ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ, Φυσικός – Ποιητής

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ, Φυσικός – Ποιητής

Γεννήθηκε στην Ελευσίνα κι έχει σπουδάσει Φυσική και Ιστορία και Φιλοσοφία της Επιστήμης. Ποιήματά του και πεζά έχουν δημοσιευτεί σε τεύχη του περιοδικού Πολιτιστική (1984, 1985), στο περιοδικό Ρεύματα (1992), στον τόμο «Η τέχνη του Γράφειν» (εκδόσεις Καστανιώτης – 1993) με βραβευμένα διηγήματα του περιοδικού Ρεύματα, σε διαδικτυακά περιοδικά (bibliothèque, Ποιείν και Στάχτες, Περί Ου), στο περιοδικό Οροπέδιο, στους συλλογικούς τόμους της διαδικτυακής ομάδας CRAFT (CRAFTBOOK I – εκδόσεις Γαβριηλίδης – 2013, CRAFTBOOK II – ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ – μικρές εκδόσεις – 2015), στις ανθολογίες DiP generation (εκδόσεις Θράκα – 2016, εκδόσεις Μανδραγόρας – 2018). Κείμενά του και ποιήματα, στοιχειοθέτησαν την παράσταση των Αισχυλείων 2017, Επιτάφιος εν Ελευσίνι, σε σκηνοθεσία Χρήστου Δήμα, με τη συμμετοχή της Λαϊκής Ορχήστρας Μίκης Θεοδωράκης. Στη συνέχεια εκδόθηκαν σε ένα τόμο μαζί με την ομώνυμη ποιητική συλλογή, υπό την αιγίδα του Δήμου Ελευσίνας στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Ελευσίνα 2021 – πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Το φθινόπωρο θα κυκλοφορήσουν, από τις μικρές εκδόσεις, «Οι Πόλεις το Χειμώνα», μια συλλογή με μικροκείμενα και διηγήματα μπονζάι. Για χρόνια υπήρξε συγγραφέας βιβλίων Φυσικής και επιστημονικός συνεργάτης στις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Διατηρεί το ιστολόγιο «Έλευσις, ένα ταπεινό ενδιαίτημα αθανασίας».

«ΠΑΛΜΟΣ»: Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια;
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ: Οι γονείς μου ήταν απλοί άνθρωποι, δίχως σπουδές, μόρφωση κλπ. Έχω έναν αδερφό τέσσερα χρόνια μικρότερο. Ο πατέρας μου δούλευε σε εργοστάσιο φύλακας στην πύλη και ταυτόχρονα είχαμε ένα μαγαζάκι όπου εμπορευόμασταν διάφορα είδη (κάρβουνα, κρασί, πετρέλαιο.) Δουλεύαμε όλοι, όλη μέρα, κάθε μέρα, δίχως ωράριο. Υπέροχα περνούσαμε και δεν αισθάνθηκα ποτέ να μου λείπει ούτε αγάπη, ούτε κάτι υλικό. Το σχολείο μου άρεσε πολύ, το διάβασμα επίσης, ήταν μεγάλη απόλαυση, διάβαζα πολύ, από μικρός.

 

«Π»: Φυσικές θεωρίες και αισθητική.
Κ.Λ.: Εκ των πραγμάτων μια θεωρία της Φυσικής οφείλει να είναι αισθητικά ισορροπημένη. Ακόμη και οι διορθωτικές συνθήκες (ad hoc) που προστίθενται – και που φαινομενικά δεν έχουν προφανή αιτίαση – εισάγονται για να εξηγήσουν προηγούμενα ατοπήματα αισθητικής, κυρίως. Απλά πράγματα: η Φύση διδάσκει την αισθητική αλήθεια, οπότε αν θέλει κάποιος να την εξηγήσει, πρέπει να αντιλαμβάνεσαι την αρμονία της.

