεχίζει να θεωρείται δύσκολα προσεγγίσιμη, ενώ το πεζό είναι πιο προσιτό. Η δική μου χαρά είναι μεγάλη κάθε φορά που μου ομολογούν ότι τα ποιήματά μου αγγίζουν τους αναγνώστες, όταν αναγνωρίζουν κάτι δικό τους μέσα στους στίχους μου. Υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση και ενθάρρυνση για όποιον γράφει ποιήματα;
«Π»: Ποιοί οι αγαπημένοι σας ποιητές;
Λ.Β.: Στην εφηβεία διάβαζα Σεφέρη, Ελύτη, Βρεττάκο, Βάρναλη, Ρίτσο αλλά ήρθαν οι σπουδές μου στο Αγγλικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής και παραδόθηκα στη μαγεία της Αγγλικής λογοτεχνίας. Με συνεπήρε η έκφραση, η πυκνότητα του λόγου, η αμφισημία των λέξεων, όλοι οι μεγάλοι Άγγλοι και Αμερικάνοι πεζογράφοι και ποιητές που άνοιξαν νέους δρόμους στη λογοτεχνική έκφραση και λάτρεψα την αγγλική ποίηση από Emily Dickinson, Robert Frost, William Carlos Williams, William Shakespeare, Percy Bysshe Shelley, E.E. Cummings, Kenneth Rexroth, William Wordsworth and John Milton. Δεν θα υποκριθώ ότι μελέτησα ιδιαίτερα την ελληνική ποίηση. Οι αναγνώσεις και αναλύσεις μου υπήρξαν κυρίως η αγγλική και αμερικάνικη ποίηση. Αλλά, πλέον, διαβάζω σύγχρονη ελληνική ποίηση που τη θεωρώ μαγική. Αυτόν τον καιρό, μελετώ την ελληνική υπερρεαλιστική ποίηση.
«Π»: Πώς αποδέχονται οι μαθητές την αγάπη σας για την ποίηση;
Λ.Β.: Διδάσκω την Αγγλική Γλώσσα στο Δημοτικό Σχολείο. Οι μαθητές και μαθήτριες έχουν λάμψεις θαυμασμού στα μάτια τους όταν μαθαίνουν ότι γράφω ποιήματα και μερικές φορές με παρακαλούν να τους διαβάσω. Μα, σύντομα οφείλουμε να επιστρέψουμε στο κυρίως μάθημα. Χαίρομαι γιατί αντιλαμβάνονται ότι η ποίηση δεν είναι απρόσιτη και ποιητής μπορεί να είναι ο καθένας μας.
«Π»: «Χρόνος Προσέγγισης – Χώρος Απομακρυνσης», 2018, τι εμπεριέχει αυτή η ποιητική σας συλλογή;
Λ.Β.: Για πολλά χρόνια η ποίηση ήταν ένα εντελώς προσωπικό θέμα και κανείς δεν διάβαζε ποιήματά μου, ώσπου αντιλήφθηκα ότι δεν με ενοχλεί η οποιαδήποτε κριτική και αποφάσισα την έκδοση της πρώτης ποιητικής μου συλλογής, που ονομάζεται «Χρόνος προσέγγισης – Χώρος απομάκρυνσης», τίτλος δημιουργημένος από δίστιχο ενός ποιήματος. Τι σημαίνει ο χώρος και ο χρόνος, τι φέρνουν, τι απομακρύνουν, τι δημιουργούν οι έννοιες αυτές; Επιλέχθηκαν ποιήματα από διάφορες εποχές, ποιήματα που αγαπώ για το νόημά τους, για την ιστορία που περιγράφουν, για την ανάμνηση που φέρουν, για τις προσπάθειες επεξεργασίας που κατέβαλα για να τα ποιήσω, για τη δομή τους που τα ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα, για τη φιλοσοφική τους διάθεση.
«Π»: Οκτώ ποιήματά σας περιλαμβάνονται στο βιβλίο με τίτλο «Λάμψεις Ποιητικές» για άτομα με περιορισμένη όραση.
Λ.Β.: Η επιλογή των ποιημάτων μου βασίστηκε στις εικόνες και τα συναισθήματα που δημιουργούν καθώς ακούγεται η απαγγελία τους. Για την κατανόηση της ποίησης, υπάρχουν οι εμπειρίες ζωής σε όσους έχασαν την όρασή τους και η εκπαίδευση σε όσους δεν είχαν ποτέ φως. Αλλά, η προσέγγιση της ποίησης είναι καθαρά θέμα προσωπικής νοητικής αντίληψης και όχι οπτικής αντίληψης. Από την άλλη μεριά, στην παγκόσμια λογοτεχνία, υπάρχουν ποιήματα που η οπτική δομή είναι κυρίαρχη για την κατανόησή τους και δεν μπορώ να γνωρίζω εάν η μεταγραφή τους σε Breille μπορεί να προσφέρει την κατάλληλη προσέγγιση.
«Π»: «Προσφυγιά και Μετανάστευση – Ανέντιμη Καταδίκη» εκδήλωση στο αρχαίο θέατρο της Μίεζας συμμετείχατε με ανάγνωση ποιημάτων σας. Ήταν σχετικά με το θέμα; Θα μοιραστείτε μαζί μας στίχους σας;
Λ.Β.: Η εκδήλωση στο αρχαίο θέατρο της Μίεζας ήταν μια συγκλονιστική και συγκινητική εμπειρία. Όλα τα ποιήματα όφειλαν να είναι σχετικά με το θέμα.

