Επιτελικό κράτος, Γράφει ο Γιώργος Πένταρης

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Επιτελικό κράτος, Γράφει ο Γιώργος Πένταρης

Πριν ξεκινήσω να γράφω για το «επιτελικό κράτος», έννοια και όρο που εισήγαγε η νέα κυβέρνηση, θα ήθελα να υπενθυμίσω στους φίλους αναγνώστες δύο θέματα με τα οποία η στήλη έχει ασχοληθεί πολλάκις και βλέπουμε ότι έγιναν προγραμματικοί στόχοι της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Κατ’ αρχήν είναι η πρόταση για ενοποίηση των χώρων του Πολυτεχνείου με αυτόν του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και η επέκταση του μουσείου στους χώρους του Πολυτεχνείου. Σε πάρα πολλά άρθρα έχουμε αναφέρει αυτή την πρόταση την στιγμή που καμιά εφημερίδα δεν τολμούσε να το προτείνει. Βέβαια η ενοποίηση κρύβει πολλές δυσκολίες και μεταξύ αυτών είναι αυτές που άπτονται του «επιτελικού κράτους» όπως θα δούμε.
Το δεύτερο θέμα είναι η αξιοποίηση του βασιλικού κτήματος του Τατοΐου, όπου προτείνεται να γίνει ένα είδος αγροδιατροφικού πάρκου. Πριν από πέντε περίπου χρόνια είχα κάνει ένα επιτόπιο ρεπορτάζ και είχα προτείνει την αναστήλωση των κτηρίων και δημιουργίας μουσείου μνήμης για την βασιλική οικογένεια της Ελλάδας, αλλά και την επέκτασή του για δημιουργία εκεί ενός νέου μουσείου. Είναι βέβαιο ότι με καλή διαχείριση και ενημέρωση θα μπορούσε να παραταθεί η τουριστική παραμονή στην Αθήνα για μια επιπλέον μέρα με τα γνωστά οφέλη για την οικονομία. Εύχομαι να γίνουν πραγματικότητα και τα δύο εγχειρήματα το συντομότερο.
Ακόμη ένα πολύ σοβαρό θέμα που έχει ως αποτέλεσμα ζημιά στην «βαριά μας βιομηχανία του τουρισμού», όπως αρέσκονται να λένε διάφοροι κυβερνητικοί παράγοντες και τοπικοί άρχοντες, είναι το ζήτημα των σκουπιδιών. Είναι ντροπή να πνίγεται η Ελλάδα στα σκουπίδια και να μην ιδρώνει κανενός το αυτί.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο ήμουν στο Πόρτο Χέλι και στις άκρες των δρόμων που συνδέουν τις πολυτελέστατες βίλλες υπήρχαν βωμοί σκουπιδιών (βλ. φωτο). Είναι περιττό να σας περιγράψω τα σχόλια των τουριστών και την κακή εντύπωση που δημιουργούμε ως κοινωνία. Επειδή έμενα με παρέα Άγγλων τουριστών, μου είπαν ότι θα γράψουν τα χειρότερα σχόλια για αυτό το θέμα μήπως, όπως μου είπαν, τα συσσωρευμένα άσχημα σχόλια κάνουν την τοπική αυτοδιοίκηση να ενδιαφερθεί για το θέμα. Βέβαια στα σκουπίδια πνίγεται και η Αίγινα και το Αίγιο και η Ζάκυνθος και η Κέρκυρα και δεν ξέρω και ποια άλλη περιοχή. Να σημειώσω ότι το πρόβλημα στο Πόρτο Χέλι χρονίζει εδώ και δέκα χρόνια.
Έρχομαι στο θέμα μας τώρα, το οποίο είναι το λεγόμενο από την κυβέρνηση επιτελικό κράτος και προτείνεται από το σχέδιο νόμου που βγήκε για διαβούλευση. Έκατσα και διάβασα τα 119 άρθρα του σχεδίου νόμου και ποτέ δεν θα μπορούσα να πω ότι αυτός ο νόμος οδηγεί σε αυτό που καταλαβαίνουμε όλοι ως επιτελικό κράτος.
