ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Ποιητής

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Ποιητής

Ο Θεοχάρης Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1978 στον Πειραιά. Ασχολείται με την ποίηση από τα παιδικά του χρόνια κι έχει εκδώσει μέχρι σήμερα οκτώ (8) ποιητικές συλλογές και μια συλλογή διηγημάτων. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα βουλγάρικα, στα αγγλικά, στα ισπανικά, στα αλβανικά, στα σουαχίλι και στα πακιστανικά (ουρντού).
Διατηρεί μόνιμη στήλη κριτικής βιβλίου στο ηλεκτρονικό περιοδικό Vakxikon.gr. Διαχειρίζεται τα blogs: «Ποιητικό σταυροδρόμι» και «Πόρτες Κλειστές».


 

Θεοχάρης Παπαδόπουλος

«Ποίηση είναι
η επανάσταση
στις λέξεις»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΙΡΗ ΓΚΙΩΝΗ – ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ

«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιό περιβάλλον μεγαλώσατε;
ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Μεγάλωσα σ’ ένα σπίτι γεμάτο βιβλία. Υπήρχαν γύρω στα 2.500 βιβλία και ένα σεβαστό μέρος από αυτά ήταν λογοτεχνικά. Μέχρι σήμερα έχω διαβάσει αρκετά κι έχω εμπλουτίσει κι εγώ με τις δικές μου πλέον επιλογές την οικογενειακή βιβλιοθήκη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ήμουν ένα παιδί, που ήταν συνέχεια κλεισμένο μέσα και διάβαζε. Ο πατέρας μου με ώθησε στο να αγαπήσω το διάβασμα, όπως και στο να γράψω το πρώτο μου ποίημα, όταν ήμουν εφτά χρονών. Ένα χρόνο πριν είχα αρχίσει να γράφω μικρές φανταστικές ιστορίες. Πριν ακόμα τελειώσω το δημοτικό είχα διαβάσει τα περισσότερα έργα του Ιούλιου Βερν καθώς και άλλα παιδικά μυθιστορήματα.

 

«Π»: Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια στον Πειραιά;
Θ.Π.: Γεννήθηκα στον Πειραιά, αλλά τα παιδικά μου χρόνια τα έζησα στην Αθήνα. Τον Πειραιά τον έμαθα από τον πατέρα μου. Το διήγημα, που περιλαμβάνεται στη συλλογή διηγημάτων μου «Είπαμε ψέματα πολλά», εκδόσεις «Κέδρος» 2019 με τον τίτλο «Μια βόλτα στον Πειραιά», αναφέρεται σε διάφορες αναμνήσεις, που έχει ο πατέρας μου από τον Πειραιά, αλλά πηγαίνει και πιο παλιά. Για παράδειγμα, η τετράδα του Πειραιά είχε σταματήσει πριν γεννηθεί ο πατέρας μου.

 

«Π»: Τι είναι για εσάς η ποίηση;
Θ.Π.: Για το τι είναι η ποίηση έχουν δοθεί πολλοί ορισμοί, όμως όλοι περιγράφουν την ποίηση και κανένας δεν την ορίζει. Ο δικός μου «ορισμός», λοιπόν, είναι: Ποίηση είναι η επανάσταση στις λέξεις. Γιατί επανάσταση; Όταν γράφουμε ένα πεζό κείμενο, βάζουμε τις λέξεις στη σωστή σειρά σύμφωνα με το συντακτικό. Στην ποίηση αυτή η σειρά ανατρέπεται, παραλείπονται άρθρα για να μη χάνεται ο εσωτερικός ρυθμός και αν πάμε σε είδη, όπως ο υπερρεαλισμός, τότε εκεί θα συναντήσουμε αρκετούς ποιητές, που έχουν καταργήσει κάθε έννοια του συντακτικού.
Πέρα από τον ορισμό, η ποίηση για μένα είναι τρόπος ζωής. Μπορεί να είναι νύχτα, να κοιμάμαι και να ξυπνήσω ξαφνικά, να σηκωθώ από το κρεβάτι και να γράψω. Μπορώ να γράψω οποιαδήποτε ώρα σε οποιοδήποτε χώρο. Μπορεί να με εμπνεύσει το παραμικρό αντικείμενο απλής καθημερινής χρήσης. Είχε γράψει κάποτε ο Τσέχοφ: «Φέρτε μου ένα ποτήρι κι εγώ θα σας γράψω ένα διήγημα για το ποτήρι». Επίσης, μπορώ να πω ότι αν ζούσα σε μια χώρα με αυταρχικό καθεστώς και μου απαγόρευαν να γράφω, θα ένιωθα να πνίγομαι. Εξάλλου, σύμφωνα με τον Ρίλκε, ο ποιητής δεν μπορεί να ζήσει χωρίς να γράφει.