 

«Π»: Ποια η εξέλιξη της κβαντομηχανικής από το 1920 ως σήμερα;
Κ.Λ.: Η κβαντική σήμερα, εκτός των επιστημονικών επιτευγμάτων της, που δεν έχει νόημα να περιγράψουμε εδώ (πχ. μποζόνιο του Higgs, η ανακάλυψη της μάζας των νετρίνων κλπ.) είναι πολύ περισσότερο μια φιλοσοφική αντίληψη – θέση προς την κατεύθυνση της ενοποίησης των αλληλεπιδράσεων (δηλαδή προς μια κατεύθυνση να φτιαχτεί μία θεωρία που θα εξηγεί τα πάντα), παρά μια εργαλειοκρατική σύλληψη που αφορά μόνο σε ένα κλάδο της Φυσικής (έτσι ήταν όταν πρωτοδιατυπώθηκε από τον Bohr, για να περιγράψει το άτομο του Υδρογόνου). Στο CERN, καθημερινά, συμβαίνουν απίθανα πράγματα, απλά εμείς στην Ελλάδα εκπαιδευτικά, ζούμε στο δικό μας μεσαίωνα. Τα παιδιά στο σχολείο διδάσκονται Φυσική, που ιστορικά φτάνει μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Κβαντική δεν διδάσκονται καθόλου. Ούτε Σχετικότητα. Ούτε Στοιχειώδη Σωμάτια. Ούτε Πυρηνική Φυσική. Και τα τελευταία τρία χρόνια δεν μαθαίνουν ούτε Ηλεκτρομαγνητισμό.

 

«Π»: Ο φυσικός με την γνώση της ύλης απολαμβάνει την φυσική ομορφιά;
Κ.Λ.: Δεν καταλαβαίνω απόλυτα την ερώτηση, αλλά ναι, απολαμβάνω την ομορφιά όπου τη βρω κι όπου με βρει.

 

«Π»: Ποίηση και Φυσική συνάδουν;
Κ.Λ.: Αυτό είναι αυτονόητο. Να το πούμε αλλιώς: αν δε συνάδουν, τότε δεν παράγεται ποίηση, ή παράγεται «ποίηση» με γάτες, τριαντάφυλλα, ηλιοβασιλέματα κι αναστεναγμούς…

 

«Π»: Πείτε μερικούς σύγχρονους πεζογράφους που εκτιμάτε τη γραφή τους και το έργο τους;
Κ.Λ.: Ο Μισέλ Ουελμπέκ, ο Ρομπέρτο Μπολάνιο, η Μάργκαρετ Άτγουντ, ο Τζωρτζ Σώντερς, ο Ντάνιελ Κέλμαν, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος. Η γνώμη μου είναι στην πεζογραφία, ότι πρέπει κάποιος να επιμένει στις μικρές ανεξάρτητες φόρμες, ακόμη κι όταν στοιχειοθετούν μεγαλύτερες δομές, όπως νουβέλες και μυθιστορήματα, έτσι ώστε να διατηρείται η ποίηση της γλώσσας και να μην κατασπαταλιέται σε ανούσιες περιγραφές.
«Π»: Πότε εκδόθηκε η πρώτη ποιητική σας συλλογή; Τι αίσθηση σας προκάλεσε;
Κ.Λ.: Πρώτο κείμενο που δημοσίευσα ήταν το 1984 στο περιοδικό Πολιτιστική του Αντώνη Στεμνή, που ήταν για την εποχή του, ένα ρηξικέλευθο έντυπο, φρέσκο και πρωτοποριακό, με συντακτική επιτροπή Σώτη Τριανταφύλλου κλπ. Πώς ένιωσα; Σα να μου χάριζαν τα αστέρια. Ήμουν και 19 χρονών, πώς να νιώσω;

 

«Π»: Πώς γράφετε ένα ποίημα;
Κ.Λ.: Ανοίγω την πόρτα και του λέω «περάστε». Τα ποιήματα γράφονται μόνα τους. Εμείς μεσολαβούμε απλώς ως θυρωροί.

 

«Π»: Ποιο στοιχείο, κατά την γνώμη σας, χαρακτηρίζει την γραφή σας;
Κ.Λ.: Αυτά για να τα λένε και να τα μετράνε, έχουμε τους κριτικούς. Εγώ δεν μπορώ να περιγράψω τι γράφω και πώς. Άμα εξηγείς την τέχνη σου, από εκεί που είναι σκαλοπάτι και ανεβασιά για τον θαρραλέο αναρριχητή, την κάνεις πεδιάδα για τον περιστασιακό περιπατητή. Ας διαβάσει όποιος επιθυμεί, κι ας πάρει ό,τι βρει κι όσα αντέχει. Αυτό είναι η ποίηση.

