Συνέντευξη : ΕΛΕΝΗ ΣΠΑΝΟΥ, Ζωγράφος

ΕΛΕΝΗ ΣΠΑΝΟΥ«Οι πίνακές μου για
την Ελλάδα έχουν
αίσθημα άγχους
αλλά και ελπίδας»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΙΡΗ ΓΚΙΩΝΗ – ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ

Ονομάζεται Ελένη Σπανού. Γεννήθηκε στο χωριό Καταχάς Πιερίας το 1963 αλλά μεγάλωσε στο Νησί Ημαθίας. Είναι αυτοδίδακτη, δεν μπόρεσε να σπουδασει ζωγραφική «γιατί οι γονείς μου δεν είχαν την οικονομική άνεση. Όταν ήμουν πέντε χρονών, ζωγράφισα το κατσικάκι μου και το έδειξα στην μανούλα μου και της είπα ότι εγώ θα γίνω ζωγράφος». Έτσι, λιτά και με ειλικρίνεια, αυτοσυστήνεται η ζωγράφος Ελένη Σπανού.
Στην Ελλάδα δούλεψε σε ιδιωτικά σχόλια κοντά σε παιδιά και στο ατελιέ της έδινε μαθήματα σε πιο μεγάλα παιδιά. Θυμάται πως όταν τελείωνε η χρονική σχολική χρονιά, μάζευαν όλα τα βιβλία και τα τετράδια που δεν τα χρειάζονταν και τα ανακύκλωναν, δημιουργώντας διάφορα πράγματα με το χαρτί. Έκαναν αναπαλαίωση σε έπιπλα και παλιές εικόνες…
Η ίδια έχει λάβει μέρος και έχει κάνει πολλές εκθέσεις ζωγραφικής, έχει ασχοληθεί με το βιτρώ και για οκτώ χρόνια δούλεψε την τέχνη του τατουάζ με δικές της πάντα ιδέες.
Το 2000 πήγε στην Αμερική όπου έκανε πολλές εκθέσεις, ατομικές και ομαδικές, κυρίως στη Νέα Υόρκη, στο ONE ART SPACE 23 Warren Street new York NY 10007.
Πίνακές της υπάρχουν στην Ελλάδα, στη Γερμανία, την Αγγλία, την Ισπανία, τη Σουηδία, τη Γαλλία και φυσικά στην Αμερική όπου ζει και εργάζεται πλέον.
Το μήνυμα που θέλει να στείλει παντού στον κόσμο είναι να σκεφτούν πως τα παιδιά είναι το μέλλον και γι’αυτό πρέπει να επικρατήσει παντού ειρήνη, ενώ ως προς τους Έλληνες, τους καλεί να ενωθούν.

__«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιό περιβάλλον μεγαλώσατε; Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια;__

ΕΛΕΝΗ ΣΠΑΝΟΥ: Το περιβάλλον μου ήταν φτωχό, αλλά πλούσιο σε ομορφιά. Οι γονείς μου ήταν ερωτεύμενοι. Είχαμε μια αυλή γεμάτη από ζώα και βλάστηση, και καλλιεργούσαμε το δικό μας φαγητό.
Η παιδική μου ηλικία δεν ήταν εύκολη, τουλάχιστον όχι από την οπτική γωνία των γονιών μου. Ήμασταν μικρά και δεν παρατηρούσαμε την έλλειψη χρημάτων ή πραγμάτων και παιχνιδιών. Αλλά ήμασταν πολύ ελεύθερα ως παιδιά, εκείνες τις εποχές σε ένα χωριό όπως το Νησί δεν υπήρχε κίνδυνος, έτσι δεν είχαμε πολλά όρια, τα παιχνίδια μας ήταν τα ζώα μας στην αυλή μας. Τα παιδικά μου χρόνια, λοιπόν, ήταν θα έλεγα ελεύθερα.