__________

«Η παρουσία της απουσίας μου
χιονοστιβάδα, σεισμός
ασφυξία, πνιγμός
μοιρολόι, λυγμός
νοσταλγία και επιθυμία
ουρανού και γης
ορατών τε και αοράτων.
Η απουσία της παρουσίας μου.»

_______

 

«Π»: Συμμετέχετε ως ενεργός μέλος στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης σας. Τι έργο γίνεται εκεί;
Λ.Β.: Όλες οι τέχνες ευδοκιμούν στη Νάουσα. Οι πολιτιστικοί σύλλογοι είναι αρκετοί και δημιουργούν εξαιρετικές μουσικές, χορευτικές, θεατρικές παραστάσεις και σπουδαίες εκθέσεις εικαστικών. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη προσέλευση ακροατών σε παρουσιάσεις βιβλίων και ομιλίες πολιτιστικού, ιστορικού και ιατρικού ενδιαφέροντος. Και βέβαια, η παράδοση είναι τρόπος ζωής στη Νάουσα όπου φροντίζουμε για την διατήρηση και διάσωση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.
«Π»: Ζείτε και εργάζεστε στην Νάουσα. Τι απασχολεί τους νέους;
Λ.Β.: Η Νάουσα είναι πόλη που φυλλοροεί αφού, από δεκαετίες, έχει πληγεί κατάφορα από την ανεργία. Σε περιβάλλον οικονομικής παρακμής, τους νέους απασχολεί το εργασιακό μέλλον και φεύγουν από την πόλη, ακόμη και στο εξωτερικό, όπως ο ένας γιος μου, για να αναζητήσουν αξιοπρεπώς αμειβόμενη εργασία. Ωστόσο, επιδιώκουν να δημιουργούν αξιόλογες σχέσεις και φιλίες, και βέβαια, σχεδόν οι περισσότεροι ακολουθούν πανεπιστημιακές σπουδές και αποκτούν αρκετά πτυχία.
«Π»: Ποιους θεωρείτε ακάματους υπερασπιστές της τέχνης στην πόλη σας;
Λ.Β.: Δεν αποτελεί υπεκφυγή η άρνηση ονοματοθεσίας. Υπάρχουν πολλοί σημαντικοί, ακάματοι και ένθερμοι υπερασπιστές και δημιουργοί όλων των ειδών της τέχνης στην πόλη μου. Και το πιο ενθαρρυντικό είναι ότι νέοι και νέες επάξια ακολουθούν και αναλαμβάνουν την σκυτάλη της δημιουργίας εμπλουτίζοντας τον πολιτισμό. Υπάρχει έντονη πολιτιστική δράση στην Νάουσα.
«Π»: Τι θαυμάζετε;
Λ.Β.: Τι θαυμάζω! «Ανάκαρα» είναι η λέξη. Η ψυχική και σωματική δύναμη. Η αντοχή και το κουράγιο που έχει ο άνθρωπος για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Και, επίσης, θαυμάζω την αξιοπρέπεια που φέρει η ελευθερία της σκέψης.
