Αλέξης Τσίπρας: Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν περάσει από πολλές διακυμάνσεις και κατά την δική μας κυβερνητική θητεία.

Διαβάστε εδώ κάποια αποσπάσματα από την συνέντευξη του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ

Αλέξη Τσίπρα στον τηλεοπτικό σταθμό TRT, στο δημοσιογράφο Σωτήρη Πολύζο: 

 

“Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Καλώς ήρθατε κ. Πρόεδρε.

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Καλώς σας βρήκα.

Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Στο διπλό οθωμανικό λουτρό. Θα δούμε αργότερα την ιστορία αυτού του χώρου, γιατί έχει ενδιαφέροντα στοιχεία.

Είναι σε εξέλιξη όσο εμείς μιλάμε το Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής. Γίνεται μια μεγάλη συζήτηση. Βλέπουμε από την πλευρά σας να μην υπάρχει διάθεση σύγκρουσης σε αυτή τη φάση τουλάχιστον για τους χειρισμούς της κυβέρνησης στα ελληνοτουρκικά.

Αλλά θέλω να πάμε πίσω και να δούμε στη μακρά περίοδο της δικής σας διακυβέρνησης, πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα, αν είχαμε παρόμοιες εντάσεις, δεν είχαμε αυτή τη φαεινή ιδέα ….

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Είχαμε, είχαμε.

Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Είχαμε;

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Ε, βέβαια είχαμε. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν περάσει από πολλές διακυμάνσεις και κατά την δική μας κυβερνητική θητεία. Εγώ θέλω να σας θυμίσω ότι την περίοδο που εγώ ως Πρωθυπουργός και μάλιστα νεοεκλεγμένος για δεύτερη μεν φορά, αλλά ήταν τέλη του 2015, αρχές του 2016, βρέθηκα στην ανάγκη να επισκεφτώ την Τουρκία μέσα σε έξι μήνες τρεις φορές.

Ήμουνα ο πρώτος Έλληνας Πρωθυπουργός που επισκέφτηκα τόσες πολλές φορές την Τουρκία. Την Άγκυρα, τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη. Και ο λόγος δεν ήταν άλλος από το γεγονός ότι είχαμε προσφυγικές ροές που τότε δεν ήταν 200, 300, 500 την ημέρα, ήταν 5.000 και 6.000 την ημέρα.

Και προσπαθήσαμε να οικοδομήσουμε μια θετική ατζέντα στις σχέσεις μας για να φέρουμε πιο κοντά την ευρωτουρκική συμφωνία. Διότι εάν δεν υπήρχε αυτή η συμφωνία για να μειωθούν οι ροές στο Αιγαίο, να σταματήσουν οι θάνατοι αθώων ανυπεράσπιστων ανθρώπων στο Αιγαίο από τα δίκτυα των διακινητών που βεβαίως είχαν τη βασική ευθύνη, η Ελλάδα μετά το κλείσιμο των συνόρων στα βόρεια σύνορά μας, θα ήταν ένα μαύρο κουτί. Θα ήταν μια αποθήκη ανθρώπινων ψυχών. Και αυτό το καταφέραμε.

Αργότερα είχαμε το πραξικόπημα στην Τουρκία και ένα διαφορετικό Ερντογάν που άρχισε να κλιμακώνει την ένταση. Σας θυμίζω ότι είχαμε τους δυο στρατιωτικούς στον Έβρο που συνελήφθηκαν διότι περάσανε για λίγα μέτρα τα σύνορα σε μια περιπολία που κάνανε στα χιόνια και τους είχανε στις φυλακές.

Είχαμε βεβαίως τα απόνερα του πραξικοπήματος στην Τουρκία με τους 8 αξιωματικούς που ήρθαν στην Ελλάδα ζητώντας άσυλο. Είχαμε δύσκολες στιγμές. Είχαμε τον διεμβολισμό ενός ελληνικού πλοίου, του λιμενικού, μιας ακταιωρού από ένα αντίστοιχο τουρκικό πλοίο.

Είχαμε το επεισόδιο στη βραχονησίδα Ανθρωποφάγος. Είχαμε δύσκολες στιγμές με την Τουρκία. Εγώ οφείλω να πω ότι παρά το γεγονός ότι υπερασπίστηκα μια θετική ατζέντα στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας σε δύσκολες ώρες και πήγα, όπως σας είπα, πολλές φορές στην Τουρκία. Συνάντησα πάρα πολλές φορές τον Ερντογάν, διότι δεν έκλεισα τους δίαυλους επικοινωνίας και έτσι πρέπει να κάνεις σε δύσκολες στιγμές.

Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Λειτούργησε; Μας λέτε ότι λειτούργησε αυτή η τακτική;

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Και παρά το γεγονός βρισκόμασταν σε δύσκολη θέση εξαιτίας της προσφυγικής κρίσης και των ροών, που ελέγχει η Τουρκία, ούτε μια στιγμή δεν σκέφτηκα να κάνω έστω ένα βήμα πίσω από τις πάγιες εθνικές μας θέσεις υπεράσπισης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στο Αιγαίο, την Κύπρο, την Ανατολική Μεσόγειο.

Και θα θυμάστε ότι εγώ ήμουνα ο Πρωθυπουργός που υποδέχτηκε την πρώτη επίσημη επίσκεψη Τούρκου Προέδρου μετά από 65 χρόνια, όταν ήρθε ο Ερντογάν στην Αθήνα και στην επίσημη προσφώνηση – αντιφώνηση, στη συνέντευξη Τύπου μάλλον στο Μέγαρο Μαξίμου, δεν μάσησα τα λόγια μου, ούτε εγώ, ούτε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας – προς τιμήν του – όπου βάλαμε ένα στοπ στον αναθεωρητισμό, στον ιστορικό αναθεωρητισμό και στην προσπάθεια αναθεώρησης της Συνθήκης της Λοζάνης.

Τα λέω αυτά διότι καλώ είναι να τα θυμόμαστε, να μην τα ξεχνάμε.

Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Εκείνη την περίοδο ακούσατε πολλά για την ανοχή που δείξατε εσείς και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στα περί αναθεώρησης στη Συνθήκη της Λοζάνης που είχε βάλει στο Προεδρικό Μέγαρο ….

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Κάθε άλλο. Δεν τα θυμάστε καλά. Ακούσαμε ….

Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Λέω τι σας έλεγε η αντιπολίτευση.

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Ακούσαμε πολλά από την αντιπολίτευση, η οποία είχε κάνει σημαία ευκαιρίας – δυστυχώς – τα εθνικά θέματα για να ασκήσει κριτική, αλλά προφανώς στο θέμα αυτό δεν μπόρεσε να πει τίποτα, διότι σε πανελλήνια και σε παγκόσμια μετάδοση, αναδείχτηκαν οι τεκμηριωμένες απαντήσεις απέναντι στον Τούρκο Πρόεδρο.

Η κριτική που θυμάστε δεν ήταν για το ότι δεν δώσαμε απαντήσεις. Η κριτική ήταν γιατί κάναμε την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα. Και πιστεύω ότι ήταν μια λαθεμένη κριτική. Όταν βρίσκεσαι σε ένταση το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να μην έχεις διαύλους επικοινωνίας. Το ζήτημα είναι να θέτεις τα ζητήματα, να μην υποχωρείς, να μην είσαι υποχωρητικός και να καλλιεργείς και να δημιουργείς συμμαχίες ευρύτερες προκειμένου να μπορέσεις να αντιμετωπίσεις αυτή την προκλητικότητα από την πλευρά της Τουρκίας.

Και οφείλω να πω ότι στο τελευταίο θέμα, κρίσιμο θέμα των συμμαχιών, αναβαθμίσαμε τη γεωπολιτική σημασία και το ρόλο της χώρας. Σας θυμίζω ότι οι τριμερείς στρατηγικού χαρακτήρα συνεργασίες της Ελλάδος, της Κύπρου με την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ιορδανία, σημαντικές χώρες στην περιοχή, αναπτύχθηκαν επί των ημερών της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ και έδωσαν τη δυνατότητα να αλλάξουν οι γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή, κυρίως μέσα από την προώθηση ενός στρατηγικής σημασίας ενεργειακού έργου, του αγωγού East Med που σχεδιάζεται να μεταφέρει τις ενεργειακές πηγές της Ανατολικής Μεσογείου από τα κοιτάσματα του Λεβιάθαν, ή και της Κύπρου, προς την Κρήτη και από την Κρήτη προς την Ηπειρωτική Ελλάδα και από εκεί στην Ευρώπη.

