Reality, fake κι εντυπωσιασμοί , Γράφει ο Βαγγέλης Ντάλης

«Ο Ντάνος έκανε διάλεξη στο Πάντειο Πανεπιστήμιο», «Χαμός στο Πάντειο. Έκανε διάλεξη ο …Ντάνος», «Κοσμοσυρροή στο Πάντειο», «Η ομιλία του Ντάνου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο», ήταν μερικοί μόνο από τους τίτλους των Μέσων Ενημέρωσης, όλων σχεδόν, που παρουσίασαν το θέμα.

Ομολογώ πως έφριξα. Είναι δυνατόν πανεπιστήμιο να αναδεικνύει ως πρωταγωνιστή το νικητή του περσινού Survivor, του διάσημου μεν, σκουπίδι δε, ριάλιτι; Είναι αυτός πρότυπο για τη νέα γενιά, είναι κάτι σπουδαίο ή σημαντικό για να τον επιδεικνύουμε και στα πανεπιστήμια; Θέλουμε να μορφώσουμε ή να παραμορφώσουμε τους φοιτητές και τις φοιτήτριες;
Άνοιξα τα κείμενα για να διαβάσω την είδηση. Κατάμεστο, λέει, το αμφιθέατρο. Καρφίτσα δεν έπεφτε. Και σε ποιά αίθουσα παρακαλώ; Την αίθουσα «Σάκης Καράγιωργας», αυτή που τιμά έναν από τους μεγαλύτερους πανεπιστημιακούς δασκάλους, έναν από τους μεγαλύτερους καθηγητές των κοινωνικών επιστημών που υπήρξαν τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα. Θα τρίζουν τα κόκκαλα του μακαρίτη, σκέφτηκα.
Διαβάζω: «Ο δημοφιλής ηθοποιός του “Τατουάζ” και πρώην νικητής ριάλιτι επιβίωσης βρέθηκε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο για μια διάλεξη. Και ήταν ένας λόγος να γεμίσει ασφυκτικά το κτίριο από θαυμαστές που ήθελαν να τον ακούσουν. H εκδήλωση ήταν σχετικά με τα talent και reality shows για φοιτητές του τμήματος Μέσων, Επικοινωνίας και Πολιτισμού, οι οποίοι παρευρέθηκαν δίνοντας το βροντερό παρόν τους. Ο Ντάνος αναφέρθηκε στο πώς διαχειρίστηκε την διασημότητα μετά το Survivor, πώς μπόρεσε να μην χάσει την προσωπικότητά του μέσα στο παιχνίδι επιβίωσης ενώ αναφορά έκανε και στις ευκαιρίες που δίνει ένα ριάλιτι με την υποκριτική αλλά και τη συγγραφή βιβλίου. Στην ίδια εκδήλωση, βρέθηκαν κι άλλοι παίκτες που κατά καιρούς έχουν βγει από τέτοιου είδους παιχνίδια».
Εντάξει σκέφτηκα, πιάσαμε πάτο. Είναι που είναι κυρίαρχη η υποκουλτούρα, αν την τιμάμε και στα πανεπιστήμια, ε, ας τα κλείσουμε. Καλύτερα κλειστά παρά άθλια. Καλύτερα αγράμματοι παρά αλλοτριωμένοι και αποβλακωμένοι!
Είπα να το ψάξω. Βρήκα την πρόσκληση και την αφίσα της εκδήλωσης. Επρόκειτο για επιστημονική ημερίδα που συνδιοργάνωσαν ο Σύλλογος Πτυχιούχων Παντείου Πανεπιστημίου, σε συνεργασία με το «Διεθνές Ίδρυμα Giuseppe Sciacca». Στην ημερίδα ήταν βασικές ομιλήτριες τρεις καθηγήτριες του τμήματος Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Παντείου. Τα θέματα των ομιλιών τους «Ο «εκδημοκρατισμός της επιτυχίας στα talent shows», «Ρύθμιση και κυβερνησιμότητα στο Next Top Model, η βιομηχανία της μόδας και η κουλτούρα του makeover», «Power of love και η κατασκευή της ερωτικής και σεξουαλικής σχέσης σε reality αγάπης».
