Ένα φάντασμα πλανάται πάνω από την Ευρώπη, του Βαγγέλη Ντάλη

Με την ερώτηση «Μάχες χαρακωμάτων ή το ξήλωμα του ευρωπαϊκού ιστού;» κλείσαμε το άρθρο της προηγούμενης εβδομάδας. Με τον τίτλο της γερμανικής Deutsche Welle θα συνεχίσουμε σήμερα: «Πολιτικός σεισμός στη Βαυαρία – Αγωνία στο Βερολίνο». Για «βαυαρικό ομοσπονδιακό σεισμό» κάνει λόγο σε σχόλιό της η ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Der Spiegel και προβλέπει ότι το Κυριακάτικο εκλογικό αποτέλεσμα θα αλλάξει τη Βαυαρία αλλά και τη Γερμανία.

Και το είχε πει στη γερμανοκρατούμενη Ευρωπαϊκή Ένωση ο ιταλικός κυβερνητικός συνασπισμός των «αντισυστημικών» κομμάτων πριν λίγες μέρες: «Σε έξι μήνες (εννοούσαν στις επερχόμενες ευρωεκλογές) αυτή η Ευρώπη θα έχει τελειώσει»! Δεν ξέρουμε αν η πρόβλεψή τους θα επαληθευτεί αλλά οι τριγμοί είναι πλέον φανεροί και σε μερικές περιπτώσεις, όπως της Βαυαρίας, εντυπωσιακοί.
Συντριπτική ήττα γνώρισαν οι Χριστιανοκοινωνιστές (CSU), το αδελφό κόμμα του CDU της Άνγκελα Μέρκελ, στις εκλογές που διεξήχθησαν την Κυριακή στη Βαυαρία. Πήραν ποσοστό μόλις 35%, το οποίο σημαίνει ότι χάνουν την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή του εν λόγω κρατιδίου. Το 35% της CSU θεωρείται τεράστια ήττα για ένα κόμμα που επί δεκαετίες κυβερνούσε με άνετη αυτοδυναμία, συγκεντρώνοντας ποσοστά γύρω στο 50-60%, ενώ ακόμη και στις δύσκολες εκλογές του 2013 είχε καταφέρει να συγκεντρώσει το 47% των ψήφων. Η εκλογική καθίζηση της CSU αναμένεται να έχει επιπτώσεις για τη συνοχή του κυβερνητικού συνασπισμού και στο Βερολίνο.
Αλλά και ο άλλος πόλος του δικομματισμού στη Γερμανία και σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) γνωρίζουν τη συντριβή, καθώς αγγίζουν το 10%, χάνοντας ουσιαστικά τη μισή εκλογική τους δύναμη. Κάτι σαν το ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα. Η επικεφαλής του SPD, Αντρέα Νάλες, άφησε αιχμές για τον κυβερνητικό συνασπισμό, αλλά και ανησυχίες για το ακροδεξιό AfD, το οποίο συγκέντρωσε περισσότερες ψήφους και για πρώτη φορά απέκτησε έδρες στη Βαυαρική Βουλή:
«Είναι ένα πάρα πολύ κακό αποτέλεσμα για το SPD, ένα πολύ κακό αποτέλεσμα για όλα τα κόμματα συνολικά, καθώς το AfD εκπροσωπείται τώρα σε άλλη μία Βουλή κρατιδίου και αυτό θα πρέπει να ανησυχήσει όλους τους δημοκράτες. Θα εξεταστεί προσεκτικά η κακή επίδοση του κόμματος στην Βαυαρία. Δεν μπορέσαμε να πείσουμε τους ψηφοφόρους και αυτό μας στεναχωρεί πολύ. Ένας από τους λόγους είναι η κακή απόδοση του μεγάλου συνασπισμού στο Βερολίνο.»
Το SPD βλέπει την κατρακύλα αλλά ψάχνει στους άλλους τις αιτίες. Βλέπει την άνοδο της ακροδεξιάς αλλά δεν βλέπει να έχει πουθενά ευθύνες ως πρώην κυβερνώσα δύναμη της Γερμανίας επί πολλά χρόνια. Δεν βλέπει πουθενά να δημιούργησε κι αυτό τις συνθήκες που επώασαν «το αυγό του φιδιού». Γι’ αυτό προβαίνει σε ευχολόγια. Κάτι σα να ακούς τη Φώφη Γεννηματά να δηλώνει την προηγούμενη μέρα: «η χώρα χρειάζεται πολιτική αλλαγή με αλλαγή πολιτικής πριν να είναι αργά. Χρειάζεται ξανά δημοκρατική και προοδευτική αλλαγή με σαφή στρατηγική και νέους εθνικούς στόχους. Για αυτό χτυπάμε την καμπάνα της εθνικής αφύπνισης για να πάρει ο λαός την κατάσταση στα χέρια του». Εμείς δε φταίμε, εμείς την καμπάνα χτυπάμε.
Στην πρώτη του παρουσία στις εκλογές της Βαυαρίας, το ακροδεξιό Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) με ποσοστό 11% μπαίνει στην τοπική Βουλή. Ο Αντώνης Κλάψης, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου, αναλύει στο News 24/7 το αποτέλεσμα: «Η Βαυαρία είναι μια ειδική περίπτωση, μια δεξιόστροφη Ομοσπονδία. Το ενδιαφέρον είναι πως αποτυπώνεται μια γενικότερη τάση που είναι πανευρωπαϊκή. Είναι η τάση ενίσχυσης κομμάτων που εμφανίζονται ως αντισυστημικά και που έχουν ένα ακραίο ή λιγότερο ακραίο ευρωσκεπτικιστικό, ξενοφοβικό λόγο, ή αντιμεταναστευτικό. Το είδαμε αυτό και στην Ιταλία όπου έγινε και κυβερνητική συνιστώσα».