Αυτό το ενεργειακό στρατηγικού σημασίας project είναι που άλλαξε τις ισορροπίες και αυτή η επιτυχία μας, αυτό το έργο να προωθηθεί, να πείσουμε το Ισραήλ να μην προχωρήσει δηλαδή σε αγωγό προς την Τουρκία, αλλά προς την Ελλάδα και να έχουμε τη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτό το έργο, η οποία αναδείχθηκε και από τη στρατηγική συνεργασία 3+1 δηλαδή Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ, συν Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, είναι που δημιούργησε μια διαφορετική γεωγραφία, επιτρέψτε μου να πω, διαφορετική ισορροπία στην περιοχή και έχει οδηγήσει σήμερα την Τουρκία σε μια σειρά από παραβατικού χαρακτήρα ενέργειες ως προς το Διεθνές Δίκαιο, προκειμένου ακριβώς να αποτρέψει αυτή τη δυσμενή για τα συμφέροντά της ισορροπία, που εμείς δημιουργήσαμε.

Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Όταν λέτε «παραβατικές συμπεριφορές» βάζετε φαντάζομαι και τις γεωτρήσεις και την τελευταία περίφημη συμφωνία με τη Λιβύη.

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Ναι θέλω να είμαι σαφής κ. Πολύζο. Από την άνοιξη βλέπουμε -ακόμη ήμασταν στην Κυβέρνηση εμείς- ότι η Τουρκία δυσανασχετώντας με αυτό το πλαίσιο ενός συσχετισμού δυνάμεων που ευνοεί τα ελληνικά συμφέροντα, τα κυριαρχικά μας δικαιώματα τα οποία εκπορεύονται όμως από το διεθνές Δίκαιο, δεν κάνουμε κάτι παράδοξο ή κάτι έξω από το Διεθνές Δίκαιο, είχε αρχίσει μια παραβατική συμπεριφορά ξεκινώντας από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου, αγοράζοντας γεωτρύπανα προκειμένου εντός μιας ξένης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης να κάνει έρευνες και γεωτρήσεις.

Και ο φόβος ο δικός μας ήταν ακριβώς αυτός που βλέπουμε σήμερα, οι εξελίξεις που βλέπουμε σήμερα. Από τότε ήταν ο φόβος ο δικός μας, ότι αυτή η παραβατική συμπεριφορά υπάρχει κίνδυνος να επεκταθεί και εκτός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κύπρου και σε περιοχές που ανήκουν στην ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.

Γι’ αυτό άλλωστε αν θυμάστε είχαμε κινητοποιήσει σε συσκέψεις ακόμη και το κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας ένα Σαββατοκύριακο του Ιούνη, που μας κατηγόρησε τότε η Νέα Δημοκρατία ο κ. Μητσοτάκης ότι το κάνουμε για αντιπολιτευτικούς λόγους. Γιατί το κάναμε Σαββατοκύριακο, λες και η εξωτερική πολιτική το Σαββατοκύριακο θα πρέπει να έχει ρεπό!

Εν τοιαύτη περιπτώσει είδαμε μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης του τόπου από τη Νέα Δημοκρατία αυτή η στρατηγική της Τουρκίας όχι απλά να μην σταματά, όχι απλά να μην καταλαγιάζει, αλλά να εντείνεται και ακριβώς αυτή η συμφωνία ανάμεσα στην Τουρκία και στην προσωρινή Κυβέρνηση της Λιβύης, εντάσσεται σε αυτή τη στρατηγική.

Γιατί; Διότι ουσιαστικά τι κάνουν. Κάνουν έρευνες και γεωτρήσεις στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου εκεί από όπου θα ξεκινούσε ο αγωγός EastMed και ταυτόχρονα κάνουν μια παράνομη συμφωνία με την Λιβύη που τέμνει το ρου του αγωγού EastMed. Άρα ουσιαστικά έρχονται να αμφισβητήσουν τη στρατηγική και τα κεκτημένα που εμείς καταφέραμε μέσα από μια πολυδιάστατη και ενεργητική εξωτερική πολιτική.

Το ζήτημα είναι πως απαντά σε όλα αυτά η Ελληνική Κυβέρνηση. Είπατε πριν ότι δεν έχω διάθεση αντιπολιτευτικής κριτικής. Ναι, δεν είναι τα εθνικά θέματα πρόσφορο πεδίο μικροκομματικών σκοπιμοτήτων και αντιπαράθεσης και δεν θα κάνω εγώ ποτέ αυτό που επέλεξε συνειδητά να κάνει ο κ. Μητσοτάκης. Ο οποίος κατά τη διάρκεια της δικής μου θητείας ανέδειξε τα εθνικά θέματα ως κατ’ εξοχήν πεδίο αντιπαράθεσης. Έκανε το θέμα του ονόματος με τη βόρεια γειτονική μας χώρα σημαία, κεντρικό θέμα αντιπαράθεσης, που δίχασε τους Έλληνες. Ενώ ήταν γνωστή η άποψη της Νέας Δημοκρατίας εδώ και μια δεκαετία ότι ήταν σύμφωνη με την εθνική γραμμή.

Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Θα πάμε και σε αυτό για να δούμε πως συμπεριφέρεται.

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Και στα ελληνοτουρκικά όμως σας θυμίζω, μάλλον εσείς το θυμίσατε κατά την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου είχε σηκώσει την παντιέρα της μικροκομματικής κριτικής, εγώ δεν το κάνω αυτό, από την άλλη όμως θεωρώ υποχρέωσή μου πατριωτικό καθήκον αν θέλετε, να επισημαίνω και να κρούω τον κώδωνα του κινδύνου.

Και το έκανα και στη Βουλή όταν είπα ότι η πολιτική της απάθειας, ή της αδράνειας δεν είναι καλός σύμβουλος και ότι δεν πρέπει η Ελληνική Κυβέρνηση να συσχετίζει τα εθνικά θέματα με το προσφυγικό. Και προκειμένου να καλοπιάσει, να το πω έτσι, τον Πρόεδρο Ερντογάν προκειμένου να σταματήσει τις ροές στο προσφυγικό, να κάνει βήματα πίσω ή να έχει μια ρητορική χαμηλών τόνων, απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα και στην παραβατικότητα στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο.

Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Άρα η δική σας ερμηνεία σε αυτή την κλιμάκωση λέτε, από την πλευρά των Τούρκων της προκλητικότητας, είναι ότι έχουμε ένα αντάλλαγμα; Στο «θα φρενάρω σε ένα βαθμό τις προσφυγικές ροές, αλλά εγώ θα το παίζω καπετάνιος του Αιγαίου»;

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Αυτό που λέω είναι ότι η επιθυμία ή η προσδοκία των κυβερνητικών χειρισμών είχε ως στόχο να καταλαγιάσουν οι προσφυγικές ροές με αντάλλαγμα να είναι ήπιοι οι τόνοι της ελληνικής πλευράς σε μια εμφανώς προκλητική και παραβατική στάση της Τουρκίας στην αρχή στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου. Βεβαίως τώρα που αυτή η παραβατική στάση επεκτείνεται και προς τα νότια της Κρήτης, είναι προφανές ότι η Ελληνική Κυβέρνηση δεν μπορεί να συνεχίσει την ίδια ρητορική.

Εντούτοις εμείς από την πρώτη στιγμή είχαμε επισημάνει ότι αυτή είναι μια κακή πολιτική εκτίμηση, η οποία δεν πρόκειται να καταλαγιάσει την παραβατικότητα της Τουρκίας, αντιθέτως θα την εντείνει και ούτε πρόκειται να αποφέρει και αποτελέσματα σε ό,τι αφορά τη μείωση των προσφυγικών ροών. Και δυστυχώς και στα δύο επαληθευτήκαμε.

Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Για να κλείσουμε με τα ελληνοτουρκικά, στην κοινωνία αναρωτιούνται πολλοί: γιατί διαχρονικά δεν ορίσαμε κι εμείς την ΑΟΖ μας στην πλευρά του Αιγαίου;

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη μιας χώρας καθορίζεται κατόπιν συμφωνίας με τη χώρα όπου τα ύδατά της συνορεύουν. Ο μονομερής ορισμός -γιατί κι αυτό μπορεί να συμβεί- με τον άλλο να διαφωνεί, είναι μια ενέργεια την οποία μπορεί να την κάνεις, αλλά είναι δίκοπο μαχαίρι. Μπορεί να σε οδηγήσει και σε αρνητικά αποτελέσματα.

Και νομίζω ορθώς η εξωτερική μας πολιτική είναι προσανατολισμένη στην προσπάθεια να υπάρξει διάλογος και προσπάθεια να βρεθούν συναινετικές λύσεις με τους γείτονές μας και γι’ αυτό επιμέναμε όσο και οι προηγούμενες Κυβερνήσεις αλλά και η δική μου Κυβέρνηση ήταν αυτή που ξεκίνησε ξανά τις διερευνητικές συνομιλίες για την αντιμετώπιση της διαφοράς μας με τη γειτονική χώρα σε ό,τι αφορά την υφαλοκρηπίδα.