Πρώτα – πρώτα εισαγάγει πολλές νέες επιτροπές, συμβούλια και ομάδες εργασίας νέους Γενικούς Γραμματείς που στο τέλος θα δημιουργήσουν μεγαλύτερη γραφειοκρατία από την ήδη υπάρχουσα. Ένα πολύ μεγάλο μέρος του νομοσχεδίου αναλώνεται στον τρόπο που θα δουλεύει το Υπουργικό Συμβούλιο και τα άλλα κυβερνητικά όργανα, οι μετακλητοί υπάλληλοι και η μισθοδοσία τους και η δημιουργία της Ανεξάρτητης Επιτροπής Διαφάνειας. Μια άλλη κυβέρνηση στο μέλλον πολύ άνετα θα μπορούσε να αλλάξει τουλάχιστον τις διατάξεις του μισού του προτεινόμενου νομοσχεδίου χωρίς να «ανοίξει μύτη». Θέλω να πω δηλαδή ότι επιτελικό κράτος δεν γίνεται όταν ο επόμενος έχει δυνατότητα να το ανατρέψει π.χ. μέσα στην επόμενη τετραετία. Πάρτε για παράδειγμα τον νόμο Διαμαντοπούλου…
Ως επιτελικό κράτος αντιλαμβανόμαστε έναν κρατικό μηχανισμό με αποκεντρωμένες αποφασιστικές αρμοδιότητες και υπευθυνότητες, ο οποίος θα δρα μέσα σε ένα πλαίσιο απλής, συνεκτικής και σύγχρονης νομοθεσίας, η οποία θα έχει ενσωματώσει στην λογική της την επανάσταση της πληροφορικής και επικοινωνιών. Ταυτόχρονα ότι θα υπάρχει μια κεντρική διοίκηση που θα σχεδιάζει πολιτικές, θα επεξεργάζεται νομοθετήματα βάσει των αναλύσεων που θα κάνει και θα τα φέρνει στην Βουλή μετά από σοβαρή διαβούλευση όλων των ενδιαφερομένων (stakeholders), όπως γίνεται στο εξωτερικό και δεν θα κρατά η διαβούλευση μόνο δύο εβδομάδες όπως λέει το νομοσχέδιο. Αυτό όμως δεν φαίνεται μέσα από την πρόταση νόμου. Μια μικρή αναφορά κωδικοποίηση της νομοθεσίας γίνεται στο Κεφάλαιο Γ’ άρθρα 65, 66 και 67, το οποίο όμως θα τεθεί σε ισχύ από την 1 Ιανουαρίου του 2020. Σε αυτά τα άρθρα αναφέρεται δημιουργία της Κεντρικής Επιτροπής Κωδικοποίησης της νομοθεσίας ανήκουσα στην Προεδρεία της Κυβέρνησης και η δυνατότητα σύστασης επιτροπών κωδικοποίησης στα Υπουργεία κατόπιν όμως αιτιολογημένης γνώμης. Η κωδικοποίηση όμως δεν είναι ανασύσταση του δικαίου και του τρόπου λειτουργίας του κράτους και εδώ έχει δίκιο το ΠΑΣΟΚ που ασκεί δριμεία κριτική στο νομοσχέδιο.
