Συνέντευξη : ΛΙΝΟΣ ΚΟΚΟΤΟΣ, Συνθέτης

ΛΙΝΟΣ ΚΟΚΟΤΟΣ «Όταν ένας δημιουργός
παύει να ονειρεύεται και
να ελπίζει μένει στάσιμος»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΙΡΗ ΓΚΙΩΝΗ – ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ

Ο Λίνος Κόκοτος    (Φεβρουάριος 1945) είναι Έλληνας συνθέτης, από τους γνωστότερους εκπροσώπους της γενιάς του λεγόμενου Νέου Κύματος. Γεννήθηκε στο Αγρίνιο το Φεβρουάριο του 1945 και τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στο Αιγάλεω. Μέλος της χορωδίας του σχολείου του από πολύ μικρός, πραγματοποίησε αργότερα σπουδές στο Ωδείο Αθηνών (1961). Ο πρώτος καλλιτέχνης που πίστεψε στο ταλέντο του και τον ενθάρρυνε έμπρακτα στο ξεκίνημά του την ίδια χρονιά, ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης. Πέντε χρόνια αργότερα (1966) παρουσίασε τη δουλειά του στις μπουάτ της Πλάκας μαζί με άλλους συνθέτες του «Νέου Κύματος». Ο πρώτος του δίσκος που κυκλοφόρησε ήταν οι «Ώρες» (1969) από την εταιρεία «LYRA» του Αλέκου Πατσιφά.

Σ τη συνέχεια, γνωρίστηκε και συνεργάστηκε με μια πλειάδα ερμηνευτών και στιχουργών, μεταξύ των οποίων οι Αργύρης Βεργόπουλος, Άκος Δασκαλόπουλος, Τάσος Μωραΐτης, Γιώργος Ζωγράφος, Νίκος Καλλίτσης, Νότης Μαυρουδής, Γιάννης Σπανός, Μάνος Λοΐζος, Νίκος Ξυλούρης, Καίτη Χωματά, Πόπη Αστεριάδη, Μιχάλης Βιολάρης, Ελένη Βιτάλη, Γλυκερία, Σωτηρία Μπέλλου, Δήμητρα Γαλάνη, Μανώλης Μητσιάς, Ρένα Κουμιώτη, Γιάννης Πουλόπουλος, Μαρία Δουράκη, ενώ δούλεψε μαζί με τους Λευτέρη Παπαδόπουλο, Γιώργο Αρμένη, τον ποιητή Δημήτρη Χριστοδούλου και μελοποίησε στίχους του Οδυσσέα Ελύτη (1973, «Θαλασσινό Τριφύλλι»). Το 2015 επέστρεψε στο προσκήνιο με νέες δημιουργίες.
Τα έργα του κινούνται από το χώρο της δισκογραφίας έως του θεάτρου, στο οποίο επίσης συνεισέφερε, γράφοντας τη μουσική πολλών παραστάσεων.
Ενδεικτικά στη δισκογραφία του περιλαμβάνονται τα «Ο Κήπος» (1971), «Το Θαλασσινό Τριφύλλι» (Σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, 1972), «Να’ ταν η Ζωή Τραγούδι» (1983), «Τα Όνειρά μας Άσπρα» (2000).

«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιό περιβάλλον μεγαλώσατε;
ΛΙΝΟΣ ΚΟΚΟΤΟΣ: Γεννήθηκα στο Αγρίνιο. Το πατρικό σπίτι ήταν δίπλα στο πάρκο Παπαστράτου. Όλη η γειτονιά ήταν το μεγάλο μου σπίτι. Οι μνήμες αυτές δεν έφυγαν ούτε θα φυγουν από το μυαλό μου. Με την πάροδο του χρόνου βρισκόμαστε Αθήνα (Άγιοι Ανάργυροι) και σε λίγα χρόνια στεργιώνουμε στο Αιγάλεω. Εκεί έζησα όλη την εφηβεία μου… Το Αιγάλεω το αγαπώ! Γυμνασιακά χρόνια αξέχαστα, χρόνια σε γενικές γραμμές φτωχικά αλλά όλη η γειτονιά ήταν μια οικογένεια: αλάνες για παιχνίδια άλλης εποχής και οι πόρτες όλες ανοιχτές μέρα – νύχτα.