 

 

«Π»: Η ιστορία λέγεται θα γραφεί από τη νέα ποιητική γενιά, την απολύτως νικημένη – συμφωνείτε με αυτήν την άποψη;
Θ.Π.: Προφανώς αναφέρεστε στη γενιά που μεγάλωσε τον καιρό της κρίσης. Η ερώτηση μου φαίνεται σαν σχήμα οξύμωρο γιατί την ιστορία τη γράφουν οι νικητές. Είναι αλήθεια ότι η νέα ποιητική γενιά δεν πουλάει βιβλία, δεν διαβάζεται ιδιαίτερα, δεν έχει μεγάλο κοινό. Αλλά γενικά η ποίηση δεν είχε ποτέ πολύ μεγάλο κοινό. Όμως, αν υποθέσουμε πως η νέα ποιητική γενιά είναι απολύτως νικημένη, τότε δεν θα γράψει ιστορία γιατί πολύ απλά η ιστορία θα την προσπεράσει. Δεν πιστεύω, όμως, ότι είναι όλα μαύρα στον χώρο της ποίησης. Από το 2010 και μετά στην ελληνική ποίηση βλέπω να ξεχωρίζει μία νέα ρεαλιστική τάση, που ακολουθείται από αρκετούς ταλαντούχους ποιητές, που μπορεί να αναγνωριστούν μελλοντικά.

 

«Π»: Έχετε εκδώσει οκτώ (8) ποιητικές συλλογές, τι πραγματεύονται και ποιοί οι τίτλοι τους;
Θ.Π.: Αρχικά αναφέρω συνοπτικά τους τίτλους: «Τα Παράταιρα», ιδιωτική έκδοση 1997, «Κραυγές», εκδόσεις «Ιωλκός», 2009, «Ερείπια», εκδόσεις «ΡΕΩ», 2010, «Πρόσωπα Γνωστά», εκδόσεις «ΡΕΩ» 2011, «Ξερόκλαδα», εκδόσεις «ΡΕΩ», 2012, «Πρόγνωση καιρού», εκδόσεις «Βακχικόν», 2014, «Έξυπνες βόμβες», εκδόσεις «Μανδραγόρας», 2016 και «Ζηλεύω τα βράχια», εκδόσεις «Μανδραγόρας», 2018. Καμιά συλλογή δεν πραγματεύεται ένα ξεχωριστό θέμα. Σε όλες τις συλλογές υπάρχουν ποιήματα, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ερωτικά, κοινωνικά, υπαρξιακά, όμως αυτοί είναι χαρακτηρισμοί, που έχουν δώσει αρκετοί αναγνώστες μου και όσοι μου έχουν γράψει κριτική. Επειδή τα βιβλία μου δεν περιλαμβάνουν ποιητικές ενότητες μπορεί το καθένα από αυτά να πραγματεύεται διάφορα θέματα ανάλογα με την έμπνευση της στιγμής.

 

«Π»: Πώς συμβαίνει να έχουν μεταφραστεί τα ποιήματά σας σε πολλές γλώσσες;
Θ.Π.: Η πρώτη φορά, που μεταφράστηκαν ποιήματά μου ήταν για ένα διεθνές λογοτεχνικό συνέδριο, που έλαβε χώρα στη Βουλγαρία. Είχαν μεταφραστεί δύο ποιήματά μου και επειδή είχαν καλή υποδοχή αποφάσισα να κυκλοφορήσω βιβλίο στην βουλγαρική γλώσσα. Η ισπανική μετάφραση πέντε ποιημάτων μου έγινε στα πλαίσια της παρουσίασης ελληνικής και ισπανικής ποίησης από το περιοδικό «ΕΡΑΤΩ ARS POETICA». Οι μεταφράσεις στα πακιστανικά (διάλεκτος ουρντού) και στα σουαχίλι έχει γίνει ευκαιριακά σε σκόρπια ποιήματά μου. Στα αγγλικά έχω επίσης κυκλοφορήσει μια ποιητική συλλογή. Στα αλβανικά δύο ποιήματά μου, που αλιεύθηκαν στο διαδίκτυο, συμπεριλαμβάνονται σε ανθολογία ελληνικής ποίησης, που κυκλοφορεί στα Τίρανα.

