ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΠΟΥΤΣΙΚΑΚΗΣ, Πιανίστας, της Μαίρη Λαρετζάκη Γκιώνη

Ανδρέας Μπουτσικάκης : «Η μουσική προσφέρει πληρότητα
ψυχική, επαγγελματική, κοινωνική»

Ο Ανδρέας Μπουτσικάκης γεννήθηκε στη Βέροια και είναι κρητικής καταγωγής. Ο πατέρας του, ανακαλύπτοντας το ταλέντο του, αποφάσισε να του δώσει τα πρώτα μαθήματα πιάνου, στην ηλικία των 8 χρόνων. Στα 17 του, έφυγε από τα Χανιά και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εκεί τελείωσε τις σπουδές του στο πιάνο και θεωρία της μουσικής, ενώ την ίδια στιγμή, εργαζόταν σε νυχτερινά κέντρα και πιάνο μπαρ. Αφού τελείωσε τη θητεία του, παρακολούθησε σύγχρονη αρμονία και ενορχήστρωση δίπλα στο Μανώλη Μικέλη. Το 1993, κυκλοφόρησε μια συνεργασία με τον Τζων Μοδινό, με τίτλο «Οι ρίζες μας». Την ίδια χρονιά, ο Ανδρέας έπαιξε πιάνο δίπλα στο Γιώργο Χατζηνάσιο, σε δύο θεατρικές παραστάσεις στο Θέατρο Ιλίσια με τίτλο «Lady from Maxim’s» και «Τhe Visit of the Old Lady» με πρωταγωνιστές τη Νόνικα Γαληνέα και τον Αλέκο Αλεξανδράκη.

Ανδρέας Μπουτσικάκης, το 1995 γίνεται γνωστότερος μέσα από την κρατική τηλεόραση, αναλαμβάνοντας καθήκοντα ενορχηστρωτή και πιανίστα στην Εκπομπή της Δήμητρας Γκουντούνα «Όπως μας Αρέσει», ενώ το 2006 ηγείται ορχήστρας στην εκπομπή «Σε χρόνο T.V» της Μάριον Μιχελιδάκη. Ώσπου, γίνεται μόνιμος συνεργάτης του Αντώνη Καλογιάννη μέχρι και σήμερα. Τον γαλουχεί στην προσωπική του δισκογραφία αλλά και στο ρεπερτόριο του Μίκη Θεοδωράκη, ανοίγοντας του πια ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ζωή του. Κάνει συναυλίες αλλά και συνεργασίες σε Ελλάδα και εξωτερικό με αφιερώματα στους Νομπελίστες ποιητές Γιώργο Σεφέρη και Οδυσσέα Ελύτη. Μια από τις σημαντικότερες του συνεργασίες με τον Αντώνη Καλογιάννη είναι και αυτή που έγινε το 2007 στο Μέγαρο Μουσικής με αφορμή τα 40 χρόνια προσφοράς του στο Ελληνικό τραγούδι, με τίτλο «Ήθος και Φως». Επίτιμοι καλεσμένοι του στη σκηνή ήταν η Μαρία Φαραντούρη, ο Ζωρζ Μουστακί και η Πένυ Ξενάκη.
Το 2007, ο Μίκης Θεοδωράκης τον σπρώχνει στην δημιουργία προσωπικού του δίσκου, με 16 τραγούδια του ιδίου του συνθέτη, διασκευασμένα για σόλο πιάνο, με τίτλο «Piano Revolusion». Με το CD αυτό προτείνεται μια εξέλιξη της μουσικής του Θεοδωράκη συνδυάζοντας την μοντέρνα σχολή με την κλασική αρμονία.