Ο καθηγητής ψάχνει τις αιτίες όμως. Ερωτηθείς κατά πόσο επηρέασε το τελικό αποτέλεσμα η πολιτική της Μέρκελ ως προς το μεταναστευτικό, απαντά: «Η πολιτική της Μέρκελ στο μεταναστευτικό κόστισε πολύ στην ίδια και στο μεγάλο εταίρο της. Το μεταναστευτικό αλλάζει τις ισορροπίες στην Ευρώπη. Δεν είναι αιτία αυτό καθεαυτό, αλλά γίνεται καταλύτης για τις εξελίξεις τις οποίες βεβαίως θα δούμε μπροστά μας και στις επερχόμενες Ευρωεκλογές. Είμαι βέβαιος που θα αποτυπωθεί ένα πανευρωπαϊκό κύμα ενίσχυσης ευρωσκεπτικιστών το οποίο θα καταστεί τρίτη δύναμη στο Ευρωκοινοβούλιο τουλάχιστον.»
Αντίθετα με όλα αυτά, θριαμβεύουν οι Πράσινοι, οι οποίοι με 17,5% αναδεικνύονται δεύτερο κόμμα, διπλασιάζοντας τα ποσοστά τους. Αλλά οι Πράσινοι θεωρούνται κι αυτοί αντισυστημικό κόμμα. Επίσης, οι Ελεύθεροι Ψηφοφόροι συγκεντρώνουν το 11,5%. Όπως στην Ιταλία, όπου τα κατάφεραν να κυβερνήσουν η ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά και το λαϊκίστικο Κίνημα των Πέντε Αστέρων. Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν και σε άλλες χώρες. Με πρώτους και καλύτερους τους Podemos στην Ισπανία οι οποίοι ξεκίνησαν ως εναλλακτικοί, για να μεταβληθούν βέβαια σε συστημικοί λίγο πριν πάρουν την εξουσία. Ας ακούσουμε πάλι τον καθηγητή:
«Υπάρχει μια τάση υποχώρησης της πίστης των ψηφοφόρων στους δημοκρατικούς θεσμούς και στον τρόπο οργάνωσης της δυτικής κοινωνίας μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή η τάση σχετίζεται με την υποχώρηση της Ευρώπης στον παγκόσμιο καταμερισμό της ισχύος. Η παγκοσμιοποίηση ήταν εκείνη που ανέδειξε νέες δυνάμεις που στερούν πόρους και ισχύ από τα παραδοσιακά κράτη της Ευρώπης με αποτέλεσμα να αποδυναμώνονται στρώματα πληθυσμού τα οποία προσπαθούν να βρουν λύσεις σε δήθεν αντισυστημικά κόμματα που τους υπόσχονται την επιστροφή σε ένα παρελθόν το οποίο δεν υπήρξε ποτέ, είναι φαντασιακό», καταλήγει ο κ. Κλάψης.
«Φαντασιακό παρελθόν που δεν υπήρξε ποτέ». Ωραία φράση, χαρακτηριστική για τους νοσταλγούς της χούντας του Παπαδόπουλου και του Μεταξά. Αυτούς που αν μπείτε στις ιστοσελίδες τους ή διαβάσετε σχολιασμούς τους σε δημοσιογραφικές σελίδες θα νομίζετε ότι κάποτε εδώ βασίλευε η ησυχία, η τάξη, η ασφάλεια και η ευημερία. Τότε που το δημόσιο χρέος εκτινάχθηκε από τα 32 στα 114 δισ. δραχμές, τότε που η κυβέρνηση τριπλασίασε τους μισθούς των υπουργών της, τότε που η οικογενειοκρατία βασίλευε και οι εργολάβοι έκαναν χρυσές δουλειές φεσώνοντας το δημόσιο. Τότε που ο Παπαδόπουλος έκτισε «νόμιμα» αυθαίρετη βίλα, με ελικοδρόμιο, φυλάκια για σκοπιές κτλ μέσα στον Εθνικό Δρυμό της Πάρνηθας, αλλά και σαλέ στο όρος Μπέλες, για να κυνηγάει αγριογούρουνα! Τώρα κυνηγάμε φαντάσματα!
Όλοι συζητούν την άνοδο της ακροδεξιάς. Είναι εύλογο καθώς είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι στη Γερμανία παύει να είναι ταμπού η ψήφος σε ένα κόμμα με ανοιχτά ρατσιστικό λόγο, κάτι που μεταπολεμικά θεωρείτο απαράδεκτο. Ωστόσο η γερμανική κοινωνία διαθέτει και ισχυρές υγιείς δυνάμεις που αντιδρούν. Το Σάββατο 250.000 άνθρωποι διαδήλωσαν στο Βερολίνο ενάντια στο ρατσισμό, αποδεικνύοντας ότι υπάρχει ένας άλλος πιο ουσιαστικός δρόμος αντίδρασης στο κατεστημένο και αίτημα για μια άλλη πολιτική. Η οποία, μάλλον, δεν θα προέλθει από τους πολιτικούς!