ΣΙΜΟΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ, Συγγραφέας της Μαίρη Λαρετζάκη Γκιώνη

ΣΙΜΟΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ «Οι αίτιοι της κρίσης ξεκινούν πάντα δημιουργώντας στον πολίτη μια
πλασματική ευημερία και μετά του αφαιρούν ό,τι με μόχθο απέκτησε»

Ο Σίμος Κερασίδης γεννήθηκε το 1946 στη Θεσσαλονίκη από πρόσφυγες γονείς. Μεγάλωσε στη συνοικία της Τούμπας και αποφοίτησε από το ομώνυμο γυμνάσιο. Είναι απόφοιτος της Σχολής Νομικών και Οικονομικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εργάστηκε σε ελληνικές και ξένες τράπεζες από το 1972 μέχρι το 2006. Είναι παντρεμένος, έχει μία κόρη και έναν εγγονό. Επειδή μέλη της προσφυγικής οικογένειάς του έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αντίσταση κατά τη διάρκεια της ιταλο-γερμανικής κατοχής, έγραψε βιογραφικά διηγήματα αλλά και μυθιστορήματα που αναφέρονται στη Μικρασιατική Καταστροφή, στην Κατοχή και στον Εμφύλιο. Έχει γράψει τα βιβλία:
– Το τραμ (διηγήματα, εκδ. Παρατηρητής 1995),
– Η κοκάλινη οπτασία (μυθιστόρημα, εκδ. Παρατηρητής 1996),
– Πέτρες και ρόδα (μυθιστόρημα εκδ. Παρατηρητής 1997),
– Η Θεσσαλονίκη και η Τούμπα μέσα από τα μάτια μου (αυτοβιογραφικές ιστορίες εκδ. Παρατηρητής 1998),
– Η Τούμπα των προσφύγων – εικόνες και μνήμες από τη γένεση μιας συνοικίας (φωτογραφικό-ιστορικό λεύκωμα, εκδ. Δήμος Θεσσαλονίκης, Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης 2002),
– Το σβήσιμο του θάμπους (μυθιστόρημα εκδ. Παρατηρητής 2003),
– Στο ρύγχος του λύκου (μυθιστόρημα εκδ. Πηγή 2012).
Στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Ο Στοιχειοχαράκτης» (εκδόσεις Ωκεανός, 2018), άλλαξε πλεύση. Ασχολήθηκε με μυθιστόρημα εποχής που το διέπουν σκοτεινές δυνάμεις και το χαρακτηρίζει η περιπέτεια, το μυστήριο, οι μεγάλες αναπάντεχες ανατροπές, ο ρομαντισμός και το συναίσθημα.

«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιό περιβάλλον μεγάλωσατε;

ΣΙΜΟΣ ΚΕΡΑΣΙΔΗΣ: Μεγάλωσα σε οικογένεια προσφύγων, σε γειτονιά προσφύγων. Μεγάλωσα και ανδρώθηκα στην προσφυγική συνοικία Τούμπα της Θεσσαλονίκης όπου όλοι είχαμε κοινό παρανομαστή τη φτώχεια. Στη μετεμφυλιακή περίοδο της δεκαετίας του ‘50, τότε που φοίτησα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση,η πλειονότητα των παιδιών στο δημοτικό σχολείο της Τούμας ήταν προσφυγόπουλα.

«Π»: Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια στη συνοικία της Τούμπας;

Σ.Κ.: Τα παιδικά μου χρόνια ήταν φτωχικά αλλά γαλήνια. Δεν υπήρχε το άγχος, η αγκούσα, του οικονομικού ανταγωνισμού στα παιδιά της ηλικίας μου. Θυμάμαι ότι το ομαδικό παιχνίδι στις αλάνες της Τούμπας (ποδόσφαιρο κατά κύριο λόγο ή «μπάλα» όπως το αποκαλούσαμε) ήταν μέχρι τελικής εξόντωσης. Υπήρχε ανταγωνισμός, θεμιτός ωστόσο, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ποιος θα διαβάσει καλύτερα τα μαθήματα, ποιος θα γράψει καλύτερα στο διαγώνισμα…

«Π»: Ποιά θεωρείτε πως είναι η κληρονομιά σας από τους πρόσφυγες γονείς σας;

Σ.Κ.: Η μητέρα μου μας δίδαξε την αγάπη μεταξύ μας και προς τους άλλους, και την διατήρηση της ενωμένης οικογένειας. Μας τροφοδότησε με πολύτιμες πληροφορίες για τις ρίζες μας και μας εμπότισε με τη νοσταλγία των χαμένων πατρίδων. Ο πατέρας μου μας άφησε την κληρονομιά των μάταιων αγώνων του για την απελευθέρωση της πατρίδας μας από τα αιώνια δεινά.