«Π»: Πώς ξεκίνησε η μουσική σας διαδρομή;
Λ.Κ.: Από μικρή ηλικία μου άρεσε να σχεδιάζω με το μολύβι. Ό,τι εικόνες μου άρεσαν, προσπαθούσα να τις σχεδιάσω. Ο πατέρας, βλέποντας κάποιες ανησυχίες μου, με πήγαινε σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις (θέατρο, εκθέσεις ζωγραφικής, μουσικές παραστάσεις, κινηματογράφο, σε όλο το φάσμα των τεχνών). Πάντα όμως για την ηλικία μου. Χρόνο με το χρόνο με κέρδιζε η μουσική. Όταν άκουγα μουσική στο ραδιόφωνο και ειδικά μελωδίες δεν έφευγα πριν αυτές τελειώσουν.
Στη γειτονιά μας, στο Αιγάλεω, δύο αδέλφια, ο Γιάννης και ο Γιώργος Σπέης, έπαιζαν αρκοντεόν. Εγώ πήγαινα συνέχεια σπίτι τους για να τους ακούω – κάτι που παρατήρησε ο πατέρας μου και σε ηλικία 12-13 ετών, μου αγόρασε ένα ακορντεόν. Αυτή ήταν η πρώτη άμεση επαφή μου με τη μουσική.
«Π»: Σας ενδιέφερε μια διεθνή καριέρα;
Λ.Κ.: Θα με ενδιέφερε χωρίς βέβαια να μου γίνει έμμονη ιδέα.
«Π»: Τί σας εμπνέει;
Λ.Κ.: Με εμπνέει ό,τι πάλεται στο ανθρώπινο γίγνεσθαι: κοινωνικά, ερωτικά, συναισθήματα χαράς, λύπης, αδικίας, οι πόλεμοι, η ειρήνη, όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο αλλά παγκόσμια… Όπως επίσης, ό,τι όμορφο και άσχημο μας δίνει η φύση.
«Π»: Ποιό το αγαπημένο σας έργο και πού συνθέτετε;
Λ.Κ.: Δύσκολο να απαντήσω. Ξεχωρίζω όμως κύκλους τραγουδιών όπως «Οι Ώρες» το πρώτο μου LP, Αρ. Βεργοπουλος – Α. Δασκαλόπουλος, «Το Θαλασσινό Τριφύλλι» Οδυσσέας Ελύτης, Τα «Αντιπολεμικά» Δημ Χριστοδούλου….Βέβαια και άλλους κύκλους τραγουδιών που δεν έγιναν τόσο γνωστά όπως, Το «Ποτάμι» Φώντας Λαδης. Από κύκλους τραγουδιών που δεν έγιναν τόσο γνωστοί, κάποια τραγούδια μεμονωμένα είχαν πολύ μεγάλη απήχηση.
Από τα πιο πρόσφατα θεωρώ σημαντικά τα πέντε τραγούδια μου στον πολυσυλλεκτικό CD «Βορεινό Παράθυρο» της Βέρας Βασιλείου Πέτσα. Το δε πιο πρόσφατο CD που κυκλοφόρησε πέρυσι 2018 σε στίχους Κώστα Λαζαρη, το θεωρώ τόσο σημαντικό όπως τις «Ώρες» με τα δεδομένα της σημερινής εποχής.