__«Π»: Τί σας οδήγησε να πιάσετε το χρωστήρα στο χέρι σας;__

Ε.ΣΠ.: Την πρώτη φορά που ένιωσα τη διαίσθηση να συλλάβω αυτό που έβλεπα και να το κρατήσω για πάντα σε χαρτί, να δημιουργήσω μια εικόνα, ήμουν 5 ετών. Και αυτή η εικόνα ήταν η κατσίκα μου. Το έκανα απλά με ένα μολύβι και μολύβια χρωματισμού και το έδειξα στην μητέρα μου και της είπα ότι εγω επρόκειτο να είμαι ζωγράφος.

__«Π»: Τι είναι για εσάς η ζωγραφική;__

Ε.ΣΠ.: Η ζωγραφική είναι το πώς αναπνέω. Την χρειάζομαι για να μπορώ να ανταπεξελθω στην ζωή. Είναι ο καλύτερος τρόπος επικοινωνίας μου με τον κόσμο.

__«Π»: Τι νιώθετε ότι σας λείπει λόγω της έλλειψης των σπουδών στη ζωγραφική;__

Ε.ΣΠ.: Έχω παρατηρήσει όλα αυτά τα χρόνια, ότι αν είχα πάει για να σπουδασω στην τέχνη, θα είχα φτάσει στο στάδιο που είμαι τώρα πολύ νωρίτερα.

__«Π»: Είστε αυτοδίδακτη ζωγράφος, λοιπόν. Πώς ανακαλύψατε το προσωπικό σας στυλ;__

Ε.ΣΠ.: Ανακάλυψα το στυλ μου με την πάροδο του χρόνου, λόγω των συναισθημάτων, λόγω των σχέσεων, λόγω του πόνου, λόγω της αποσύνδεσης από ανθρώπους και όλης αυτής της ζωής. Ποτέ δεν ήμουν στερεωμένη σε ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωγραφικής, οι πίνακές μου άλλαζαν μαζί μου.

__«Π»: Τα έργα σας κοσμούν χώρους και στο εξωτερικό. Θεωρείτε ότι η επιτυχία σας είναι το ιδιαίτερο ύφος σας;__

Ε.ΣΠ.: Σίγουρα δεν ήταν καθόλου η δημοσιότητα, τουλάχιστον όχι σε μεγάλη κλίμακα. Το όνομά μου ήταν γνωστό μόνο στην περιοχή μας και μέσα από προσωπικούς γνωστούς. Ωστόσο, πιστεύω ότι είναι ο χαρακτήρας των έργων ζωγραφικής που κέντρισαν το ενδιαφέρον του κόσμου.

__«Π»: Εκθέτετε έργα σας στη Νέα Υόρκη. Πώς είναι τα πράγματα εκεί και ποιές δυσκολίες συναντήσατε;__

Ε.ΣΠ.: Η κύρια δυσκολία να φτάσω σε μια έκθεση στο Broadway του Μανχάταν ήταν το κόστος καθώς ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος. Ίσως δεν θα το κατάφερνα ποτέ αν δεν ήταν για ένα υπέροχο άτομο που ονομάζεται Dan Giella. Είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής και ιδιοκτήτης του Giella Design Inc. «ONE ART SPACE» στο 23 Warren Street της Νέας Υόρκης, NY 10007. Έμεινε έκθαμβος με τα έργα μου και ήταν εκείνος που μου έδωσε το εισιτήριο, ας πούμε, για τέτοιες εκθέσεις.

__«Π»: Οι καλλιτέχνες στην Αμερική ζουν από τα έργα τους;__

Ε.ΣΠ.: Έχω συναντήσει πολλούς καταξιωμένους καλλιτέχνες σε αυτές τις εκθέσεις, ωστόσο οι περισσότεροι καλλιτέχνες στην Αμερική πωλούν τα έργα τους για συμφέρουσες τιμές με την ελπίδα ότι θα πάρουν αναγνώριση. Και πάλι θα σας πω ότι ο ανταγωνισμός της τέχνης εδώ στην Αμερική είναι τεράστιος, τόσοι πολλοί καλλιτέχνες κάνουν ό,τι μπορούν να κάνουν για να επιτύχουν τους στόχους τους.

