«Ψωμί, Παιδεία Ελευθερία!» ες αεί ζητούμενο του Ν.Χατζούδη

Το τρίπτυχο σύνθημα, σύμβολο του «Πολυτεχνείου», για όσους έζησαν τα γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου 1973, δεν μπορεί να μην ενεργοποιεί τη μνήμη τους και να τους θυμίζει τις ζοφερές συνθήκες που ζούσε ο λαός τα χρόνια που το γέννησαν. Πολλοί, κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, αναρωτιούνται «η μεταπολίτευση το δικαίωσε;» Εξακολουθεί να είναι επίκαιρο το αίτημα αυτό; Τι εκφράζουν οι λέξεις αυτές σήμερα, μετά 50 περίπου χρόνια ζωής υπό δημοκρατικό κοινοβουλευτικό καθεστώς διακυβέρνησης;

οια ανάγκη καλύπτει το αίτημα «Ψωμί» σήμερα, σε μια περίοδο που, παρά τη 10ετή οικονομική κρίση, τα ποσοστά θέασης των τηλεοπτικών εκπομπών μαγειρικής εκπλήσσουν, οι Σεφ αναγορεύονται σε μιντιακοί αστέρες και οι εφημερίδες συνοδεύουν τακτικά της κυριακάτικες εκδόσεις τους με τσελεμεντέδες; Τι σημαίνει το αίτημα «Παιδεία» όταν από κανένα σπίτι σχεδόν δεν λείπουν οι πτυχιούχοι ανώτερης και ανώτατης Παιδείας και απόφοιτοι των πανεπιστημίων μας εργάζονται και διαπρέπουν σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου; Και η λέξη «Ελευθερία» τι μπορεί να σημαίνει στις μέρες μας, που η παρεμπόδιση της άσκησης των συνταγματικών δικαιωμάτων ατομικών, κοινωνικών, πολιτικών είναι αδιανόητη μέχρι του σημείου ανοχής στην ασυδοσία, με αποτέλεσμα, σε περιπτώσεις, να φαλκιδεύεται η άσκηση βασικών δικαιωμάτων;
Κι όμως το σύνθημα αυτό είναι διαχρονικό. Εκφράζει και θα εκφράζει το αεί ζητούμενο του ανθρώπου. Την Κορυφή, που ονειρεύεται να προσεγγίσει, στην προσπάθειά του να βελτιώνει συνεχώς τους όρους της ζωής του. Σε κάθε εποχή όμως, σε κάθε γενιά, τα σημαινόμενα αυτών των λέξεων αλλάζουν. Πίσω από το «Ψωμί» βρίσκεται το δικαίωμα για εργασία, σίγουρη, συνεχή, υπό καλές και ασφαλείς συνθήκες, καλά αμειβόμενη και βέβαια η κοινωνική ασφάλιση και γενικά οι συνθήκες ζωής των εργαζομένων που σχετίζονται με την ασφάλεια και την ποιότητα του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος κλπ. κλπ. Ατομικό και κοινωνικό δικαίωμα συνεπώς το «Ψωμί» που η ικανοποίησή του εξαρτάται από την Πολιτική, που ο προσανατολισμός και ο τρόπος που ασκείται επηρεάζεται ευθέως από τον ιδεολογικό προσανατολισμό και την ικανότητα των ανθρώπων στους οποίους οι πολίτες αναθέτουν με την ψήφο τους την κυβερνητική εξουσία.
Όπως εξελίσσεται όμως η ζωή, για να εξασφαλίσει ο άνθρωπος τα βασικά μιας αξιοπρεπούς διαβίωσης, το «Ψωμί» του «Πολυτεχνείου» δηλαδή, η «Παιδεία», το δεύτερο συνθετικό του τρίπτυχου συνθήματος, συνιστά αν όχι το αποκλειστικό οπωσδήποτε το ασφαλέστερο «μέσο» για τη ποσοτική και ποιοτική κατοχύρωσή τους.
Άρα απαραίτητη προϋπόθεση η δυνατότητα πρόσβασης σε όλους τους πολίτες σε μια επαρκή, ποιοτική, αενάως εκσυγχρονιζόμενη «Παιδεία» γεγονός που παραπέμπει και πάλι στην Πολιτική.