 

«Π»: Τι άνθρωποι είναι οι ποιητές; Ποιους ζώντες θαυμάζετε;
Κ.Λ.: Οι ποιητές είναι Μύστες. Αρχιερείς του φωτός και του σκότους. Ιεροφάντες. Εμείς τους βάζαμε και δίναν όρκους παλιά στα Ελευσίνια Μυστήρια: να μην αποκαλύψουν τη μέθοδο. Ζώντες Έλληνες ας πω μερικούς, αν και δεν έχει τέλος ο κατάλογος: Γκάνας, Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ, πλείστοι άλλοι «ελάσσονες» του διαδικτύου και των μπλογκ – εκεί βρίσκεται σήμερα η ποίηση, ανάμεσα σε σκουπίδια, δυστυχώς – που είναι άξιοι συνεχιστές ενός Καρούζου, ενός Γονατά, ενός Λαπαθιώτη, ενός Κακναβάτου κι ενός Παπαδίτσα. Ο Γιάννης Τσίγκρας που μας άφησε τόσο νωρίς. Η Δήμητρα Χριστοδούλου. Η Μαρία Μανδάλου. Η Στέλλα Δούμου Γραφάκου. Ο Νίκος Βαραλής. Ο Στρατής Φάβρος. ο Κώστας Ψαράκης. Η Αναστασία Θεοδωρούδη. Ο Κωνσταντίνος Ιωαννίδης…

 

«Π»: Τι είναι για εσάς η Ελευσίνα;
Κ.Λ.: Η Γενέθλια πόλη, η μάνα Δήμητρα, μια αγκαλιά από χώμα και πέτρες, η Περσεφόνη που αιώνια διαφεύγει (και πότε δε συλλαμβάνεται) εργατιά, αλητεία, συνοικισμός και προσφυγιά. Αρβανίτες. Πρώτοι έρωτες, πρώτα γράμματα, φίλοι ζώντες και τεθνεώτες. Το νεκροταφείο όπου αναπαύονται οι γονείς μου. Το πατρικό μου. Η δουλειά μου, οι μαθητές μου.

 

«Π»: Το 2017 κείμενα και ποιήματά σας στοιχειοθέτησαν την παράσταση των Αισχυλείων «Επιτάφιος εν Ελευσίνι». Μιλήστε μας για το έργο σας αυτό.
Κ.Λ.: Εμπειρία και πλούτος ψυχής η συνάντηση με το Μίκη. Συγκίνηση όσο (λίγο) δουλεύαμε στις πρόβες. Ο Χρήστος Δήμας που είναι ένας τρυφερός υπερδραστήριος ταλαντούχος σκηνοθέτης και η μαγική δουλειά που είχε κάνει με την κάμερα. Η αποδοχή του συνόλου από τον κόσμο που ήταν κάτι που δεν το είχα ποτέ φανταστεί. Ο Χριστόφορος Σταμπόγλης που είπε το Μοιρολόι της Βροχής με αυτόν τον τρόπο που το είπε. Όλοι οι φίλοι που με τίμησαν εκεί, κι ένιωσα ότι δεν ήμουν μόνος μου, σε μια διαδικασία εξ ορισμού μοναχική. Μια γαστρορραγία που μου συνέβαινε σε εξέλιξη.

 

«Π»: Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Ελευσίνα 2021 υπό την αιγίδα του Δήμου Ελευσίνας πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, έχουν εκδοθεί έργα σας. Περιγράψτε μας τα συναισθήματά σας;
Κ.Λ.: Το υλικό της παράστασης των Αισχυλείων μαζί με την ομώνυμη ποιητική συλλογή με τίτλο «Επιτάφιος Εν Ελευσίνι», κυκλοφορεί με την υποστήριξη του Π.Α.Κ.Π.Π.Α. Δήμου Ελευσίνας και της πρωτοβουλίας της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης – Ελευσίνα 2021 από τις Μικρές Εκδόσεις του Σταμάτη Πάρχα. Έχει γίνει μερακλίδικη δουλειά και είμαι πολύ χαρούμενος που βρήκε όλο αυτό ένα εκδοτικό κανάλι, να φτάσει στον κόσμο τυπωμένο.