«ΠΑΛΜΟΣ»: Σε ποιό περιβάλλον μεγαλώσατε;
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΠΟΥΤΣΙΚΑΚΗΣ: Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που η μουσική ήταν ποτισμένη παντού! Ο πατέρας μου, ο Ιωάννης Μπουτσικάκης, ήταν μου σικός στην μπάντα του στρατού κι εκείνος με ανακάλυψε, εννοώ την κλίση μου στη μουσική, και με στήριξε πάρα πολύ. Μου πρωτόβαλε τα δάχτυλά μου στο πιάνο κι εφόσον αντιλήφθηκε ότι μου άρεσε, με έγραψε στο ωδείο να παρακολουθώ τις τάξεις και στα θεωρητικά ώστε, φτάνοντας μετά την εφηβεία, να έχω να λαμβάνω διπλώματα. Βεβαίως όταν προχώρησα στα ανώτερα θεωρητικά (αντίστοιξη, φούγκα) και στην ενορχήστρωση πνευστών οργάνων, εκεί ήταν σχεδόν από πάνω μου. Ήθελε πολύ να επιτύχω! Με μεγάλωσε ακούγοντας στο σπίτι τζαζ: Harry James, James last, Louis Armostrong, Γιώργο Μουζάκη και πολλούς άλλους. Τρομπέτες και πνευστά να ακούν τα αφτιά μου!
Στο σπίτι μας, ασχολήθηκε με τη μουσική και ο αδερφός της μητέρας μου, ο Γιώργος ο Ρουχωτάς. Δούλευε την Farfisa, το αρμόνιο της εποχής σε νυχτερινά κέντρα, μπουζούκια κλπ. Κι ο παππούς μου, ο Ανδρέας Ρουχωτάς, που δυστυχώς δεν τον πρόλαβα διότι πέθανε πριν γεννηθώ. Ωστόσο ήταν ιερέας, καθηγητής βυζαντινής μουσικής και γνώστης της ευρωπαϊκής μουσικής στο επίπεδο αρμονίας. Έτσι, περικυκλωμένος όπως ήμουν από μια εντελώς πλουραλιστικά μουσική οικογένεια, το dna μου μοιραία με οδήγησε σ’αυτή την οδό και βεβαίως το χάρηκα! Η μάνα δεν ήταν ούτε μουσικός, ούτε τραγουδίστρια, εκείνη κρατούσε το σπίτι μας και είχε ταλέντο στις… μαγειρικές ενορχηστρώσεις! Νομίζετε πως είναι άσχετο με τη μουσική; Καθόλου! Διότι για να κάνεις μια καλή ενορχήστρωση για κάποια ορχήστρα, χρειάζεται η σωστή δοσολογία των μουσικών φράσεων ώστε να βγει «νόστιμη» και γοητευτική στο άκουσμα. Έτσι κι εκείνη, με κάποια προχωρημένη φιλοσοφική άποψη, έπαιξε το ρόλο της!

«Π»: Πώς προέκυψε η μουσική;
ΑΝ.ΜΠ.: Σε ηλικία 3 χρόνων, συνοδεύω ως ντράμερ την οχρήστρα της Λέσχης Αξιωματικών. Ήθελα δια κάως να γίνω ντράμερ. Όμως η φιλοσοφία του μπαμπά ήταν να μάθω ένα πολυφωνικό όργανο καλά και μετά ας ασχοληθώ με όποιο άλλο όργανο ήθελα. Το πείσμα μου κατακεραυνώθηκε από τον χορδιστή, τον κ. Γκόλφη, ο οποίος εκτός από εξαιρετικός βιολονίστας, έπαιζε κι ένα θαυμάσιο πιάνο. Όταν ήρθε το πιάνο και χορδίστηκε, μετά ως δώρο μου έπαιξε το «Άσε με να φύγω» και την μουσική από την πολεμική ταινία Combat. Δεν ήθελα πολύ… Την επόμενη μέρα στρώθηκα! Βέβαια, σήμερα μπορώ να παίξω άνετα ντραμς κι όταν μου δίνεται η ευκαιρία παίζω!

«Π»: Ο πατέρας σας ως αρχιμουσικός του Στρατού Ξηράς, τί πολύτιμο νοιώθετε ότι σας μετέφερε;
ΑΝ.ΜΠ.: Μου προστάτεψε το ταλέντο μου! Κάτι που το είχα έμφυτο, εκείνος μου έδειξε τη σωστή οδό και με προστάτευσε σθεναρά. Αν και δεν του έκανα το χατίρι να γίνω κι εγώ στρατιωτικός μουσικός, στην απόφασή μου να βρω στο ελεύθερο επάγγελμα, με στήριξε αποφασιστικά, προσπαθώντας να με πείσει ότι ακόμα και στο ελεύθερο επάγγελμα χρειάζονται εφόδια και γνώσεις. Τον άκουσα και σήμερα τον ευγνωμονώ διπλά διότι σώθηκα!

«Π»: Τί είναι το πιάνο για εσάς;
ΑΝ.ΜΠ.: Το πιάνο για μένα είναι η προσωποποίηση της ψυχής μου! Είναι ένας ασπρόμαυρος έρωτας! Μπορώ να περιγράψω μέσω του πιάνου το απερίγραπτον. Αυτό που δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια.