«Π»: Εργαστήκατε ως τραπεζικός. Τί σας ώθησε στη συγγραφή;

Σ.Κ.: Το ανθρώπινο μυαλό είναι πολυσχιδές, εκτείνεται σε πολλά επίπεδα. Το γεγονός ότι σπούδασα οικονομικά και έκανα τραπεζική καριέρα δεν εμπόδιζε την παράλληλη έφεσή μου στον πεζό λόγο, είτε σαν απλό αναγνώστη είτε σαν δημιουργό πεζών κειμένων.

«Π»: «Το Τραμ», εκδόσεις Παρατηρητής, 1995. Απόηχοι της προσφυγιάς, της κατοχής, του εμφυλίου, της εξορίας… Ποιά η απήχησή του στο αναγνωστικό κοινό;

Σ.Κ.: «Το Τραμ», μία συλλογή διηγημάτων, είναι η πρώτη μου συγγραφική απόπειρα. Στη μετεμφυλιακή εποχή, μία παρέα πιτσιρίκων σε γειτονιά της προσφυγικής Τούμπας στη Θεσσαλονίκη ξορκίζει τα φαντάσματα του παρελθόντος. Φαντάσματα προσφυγιάς, κατοχής, εμφυλίου, εξοριών. Οι αναγνώστες το υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό και το αθηναϊκό περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ μου παραχώρησε σχετική συνέντευξη.

«Π»: «Η κοκάλινη οπτασία» εκδόσεις Παρατηρητής. Γιατί δώσατε αυτό τον τίτλο;

Σ.Κ.: Το μυθιστόρημά μου με τίτλο «η Κοκάλινη Οπτασία» είναι η πραγματική ιστορία δύο ανθρώπων που έζησαν στις «Ελλάδες της Τουρκιάς». Βίωσαν τον ξεριζωμό, έχασαν τις περιουσίες τους και βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη όπου αφηγούνται με νοσταλγία θύμησες από την εκεί ζωή τους. Ο τίτλος του μυθιστορήματος είναι ένας γρίφος που λύνεται στις τελευταίες σελίδες.

«Π»: «Πέτρα και Ρόδα» εκδόσεις Παρατηρητής, 1997. Η αγάπη θριαμβεύει πάντα ανεξάρτητα από τις συνθήκες;

Σ.Κ.: Στο μυθιστόρημά μου «Πέτρες και Ρόδα», η Λιθαρή από την Προύσα και η Ρόδη από την Οινόη του Πόντου δεν γνωρίζονται μεταξύ τους. Μετά τον βίαιο εκπατρισμό των οικογενειών τους, βρίσκονται στην Ελλάδα και πασχίζουν να επιβιώσουν. Πετυχαίνουν να εγκλιματιστούν και να ριζώσουν, αλλά έρχεται ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος να αντρέψει τα πάντα. Το πρωτότοκο σερνικό «ρόδο» της Ρόδης ανταμώνει ένα θηλυκό χαλίκι, απομεινάρι της ραγισμένης «πέτρας» της Λιθαρής, και σμίγουν. Ρόδο με πέτρα. Και ανεβαίνουν μαζί στο αντάρτικο. Η αγάπη ανθίζει πεισματικά και καρπίζει θεαματικά πάνω στα κορφοβούνια μέσα στη λαίλαπα και τον ορυμαγδό της εθνικής αντίστασης.

«Π»: Ο τίτλος της σπονδυλωτής βιογραφίας σας «Η Θεσσαλονίκη και η Τούμπα μέσα από τα μάτια μου», περιγράφετε την εικόνα της παλιάς Θεσσαλονίκης;

Σ.Κ.: Το εν λόγω πόνημά μου είναι συλλογή διηγημάτων που αναφέρονται σε περιστατικό της παιδικής μου ηλικίας. Για πρώτη φορά μετακόμισα από το σπίτι μας στην Τούμπα σε κλινική της Εγνατίας Οδού για να εγχειριστώ από περιτονίτιδα. Μέσα από τα μάτια μου πέρασαν γεγονότα και καταστάσεις του χθες: νοσταλγικές εποχές, εικόνες παλιών και επιβλητικών κτιρίων, κουβέντες παράξενων γιατρών, σχόλια μνησίκακων νοσοκόμων. Μέσω της αφήγησής μου ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να συμμετάσχει σε μία νοερή περιήγηση στη ρωμαϊκή και βυζαντινή Θεσσαλονίκη, καθώς και στα παράξενα και επικίνδυνα σοκάκια της Τούμπας.