 

 

«Π»: Αγαπημένοι σας συγγραφείς – ποιητές;
Θ.Π.: Ποιητές αγαπημένοι Νίκος Καββαδίας, Κ. Π. Καβάφης, Κώστας Καρυωτάκης, Λάμπρος Πορφύρας, Μυρτιώτισσα, Μαρία Πολυδούρη, Μανώλης Αναγνωστάκης, Τάσος Λειβαδίτης, Κατερίνα Γώγου, Πωλ Βερλέν, Σαρλ Μπωντλέρ, Ναζίμ Χικμέτ, Μπέρτολτ Μπρεχτ. Συγγραφείς αγαπημένοι είναι οι Νίκος Καζαντζάκης, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Ανδρέας Καρκαβίτσας, Γρηγόριος Ξενόπουλος, Ιωάννης Κονδυλάκης, Άντον Τσέχοφ, Βίκτωρ Ουγκώ, Λέον Τολστόι, Ονόρε ντε Μπαλζάκ, Τσαρλς Ντίκενς, Όσκαρ Ουάιλντ και από θεατρικούς συγγραφείς ο Σάμουελ Μπέκετ.

 

 

«Π»: Στην Αλεξάνδρεια, που συνάντησε ο Καβάφης τον Ουράνη, τον ρώτησε αν γράφει γενικώς ποιήματα, εκείνος του απάντησε ασφαλώς …άρα δεν είστε ποιητής του είπε ο Καβάφης συμφωνείτε με αυτήν την άποψη;
Θ.Π.: Προφανώς ο Καβάφης έκανε στον Ουράνη ερώτηση – παγίδα. Κάποιος, που γράφει γενικά ποίηση δεν το διατυμπανίζει. Δεν λέει «είμαι ποιητής». Αφήνει τους άλλους να μιλήσουν για εκείνον. Βέβαια, η φράση του Καβάφη έχει μια δόση υπερβολής. Έχω διαβάσει πολλά για τη ζωή του Καβάφη. Αναμφισβήτητα ήταν κορυφαίος ποιητής, αλλά στη ζωή του ήταν είρων. Κατά τη γνώμη μου, με το να γράψει κανείς μερικά ποιήματα δεν είναι απαραίτητα ποιητής. Για να μην επαναλαμβάνομαι, σας παραπέμπω στη φράση του Ρίλκε, ότι ο ποιητής δεν μπορεί να ζήσει χωρίς να γράφει.

 

«Π»: Είναι μοναχική η πορεία στην ποίηση;
Θ.Π.: Πιστεύω πως είναι. Ο ποιητής γράφει μόνος του. Μπορεί να είναι κλεισμένος σε ένα γραφείο και να γράφει όπως έκανε ο Παλαμάς. Κατά τη γνώμη μου, ο ποιητής γράφει όταν είναι μόνος με τον εαυτό του. Πρώτα γράφει, αλλά επειδή η έμπνευση είναι σαν το μεθύσι, πρέπει μετά να διορθώσει. Τις διορθώσεις τις κάνει πάλι μόνος του. Επίσης, ο ποιητής διαβάζει μόνος του. Η ποίηση δεν διδάσκεται έξω από τα βιβλία. Όσες σχολές δημιουργικής γραφής και αν υπάρξουν, η ποίηση προϋποθέτει ταλέντο το οποίο είναι έμφυτο και καλλιεργείται με το διάβασμα. Στην ποίηση δεν υπάρχουν παρθενογενέσεις. Όποιος θέλει να γράφει ποιήματα χωρίς να έχει διαβάσει ποίηση, δεν είναι ποιητής. Όπως έχει γράψει και ο Διονύσιος Σολωμός: Πρώτα πρέπει να συλλάβει ο νους και μετά να αισθανθεί η καρδιά αυτό που ο νους συνέλαβε και μετά με καιρό και κόπο να γραφτεί το ποίημα. Επίσης, ο Πωλ Βαλερύ είχε γράψει: «Τον πρώτο στίχο δίνουν μόνο οι θεοί».

 

 

«Π»: «Η ζωή δεν αρκεί» Φερνάντο Πεσσόα. Με την έκφραση οι ποιητές γεμίζουν τα κενά της;
Θ.Π.: Θα έλεγα ότι συμφωνώ. Η ζωή έχει μεγάλες δυσκολίες και λύπες. Με την ποίηση γίνεται λίγο πιο όμορφη.