«Π»: Μιλήστε μας για τον δάσκαλό σας, τον Μανόλη Μικέλη, στην ενορχήστρωση και τη μοντέρνα αρμονία.
ΑΝ.ΜΠ.: Στην εποχή μου δυστυχώς δεν είχαμε τα μέσα της σημερινής τεχνολογίας, το youtube, το google, το yahoo ή ό,τι άλλο – κυρίως όμως δεν είχαμε το youtube. Η τηλεόραση με τα δύο κρατικά κανάλια της, για εμάς τους τρελαμένους του είδους, πέραν των κλασικών μας σπουδών, αποζημιωνόμασταν από τον Μίμη Πλέσσα στο Καλλιτεχνικό Καφενείο, βλέποντάς τον ανελλιπώς για το πώς συνόδευε τους καλεσμένους του τραγουδιστές, για το πώς χρησιμοποιούσε κάποιες αρμονίες που ξέφευγαν της κλασικής αρμονίας αλλά στα αφτιά ήταν πολύ γοητευτικά και σημαντικά.
Από την άλλη μεριά, σε μουσικές εκπομπές να μπορούμε να ακούμε τον άλλο δεξιοτέχνη πιανίστα, συνθέτη και μαέστρο, τον Γιώργο Χατζηνάσιο, και να αντιλαμβάνομαι πια στα 16 μου ότι το πιάνο παίζεται αλλιώς!
Όταν επιτέλους πάτησα τα 18, και έφυγα τρέχοντας από την Κρήτη για την Αθήνα, διψασμένος να πάω να τους γνωρίσω από κοντά. Να παίξουν πιάνο μπροστά στα μάτια μου, αν είναι δυνατόν! Έτσι δεύτερο βράδυ στην Αθήνα, ντύθηκα, αγοράσα ένα Αθηνόραμα και αποφάσισα να πάω να ακούσω τον Γιάννη Βογιατζή στο κέντρο της Αθήνας. Τον συνόδευαν ο Μανώλης Μικέλης στο πιάνο και ο Τίτος Καλλίρης στην κιθάρα. Παναγία μου! Ήμουν στον παράδεισο! Πήγα στον Μανώλη… Από αυτά τα απίστευτα πράγματα που έπαιζε, τον παρακάλεσα να μου κάνει μαθήματα κι όσα λεφτά ήθελε, εγώ θα του τα έδινα. Φτάνει να μάθαινα τα περάσματα, την φρασιολογία και τις πολύ ευφιείς τετράφωνες αρμονικές αλυσίδες που τις περνούσε στα τραγούδια για πλάκα! Αφού τον «έψησα» να μου κάνει μαθήματα αρμονίας τζάζ, μετά εγώ καταγοητευμένος από τα full scores orchstra, από το Πάρτυ στη Βουλιαγμένη που είχε ενορχηστρώσει όλο το show, με έβαλε στην αμερικανική φιλοσοφία της big band jazz. Όλη η μπλογκ αρμονία μπροστά μου, αλλά χωρίς φλυαρίες και περιττά πράγματα. Ο εντυπωσιασμός κατακτιώταν από μόνος του! Ο Μανώλη Μικέλης είχε δικές του ορχήστρες στο εξωτερικό. Στην Ισπανία ως Μάνι Κέλι εμφανιζόταν η ορχήστρα του. Εδώ στην Ελλάδα σημαντικές συνεργασίες με τους Λαβράνους, τον Πλέσσα, τον Τίτο Καλλίρη, τον Σάκη Ταμβακάκη, τον Νίκο Τσεσμελή κ.α. Ο Μανώλης είχε γράψει το τραγούδι «Μεθυσμένη Πολιτεία» για τις ανάγκες κάποιου σήριαλ που το είχε τραγουδήσει η Άννα Βίσση. Αν ακούσετε το τραγούδι από την πρώτη εκτέλεση και προσέξετε την ενορχήστρωση, θα εκπλαγείτε! Για την εποχή του ήταν πάρα πολύ μπροστά!

«Π»: Εκτός των έργων κλασικής μουσικής που ερμηνεύετε, έχετε συνεργαστεί σχεδόν με όλους τους σημαντικούς Έλληνες μουσικοσυνθέτες. Περιγράψτε μας τα συναισθήματά σας και ποια η καλύτερη συνεργασία σας;
ΑΝ.ΜΠ.: Αισθάνομαι ευλογημένος και τυχερός! Κυρίως με τον Γιώργο Χατζηνάσιο συνεργαστήκαμε αρκετά στις εξορμήσεις του. Δύο πιάνα, ή πιάνο εκείνος και keyboards εγώ. Στα δυο πιάνα «ζωγραφίζαμε» στην κυριολεξία!
Δίπλα του έζησα και την εμφάνιση του Μιχάλη Χατζηγιάννη, την περίοδο που τραγούδησε το «Άγγιγμα Ψυχής». Με τον Γιώργο Χατζηνάσιο περάσαμε αξέχαστες στιγμές και με την ευκαιρία θέλω να το πω και δημοσίως ότι τον ευγνωμονώ για την αμέριστη συμπαράστασή του και βοήθειά του στα πρώτα μου επαγγελματικά βήματα.

«Π»: Τί ή ποιό περιβάλλον είναι κατάλληλο για να μελετήσει ή να δημιουργήσει ένας πιανίστας;
ΑΝ.ΜΠ.: Εκείνο που θα του προσφέρει τα δικά του θέλω, τα δικά του comfortuble, και που θα τον φέρει άμεσα σε επαφή με το κείμενο και το Θεό!

