ΕΛΕΝΑ ΚΟΣΜΑ, Μουσικός – Ποιήτρια

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
ΕΛΕΝΑ ΚΟΣΜΑ, Μουσικός – Ποιήτρια

ΕΛΕΝΑ ΚΟΣΜΑ «Με τους μαθητές μου ψάχνουμε
μαζί μυστικούς δρόμους για να
κρατάμε τον κόσμο μας φωτεινό»


Η Έλενα Κοσμά, με καταγωγή από την Πάτρα, ζει στην Αθήνα στην πόλη όπου και ολοκλήρωσε τις μουσικές της σπουδές. Εργάζεται ως καθηγήτρια πιάνου στο Δημοτικό Ωδείο Αμαρουσίου από το 2007. Έχει ειδίκευση στην ηχοθεραπεία (klangschalen / Peter Hess Institut) και στο σύστημα μουσικοκινητικής με στοιχεία Orff-Dlcroze και Kodaly. Εκτός από τις μουσικές της σπουδές οι πανεπιστημιακές της γνώσεις αφορούν τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό (Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο) και τον «Ψηφιακό πολιτισμό και Πολιτιστική Τεχνολογία – Digital Culture» (Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών).
Η συγγραφική της δραστηριότητα ξεκίνησε το 2008 με την πρώτη ποιητική συλλογή «Σκέψεις» (εκδ. Κάκτος) ενώ το 2012 με τη δεύτερη ποιητική συλλογή «Στο χαρτί και στον αέρα» (εκδ. Γαβριηλίδης).
Το 2014, κυκλοφόρησε από το Ogdoo Μusic Group το τραγούδι «Παραισθήσεις» σε στίχους και μουσική της ιδίας.
Κατά τη θεατρική σεζόν 2015 – 2016 είχε μουσική και συγγραφική συμμετοχή στη μουσικοθεατρική παράσταση «Να με θυμάσαι».
Κατά τη θεατρική σεζόν 2016 – 2017 έγραψε την πρωτότυπη μουσική για τη θεατρική παράσταση «Αυτός και το πανταλόνι του», έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη με πρωταγωνιστή τον Κώστα Αρζόγλου σε σκηνοθεσία της Βάνας Πεφάνη.
Το 2017 ερμήνευσε το τραγούδι «Ώρα την ώρα» σε στίχους και μουσική του Χρήστου Δέτσικα, που κυκλοφόρησε από τη Spicy Music.
Το Δεκέμβριο του 2017 το θεατρικό της έργο «Μπλέ Λωτός» απέσπασε έπαινο στον 1ο πανελλήνιο διαγωνισμό συγγραφής θεατρικού έργου μετά από διαγωνισμό που πραγματοποίησε η Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος από κοινού με το ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.
Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει τη μουσική παράσταση «Η Ποίηση που έγινε Τραγούδι».


«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιο περιβάλλον μεγαλώσατε;

ΕΛΕΝΑ ΚΟΣΜΑ: Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Πάτρα. Ο πατέρας μου ήταν ζωγράφος και η επαφή μου με την τέχνη ήρθε σε πολύ μικρή ηλικία. Η Αθήνα ήταν πάντα για μένα το «μεγάλο όνειρο», εκείνο της εφηβείας που εξατμίστηκε κάπου ανάμεσα στα χρόνια… Μου λείπει ο ρυθμός της πόλης που γεννήθηκα, αυτό όμως που μου λείπει περισσότερο είναι οι δικοί μου άνθρωποι. Ήρθα στην Αθήνα γιατί πίστευα στις αμέτρητες ευκαιρίες, μόνο που γι αυτές παλεύεις διπλάσια και κυρίως ασταμάτητα. Η Αθήνα έχει ένα μεγάλο προτέρημα, δεν είσαι μόνος και ένα τεράστιο μειονέκτημα είσαι ολομόναχος.

 

 

«Π»: Τι σας ώθησε στη μουσική;

ΕΛ.Κ.: Μάλλον αυτό που ωθεί όσους κινούνται γύρω από τους δρόμους της Τέχνης. Είναι που θέλεις να πεις πράγματα και δεν μπορείς να τα πεις με άλλο τρόπο.

