Σχολικό απολυτήριο; Εύκολα! Γράφει ο Βαγγέλης Ντάλης

Σχολικό απολυτήριο; Εύκολα!
Ολοκληρώθηκαν οι απολυτήριες εξετάσεις της Γ’ Λυκείου και σήμερα αρχίζουν οι πανελλαδικές. Είχαν άγχος για τις ενδοσχολικές εξετάσεις τα παιδιά; Ούτε καν! Ένα διάβασμα το προηγούμενο απόγευμα έκαναν και μερικές φορές χωρίς να γνωρίζουν καλά καλά την εξεταστέα ύλη. Το ενδιαφέρον τους ήταν μόνο τα 4 μαθήματα των πανελλαδικών που έπονταν.

Με εξαίρεση εκείνα τα παιδιά τα οποία έχουν σκοπό να συμμετάσχουν σε κάποια προγράμματα ευρωπαϊκών πανεπιστημίων με βάση το βαθμό απολυτηρίου αλλά και εκείνα που έχουν σκοπό να διορισθούν στο δημόσιο σε θέσεις αποφοίτων Λυκείων, όλα τα υπόλοιπα είδαν τις απολυτήριες εξετάσεις ως αγγαρεία. Χωρίς καμία αγωνία για το βαθμό τους. Να μην προαχθούν δεν φοβούνται, η προαγωγή τους είναι εξασφαλισμένη πριν καν εξετασθούν.
Αρκεί ένας καλός βαθμός σε ένα εύκολο μάθημα κι ένας μέτριος σε ένα άλλο και ο μέσος όρος του 9,5 που απαιτείται έχει εξασφαλιστεί. Φέτος δίνουν γραπτές προαγωγικές εξετάσεις μόνο σε 4 μαθήματα. Στα υπόλοιπα προάγονται μόνο με τον προφορικό βαθμό των τετραμήνων. Γράφουν και κάποια ωριαία τεστ κατά τη διάρκεια της χρονιάς αλλά … βοηθάνε κι οι καθηγητές! Οι προφορικές βαθμολογίες των τετραμήνων είναι τέτοιες που για να μην προαχθεί ένας μαθητής, πρέπει να το …επιδιώξει!
Πέρυσι που εξετάζονταν σε περισσότερα μαθήματα, πήραν απολυτήριο Λυκείου μαθητές που είχαν γράψει βαθμούς όπως 2 ή 5 με άριστα το 20! Και με τους καθηγητές να έχουν επιλέξει «εύκολα» θέματα για να βοηθήσουν τα παιδιά. Υπάρχουν δηλαδή σήμερα απόφοιτοι που πήραν απολυτήριο με ελάχιστο διάβασμα μισού απογεύματος. Με 5 στα Αρχαία και 15 στα Θρησκευτικά το απολυτήριο είναι σίγουρο. Με 20 στα Θρησκευτικά, δεν χρειάζεται να ξέρεις Μαθηματικά. Δικαιούσαι απολυτήριο !
Το πρόβλημα που έχουν τα σχολεία είναι τεράστιο. Όλο και λιγότερα παιδιά διαβάζουν, όλο και λιγότερα παιδιά πιστεύουν ότι πρέπει να κοπιάσουν για να προαχθούν σε μια τάξη. Στο Γυμνάσιο κάνουν περίπατο. Στην Α’ Λυκείου αρχίζουν να νιώθουν ότι τα πράγματα γίνονται λίγο πιο σοβαρά. Προσαρμόζονται εύκολα όμως. Προσέχουν τί να προσέξουν, αξιολογούν το κάθε μάθημα ως προς τη δυσκολία ή την προoπτική του, ασχολούνται λίγο με κάποιο μάθημα που θα τους δυσκολέψει κι αυτό …αρκεί! Ήρθε άκοπα η Β’ Λυκείου. Εκεί κάπως αρχίζουν να διαβάζουν. Αλλά μόνο τα 4 μαθήματα στα οποία θα εξεταστούν όταν έρθει η ώρα των πανελλαδικών εξετάσεων. Τα υπόλοιπα γιατί να τα διαβάσουν; Θα … χρησιμεύσουν σε κάτι;;;
Οι εκπαιδευτικοί των περισσότερων σχολείων είναι απελπισμένοι. Προετοιμάζουν μαθητές για τη Γ’ Λυκείου οι οποίοι δεν έχουν βασικές γνώσεις του Γυμνασίου. Κι αν κάποιος το «ψάξει» γενικότερα θα βρει τρομερά ελλείμματα σε βασικές γνώσεις γενικής παιδείας. Σε ορθογραφία, στη Γεωγραφία, στην Ιστορία. Ακόμα και στα μαθήματα που θα διαγωνισθούν για την εισαγωγή τους στο πανεπιστήμιο, έχουν τρομερά κενά. Και κάπου εκεί αρχίζει η τρέλα και η παραφροσύνη της Γ’ Λυκείου. Είναι η χρονιά που τα παιδιά αποφασίζουν να διαβάσουν.