«Π»: «Το σβήσιμο του Θάμπους», μυθιστόρημά σας κι αυτό. Τί είναι ικανό να σβήσει το θάμπος;

Σ.Κ.: Η λέξη «θάμπος» σ’ αυτό το μυθιστόρημά μου αντικατροπτρίζει τη χλιδή μέσα στην οποία ζει μία ξακουστή οικογένεια της παλιάς Θεσσαλονίκης. Της Θεσσαλονίκης του περασμένου αιώνα. Αλλά το θάμπος σβήνει βαθμηδόν από διάφορα τραγικά γεγονότα και η επιφανής οικογένεια εκπαραθυρώνεται από τα υψηλά σαλόνια και προσγειώνεται στη λάσπη της απόλυτης φτώχειας.

«Π»: Εκδόσεις Πηγή, 2012, «Στο ρύγχος του λύκου» όπου περιλαμβάνονται ιστορικά γεγονότα. Μαθαίνουν οι νέοι ποιά παρακαταθήκη μάς άφησαν οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης;

Σ.Κ.: Όχι μόνο το «στο Ρύγχος του Λύκου», αλλά και όλα τα άλλα μυθιστορήματά μου περιλαμβάνουν σημαντικά ιστορικά γεγονότα του τόπου μας. Τέτοιου είδους βιβλία γράφονται για να υπενθυμίζουν στους παλιούς τις σημαντικές στιγμές της ιστορίας της Ελλάδας και να πληροφορούν τους νέους που έχουν ελλιπή γνώση από τα σχολεία τους. Ευτυχείς οι, δυστυχώς, λίγοι νέοι που έχουν και προφορική πληροφόρηση από μέλη των οικογενειών τους, που έπαιξαν κάποιο μικρό ρόλο στην εθνική αντίσταση.

«Π»: Μιλήστε μας για τον «Στοιχειοχαράκτη» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ωκεανός.

Σ.Κ.: Όσον αφορά στο τελευταίο μου μυθιστόρημα με τίτλο «Στοιχειοχαράκτης» από τις εκδόσεις Ωκεανός, στοιχειοχαράκτης είναι ο καλλιτέχνης ή ο τεχνίτης που σχεδιάζει και κατασκευάζει τα μεταλλικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται στην τυπογραφία. Επειδή είχα παιδικά βιώματα με την τυπογραφία από μέλη της οικογένειάς μου, αποφάσισα να δημιουργήσω ένα μυθιστόρημα που να αναφέρεται στη συγκεκριμένη τέχνη. Λάτρης καταπώς είμαι του μυθιστορήματος εποχής, ενέταξα τον ήρωά μου στα μέσα του 19ου αιώνα. Ανέκαθεν είχα αδυναμία στην εποχή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού που επηρέασε καταλυτικά τους Ορθόδοξους Έλληνες που ζούσαν σκλάβοι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Δημιούργησα τον Μανουήλ, ένα μικρό αθώο Ηπειρωτάκι, που στέλνεται από τον Γιαννιώτη αργυροχόο πατέρα του στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες να σπουδάσει και να επιστρέψει στα Γιάννενα ελευθερωτής. Ο μικρός βρίσκεται ξαφνικά μόνος σε κολέγιο του Βουκουρεστίου, χιλιόμετρα μακριά από την οικογένειά του. Μετά από χρόνια, ανδρωμένος ολοκληρωμένος και διαφωτισμένος, αντί να επιστρέψει στα Γιάννενα, μετακινείται στη Μεσευρώπη της «Άνοιξης των Λαών», όπως αποκαλούσαν τις εξεγέρσεις των καταπιεσμένων λαών. Πρόθεσή μου ήταν να τονίσω με όλα αυτά τη μετάλλαξη της παιδικής αθωότητας σε ανδροσύνη εν μέσω των αντιξοοτήτων της εποχής αλλά και των οικογενειακών τραγωδιών που ώθησαν τον ήρωα σε άλλα, επικίνδυνα, μονοπάτια.

«Π»: Διακρίνουμε στα πρώτα βιβλία σας μικρή χρονική απόσταση σε σχέση με τα δύο τελευταία, που έχουν μεγάλη απόσταση. Ποιός ο λόγος;

Σ.Κ.: Η συγγραφή δεν είναι μία παραγωγική διαδικασία που κατασκευάζει ένα προϊόν σε τακτά χρονικά διαστήματα. Το μυθιστόρημα που ολοκληρώνεται από τον συγγραφέα και κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο, εξαρτάται από την έμπνευση του πρώτου (η οποία δεν είναι πάντα συνεπής), και από τη συγκέντρωση και μεθοδική αποτελεσματικότητά του.

«Π»: Συγγραφική εμμονή;

Σ.Κ.: Επί του παρόντος δεν με απασχολεί κανένα φλέγον θέμα που ν’ αποτελέσει συγγραφική εμμονή μου. Όταν το μυαλό μου κατεβάσει κάποια φαεινή ιδέα, προσπαθώ να οργανώσω και να μεθοδεύσω την έρευνά μου με σχετική ηρεμία.