__«Π»: Ποιά θεωρείτε εργαλεία του ζωγράφου;__

Ε.ΣΠ.: Την έμπνευση και τα συναισθήματα! Τα εργαλεία δεν σημαίνουν τίποτα για μένα εάν αυτοί οι δύο βασικοί παράγοντες λείπουν.

___«Π»: Το όραμά σας;___

Ε.ΣΠ.: Το όραμά μου είναι ο κόσμος να γίνει ένας καθαρός και ειρηνικός κόσμος, και οι πίνακές μου να παίξουν το ρόλο τους και να καταστήσουν αυτό το όραμα σε πραγματικότητα.

__«Π»: Η τέχνη του τατουάζ στην Ελλάδα είναι σε άνθηση. Στην Αμερική θεωρείται ξεπερασμένη;__

Ε.ΣΠ.: Όχι, τα τατουάζ ευδοκιμούν και εδώ δεν βλέπω πτώση.

__«Π»: Δίνετε πολιτικά μηνύματα μέσω των έργων σας. Υπάρχει ανταπόκριση από το κοινό;__

Ε.ΣΠ.: Εδώ, πολλοί καλλιτέχνες βλέπουν την πολιτική ως κάτι πάρα πολύ άσχετο για να είναι μέρος της τέχνης τους. Είναι κοινό για τους καλλιτέχνες εδώ να θέλουν μόνο να εκφραστούν προσωπικά και να μην μπερδευτούν στα προβλήματα αυτού του κόσμου. Δεν δέχομαι καθόλου αυτή τη στάση – πώς δεν μπορώ να μην με νοιάζει; Εάν μπορώ να φτάσω στα αισθήματα των ανθρώπων μέσω της ζωγραφικής μου, μου φαίνεται ζωτικής σημασίας να χρησιμοποιήσω αυτό το προνόμιο για να δείξω την αλήθεια. Και έτσι, στους ανθρώπους αρέσει αυτό στα έργα μου. Πολλές φορές η απάντησή τους έρχεται με ένα… νευρικό συναίσθημα, νοιώθουν άβολα απέναντι σε αυτό που βλέπουν, αλλά και συγκλονισμένοι. Για μένα αυτό είναι ένδειξη ότι λειτουργεί. Επίσης, έχω λάβει αρνητικές απαντήσεις για τα έργα μου κι αυτές κυρίως προέρχονται από ανθρώπους που δεν βλέπουν μέσα στο νόημα των έργων μου. Είναι κάτι που το αποδέχομαι.

___«Π»: Ποιά υλικά σας αρέσουν;__

Ε.ΣΠ.: Σε αυτή την περίοδο μου αρέσει να χρησιμοποιώ ως επί το πλείστον ακρυλικό. Αλλά εδώ και χρόνια δούλευα με λάδι, με μολύβι, με κάρβουνο και πάντα μου άρεσε να προσθέτω κολάζ όπως φωτογραφίες, χαρτί, papier mâché, γυαλί, πυρογραφία, και αναπαλαίωση αγιογραφίας.

__«Π»: Ποιό θέμα δεν έχετε ζωγραφίζει και σας κεντρίζει το ενδιαφέρον;__

Ε.ΣΠ.: Έχω ήδη περάσει από όλα τα θέματα που προκαλούν το ενδιαφέρον μου. Εδώ και καιρό, έχω επικεντρωθεί μόνο στη δική μου ελεύθερη έκφραση με βάση τη διαίσθηση, τα συναισθήματα, τις πεποιθήσεις, τις ελπίδες και τα όνειρά μου. Δεν ακολουθώ έναν συγκεκριμένο τρόπο για να βρω το επόμενο θέμα μου, η τέχνη μου ξεκινά σαν εικόνα μέσα μου.