Θα πρέπει βέβαια να αναφέρω και τους τραγουδιστές για τον κάθε κύκλο και από πού να ξεκινήσω; Γ. Πουλόπουλος, Ρένα Κουμιώτη, Μ. Βιολάρης, Γ. Ζωγράφος, Νίκος Ξυλούρης, Μανώλης Μητσιάς, Δ Γαλάνη, Σωτηρία Μπέλλου, Κώστας Λεοντίδης, Πάνος Μπουσαλης, Λιζέτα Καλημέρη, Νίκος Ανδρουλάκης, Θέλμα Καραγιάννη, Νένα Βενετσάνου…
«Π»: Γράφετε με τον παλιό τρόπο, χειρόγραφα;
Λ.Κ.: Γράφω και με τον παλιό και με τον καινούργιο τρόπο. Αυτό εξαρτάται από τον χώρο στον οποίο βρίσκομαι και χρειαστεί να αποτυπώσω μια μελωδία. Ποτέ δεν έγραφα ούτε γράφω μην τυχόν και ξεχάσω ένα τραγούδι ή ένα θέμα, παρά μόνο όταν έλθει η ώρα για ηχογράφηση. Η στιγμή που μου αρέσει και δεν τη ξεχνώ με τίποτα. Οι συνεργάτες μου στιχουργοί ή ποιητές το γνωρίζουν αυτό και όταν τους αρέσει το τραγούδι φοβούνται μήπως και το ξεχάσω.
«Π»: Ποιές οι δυσκολίες στη δουλειά σας τότε και σήμερα;
Λ.Κ.: Η μόνη αλλά σοβαρή δυσκολία για μένα αλλά νομίζω και για άλλους είναι ότι κάποτε είχα γραπτή συμφωνία για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και αποφασίζαμε από κοινού και πόσα τραγούδια. Τότε όλες οι εταιρείες είχαν συγκεκριμένες ώρες και ημέρες όπου διαφήμιζαν τα έργα των καλλιτεχνών με τους οποίους είχαν συμβόλαιο και μάλιστα αναλάμβαναν τα όποια έξοδα για ηχογράφηση. Σήμερα τα πράγματα έχουν άλλάξει. Όταν θέλω να υλοποιήσω μια νέα δουλειά, πρέπει να βρω αρωγό, κάτι που δεν είναι και τόσο εύκολο. Τα έξοδα είναι πολλά άρα πρέπει να …συμπέσουν συγκυρίες για να βγει κάτι καινούργιο.

«Π»: Ποιά η συνταγή των μεγάλων, σημαντικών επιτυχιών στη δισκογραφία σας;
Λ.Κ.: Προσωπικά δεν είχα καμία συνταγή. Έγραφα αυθόρμηματα. Δεν έγραφα ποτέ κατόπιν κάποιας στρατηγικής. Αυτό που πράγματι έβγαινε αυθόρμητα ήταν αυτό που τελικώς ηχογραφούσα. Δεν γνώριζα αν θα γινόταν επιτυχία. Τη στιγμή που άρεσαν στον τραγουδιστή που απευθυνόμουν, αυτό με κάλυπτε απόλυτα.
«Π»: Τί θεωρείτε σταθμό στην καριέρα σας;
Λ.Κ.: Την συνάντηση με τον Οδυσσέα Ελύτη τη στιγμή μάλιστα που δεν γνώριζα ότι τα δύο τραγούδια, «τα Τζιτζίκια» και «το Ερημονήσι» που θα μελοποιήσω ήταν δικά του. Ο διευθυντής της δισκογραφικής εταιρείας, Αλ. Πατσιφας και φίλος του ποιητή, μου έδωσε να μελοποιήσω τα δύο τραγούδια που προανέφερα χωρίς να μου πει ποιος τα έχει γράψει. Όταν τα άκουσε μελοποιημένα πλέον, τότε μου είπε ότι ήταν του Ελύτη και φυσικά… μου κόπηκαν τα πόδια! Η γνωριμία και η συνεργασία μαζί του ήταν για μένα σταθμός!
