Άφθες στο στόµα: Αιτίες & θεραπεία

Άφθες στο στόµα: Αιτίες & θεραπεία

Οι άφθες ή «άφτρες» είναι επώδυνες πληγές που εµφανίζονται στη στοµατική κοιλότητα. Πώς διακρίνονται, ποιες είναι οι αιτίες της εµφάνισής τους και πώς αντιµετωπίζονται;Οι άφθες είναι ελκώσεις (πληγές) στο εσωτερικό του στόµατος, οι οποίες εµφανίζονται  σε περιοχές του στοµατικού βλεννογόνου µε µη κερατινοποιηµένο επιθήλιο, όπως η  ουλοπαρειακή αύλακα, οι παρειές (µάγουλα), η µαλθακή υπερώα (το πίσω µέρος του ουρανίσκου), η κάτω επιφάνεια της γλώσσας. Οι ελκώσεις αυτές είναι αβαθείς, έχουν στρογγυλό ή ωοειδές σχήµα και είναι εξαιρετικά επώδυνες. Ο πόνος γίνεται ιδιαίτερα  έντονος κατόπιν επαφής µε αλάτι, καρυκεύµατα και όξινα τρόφιµα.

 Από κλινική άποψη διακρίνονται σε:

 1) µικρές άφθες, που δεν ξεπερ- νούν τα 10 χιλιοστά (συνήθης διάµετρος 1-2 χιλιοστά),
2) µεγάλες άφθες, µε διάµετρο που ξεπερνά τα 10 χιλιοστά και µπορεί να φτάσει τα 2-3 εκατοστά και
 3) ερπητοφόρα έλκη, που είναι συστάδα πολλαπλών µικρών αφθών, συγκεντρωµένων στην ίδια περιοχή του εσωτερικού του στόµατος. Το µέγεθός τους συχνά περιγράφεται ως «κεφαλής καρφίτσας» και η συστάδα µπορεί να περιλαµβάνει αρκετές δεκάδες τέτοιες άφθες. Παρά την οµοιότητα µε τιπληγές του έρπητος (εξ ου και η ονοµασία) δεν σχετίζεται αιτιολογικά µε τον ιό του έρπητος. ΑΙΤΙΕΣ Οι άφθες είναι γνωστές από την αρχαιότητα. Μάλιστα η πρώτη αναφορά έχει γίνει από τον Ιπποκράτη. Εν τούτοις, µέχρι και σήµερα παραµένει άγνωστη η αιτιολογία τους.

Εκείνο που γνωρίζουµε αρκετά καλά είναι οι εκλυτικοί παράγοντες της εµφάνισης των αφθών, οι οποίοι είναι πάρα πολλοί και περιλαµβάνουν:

 • Οικογενείς και γενετικούς παράγοντες (Κάποια άτοµα έχουν κληρονοµική προδιάθεση να αναπτύσσουν άφθες).

 • Στρες, τόσο σε φυσικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο

• Τραυµατισµούς µέσα στο στόµα (π.χ. οδοντιατρικές ενέσεις, εργωδεις διαδικασίες και χειρισµοί)

 • Ορµονικές αλλαγές (π.χ. όπως αυτές που συµβαίνουν στη διάρκεια της έµµηνης ρύσης)

• Λοιµώξεις από ιούς ή βακτήρια

• Αλλεργίες σε τρόφιµα και φάρµακα Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε περιπτώσεις µε υποτροπιάζουσες άφθες, δηλαδή όταν σε ένα άτοµο εµφανίζονται πολλά περιστατικά αφθών κατά τη διάρκεια του χρόνου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι άφθες µπορεί να αποτελούν εκδήλωση ελλείψεων βιταµινών του συµπλέγµατος Β, ελλείψεων σιδήρου και / ή φυλλικού οξέος. Επίσης, οι υποτροπιάζουσες άφθες µπορεί να αποτελούν
συνοδό σύµπτωµα άλλων συστηµατικών νο- σηµάτων. Σε αυτά τα νοσήµατα περιλαµβάνονται µεταξύ άλλων το σύνδροµο Αδαµαντιάδη – Bechet (στο
οποίο κλασικές εκδηλώσεις από τους βλεννογόνους είναι οι άφθες στο στόµα και τα  έλκη των γεννητικών οργάνων), καθώς και ορισµένα νοσήµατα του γαστρεντερικού,  όπως η ελκώδη κολίτιδα και η νόσος του Chron. Συνεπώς, αν κάποιος εµφανίζει πολλαπλά
επεισόδια αφθών, θα πρέπει να ζητήσει τη συµβουλή ειδικού στοµατολόγου ώστε να διενεργηθεί διεξοδικός έλεγχος για τον αποκλεισµό ή τον
εντοπισµό υποκείµενου συστηµατικού νοσήµατος και την έγκαιρη έναρξη της κατάλληλης θεραπείας για το συστηµατικό νόσηµα

. ΘΕΡΑΠΕΙΑ

 Οι άφθες είναι καλοήθεις, αυτοιάσιµες βλάβες, δηλαδή θα επουλωθούν µόνες τους σε εύλογο χρονικό διάστηµα. Όταν µιλάµε λοιπόν για «θεραπεία» των αφθών,ουσιαστικά στοχεύουµε αφενός στην επιτάχυνση επούλωσής τους και αφετέρου στη µείωση του πόνου που προκαλούν. Η θεραπεία µπορεί να περιλαµβάνει σκευάσµατα τοπικής δράσης σε µορφή στοµατικού διαλύµατος, spray ή gel ή / και να περιλαµβάνει σκευάσµατα συστηµατικής δράσης χορηγούµενα από το στόµα, όπως είναι τα κορτικοστεροειδή, τα αντιφλεγµονώδη και τα αντιµικροβιακά. Θεαµατικά αποτελέσµατα µπορεί να έχει η εφαρµογή laser στην περιοχή. Σε κάθε περίπτωση, η θεραπεία θα εξαρτηθεί από τη συχνότητα των υποτροπών και τον αριθµό βλαβών. Κεφαλαιώδους σηµασίας είναι η επισήµανση ότι µια πληγή στο στόµα διάρκειας µεγαλύτερης των 15 ηµερών, που δεν εµφανίζει τάση επούλωσης και δεν φαίνεται να οφείλεται σε εµφανή τραυµατισµό (π.χ. σπασµένο δόντι που τραυµατίζει τα πλάγια χείλη της γλώσσας ή κακή προσθετική εργασία) ΠΡΕΠΕΙ να εξετάζεται από ειδικό στοµατολόγο για να διαπιστωθεί η καλοήθεια ή κακοήθειά της (καρκίνος). 

Πηγή: http://iatronet.gr/