 

«Π»: Ως καθηγήτρια πιάνου βλέπετε να υπάρχει ενδιαφέρον από τα παιδιά για τις μακροχρόνιες σπουδές;

ΕΛ.Κ.: Τα παιδιά έχουν πάντα ενδιαφέρον για την τέχνη γιατί τα μαγεύει. Είναι «φτιαγμένα» να δέχονται νέες γνώσεις ακόμα κι αν αυτές είναι μακροχρόνιες και επίπονες. Το πρόβλημα είναι οι κουρασμένοι και χωρίς παιδαγωγικούς τρόπους εκπαιδευτικοί, όπως επίσης και πολυάσχολοι και χωρίς υπομονή γονείς.

 

«Π»: Ηχοθεραπεία και μουσικοκινητική, ποιές οι ευεργεσίες τους;

ΕΛ.Κ.: Η αρμονία με τον εαυτό μας και τον γύρω κόσμο απειλείται από καθημερινό στρες σε όλα τα σημεία της ζωής μας. Εδώ έρχεται η ηχοθεραπεία ως μια μέθοδος χαλάρωσης. Στην ηχο-χαλάρωση λύνονται προβλήματα συσσωρευμένου καθημερινού άγχους, αβεβαιότητας καθώς και διάφορα άλλα μπλοκαρίσματα που παθαίνει ο οργανισμός. Αυτή η απελευθέρωση είναι μια καλή βάση για να αναζωογονηθεί και να δυναμώσει κάποιος τις εσωτερικές του δυνάμεις.
Όσο για την μουσικοκινητική σε συνδυασμό με την ηχοπαιδαγωγική, όλο και περισσότερα παιδιά εμφανίζουν προβληματική συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της μάθησης ή του παιχνιδιού. Το παιχνίδι με τους ήχους έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά του στην πράξη ως προς την ενίσχυση της ικανότητας αυτοσυγκέντρωσης, επιμονής και χαλάρωσης. Η προσέγγιση γίνεται κυρίως μέσω των ηχητικών ακουσμάτων – ήχοι οι οποίοι δημιουργούν μια αρμονική και χαλαρωτική ατμόσφαιρα – γκονγκ, ηχογαβάθες, ταξίδια φαντασίας, μουσικά παιχνίδια.

 

«Π»: Πώς προέκυψε η συγγραφή και από πότε γράφετε;

ΕΛ.Κ.: Είναι ακριβώς το ίδιο με εκείνο που είπαμε παραπάνω, για την ανάγκη δηλαδή να πεις πράγματα και δεν έχει άλλο τρόπο να τα εκφράσεις. Ξεκίνησα γράφοντας ημερολόγια, συνέχισα με κείμενα που έμοιαζαν με ποιήματα, μετά ακολούθησαν κάποια μικρά διηγήματα και ύστερα από ένα σεμινάριο θεατρικής συγγραφής, του Εθνικού Θεάτρου, η αγάπη μου για την θεατρική γραφή εξακολουθεί να με κρατάει σε μια εσωτερική εγρήγορση…

 

«Π»: Η πρώτη συλλογή ποιημάτων σας «Σκέψεις», εκδόσεις Κάκτος 2008, τι πραγματεύεται;

ΕΛ.Κ.: Είναι ποιήματα αυθόρμητα χωρίς «επεξεργασμένες» σκέψεις. Μετά από έντεκα χρόνια, νιώθω, πως είναι κείμενα αυτόματης γραφής.

 

«Π»: Το 2012, από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη, η δεύτερη ποιητική συλλογή σας «Στο χαρτί και στον αέρα». Ποια η απήχηση του αναγνωστικού κοινού;

ΕΛ.Κ.: Το βιβλίο «Στο χαρτί και στον αέρα» έχει ποιήματα με ημερομηνίες και χρονολογίες γραφής. Είναι ένα ποιητικό ημερολόγιο με στιγμιότυπα ζωής, γεμάτο από μουσικούς κώδικες για την τέχνη του έρωτα και της ζωής. Γράφοντάς το βρέθηκα ανάμεσα στο μεσοδιάστημα γης (χαρτί) και ουρανού (αέρα), δεν πλησίασα ούτε τον άνθρωπο μα ούτε και τον Θεό…

 

«Π»: Γράφετε τραγούδια, ερμηνεύετε, ντύνετε με την μουσική σας θεατρικά έργα. Μιλήστε μας για την μουσική παράσταση «Η ποίηση που έγινε Τραγούδι».

