Διαίρει & βασίλευε , Γράφει ο Βαγγέλης Ντάλης

Κυνικό και μακάβριο; Nαι, όσο και η πολιτική των «δυτικών συμμάχων» απέναντι στις χώρες με πλούσια κοιτάσματα. Οκτώ χρόνια, μετά την αιματηρή ανατροπή του καθεστώτος του Μουαμάρ Καντάφι (2011), με την παρέμβαση του διεθνούς συνασπισμού υπό το ΝΑΤΟ, η Λιβύη βυθίζεται και πάλι στο χάος ενός πολέμου. Για την ακρίβεια ποτέ δεν βγήκε από αυτό… Τόσο ο επιτιθέμενος αυτοαποκαλούμενος «Λιβυκός Εθνικός Στρατός» (ΛΕΣ) του Χαλίφα Χαφτάρ, όσο και οι αμυνόμενες πολιτοφυλακές της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (ΚΕΕ) του Φάγεζ ας Σάρατζ, που αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα και υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ, σφάζονται ακόμα. Και θα σφάζονται όσο τα πετρέλαια της χώρας θα ρέουν.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι ο στρατάρχης Χάφταρ είχε εκπαιδευτεί στην Σοβιετική Ένωση και συμμετείχε τόσο στο πραξικόπημα του 1969 που έφερε τον Καντάφι στην εξουσία όσο και στην επιχείρηση ανατροπής του. Ο αποκαλούμενος σήμερα και ως «ο ισχυρός άνδρας της Κυρηναϊκής», αφού το στρατηγείο του είναι στην Βεγγάζη, μετείχε και στον δεκαετή πόλεμο της Λιβύης με το Τσαντ. Αιχμαλωτίστηκε όμως στην μάχη του Ουάντι Ντουμ, αποκηρύχτηκε από τον Καντάφι και στην συνέχεια, σε μια επιχείρηση που παραμένει μυστήριο, απελευθερώθηκε από τους Αμερικανούς, οι οποίοι του παραχώρησαν άσυλο. Επέστρεψε δε στην Βεγγάζη, το 2011, χρονιά ανατροπής του Καντάφι. Σύμφωνα με τους επικριτές του, ο Χάφταρ οφείλει τις στρατιωτικές του επιτυχίες στη στήριξη ξένων κρατών, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος, η Γαλλία ή και η Σαουδική Αραβία.
Αν και οι αντίπαλοί του του θυμίζουν και σήμερα την αιχμαλωσία του, ονομάζοντας την επιχείρηση για την απώθηση του ΛΕΣ από την Τρίπολη «Ουάντι Ντουμ 2», ο Χάφταρ είναι ο μόνος που κατάφερε να συγκροτήσει τακτικό στρατό, υποστηριζόμενος, κατά τον ΟΗΕ, από τη Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Δύο χώρες που πρόσκεινται φιλικά στις ΗΠΑ. Αντιθέτως, ο επικεφαλής της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης Σάρατζ δεν έχει καταφέρει να οργανώσει δυνάμεις ασφαλείας και παραμένει «όμηρος» οπλαρχηγών και παραστρατιωτικών οργανώσεων, οι οποίοι μπαινοβγαίνουν στην Τρίπολη και συχνά συγκρούονται μεταξύ τους. Ο έλεγχος του στρατού ήταν μια από τις βασικές διαφορές των δύο αντιμαχόμενων σήμερα ηγετών.
Πόσες ξένες δυνάμεις εμπλέκονται στον εμφύλιο της Λιβύης; Περισσότερες από όσες φαντάζεστε. Η Ιταλία, η οποία υπήρξε και επικυρίαρχη αποικιοκρατική δύναμη στη Λιβύη, έχει προχωρήσει όμως και σε τεράστιες επενδύσεις στον λιβυκό πετρελαϊκό τομέα. Η Ρώμη στηρίζει την κυβέρνηση Σάρατζ και συνεργάζεται μαζί της για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών. Την ίδια ώρα το Παρίσι δείχνει να κάνει προσπάθειες προσέγγισης του Χάφταρ και της κυβέρνησης της ανατολικής Λιβύης, την οποία εκτός από την Αίγυπτο στηρίζουν και τα Εμιράτα, καθώς την θεωρούν ως ανάχωμα ενάντια στην εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους.
Υπέρ της «Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας» είναι φυσικά και οι ΗΠΑ, αφού δικό της δημιούργημα είναι… Τη «βαθιά ανησυχία» των ΗΠΑ προκαλούν λοιπόν οι μάχες κοντά στην Τρίπολη και η Ουάσιγκτον ζητά την «άμεση διακοπή» της εφόδου στην πρωτεύουσα της Λιβύης από τις δυνάμεις του Χαλίφα Χαφτάρ. Εν τω μεταξύ το Πεντάγωνο προχώρησε στην εκκένωση μέρους των Αμερικανών στρατιωτικών που βρίσκονται στην Τρίπολη (γιατί άραγε;).