Σε αυτές τις διερευνητικές συνομιλίες πιστεύω ότι πρέπει να επιμείνουμε. Πρέπει να επιμείνουμε στο διάλογο για να βρεθεί λύση. Και βεβαίως όμως όταν βλέπουμε μια παραβατική συμπεριφορά σαν αυτή, οφείλουμε να μην καθόμαστε με σταυρωμένα τα χέρια.

Σας θυμίζω ότι στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Ιούνιο στην οποία εγώ συμμετείχα, μαζί με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη κερδίσαμε κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας για την παραβατική της συμπεριφορά στην Οικονομική Ζώνη της Κύπρου. Δυστυχώς η Κυβέρνηση αυτές τις κυρώσεις δεν πίεσε, ώστε να εφαρμοστούν μέχρι σήμερα, έξι μήνες μετά.

Τώρα πιστεύω ότι όχι μόνο πρέπει να πιέσει για να εφαρμοστούν, αλλά πρέπει να επεκταθούν και οι κυρώσεις και πέρα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κύπρου αλλά και νοτίως της Κρήτης αν τυχόν -όπως έχει προαναγγείλει και απειλεί- η Τουρκία προβεί σε έρευνες ή γεωτρήσεις σε σημεία όπου προφανώς ανήκουν στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Ελλάδας.

Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Πριν από δέκα μήνες ήσασταν στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί στην Άγκυρα σε αυτό το περίφημο γεύμα στο παλάτι.

Οι δικές μου πληροφορίες λένε ότι αυτό το ταξίδι κυριολεκτικά στο και 5, περίπου θ’ ακυρωνόταν. Δηλαδή, λένε ότι στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας, έχετε επιβιβαστεί και τελευταία στιγμή, ενώ έχει ανακοινωθεί το πρόγραμμά σας, ότι δεν περιλαμβάνει μόνο την επίσκεψη στην Αγιά Σοφιά, την πρώτη που είχαμε Έλληνα Πρωθυπουργού αλλά και τη μετάβασή σας στη Χάλκη, στη Θεολογική Σχολή.

Θέλησε η τουρκική πλευρά να ακυρώσει αυτό της επίσπευσης. Έγιναν έτσι τα πράγματα;

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Βλέπω ότι έχετε έγκυρες πληροφορίες, παραπολιτικού χαρακτήρα. Ναι, έτσι έγιναν τα πράγματα, υπήρξε μια παλινωδία από την πλευρά της τουρκικής κυβέρνησης η οποία μας ανακοινώθηκε με επίσημο τρόπο την ώρα που κατευθυνόμασταν προς το αεροδρόμιο. Αποφάσισα να μην επιβιβαστώ στο αεροπλάνο, και να στείλω μήνυμα στον Τούρκο Πρόεδρο ότι αν δεν οριστεί η επίσκεψή μου κανονικά όπως είχε προαναγγελθεί, δεν επρόκειτο να επιβιβασθώ, δεν επρόκειτο να ταξιδέψω.

Πέρασαν περίπου 2,5 με 3 ώρες, πήγε πίσω όλο το πρόγραμμα, τελικά η όλη πλευρά απάντησε θετικά και το ταξίδι έγινε κανονικά, επισκέφθηκα τη Χάλκη και βεβαίως και την Αγιά Σοφιά. Η επίσκεψη στη Χάλκη κατά την άποψή μου είχε μια ιδιαίτερη ιστορική και συμβολική αξία και σημασία.

Πιστεύω ότι είναι ένα θέμα το οποίο πρέπει κάποια στιγμή να λήξει, και θα ήταν και μια ένδειξη καλής θέλησης από την πλευρά της Τουρκίας η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, είναι ένα ώριμο και δίκαιο αίτημα από την ελληνική πλευρά, το οποίο βεβαίως έχει και τη στήριξη, την αμέριστη στήριξη του διεθνούς παράγοντα.

Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ: Προσφυγικό, αστυνομική βία, οικονομία, έχουμε πολλά να συζητήσουμε ακόμη κ. Πρόεδρε.

Είμαστε εδώ, σ’ αυτό τον ατμοσφαιρικό χώρο στα Τρίκαλα. Σας άρεσε από την πρώτη ματιά.

Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Ναι, βέβαια, είναι πού όμορφα. Θα ξεναγηθώ και στο Μουσείο σε λίγο. Αλλά απ’ ό,τι μ’ έχουν πληροφορήσει, είναι ένα μνημείο από την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εδώ, ήταν τα λουτρά αν δεν κάνω λάθος.”

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Πήγαινε στην κορυφή