«Π»: Γράφετε μουσική για θεατρικά έργα. Πώς βλέπετε τα πράγματα σήμερα στο χώρο;
Λ.Κ.: Τα τελευταία χρόνια δεν είχα κάποια σημαντική πρόταση όπως παλαιότερα. Γενικά το θέατρο έχει πρωτεύοντα ρόλο και μάλιστα σε δύσκολες εποχές…
«Π»: Ποιές συνεργασίες σας ξεχωρίζετε;
Λ.Κ.: Όλοι οι τραγουδιστές που συνεργάστηκα ήταν σπουδαίοι και από πλευράς φωνητικών ικανοτήτων και από πλευράς ερμηνείας. Να ξεχωρίσω ποιόν; Τον Πουλόπουλο; Τον Μητσιά ή τη Γαλάνη; Την Κουμιώτη, τον Βιολάρη, τη Μπέλου, τη Γλυκερία, τον Ξυλούρη με την απεραντοσύνη της φωνής του… Το πιο σημαντικό είναι ότι κανείς δεν αμφισβήτησε να τραγουδήσει τα τραγούδια που του πρότεινα.
Θέλω να αναφέρω δε ότι όταν έγραφα ή όταν γράφω ένα τραγούδι, δεν έχω στο μυαλό μου κάποια φωνή. Θέλω επίσης να πω ότι μόλις τελειώσω το τραγούδι, τότε ψάχνω σε ποιά φωνή θα ταίριαζε, υπολογίζοντας και τη χροιά της φωνής…
«Π»: Τι ονειρεύεται και τί ελπίζει ο δημιουργός;
Λ.Κ.: Όταν ένας δημιουργός σταματήσει να ονειρεύεται και να ελπίζει μένει στάσιμος.
«Π»: Πώς βλέπετε το μέλλον της μουσικής;
Λ.Κ.: Αν και δεν το θέλω, το βλέπω θολό. Δεν παύω βέβαια να ελπίζω… Πάντα ελπίζω!
«Π»: Η γνώμη σας για τα Φεστιβάλ του καλοκαιριού;
Λ.Κ.: Τα βλέπω με θετική ματιά. Εκείνο που με ενδιαφέρει είναι το περιεχόμενο. Σε πολλά θα πω μπράβο, ωστόσο υπάρχουν και πολλά τα οποία θα απορρίψω.
«Π»: Υπάρχει σήμερα βήμα για τους δημιουργούς να παράξουν έργο;
Λ.Κ.: Η ζωή δεν σταματάει. Πάντα υπήρχε, πάντα υπάρχει και πάντα θα υπάρχει βήμα και κίνητρο για να εκφραστεί ένας δημιουργός. Αν το έργο του δεν αξιολογηθεί εν ζωή, ο χρόνος έρχεται και τον δικαιώνει. Το πότε θα βγει στην επιφάνει το έργο του κάθε καλλιτέχνη, είναι άλλο πράγμα… Από τέτοιου είδους παραδείγματα είναι γεμάτη η ιστορία αιώνες τώρα σε όλες τις τέχνες.
«Π»: Απέχετε από την δημοσιότητα;
Λ.Κ.: Αν έχετε αντιληφθεί κάτι τέτοιο, να σας πω ότι ποτέ συνειδητά. Μάλιστα ποτέ δεν αρνήθηκα είτε αφορά το ραδιόφωνο είτε την τηλεόραση, κάποια παρουσίασή μου ή οποιαδήποτε πρόσκληση. Είναι χαρά για κάθε δημιουργό και ειδικά στην εποχή της εικόνας να προβάλεται.
«Π»: Ποιά συνεργασία θα θέλατε να είχατε κάνει και δεν κάνατε;
Λ.Κ.: Το μόνο που θα ήθελα να είχα γράψει πολύ για θέατρο και κινηματογράφο … Μου έλειψαν πολύ!
«Π»: Μελλοντικά μουσικά σχέδια;
Λ.Κ.: Μελλοντικά, σκέπτομαι μια καινούργια αρχή σαν να είναι η πρώτη φορά…