___«Π»: Διδάσκετε ζωγραφική σε μαθητές. Ενθαρρύνονται να την ακολουθήσουν και επαγγελματικά;__

Ε.ΣΠ.: Τους δείχνω πάντα το δρόμο για να φτάσουν στο στόχο τους με την τέχνη τους, αλλά ποτέ δεν τους καθοδηγώ να το ακολουθήσουν επαγγελματικά. Εάν ένα παιδί έχει ένα όνειρο για το μέλλον του μέσα στην τέχνη, τότε αυτό θα αποκαλυφθεί.

«Π»: Ο Πικάσο λέει «δεν έχει σημασία τί ψάχνεις αλλά τί βρίσκεις». Bρήκατε αυτό που ψάχνατε; Είστε ευτυχισμένη με την επιλογή σας;

Ε.ΣΠ.: Νιώθω ότι δεν θα είμαι ποτέ ολοκληρωτικά ικανοποιημένη με την τέχνη μου. Η τελειότητα υπάρχει μόνο για μια στιγμή, αλλά όταν τελειώνει ένας πίνακάς μου πάντα αισθάνομαι ότι θα μπορούσε να είναι καλύτερος. Το ίδιο το ταξίδι προς στην τελειότητα είναι ο ίδιος ο προορισμός, δεν θα είμαι ποτέ τέλεια στην δουλειά μου.

___«Π»: Πώς «βλέπετε» την Ελλάδα; Με ποιά χρώματα θα την ζωγραφίζατε;__

Ε.ΣΠ.: Για να είμαι ειλικρινής, ανησυχώ για τη χώρα μου. Όλοι οι πίνακές μου για την Ελλάδα είναι γεμάτοι με αίσθημα άγχους και ελπίδας. Αυτά τα δύο είναι πολύ αντίθετα συναισθήματα. Έτσι, όταν ζωγραφίζω για τη χώρα μου, τα χρώματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το πώς νιώθω εκείνη τη στιγμή.

__«Π»: Πώς αντιμετωπίζεται η ελληνική τέχνη στην Αμερική;___

Ε.ΣΠ.: Δεν φαίνεται σαν μια αναγνωρισμενη ελληνική τέχνη εδώ, η τέχνη μου δεν έρχεται ως «ελληνική τέχνη» εκτός αν ζωγραφίσω ένα άγαλμα ή κάτι που σχετίζεται ειδικά με την Ελλάδα. Διαφορετικά, η τέχνη μου επιδρά και εδώ με τον δικό της τρόπο.

___«Π»: Τί ετοιμάζετε;__

Ε.ΣΠ.: Πρόσφατα απομακρύνθηκα από όλες τις εκθέσεις στη Νέα Υόρκη. Έχω έρθει εδώ στη Βόρεια Καρολίνα, όπου ζει ο γιος μου, για να βρω κάποια ηρεμία και να δουλέψω για τις δικές μου ιδέες. Ωστόσο, η ζωή μου έφερε μια άλλη ευκαιρία, να ζωγραφίσω για τη χώρα μου, ειδικά για το νησί της Ιθάκης, και το θέμα είναι η μεγάλη Μυθολογία της Οδύσσειας. Είμαι πολύ συγκινημένη από την πρώτη στιγμη που μου έγινε αυτή η πρόταση. Αυτός είναι ένας διαγωνισμός που πραγματοποιείται στο Ιθάκη, ξεκινά στις 13 – 22 Σεπτεμβρίου 19 στο «Paint the Lyric Exhibition + Art Festival». Αρχικά, θα έπρεπε να είμαι παρούσα σε αυτόν τον διαγωνισμό, αλλά λόγω περιστάσεων, ο γιος μου και η φιλενάδα του θα είναι εκεί ως εκπρόσωποί μου.