ΕΛ.Κ.: Σ΄ αυτή τη μικρή μου πορεία, προέκυψαν όμορφες καλλιτεχνικές στιγμές για τις οποίες είμαι ευγνώμων. Αναμένω και επιδιώκω τις επόμενες…
Όσο για την μουσική παράσταση «Η ποίηση που έγινε Τραγούδι» είναι ένα πρόγραμμα που το παρουσιάζω από το 2013. Η τελευταία παράσταση έγινε τον Ιούνιο του 2018 στο Παρίσι, στην ελληνική κοινότητα και η επόμενή του είναι το Σάββατο 16 Μαρτιου 2019, στην Αθήνα, στη θεατρική σκηνή «Φούρνος». Την αποκαλούμε μουσική παράσταση, γιατί αν και δεν έχει πρόζα – η ύπαρξη της ηθοποιού, Βάνα Πεφάνη, η οποία συνδέει τα τραγούδια με κείμενα – δίνουν μια ατμόσφαιρα διαφορετική από αυτό που λέμε αμιγώς θέατρο.
Είναι μια μουσική διαδρομή με όλους εκείνους τους ήχους και τους στίχους που καθόρισαν όχι μόνο τη μουσική μου πορεία αλλά και την προσωπικότητα μου. Είναι η μελοποιημένη ποίηση των Ελύτη, Σεφέρη, Γκάτσου, Καμπανέλλη, Λειβαδίτη, Καββαδία, Ελευθερίου, Πολυδούρη, Τριπολίτη, σε μουσικές των Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκου, Μούτση, Ανδριόπουλου, Κωχ. Τα κομμάτια είναι ενορχηστρωμένα για πιάνο και τσέλο. Στο τσέλο με συνοδεύει ο Σπύρος Χειμαριός.

 

«Π»: Πώς είναι τα πράγματα στον χώρο; Οι νέοι μπορούν να δουν τη μουσική επαγγελματικά;

ΕΛ.Κ.: Τα πράγματα δεν είναι και τόσο εύκολα για όσους θέλουν να κάνουν την τέχνη επάγγελμα. Από τη στιγμή που άνοιξε ο δρόμος προς τη δημοσιότητα με κρυφές ή φανερές κάμερες, η έννοια της τέχνης και γενικότερα του πολιτισμού έχασε το βαθύτερο νόημά της μια και οι διαδικασίες που ακολουθούνται δεν είναι καλλιτεχνικές, είναι κυρίως ψυχολογικές. Αλλά αυτός δεν είναι λόγος ο καλλιτέχνης να τα παρατά. Την χρειάζεται την τέχνη του περισσότερο από ποτέ. Η τέχνη έχει μεγάλη δύναμη, μπορεί να ανατρέψει ακόμα και τον κατεστημένο τρόπο θέασης του πραγματικού κόσμου. Βάζει χρώμα στη φαντασία, στον καμβά της πραγματικότητας που είναι ζωγραφισμένος σήμερα με μελανά χρώματα…

 

«Π»: Ποιές οι επιρροές στη μουσική που γράφετε;

ΕΛ.Κ.: Από μικρή αγαπούσα τον Χατζιδάκι και τον Satie. Ακόμα δεν τους έχω «ξεπεράσει». Σίγουρα ό,τι αγαπάς σε σημαδεύει και σε έλκει.

 

«Π»: Στην εποχή της κρίσης υπάρχει ελπίδα για ένα νέο δημιουργό; Θα τα καταφέρει να επιβιώσει;

ΕΛ.Κ.: Η καλλιτεχνική έκφραση πάντα έβρισκε γόνιμο έδαφος σε πολυτάραχους καιρούς. Εμπνέεται με άλλα λόγια από την αταξία και την παρακμή. Αυτό βέβαια δεν αποτελεί μια καλλιτεχνική διαστροφή, είναι η ανάγκη για αλλαγή… Δεν είμαι σίγουρη αν η εποχή αυτή έχει πυροδοτήσει καλλιτεχνικές ανησυχίες και τέτοιου είδους εμπνεύσεις που θα αφήσουν κάτι μελλοντικά . Η τέχνη δεν μπορεί ούτε επιτρέπεται να εφησυχάζετε σε χαλεπούς καιρούς. Ας ελπίσουμε πως τα τόσα χρόνια της οικονομικής κρίσης, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρης την Ευρώπης, θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για κάποιο επόμενο καλλιτεχνικό κίνημα…

 

«Π»: Τι οφείλουν να διαθέτουν οι μουσικοί;

ΕΛ.Κ.: Υπάρχει μια λέξη, που δεν παραπέμπει μόνο σε παλαιότερες και αυστηρές εποχές, είναι η λέξη πειθαρχία. Χωρίς πειθαρχία στην τέχνη, δύσκολα να πετύχει κάποιος. Μπορεί ο καλλιτέχνης να γίνει έρμαιο έντονων συναισθηματικών διακυμάνσεων μόνο όταν υπερεκτιμήσει τις δυνάμεις και τις ικανότητές του. Όταν οι καλλιτέχνες έχουν στόχους, σκοπούς και πειθαρχεία τότε λειτουργούν με απόλυτη ωριμότητα.

 

«Π»: Τί συμβουλεύετε και τί εύχεστε στους μαθητές σας;

ΕΛ.Κ.: Στους μαθητές μου δεν χάνω ευκαιρία να τους θυμίζω την ύπαρξη του εσωτερικού μας κόσμου και της εσωτερικής μας φωνής. Τους μιλάω για εκείνον τον κόσμο που πρέπει να ανακύψει κανείς από μικρός για να μπορεί να τον ξαναβρεί όταν κάπου στα χρόνια της ζωής τον χάσει. Με τους μαθητές μου ψάχνουμε μαζί μυστικούς δρόμους για να κρατάμε τον «κόσμο μας» φωτεινό.

 

«Π»: Τι οραματίζεστε;

ΕΛ.Κ.: Βρίσκομαι καιρό τώρα σε ένα τερματικό στάδιο πραγμάτων που τα ίδια τα πράγματα μου ζητούν να τα κινήσω διαφορετικά. Προσπαθώ να βρω τρόπους να μετατρέψω τη ζωή μου σε δημιουργία. Δεν τα καταφέρνω πάντα, αλλά προσπαθώ. Οραματίζομαι να τα καταφέρω. Προσδοκώ πάντα να φτάσω κάπου.

 

«Π»: Ποια διαδικασία ακολουθείτε στο γράψιμο ενός μουσικού έργου;

ΕΛ.Κ.: Είναι ακριβώς η ίδια διαδικασία που ακολουθεί ο οποιοσδήποτε δημιουργός, έμπνευση και δουλειά. Ίσως αυτό που χαρακτηρίζει όλους τους δημιουργούς είναι η μοναχικότητα που πολλές φορές την επιδιώκουν κιόλας παρά οτιδήποτε άλλο.

 

«Π»: Ποια η σχέση σας με το ίντερνετ;
ΕΛ.Κ.: Θέλω να κλείσω το κομπιούτερ και να βγω στο δρόμο.

 

«Π»: Ποια πρόταση εκφράζει τα συναισθήματα και την καθημερινότητά σας;

ΕΛ.Κ.: Είναι αυτή η φράση του Descartes που λέει: «Κι όταν μια μέρα φύγω από εδώ / ένα θα είναι σίγουρο/ πως έζησα τη ζωή που ήθελα εγώ και όχι κάποιος άλλος για μένα / κι η αλήτισσα ψυχή μου θα το νιώσει… έτσι… όπως θα πετάει ελεύθερη».

 

«Π»: Τι σημαίνει για εσάς η ποίηση;

ΕΛ.Κ.: Θαυμάζω τους ανθρώπους που μπορούν με λέξεις να δημιουργούν κόσμους. Ερωτεύομαι εκείνους που μέσα από τις σελίδες τους δημιουργούν όνειρα. Με συγκινούν εκείνων τα έργα που δημιουργούν επαναστάσεις. Γιατί αυτό είναι η τέχνη της ποίησης, μια χώρα που φιλοξενεί τους εξόριστα ευαίσθητους…

 

«Π»: Μελλοντικά καλλιτεχνικά σχέδια;

ΕΛ.Κ.: Να παρουσιάσω στο κοινό το θεατρικό μου έργο «Μπλέ λωτός».
– «Η Ποίηση που έγινε Τραγούδι». Κείμενα διαβάζει η ηθοποιός Βάνα Πεφάνη. Πιάνο – τραγούδι: Έλενα Κοσμά. Βιολοντσέλο: Σπύρος Χειμαριός
Σάββατο 16 Μαρτίου 2019, 21.00
«Φούρνος», Μαυρομιχάλη 168, Νεάπολις Εξαρχείων, τηλ. 2106460748


ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΜΑΙΡΗ ΓΚΙΩΝΗ – ΛΑΡΕΝΤΖΑΚΗ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Πήγαινε στην κορυφή