Η Ρωσία όμως απέτρεψε την Κυριακή την υιοθέτηση ανακοίνωσης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που θα καλούσε τις δυνάμεις του Χαφτάρ να σταματήσουν την προέλασή τους στην Τρίπολη. Η ρωσική διπλωματική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ ζητούσε η επίσημη Ανακοίνωση του Συμβουλίου Ασφαλείας να προτρέπει όλες τις ένοπλες παρατάξεις στη Λιβύη, όχι μόνο τον αυτοαποκαλούμενο «Λιβυκό Εθνικό Στρατό» του Χαφτάρ, να σταματήσουν τις επιχειρήσεις τους. Όταν η ρωσική πρόταση να αλλάξει η διατύπωση της ανακοίνωσης απορρίφθηκε από τις ΗΠΑ, η Ρωσία εναντιώθηκε στην υιοθέτησή της και άσκησε βέτο.
Το 2011, οι νατοϊκοί βομβαρδισμοί στη Λιβύη υπήρξαν μια επιχείρηση που βύθισε την ευρύτερη μέση ανατολή στο χάος ενώ εξόπλισε ομάδες ισλαμιστών τρομοκρατών, οι οποίοι στη συνέχεια μετέφεραν τη βία από το Μαλί μέχρι τη Συρία. Ο τότε Γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί ήρθε σε επαφή με τους αντικαθεστωτικούς και την αντιπολίτευση στον Καντάφι η οποία ήταν γνωστό ότι συνδεόταν με την Αλ Κάιντα. Η αναγνώριση της αντιπολίτευσης σαν «νόμιμης κυβέρνησης» από τον Σαρκοζί άνοιξε το δρόμο για την οριστική διάλυση της Λιβύης. Πρόκειται για την ίδια ακριβώς πρακτική η οποία επιχειρείται να εφαρμοστεί τώρα με τον πραξικοπηματία Χουάν Γκουαϊδό στη Βενεζουέλα.
Αν εξαιρέσουμε τη διακυβέρνηση Καντάφι όπου η χώρα έζησε σε ειρήνη αφού ο Μουαμάρ είχε καταφέρει να συνενώσει τις διάφορες φυλές, να βάλει τη χώρα σε ανάπτυξη, να εξαλείψει την πείνα και να οργανώσει το κράτος, η υπόλοιπη ιστορία της περιοχής είναι αιματηρή.
Το 1951 η Λιβύη ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, έχοντας πολίτευμα συνταγματικής μοναρχίας, υπό το βασιλιά Ιντρίς. Η ανακάλυψη σημαντικής ποσότητας κοιτασμάτων πετρελαίου το 1959 μετέτρεψε ένα από τα φτωχότερα έθνη στον κόσμο σε ένα κράτος με μεγάλο πλούτο. Αν και το πετρέλαιο βελτίωσε δραστικά τα οικονομικά της κυβέρνησης, άρχισε να αναπτύσσεται η λαϊκή δυσαρέσκεια για τη συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια του βασιλιά και της εθνικής ελίτ. Έτσι την 1η Σεπτεμβρίου 1969, μια μικρή ομάδα στρατιωτικών υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Μουαμάρ Καντάφι οργάνωσαν πραξικόπημα και κατάργησαν τη μοναρχία.
Τα παραλειπόμενα της ιστορίας: Όπως ο Σαντάμ Χουσεΐν διατεινόταν πως θα εξάγει πετρέλαιο, διενεργώντας κάθε δοσοληψία σε ευρώ και όχι σε δολάρια, έτσι και ο Καντάφι είχε ένα δικό του όραμα/σχέδιο για την οικονομική πολιτική που θα ακολουθούσε. Αμφότεροι δεν πρόλαβαν να εφαρμόσουν τα προγράμματα τους διότι δεν τους δόθηκε η ευκαιρία. Στην περίπτωση του Καντάφι, ο Λίβυος ηγέτης σκεφτόταν τη δημιουργία του Χρυσού Αφρικάνικου Δινάριου, το οποίο θα αντιστοιχούσε σε χρυσό ταράζοντας έτσι τις παγκόσμιες οικονομικές ισορροπίες, δεδομένων των αποθεμάτων πετρελαίου που διέθετε η Λιβύη. Φυσικά το εγχείρημα δεν προχώρησε καθώς από εκείνη τη στιγμή οι ΗΠΑ αλλά και η Ευρώπη, στοχοποιώντας τον ξεκίνησαν να βάλλουν εναντίον του. Τελικά η «δημοκρατία» αποκαταστάθηκε και το δολάριο είναι το κυρίαρχο νόμισμα …