Πώς όμως μπορεί να διαβάσει κάποιος ο οποίος επί 17 ολόκληρα χρόνια δεν έχει μάθει να διαβάζει; Πώς να αντιμετωπίσει στρεσογόνες καταστάσεις όταν αντιμετώπιζε όλες τις εξετάσεις στο χαλαρό; Πώς να αντιμετωπίσει ένα διαγωνισμό περιορισμένων θέσεων με απαιτητικά θέματα, όπως είναι οι πανελλαδικές εξετάσεις, όταν σε όλες τις προηγούμενες σχολικές εξετάσεις είχε μάθει να τον «βοηθάνε»; Πώς να καλείψει υστερήσεις 11 χρόνων μέσα σε μία πιεστική χρονιά;
Κάπως έτσι φτάνουμε στα τραγικά αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων. Με επιδόσεις κάτω από τη βάση σε ποσοστά μεγαλύτερα του 50% σε βασικά μαθήματα όπως τα Αρχαία, τα Μαθηματικά ή η Φυσική. Με αποκορύφωμα το ποσοστό 84% κάτω από τη βάση στα Μαθηματικά, από τους υποψηφίους των οικονομικών σχολών ! Μάθημα που διδάσκεται 12 χρόνια στο σχολείο, μάθημα βασικό για να καταλάβει κάποιος τις οικονομικές έννοιες, μάθημα με το μεγαλύτερο συντελεστή βαρύτητας για την εισαγωγή σε οικονομικές σχολές, μάθημα το οποίο μελετούν περισσότερο από όλα τα άλλα οι υποψήφιοι αυτών των σχολών. Κι όμως. Δεν κατάφεραν να περάσουν τη βάση. Πέρασαν όμως στο πανεπιστήμιο τόσοι όσοι προβλέπονταν από τον αριθμό εισακτέων. Σήμερα λοιπόν φοιτούν σε οικονομικά πανεπιστήμια φοιτητές οι οποίοι δεν κατάφεραν να πιάσουν τη βάση. Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι τα έχουν χαμένα. Πολλές σχολές έχουν, άτυπα, μετατρέψει το πρώτο τους έτος σε φροντιστήριο προετοιμασίας για τα κανονικά μαθήματα της σχολής. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το επίπεδο σπουδών κάθε ιδρύματος.
Και οι καθηγητές των Λυκείων δεινοπαθούν. Ειδικά όσοι διδάσκουν στο σύνολο ή σε μερίδα των μαθητών, μαθήματα που δεν εξετάζονται πανελλαδικά, είναι «ανυπόληπτοι» στα μάτια των μαθητών τους, ασχέτως προσώπου. Μόνο με κριτήριο την ειδικότητά τους. Όσοι ταλαντούχοι εκπαιδευτικοί – και, πιστέψτε το, υπάρχουν πολλοί στο δημόσιο σχολείο – καταφέρουν με την προσωπικότητά τους να «αγγίξουν» τα παιδιά, κερδίζουν μεν την εκτίμησή τους αλλά δεν καταφέρνουν να τα κάνουν να διαβάσουν στο σπίτι. Τα παιδιά εκτιμούν την παράδοση του μαθήματος, σέβονται τον εκπαιδευτικό αλλά …ως εκεί !
Κι επειδή οι καθηγητές είναι εκπαιδευτικοί κι όχι δικαστές, εννοείται ότι θα βοηθήσουν τα παιδιά στο να «περάσουν» το μάθημά τους. Με κάποιο άλλο σύστημα οι ικανοί εκπαιδευτικοί θα κινητοποιούσαν τη διάθεση των παιδιών για γνώση, θα ανέπτυσαν δεξιότητες και ταλέντα. Σε ένα εξοντωτικό σύστημα όμως, βαθειά ανταγωνιστικό, αγχωτικό αποξηραμένο από κάθε ζωντανή γνώση, αυτούς τους εκπαιδευτικούς τους κάνουν να αισθάνονται ως σύγχρονοι Ροβεσπιέροι. Ανθρώπινο είναι επομένως να θέλουν να βοηθήσουν βαθμολογικά τα παιδιά. Αυτός είναι άλλοστε και ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Να στηρίζει και να ενθαρρύνει την όποια προσπάθεια των μαθητών του.
Τί μένει ύστερα από όλα αυτά; Γενιές απαίδευτων Ελλήνων. Δεκαετίες τώρα αυτό γίνεται και η τάση επιταχύνεται. Το υπουργείο, το της Παιδείας ονομαζόμενο, μάλλον θα έπρεπε να μετονομαστεί σε υπουργείο μετάδοσης στείρων γνώσεων και περιγραφικών παρουσιάσεων των επιστημών. Τις επιστήμες πάντως δεν τις καλλιεργεί. Ούτε και τους πολίτες με σφαιρική γνώση και αντίληψη του κόσμου. Κι επειδή αυτό δεν συμβαίνει μόνο τα τελευταία χρόνια, εκεί είναι που αναρωτιέσαι: δεν μπορεί να παρέχει παιδεία ή δεν τη θέλει;;;