 

«Π»: Διατηρείτε το ιστολόγιο «Έλευσις, ένα ταπεινό ενδιαίτημα αθανασίας». Τι περιλαμβάνει;
Κ.Λ.: Ποιήματα, πεζά, μερικές μεταφράσεις, όλα δικά μου, στο κατάλληλο, κατά τη γνώμη μου, αισθητικό περιβάλλον. Λειτουργεί ως μπλογκ και όχι ως διαδικτυακό περιοδικό. Να μπαίνει ο κόσμος να διαβάζει ό,τι θέλει, δίχως να δίνει το δεκάευρο για να πάρει το βιβλίο. Οι καιροί είναι δύσκολοι και τα βιβλία θα έπρεπε να είναι δωρεάν.

 

«Π»: Μέσα από την γραφή σας ακολουθείτε μοναχική πορεία;
Κ.Λ.: Μέσα από τη γραφή μου ακολουθώ αυτό που λέει ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου: ο νους μας θά’ναι αληταριό/ που όλο θα δραπετεύει.

 

«Π»: «Έπεα πτερέοντα» ομηρική φράση γιατί δεν συγκρατούμε στίχους σημερινών ποιημάτων; Ποιό το νόημα των λέξεων;
Κ.Λ.: Τα ποιήματα είναι βαρκούλες μέσα στα ποτάμια τους. Δεν πειράζει που δεν τα συγκρατούμε. Να τα αφήνουμε ελεύθερα πρέπει.
«Π»: Ζείτε ποιητικά;
Κ.Λ.: Ζω μες στο μυαλό μου, όπως όλοι μας. Όση ποίηση είναι να καταπιώ, εκεί μέσα θα τη βρω.

 

«Π»: Ποιο το όραμά σας;
Κ.Λ.: Να μπορέσουν τα παιδιά μας να συναντηθούν με τα όνειρα τους δίχως το φαρμάκι του χρήματος. Αυτό και μόνο, θα έφτιαχνε τον κόσμο, μια χαρά.

 

«Π»: «Όσο τρέχω για ουρανό τόσο μικραίνει η μέρα» είναι δικός σας στίχος. Τι εννοείτε;
Κ.Λ.: Είναι η δική μου εκδοχή του ρητού «η τέχνη μακρά, ο βίος βραχύς» που οφείλουμε στον Ιπποκράτη, που ίσως είναι και γνωστό από το λατινικό «ars longa, vita brevis». Σημαίνει ότι όσο κυνηγάμε την τέχνη με λαχτάρα, τόσο μας κυνηγάει η φθορά.

 

«Π»: Μελλοντικά σχέδια;
Κ.Λ.: Κυκλοφορεί ήδη όπως είπαμε ο «Επιτάφιος Εν Ελευσίνι», στις 26 Σεπτεμβρίου στην παραλία Ελευσίνας, έχουμε μια εκδήλωση όπου θα παρουσιαστούν το βιβλίο και το DVD της παράστασης. Θα βγουν τον Οκτώβριο, από τις Μικρές Εκδόσεις, «Οι Πόλεις το χειμώνα», με μικροκείμενα και διηγήματα μπονζάι, όπου περιλαμβάνονται οι συλλογές «Εγκιβωτισμοί» και «Κείμενα για την αφαλάτωση». Το εξαιρετικό εξώφυλλο έχει κάνει ο Γιώργος Κόρδης. Το Νοέμβριο ένα βιβλίο – CD με τίτλο «Song of myself» σε στίχους και μουσική Γιάννη Τσαμαντάκη (με αφορμή το ποίημα του Walt Whitman) όπου τα τραγούδια του Γιάννη συνδιαλέγονται με 17 δικά μου μικροκείμενα. Αυτά τα κείμενα κυκλοφορούν και αυτόνομα, συγκεντρωμένα, στον τρίτο τόμο της ανθολογίας DiP generation 2018, που είναι ήδη – από τον Ιούλιο – στα βιβλιοπωλεία.
Έτοιμες έχω τις ποιητικές συλλογές «Αποκομιδή» και «Θερινό Ηλιοστάσιο», «Η Πτήση και το Χιόνι», «Το Εκτοπλασματικό Κορίτσι» και τα πρόσφατα «Γενόσημα» και όποιος επιθυμεί μπορεί να τις διαβάσει από το μπλογκ (πλην των Γενοσήμων που φαίνεται να έχουν βρει το δρόμο τους προς έκδοση). Και είναι σε εξέλιξη η νουβέλα «Οικογενειακή Ρίζα 88». Υγεία να έχουμε να γράφουμε.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Πήγαινε στην κορυφή