«Π»: Η ποίηση λειτουργεί ως «μια παυσίπονη σταγόνα σένα ωκεανό λύπης» λέει η Κική Δημουλά. Είναι έτσι;
Λ.Β.: Συμφωνώ, είναι μια παυσίπονη σταγόνα η ποίηση, αλλά υπάρχουν και ωκεανοί χαράς. «Η ποίηση πονά, κατευνάζει, εναρμονίζει, ελευθερώνει και ενώνει, κόσμους δημιουργεί», για να χρησιμοποιήσω φράσεις από το ποίημά μου «Η Δύναμη της Ποίησης».
«Π»: Τι ρόλο έχει η ποίηση στο εκπαιδευτικό μας σύστημα;
Λ.Β.: Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, όπως έχει ιστορικά διαμορφωθεί, είναι μια πικρή ιστορία. Οι προσεγγίσεις όλων των εκπαιδευτικών θεμάτων, εκ των πραγμάτων, δεν έχουν την εμβάθυνση που τους αξίζει. Η ποίηση εμπίπτει στην ίδια κατηγορία. Μα, υπάρχουν και εμπνευσμένοι εκπαιδευτικοί που προσπαθούν τα μέγιστα, οπότε αισιοδοξώ για τη ποίηση.
«Π»: «Ο χρόνος ελεύθερος δημιουργός ροβολά, κι εμείς περιχαρακώνουμε τη ζωή σε αλυσοδεμένες αντιλήψεις», δικοί σας στίχοι. Στενές απαρχαιωμένες αντιλήψεις υπάρχουν και σήμερα;
Λ.Β.: Εθελοτυφλεί όποιος υποστηρίζει ότι δεν υπάρχουν απαρχαιωμένες αντιλήψεις. Ευτυχώς, δεν είναι ο κανόνας. Ωστόσο, ελπίζω ότι η εκπαίδευση στα πλαίσια συνεργασίας με οικογένεια, πρωτίστως, και με την κοινωνία έχει πολλές δυνατότητες βελτίωσης των αντιλήψεων.
«Π»: Τι θεωρείτε εξ ίσου σημαντικό με την ποίηση;
Λ.Β.: Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω με την ποιοτική αξιολόγηση και κατάταξη. Η υγεία και το κάθε τι, έμψυχο και άψυχο, στη σκέψη και τη ζωή μου είναι ξεχωριστό, έχει την ουσία, την σημασία και την αξία του. Η οικογένειά μου και η ποίηση κατέχουν σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της καθημερινότητάς μου.
«Π»: Μελλοντικά συγγραφικά σχέδια;
Λ.Β.: Καθημερινά μελετώ, γράφω και αναδιαρθρώνω, επειδή η ποίηση δεν είναι μια εμπνευσμένη εφάπαξ καταγραφή. Υπάρχει η ευλογημένη έμπνευση, αλλά χρειάζεται προσπάθεια να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα, ώσπου μια μέρα αποφασίζεις ότι αρκετά παράλλαξες το αρχικό ποίημα και είναι ώρα να το εκδόσεις. Το θέμα μου είναι να επιλέξω ποια ποιήματα θα συμπεριλάβω στην επόμενη ποιητική συλλογή μου.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Πήγαινε στην κορυφή