«Π»: Ποιά η διαφορά της σημερινής οικονομικής κρίσης σε σχέση με προηγούμενες της ελληνικής κοινωνίας;

Σ.Κ.: Σ’ όλες τις εποχές η οικονομική κρίση χτυπά όλες τις τάξεις, ακόμη και τις πιο κοικονομικά βαστηγμένες. Οι αίτιοι της κρίσης (μεγάλοι διεθνείς οικονομικοί παράγοντες) ξεκινούν χρυσώνοντας το χάπι. Δημιουργούν και προωθούν περιόδους πλασματικής ευημερίας προσφέροντας στον πολίτη με τον κοινό νου μία άνετη ζωή και ενθαρρύνοντάς τον να ξανοιχτεί σε αύξηση των περιουσιακών του στοιχείων και σε αποταμίευση. Στη συνέχεια ανακόπτουν την ευημερία και του στερούν ό, τι με μόχθο απέκτησε. Αιχμαλωτίζουν όλους τους τομείς της αποταμίευσής του και τον απογυμνώνουν απ’όλα.

«Π»: Μπορούν οι νέες γενιές μέσα από τα ιστορικά βιβλία και τις αφηγήσεις να μάθουν και να πράξουν σωστά στα γεγονότα που η ιστορία επαναλαμβάνει;

Σ.Κ.: Θα απαντήσω αναφερόμενος στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα. Στην πλειονότητά τους οι νέοι της σημερινής Ελλάδας, λόγω της διαιώνισης της κρίσης, απαξιώνουν την προφορική και γραπτή ιστορική πληροφόρηση, διότι πρωταρχικό τους μέλημα είναι ο βιοπορισμός. Είτε θα παραμείνουν στη χώρα που τους γέννησε, αρκούμενοι στα ψίχουλα που τους προσφέρει, είτε θα μετοικήσουν στο εξωτερικό αναζητώντας μία καλύτερη τύχη. εξορκίζοντας τους κρατούντες που τους πρόδωσαν.

«Π»: Ποιά η διαφορά των σημερινών προσφύγων από τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής;

Σ.Κ.: Τις ίδιες ή παρόμοιες φρικαλεότητες βιώνουν οι σημερινοί πρόσφυγες με τους παλιούς της Μικρασιατικής Καταστροφής. Και οι δύο ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους αναζητώντας νέα πατρίδα σε ξένα χώματα. Οι εποχές μονάχα διαφέρουν. Οι τότε συνθήκες με τις τωρινές. Οι παλιές καταστάσεις με τις σημερινές.

«Π»: Η γλώσσα είναι το βασικό εργαλείο του συγγραφέα;

Σ.Κ.: Η δική μου γενιά είχε την τύχη να διδαχθεί καί καθαρεύουσα καί δημοτική, οπότε οι συγγραφείς της ηλικίας μου μπορούν εύκολα να προσαρμόσουν το γλωσσικό ιδίωμα που ταιριάζει στο συγγραφικό τους πόνημα.

«Π»: Ο θείος σας, αγωνιστής Σίμος Κερασίδης, που δολοφονήθηκε άνανδρα, τί σας δίδαξε με τη στάση ζωής του;

Σ.Κ.: Ο αγωνιστής θείος μου τότε, εποχή εχθρικής κατοχής της χώρας μας, διακινδύνευσε και θυσίασε τη ζωή του για την απελευθέρωση της πατρίδας. Μάταια όμως γιατί, σήμερα που η χώρα μας περνά οικονομική εχθρική κατοχή, οι 300 εκπρόσωποί της την ξεπουλούν για να έχουν οι ίδιοι οικονομικά οφέλη.

«Π»: Τί αγαπάτε;

Σ.Κ.: Αγαπώ πολλά πράγματα στη ζωή. Την οικογένειά μου, τους πραγματικούς φίλους μου, τους καλόβολους και γενναιόδωρους ανθρώπους. Αγαπώ τα ταξίδια, τον κινηματογράφο, την παρεΐστικη ταβέρνα. Πάνω απ’ όλα αγαπώ τη λογοτεχνία ως αναγνώστης και ως δημιουργός. Μου αρέσει να διαβάζω και να γράφω μυθιστορήματα που εμπεριέχουν ιστορικά στοιχεία και «ταξιδεύουν» τον αναγνώστη με τη συναρπαστική πλοκή τους, το σασπένς και τις αναπάντεχες ανατροπές.

«Π»: Μελλοντικά σχέδια;

Σ.Κ.: Ποτέ μου δεν έγραψα, ούτε σκοπεύω να το κάνω, ένα καθαρά κοσμοπολίτικο ή ένα αισθηματικό/ερωτικό μυθιστόρημα. Τα πονήματα που έχω κατά νου, είναι όλα μυθιστορήματα εποχής, που διαδραματίζονται πατώντας πάνω σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα.