Πρώτο κουδούνι στις 9, Γράφει ο Βαγγέλης Ντάλης

11η Σεπτεμβρίου 2018, πρώτο κουδούνι της φετινής σχολικής χρονιάς και ο υπουργός Παιδείας Κ. Γαβρόγλου παρευρίσκεται στον αγιασμό του 1ου ΕΠΑΛ Αγ. Αναργύρων όπου, μεταξύ άλλων, περήφανος δηλώνει ότι από την επόμενη σχολική χρονιά η ώρα έναρξης των μαθημάτων μετατίθεται από τις 8.15, που είναι σήμερα, στις 9. «Για να κοιμόμαστε λίγο παραπάνω» είπε και μόνο που δεν έκλεισε πονηρά το μάτι στους ενθουσιασμένους μαθητές.

Για να μειώσει τις κακές εντυπώσεις του «κοιμόμαστε λίγο παραπάνω», έσπευσε αμέσως μετά ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Γ. Αγγελόπουλος να δώσει κάποιες διευκρινίσεις. «Δεν είναι θέμα να κοιμούνται παραπάνω τα παιδιά. Είναι η λειτουργία του εγκεφάλου με άλλες συνθήκες, ώστε να είναι πιο αποτελεσματική η διδασκαλία της μάθησης και της αφομοίωσης», είπε προσπαθώντας να μαζέψει την γκάφα του υπουργού. «Δείτε τι κάνουν στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες με τις ώρες προσέλευσης στα παιδιά ηλικίας 13 ετών και άνω. Όλη η μελέτη δείχνει ότι τα παιδιά αποδίδουν καλύτερα όχι τις πολύ πρωϊνές ώρες. Πραγματικά, μας εκπλήσσουν κάποιες κριτικές. Το υπουργείο Παιδείας έκανε μια πρόταση. Δημιουργεί μια δημόσια διαβούλευση. Θα ακούσει τις προτάσεις και τους καθ’ ύλην αρμόδιους από την ειδική επιστημονική επιτροπή. Ο υπουργός είπε ότι κάνω πρόταση, ακούω την κοινωνία και αποφασίζω».
Οι αντιδράσεις υπήρξαν άμεσες από δασκάλους και καθηγητές («δεν έχουμε ενημερωθεί»), η αντιπολίτευση κατέθεσε επερώτηση στη Βουλή για το «πώς» και το «γιατί» ενώ ο χαβαλές στα κοινωνικά δίκτυα υπήρξε καταιγιστικός. Οι πιο σοβαροί και πιο ψύχραιμοι αναρωτήθηκαν αν «υπάρχει κάποια σοβαρή μελέτη» που να αποδεικνύει ότι αυτό θα βοηθήσει την καλύτερη σχολική απόδοση των μαθητών και το θέμα ξεχάστηκε.
Ώσπου την προηγούμενη εβδομάδα ο υπουργός το επανέφερε. Ο κ. Γαβρόγλου τόνισε ότι συντάσσεται το σχετικό πόρισμα της επιτροπής που έχει συγκροτήσει για τη διερεύνηση δυνατότητας αναμόρφωσης του σχολικού ωραρίου. Συγκεκριμένα, προτείνεται τα μαθήματα να ξεκινούν στις 9 το πρωί αντί στις 8.15 που ισχύει μέχρι στιγμής, αλλαγή η οποία θα επηρεάσει βεβαίως και την ώρα λήξης του σχολικού ωραρίου, το οποίο θα μετακινηθεί κατά 45 λεπτά αργότερα.
Στην 7μελή επιτροπή που συγκρότησε συμμετέχουν δύο Κλινικοί Ψυχολόγοι, μία υπεύθυνη Αγωγής Υγείας, ένας παιδίατρος και ο αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Ίσως και την ώρα που εσείς διαβάζετε αυτές τις γραμμές, το πόρισμα να έχει κατατεθεί. Όμως από τότε που ο υπουργός ανακοίνωσε την πρόθεσή του για αυτή τη μικρή αλλαγή του σχολικού ωραρίου, ουδείς, ούτε και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι εκπαιδευτικοί έχουν επιχειρηματολογήσει υπέρ ή κατά της αλλαγής. Ουδείς φορέας έχει απευθυνθεί σε ειδικούς προκειμένου να συντάξουν μια σχετική μελέτη.
Αντιθέτως, η ΟΛΜΕ, δια του συνδικαλιστή της Νίκου Παπαχρήστου κατακεραύνωσε το μέτρο. Αντί να το αντικρούσει ως κακό για τους μαθητές ή οποιονδήποτε άλλο, διείδε σκοπιμότητες! «Η αφήγηση του υπουργού ότι οι μαθητές θα κοιμούνται περισσότερο, είναι τουλάχιστον αστεία. Τα παιδιά δεν πάνε για ποτάκια το βράδυ, είναι κουρασμένα από τα μαθήματα και τα φροντιστήρια και πιεσμένα από την ύλη. Το μόνο που μπορεί να συμβεί από όλο αυτό, είναι να ενισχυθούν μόνο τα παιδιά από μακρινές περιοχές. Το νόημα ποιό είναι; Είναι προάγγελος καταργήσεων νέων σχολικών μονάδων, που θα ευνοεί τη μεταφορά των παιδιών από μακρινές τοποθεσίες;». Εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι «κάποια άλλη σκοπιμότητα βρίσκεται πίσω από όλα αυτά, είναι προφανές», και κατήγγειλε πως «με αυτόν τον υπουργό δεν έχει γίνει επί της ουσίας κανένας διάλογος για τίποτα, ούτε καν για το Νέο Λύκειο».
Και παραμένει το ερώτημα. Είναι καλό ή κακό για τα παιδιά το νέο ωράριο; Στον υπόλοιπο κόσμο πάντως δεν είναι αντικείμενο αντιπαραθέσεων και ούτε κανένας βλέπει σκοπιμότητες. Σε πάρα πολλές αμερικάνικες πολιτείες και σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζεται χωρίς προβλήματα. Στη Βρετανία μάλιστα συζητούν μήπως θα έπρεπε τα σχολικά μαθήματα να αρχίζουν στις 10 κι όχι στις 9! Εμείς εδώ είμαστε ικανοί να το κάνουμε κι αυτό αντικείμενο της προεκλογικής αντιπαράθεσης !
Η ουσία λοιπόν είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μελετών επιστημόνων για τους βιορυθμούς μαθητών και εφήβων, των μετρήσεων της απόδοσης στο μάθημα, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο εγκέφαλος αδυνατεί να προσαρμοστεί στο πολύ πρωινό ξύπνημα, ειδικά στις ηλικίες 14 – 24, γι’ αυτό και οι αλλαγές στα εκπαιδευτικά συστήματα παγκοσμίως. Οι υπανάπτυκτες χώρες είναι αυτές που αδυνατούν να προσαρμοστούν.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, αν ήθελε το υπουργείο Παιδείας να λειτουργήσει με σοβαρότητα, όφειλε να έχει αρχίσει από φέτος πειραματικά το μέτρο σε έναν αριθμό σχολείων, ώστε να έχουν την ευκαιρία οι επιστήμονες και οι όποιες «ομάδες εκπαιδευτικών» να μελετήσουν τις επιπτώσεις. Για να μην κάνουμε αλλαγές αφήνοντας την όποια χρησιμότητά τους στην τύχη. Και δεν θα γίνoνταν όλος αυτός ο κακός χαμός ο οποίος καταλήγει στο «κουβέντα να γίνεται».
Αν πάλι ο υπουργός ήθελε να μην κατηγορείται για λαϊκισμό κι οτι «χαϊδεύει τα αυτιά» των μαθητών θα μπορούσε να μειώσει το ωρολόγιο πρόγραμμα, ειδικά στη Γ’ Λυκείου όπου υπάρχει και η μεγαλύτερη πίεση. Από την επόμενη χρονιά, τα 4 μαθήματα στα οποία εξετάζονται πανελλαδικά οι μαθητές για να εισαχθούν στα πανεπιστήμια θα διδάσκονται από 6 ώρες την εβδομάδα ! Δεν έχει ξανασυμβεί στην τάξη αυτή να υπάρξει 6ωρο μάθημα! Το παράλογο είναι ότι πρώτα αποφασίστηκε το 6ωρο κάθε μαθήματος και στο τέλος του μήνα θα ανακοινωθεί η ύλη τους. Η κοινή λογική λέει οτι πρώτα αποφασίζουμε τι θα διδάξουμε στα παιδιά κι ύστερα πόσες ώρες θα χρειαστούν.
Εδώ όμως δεν επικρατεί η κοινή αλλά η νεοελληνική λογική. Αυτή που ζούμε δεκαετίες και λέει ότι πρώτα αποφασίζουμε για το πόσους (και κυρίως, ποιούς …) θα προσλάβουμε και μετά τι θα τους κάνουμε … Αν δηλαδή ο υπουργός ήθελε να δώσει περισσότερο χρόνο στα παιδιά για να κοιμούνται αλλά και για να μελετούν, θα μπορούσε αυτά τα μαθήματα της Γ’ για παράδειγμα να τα κάνει 5ωρα κι έτσι να μπορεί το πρώτο κουδούνι να χτυπά μια ώρα αργότερα αλλά να έχουν και τα παιδιά περισσότερο χρόνο. Γιατί τελειώνοντας το σχολείο μια ώρα αργότερα δεν κερδίζουν χρόνο. Άγχος προσθέτουν στη ζωή τους αφού το υπόλοιπο της μέρας θα τους είναι μικρότερο.
Όπως έχει γράψει αλλού, το μέλος της επιτροπής, κυρία Νάνσυ Παπαθανασίου, ψυχολόγος, η συσσωρευμένη, χρόνια κούραση που παρατηρείται στους εφήβους δεν οφείλεται μόνο στο πρωινό ξύπνημα, αλλά και στο εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο ωθεί τα παιδιά στα όριά τους. «Το ζητούμενο είναι να φτιάξουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να συμβαδίζει με τις αναπτυξιακές και γνωστικές ανάγκες των παιδιών. Να μην τα εξαντλούμε ούτε σωματικά ούτε πνευματικά, από πλευράς διαβάσματος, ώστε να μην έχουμε φοιτητές που καταρρέουν και εξαφανίζονται από τη Σχολή στο πρώτο έτος – στην καλύτερη περίπτωση – με ό,τι συνέπειες έχει αυτό».
Καλημέρα.