Για να καταλάβετε την σημασία του ζητήματος της αναμόρφωσης του τρόπου λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού θα σας αναφέρω το ζήτημα με το γνωστό οικόπεδο στο Μάτι. Όπως θα έχετε ακούσει στις ειδήσεις, στο Μάτι σε ένα οικόπεδο είχαν συσσωρευτεί 20.000 τόνοι καμένου υλικού. Παρά τις έντονες διαμαρτυρίες των κατοίκων για την απομάκρυνση αυτών των υλικών δεν έγινε καμιά προσπάθεια. Το θέμα μπήκε στην προεκλογική ατζέντα της ΝΔ και με πράξη νομοθετικού περιεχομένου, όπως στα αλήστου μνήμης μνημόνια, άρχισε η απομάκρυνσή των υλικών από «ευγενώς» προσφερθήσες εταιρείες όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Ελλάκτωρ κτλ. Σύμφωνα όμως με τον Δήμαρχο Μαραθώνα, αν δεν κάνω λάθος, για να γίνει η απομάκρυνση υπηρεσιακά έπρεπε να εξασφαλισθούν κονδύλια, να κηρυχθεί δημόσιος διαγωνισμός με σύνταξη προδιαγραφών, υποβολή προσφορών, άνοιγμα προσφορών, κατακύρωση αναδόχου ενστάσεις και χιλιάδες άλλα χαρτιά. Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα χάθηκε ο Δήμος και η προσπάθεια για καθαρισμό του οικοπέδου. Η απλοποίηση αυτών των διαδικασιών είναι το επιτελικό κράτος. Λίγα χαρτιά, λίγες υπογραφές μεγάλες ευθύνες στο διοικητικό προσωπικό για να ασκεί υπεύθυνα το λειτούργημά του και να μην διώκεται από ανώνυμες και ανυπόστατες καταγγελίες.
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται το δικαίωμα υπογραφής στους Γενικούς Διευθυντές και εισάγει τον θεσμό του Υπηρεσιακού Γραμματέα σε κάθε Υπουργείο με τριετή θητεία. Διαβάζοντας όμως τις αρμοδιότητές του όσον αφορά το δικαίωμα υπογραφής, διαπιστώνω ότι είναι τα ίδια με αυτά που ήδη ισχύουν.
Άρα η μόνη αλλαγή είναι ότι ο Υπηρεσιακός Γραμματέας θα επιλέγεται από το ΑΣΕΠ και θα έχει και μια ακόμη αρμοδιότητα συντονισμού της επιτροπής κωδικοποίησης στο Υπουργείο του. Η τριετία φαίνεται ότι είναι ένας ικανός χρόνος θητείας, όπου δίδεται η ευκαιρία στην κυβέρνηση να αξιολογήσει το έργο του και να ανανεώσει την θητεία του για άλλη μια τριετία ώστε να διατηρηθεί και στην επόμενη κυβέρνηση. Η πρόθεση είναι σωστή, αλλά αν δεν υπάρξει συναίνεση με την μείζονα Αντιπολίτευση ότι δεν θα γίνουν αλλαγές στην ενδεχόμενη μελλοντική θητεία της, τότε το μέτρο δεν θα αποδώσει.
Πουθενά δεν γίνεται μνεία για την ελαχιστοποίηση των εγγράφων που απαιτούνται για να γίνει μια πράξη στο δημόσιο, είτε αυτή είναι έγκριση μιας επένδυσης, είτε είναι ένα έργο προμήθειας υπηρεσιών, είτε η έγκριση ταξιδιού εκτός έδρας ή η ένταξη ενός νέου έργου του ΕΣΠΑ. Υπάρχουν χιλιάδες πράγματα που πρέπει να γίνουν για να έχουμε επιτελικό κράτος. Μέσα σε αυτά θα πρέπει να μπει και αξιολόγηση όχι αυτού καθ’ εαυτού του προσωπικού, η οποία συνεχίζει να είναι αναξιόπιστη, αλλά η αξιολόγηση του κάθε Υπουργείου και των υπηρεσιών του από τους πολίτες. Γίνεται στο εξωτερικό και γίνεται από όλες τις ιδιωτικές εταιρείες στην Ελλάδα. Πότε θα το τολμήσουμε;

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Πήγαινε στην κορυφή