Τα θέματα, από τους τίτλους μόνο, φαίνονται σοβαρά και στα πλαίσια των μελετών των κοινωνικών επιστημών ανά τον κόσμο. Γενικά, θέματα συνηθισμένα σε σχολές κοινωνιολογίας, καθότι οι κοινωνικές επιστήμες με αυτά ασχολούνται. Με τη μελέτη κοινωνικών φαινομένων όπως η τηλεοπτική επικράτηση των ριάλιτις, με τις κοινωνικές συμπεριφορές και τα πρότυπα που αναπτύσσονται σε κάθε εποχή, με την ανάλυση «ειδώλων» όπως ο «Ντάνος» και τα αίτια που αυτά γίνονται αποδεκτά ή επικρατούν.
Και ο Ντάνος (κατά κόσμον Γιώργος Αγγελόπουλος); Πού ήταν ο Ντάνος; Α, ναι, στην ημερίδα έλεγε η αφίσα «θα παρέμβουν» πέντε παίκτες παιχνιδιών ριάλιτι, μεταξύ αυτών κι ο Ντάνος!
Φούσκα δηλαδή η είδηση. Διάβαζες τους δεκάδες τίτλους και νόμιζες ότι θα γινόταν κάποια ομιλία, παρουσίαση, διάλεξη από το Ντάνο. Ότι το κοινό θα πήγαινε για να ακούσει κάποια ακαδημαϊκού τύπου ομιλία του. Ήταν τόσο κραυγαλέοι οι τίτλοι που δεν θα ήταν υπερβολή να σκεφτούμε ότι ο Ντάνος μάλλον θα βρίσκονταν στην έδρα σε ρόλο λέκτορα του Παντείου.
Άνθρακες ο θησαυρός! Θα ήταν ένας από τους πέντε πρώην παίκτες και απλά θα έκανε «παρέμβαση», όπως και έγινε. Η παρέμβαση αυτή καταχωρήθηκε στους τίτλους των Μέσων Ενημέρωσης ως διάλεξη! Είναι υπό συζήτηση, επιστημονικού περιεχομένου, εάν καλώς ή καθ’ υπερβολή κλήθηκαν πρώην συμμετέχοντες σε ριάλιτι για να μιλήσουν στη συκεκριμένη ημερίδα. Αυτό το γνωρίζουν οι κοινωνιολόγοι, όπως και αυτοί μόνο μπορούν να κρίνουν την ποιότητα ή την επιστημονική επάρκεια της Ημερίδας.
Αυτό που όλοι μας όμως καταλαβαίνουμε είναι ότι στα πλαίσια της μελέτης ενός κοινωνικού φαινομένου (ας μην ξεχνάμε ότι κατά την επιστροφή ως νικητής στην πατρίδα του, τη Σκιάθο, τον περίμενε στα γιορτινά και τον τίμησε όλο το νησί!), δεν είναι παράξενο να καλούνται να καταθέσουν τις εμπειρίες τους οι πρωταγωνιστές αυτών των φαινομένων. Πανεπιστήμιο κοινωνικών επιστημών είναι το Πάντειο, τί να μελετάει δηλαδή; Η υποκουλτούρα και η ποπ κουλτούρα αντικείμενό του είναι. Αν δηλαδή σε μια ημερίδα της Νομικής σχολής για το Σωφρονιστικό Σύστημα καλούνταν να παρέμβει ένας βαρυποινίτης ή της Ιατρικής σχολής ημερίδα για την εξάπλωση του ιού του AIDS καλούνταν να παρέμβει ένας φορέας του, θα το κάναμε θέμα; Το Πάντειο το καταδικάσαμε όμως χωρίς να γνωρίζουμε ούτε το περιεχόμενο ούτε και τη στόχευση της ημερίδας του…
Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα της κοινωνίας μας κι όχι οι Ντάνοι. Τα μεν ΜΜΕ εντυπωσιάζουν με τους τίτλους τους, παραπλανούν, αποπροσανατολίζουν και το δε κοινό τα καταπίνει άκριτα χωρίς να μπει στον κόπο να ψάξει. Μένει στον τίτλο. «Σταμάτησα να διαβάζω όταν είδα στην ίδια πρόταση το Ντάνος και Πάντειο» σχολίασε ένας φοιτητής του Παντείου «θιγμένος» για τον «ξεπεσμό» του ιδρύματος. Δεν ερεύνησε, δεν πληροφορήθηκε, αυτός ο μελλοντικός ερευνητής. Έβγαλε όμως το βιαστικό συμπέρασμα αβασάνιστα. Πιάστηκε από έναν τίτλο του οποίου την ακρίβεια ή την αλήθεια δεν εξέτασε και αμέσως συμπέρανε. Αυτός ο φοιτητής αύριο θα κρίνει κοινωνικά φαινόμενα και συμπεριφορές όμως…
Στο πρόσωπο του κάθε «Ντάνου» οι άλλοι σοβαροφανείς βρήκαν επίσης να κάνουν επίδειξη της ανωτερότητάς τους, της μόρφωσης, του επιπέδου τους. «Θίχτηκαν» κι αυτοί. Αυτοί που δεν θίγονται όμως από την παρουσία τηλεπερσόνων, καλλιτεχνών χωρίς καμία πολιτική αξία, ποδοσφαιριστών με ανύπαρκτη κοινωνική δράση στα ψηφοδέλτια του κόμματος και της δημοτικής παράταξης την οποία θα ψηφίσουν στις επόμενες εκλογές. Θα το ρίξουν το ψηφοδέλτιο και θα καταπιούν αμάσητες τις παρουσίες των «τηλεοπτικών τίποτα». Α, εκεί τι να κάνουμε, αναγκαίο κακό …
Ο Ντάνος κατάφερε να αποδομήσει ο ίδιος όμως το μύθο του. «Ο καθένας έχει δικαίωμα να κυνηγήσει τα όνειρά του. Είναι δεδομένο ότι τα ριάλιτι δίνουν ευκαιρίες, αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα της ζωής σου…Είχα το όνειρο της ιατρικής, αλλά το άφησα, αισθάνομαι έτοιμος να ανταποκριθώ σε οποιαδήποτε ανάγκη παρουσιαστή…». Μην κοιτάτε που έγινα διάσημος δηλαδή, το πρόβλημά μου δεν το έλυσα. Δουλειά ψάχνω ακόμη και ο λόγος που προσπαθώ να είμαι με κάθε τρόπο στη δημοσιότητα είναι μήπως και με καλέσει κάποιος να μου δώσει καμιά εκπομπή… Η απόλυτη απομυθοποίηση των ευκαιριών που προσφέρουν τα ριάλιτι. Και το γκρέμισμα των ειδώλων. Μετά την επιτυχία δουλειά ψάχνω, αυτοπροτείνομαι. Το ξέρω ότι είμαι αναλώσιμος, ότι έχω ημερομηνία λήξης κι αν έχω μία ελπίδα είναι τώρα ακόμα που είμαι στη δημοσιότητα…
Ο Ντάνος είναι ειλικρινής και έχει επίγνωση. Η κοινωνία είναι που δεν καταλαβαίνει, κατά ένα μέρος τουλάχιστον, που επιβραβεύει, θαυμάζει και μυθοποιεί το τίποτα. Το γεγονός ότι οι άλλοι τέσσερις πρώην παίχτες δεν αναφέρθηκαν καν ως παρουσίες στις «ειδήσεις» μας δείχνει πόσο «τελειωμένοι» είναι. Κι αυτό είναι το καλύτερο μάθημα κοινωνιολογίας για όποιον ενδιαφέρεται να μάθει !