 

 

«Π»: Πώς απαντάτε στα ερωτήματα της εποχής; Πώς την χαρακτηρίζετε;
Θ.Π.: Η εποχή μας έχει ένα βασικό ερώτημα: Μπορούμε να ξεφύγουμε από την αλλοτρίωση και να γίνουμε πιο δημιουργικοί; Το σύγχρονο κοινωνικό περιβάλλον μας έχει επιβάλλει πολλές επίπλαστες ανάγκες. Γιατί να έχουμε το πιο σύγχρονο μοντέλο κινητού που κυκλοφορεί και γιατί να το αλλάζουμε κάθε τόσο με ένα ακόμα πιο σύγχρονο; Γιατί να έχουμε όλοι αυτοκίνητο και να προκαλούμε κυκλοφοριακό κομφούζιο; Η εποχή μας είναι εποχή αλλοτρίωσης. Χρειαζόμαστε περισσότερη ποιότητα και όχι ποσότητα. Στο διήγημα, «Η εποχή των κλειδάριθμων», που βρίσκεται στο τελευταίο μου βιβλίο, οι άνθρωποι ανακαλύπτουν ξανά τη φύση και τους φαίνεται πιο όμορφη από το περιβάλλον, που έχουν συνηθίσει να ζουν.

 

«Π»: Εμπεριέχουν τα ποιήματά σας μηνύματα;
Θ.Π.: Θα έλεγα ότι κάνω προσπάθεια ώστε αρκετά ποιήματά μου να εμπεριέχουν μηνύματα. Όταν γράφω για έναν άνθρωπο, που ψάχνει στα σκουπίδια, για έναν μετανάστη, για έναν άνεργο ή όταν θέλω να στηλιτεύσω μια αδικία, τότε θα προσπαθήσω να περάσω μηνύματα. Θα φέρω εδώ ένα παράδειγμα. Κάποτε οι αρχαίοι Σπαρτιάτες είχαν πόλεμο και ζήτησαν ενισχύσεις από τους Αθηναίους. Εκείνοι τους έστειλαν έναν χωλό ποιητή, τον Τυρταίο. Όμως, ο Τυρταίος έγραψε ποιήματα, που ξεσήκωσαν τους Σπαρτιάτες και τους ώθησαν να νικήσουν τους εχθρούς.
«Π»: Ποια η σχέση σας με το ίντερνετ;
Θ.Π.: Αυτόν τον καιρό ασχολούμαι αρκετά με το internet. Δημοσιεύω ποιήματα, διηγήματα, άρθρα και κριτικές σε διάφορα blogs και σε ορισμένες ιστοσελίδες. Κάνω αναρτήσεις στο facebook και πολλές φορές διαβάζω κείμενα και άρθρα.
«Π»: «Vakxikon.gr» ηλεκτρονικό περιοδικό, blogs «Ποιητικό σταυροδρόμι» και «Πόρτες κλειστές». Τι περιέχουν;
Θ.Π.: Το Vakxikon.gr είναι ηλεκτρονικό περιοδικό, που εκδίδεται από τον Νέστορα Πουλάκο και τον Στράτο Προύσαλη. Κυκλοφορεί κάθε τρίμηνο και περιλαμβάνει ποιήματα, διηγήματα, κριτικές και άρθρα. Κάθε μήνα κυκλοφορεί μια στήλη με προτεινόμενα βιβλία, ενώ δημοσιεύονται και συνεντεύξεις από νέους λογοτέχνες ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Εγώ στο Vakxikon.gr έχω δημοσιεύσει κριτικές για βιβλία, που έχω διαβάσει, ποιήματα, διηγήματα και άρθρα καθώς και κάποιες συνεντεύξεις, που μου έχουν δώσει νέοι λογοτέχνες.
Το «Ποιητικό Σταυροδρόμι» και οι «Πόρτες Κλειστές» είναι τα δύο προσωπικά μου blogs. Το «Ποιητικό Σταυροδρόμι» περιλαμβάνει αφιερώματα σε παλιότερους λογοτέχνες και ποιήματα, που δεν κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Τον τελευταίο χρόνο στο «Ποιητικό Σταυροδρόμι» δημοσιεύω επίσης κριτικές και άρθρα των ποιητών Ειρηναίου Μαράκη και Νίκου Σουβατζή. Οι «Πόρτες Κλειστές» περιλαμβάνουν ποιήματα νέων λογοτεχνών καθώς και κάποιες κριτικές μου για νέους λογοτέχνες.

 

 

«Π»: «Αν ψάξεις να με βρεις δεν θα ‘μαι μακριά. Θά’μαι το λάθος που βιάστηκες να σβήσεις», απόσπασμα από ποίημά σας. Γράφετε ερωτική ποίηση;
Θ.Π.: Ναι, γράφω ερωτική ποίηση. Θα έλεγα ότι η ερωτική ποίηση καταλαμβάνει ένα σεβαστό μέρος του έργου μου.

 

 

«Π»: Αυτό τον καιρό ποιο βιβλίο διαβάζετε ;
Θ.Π.: Αυτό τον καιρό διαβάζω τις «Θεωρίες για την υπεραξία», που αποτελούν τον 4ο τόμο του Κεφαλαίου του Καρλ Μαρξ. Τελευταίο ποιητικό βιβλίο, που διάβασα ήταν το ανθολόγιο ποιημάτων «Προσωρινή αιωνιότητα» του Μαρκ Στραντ, σε μετάφραση Ασημίνας Ξηρογιάννη, εκδόσεις «Βακχικόν», 2019.

 

 

«Π»: Παίζει κάποιο ρόλο η γερή μνήμη στην ποίηση;
Θ.Π.: Πιστεύω πως ναι. Ένας ποιητής μπορεί να δει κάτι, που θα τον εμπνεύσει και να το γράψει άμεσα αν έχει μαζί του χαρτί και στυλό ή στο κινητό του ή σε ό,τι έχει πρόχειρο, ακόμα και σε μια χαρτοπετσέτα. Όμως, η έμπνευση μπορεί να έρθει και από κάποια ανάμνηση. Επίσης, ένας ποιητής μπορεί να εμπνευστεί διαβάζοντας το ποιητικό έργο ενός ομότεχνου, αλλά αν του αρέσει πολύ μπορεί και να θυμάται τα σημεία, που του έκαναν περισσότερο εντύπωση.

 

 

«Π»: Είστε αισιόδοξος άνθρωπος;
Θ.Π.: Ναι. Σε αντίθεση με τα ποιήματά μου. Αρκετά από τα ποιήματά μου είναι απαισιόδοξα εκφράζοντας ουσιαστικά την σύγχρονη κοινωνία. Δεν θεωρώ σωστό να ζούμε σε καιρό κρίσης, να βλέπουμε ανθρώπους δυστυχισμένους σε όλο τον κόσμο και ο ποιητής να ζει στο συννεφάκι του και να γράφει για λουλουδάκια και καρδούλες. Όμως, στη ζωή μου είμαι αισιόδοξος γιατί πιστεύω ότι βιώνοντας την κρίση μπορούμε να προσπαθήσουμε για ένα καλύτερο μέλλον, να οικοδομήσουμε μια καλύτερη κοινωνία χωρίς πολέμους, φτώχια και δυστυχία.

 

 

«Π»: Ποιο το κύριο μέλημά σας όταν γράφετε;
Θ.Π.: Το κύριο μέλημά μου όταν γράφω είναι να βγάλω αυτό που έχω μέσα μου, που ξεχειλίζει και με κάνει να θέλω να ξεσπάσω. Μπορεί να γράψω ένα ποίημα, που να εκφράζει την οργή μου ή τη διαμαρτυρία μου, για τις κοινωνικές αδικίες, όμως, δεν γράφω για να γράψω. Δεν λέω: «Τώρα θα γράψω ένα ποίημα για την κρίση, γιατί είναι στη μόδα». Γράφω για να ικανοποιήσω την προσωπική μου ανάγκη του γραψίματος. Ο άνθρωπος, που θέλει να ξεσπάσει μπορεί να φωνάξει, μπορεί να το ρίξει στο ποτό, μπορεί να αρχίσει να τρέχει για να εκτονωθεί, μπορεί να πάει στο γήπεδο. Ο ποιητής όταν θέλει να ξεσπάσει, γράφει ποιήματα.

 

 

«Π»: Επόμενα συγγραφικά σχέδια;
Θ.Π.: Έχω εκδώσει μέχρι σήμερα οκτώ (8) ποιητικές συλλογές και μια (1) συλλογή διηγημάτων. Επειδή, όπως αναφέρων και πιο πάνω, η συλλογή διηγημάτων μου «Είπαμε ψέματα πολλά» κυκλοφόρησε μέσα στο 2019 δεν σκοπεύω να εκδώσω κάτι σύντομα. Όταν κλείσει ο κύκλος του τελευταίου μου βιβλίου, σχεδιάζω να εκδώσω μια ποιητική συλλογή και αργότερα να εκδώσω μια συλλογή με χαϊκού. Επίσης, έχω γράψει αρκετά καινούργια διηγήματα, που ευελπιστώ να αποτελέσουν μέρος μια καινούργιας συλλογής διηγημάτων, που θα κυκλοφορήσει στο απώτερο μέλλον.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Πήγαινε στην κορυφή