Και ακολουθεί το 3ο συνθετικό του συνθήματος, το δικαίωμα της «Ελευθερίας». Ελευθερία να μετέχει ο πολίτης ανεμπόδιστα στην πολιτική και κοινωνική ζωή, ελευθερία να διατυπώνει δημόσια τα πιστεύω του κλπ., ελευθερία να ασκεί το δικαίωμα στην εργασία που η Πολιτική πρέπει να διασφαλίζει τη δυνατότητα πρόσβασης σε όλους και συνεπώς ελευθερία πρόσβασης σε όλους και στην Παιδεία.
Όταν συνεπώς, το 1973 υπό δικτατορικό καθεστώς, εκπεμπόταν από τα μεγάφωνα του «Πολυτεχνείου» το τρίπτυχο σύνθημα, οι φοιτητές γνώριζαν ότι χωρίς την ανατροπή της χούντας, χωρίς να προηγηθεί η συνταγματική Τάξη και η άσκηση του δικαιώματος της πολιτικής Ελευθερίας, χωρίς την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος, η ουσιαστική άσκηση του δικαιώματος στην Εργασία και τη Παιδεία ήταν αδύνατη.
Και θα ρωτήσει κάποιος: Δηλαδή το 1974 με την αποκατάσταση του συνταγματικού δημοκρατικού πολιτεύματος και στη συνέχεια κατά τη 45ετή μέχρι σήμερα λειτουργία του, ικανοποιήθηκαν τα αιτήματα που έθετε το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα;
Ασφαλώς όχι. Γι’ αυτό και το σύνθημα εξακολουθεί να είναι επίκαιρο, όμως με αναβαθμισμένα, προσαρμοσμένα στα σημερινά δεδομένα τα αιτήματα που θέτει στο Πολιτικό Σύστημα. Και αυτό θα συμβαίνει εσαεί. Η διαλεκτική της κοινωνικής εξέλιξης, που συνεχώς μεταβάλλει τις ανάγκες και τα προβλήματα του ανθρώπου και των κοινωνιών του, προσδίδει δυναμικό χαρακτήρα και στα αιτήματα αυτά, μεταβάλλοντας συνεχώς το περιεχόμενο τους.
Και ακριβώς αυτή η δυναμική, που μεταβάλλει το περιεχόμενο των αιτημάτων του συνθήματος του ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ, είναι που επιβάλλει, για να είναι αποτελεσματικά, και τη συνεχή αλλαγή των μέσων και την προσαρμογή των πρακτικών διεκδίκησης τους στις κάθε φορά γενικά αποδεκτές συλλογικές πολιτισμικές και κοινωνικές αναφορές. Παραγνωρίζοντας αυτή τη βασική αρχή, κατασκευάζουμε εχθρούς και αγωνιζόμαστε «εν κενώ». Φαντασιωνόμαστε τους έγκλειστους Αγωνιστές του «Πολυτεχνείου» και ζητούμε την «αποπομπή χαφιέδων» από τις αίθουσες διδασκαλίας των Πανεπιστημίων, σε μια εποχή που ο «μεγάλος ψηφιακός αδερφός», έχει τα μέσα να πληροφορείται, ακόμα και τη σκέψη μας πριν καν τη διατυπώσουμε…! Σε άλλη κατεύθυνση βρίσκεται ο «εχθρός» και άλλα μέσα απαιτούνται για την εξουδετέρωση του…!
Ανάγκη κατανόησης, συνεπώς, της δυναμικής του συνθήματος και ερμηνείας των αιτημάτων που θέτει σύμφωνα με τα γενικώς αποδεκτά δεδομένα κάθε εποχής. Πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά, πολιτισμικά, προκειμένου να διερευνούνται και να υιοθετούνται αποτελεσματικοί τρόποι διεκδίκησης τους. Το τρίπτυχο αίτημα «ψωμί-παιδεία-ελευθερία» ως εσαεί ζητούμενο του ανθρώπου, είναι το ανεξάντλητο, ζείδωρο «καύσιμο» που τροφοδοτεί τον αγώνα του και τον κρατά ακατάβλητο στην ατέρμονη πορεία προς την Κορυφή, που όσο την προσεγγίζει τόσο θα αλαργεύει προς τα ύψη προκαλώντας τον να συνεχίσει…!