«Π»: Πώς επιβιώνει ο μουσικός την περίοδο της οικονομικής κρίσης, που βιώνουμε όλοι;
ΑΝ.ΜΠ.: Πεθαίνει! Αν όχι κυριολεκτικά, πηγαίνοντας στον άλλο κόσμο αλλά έμμεσα! Δυστυχώς εμείς οι καλλιτέχνες στην Ελλάδα δεν είμαστε είδος πρώτης ανάγκης. Δεν είμαστε τροφή… εμείς ασχολούμαστε με το πνεύμα. Όσοι έχουμε εφόδια και γνώσεις, οργανωνόμαστε περισσότερο και προσπαθούμε να επεκταθούμε και στο εξωτερικό. Είτε με έδρα την Αθήνα, όπως κάνω εγώ είτε εάν θέλεις να μεταναστεύσεις όπου μπορείς να παρακολουθήσεις τις θέσεις ορχηστρών ή μουσικών ωδείων και Ακαδημιών, και εκεί καταθέτεις τα χαρτιά σου και… φεύγεις! Αλλιώς, εδώ παίζεις σε μεζεδοπωλεία, σε ταβέρνες ή σε μουσικές σκηνές στην πιο αρτ περίπτωση, για το μεροκάματο. Βεβαίως υπάρχουν και εξαιρετικοί συνάδελφοι οι οποίοι ζουν επαρκώς και από τα ιδιαίτερα μαθήματα. Αλλά για τα μαθήματα θεωρώ ότι δεν έχουν όλοι αυτό το ταλέντο της μεταδοτικότητας.

«Π»: Τί σας προσφέρει η ενασχόλησή σας με τη μουσική;
ΑΝ.ΜΠ.: Πληρότητα! Ψυχική, επαγγελματική, ψυχαγωγική, κοινωνική.

«Π»: Ποιοί οι αγαπημένοι σας συνθέτες;
ΑΝ.ΜΠ.: Ο Beethoven, o Mozart, o Chopin, o Debussy, o Μίκης Θεοδωράκης, ο Μίμης Πλέσσας, ο Γιώργος Χατζηνάσιος, ο Κώστας Καπνίσης, ο Ennio Morricone, ο Henri Macini, ο Michel Legrand και πολλοί άλλοι…

«Π»: Πώς βλέπετε τη μουσική παιδεία και εκπαίδευση στη χώρα μας;
ΑΝ.ΜΠ.: Στη χώρα μας η μουσική παιδεία είναι ανύπαρκτη! Από μέτρια έως κάκιστη! Είμαστε η μόνη χώρα που στην ιστορία της διαθέτει δύο θεούς της μουσικής, τον Απόλλωνα και τον Ορφέα, άντε και τον Διόνυσο στο τσακίρ κέφι, και δεν έχουμε ουδεμία μουσική ακαδημία «Μαρία Κάλλας», για να βγαίνουν τραγουδιστές και εξειδικευμένοι μαέστροι όπερας, οπερέτας κλπ., και άλλη μια μουσική ακαδημία «Δημήτρης Μητρόπουλος». Να πηγαίνουν εκεί όλα τα μεταπτυχιακά ανά τον κόσμο και στη μια περίπτωση και στην άλλη. Η ήδη υπάρχουσα κατάσταση, υπήρχε και από τότε που φοιτούσα εγώ και μέχρι σήμερα τίποτα δεν έχει αλλάξει! Τα σχολεία και οι μουσικές σχολές μας είναι αδιαβάθμιστες! Επίσης, σε όλα δεν διδάσκουν ικανοί καθηγητές και καθηγήτριες. Σας είπα και παραπάνω: δεν μπορούμε όλοι να τα κάνουμε όλα. Μπορεί κάποιος σπουδαίος σολίστας να είναι ένας μέτριος δάσκαλος. Να μην έχει μεταδοτικότητα. Κι ένας μέτριος εκτελεστής.
Σήμερα τα παιδιά έχουν επιστρέψει εν πολλοίς από το εξωτερικό με γνώσεις και περγαμηνές και κάνουν σοβαρή δουλειά και ως δάσκαλοι και ως σολίστες. Το επίπεδο στη χώρα μας έχει ανέβει εμφανώς αλλά προσωπικά φαντάζομαι ότι το υψηλότερο επίπεδο είναι και το αυτονόητο πλέον!

«Π»: Στην πιο σημαντική σας συναυλία, πόσο χρόνο μελέτης αφιερώσατε;
ΑΝ.ΜΠ.: Κάθε εμφάνισή μου αποτελεί για μένα σημαντικό γεγονός, όπου κι αν παίξω και για όσους παίξω. Αυτό σημαίνει ότι η αφιέρωση χρόνου είναι προαπαιτούμενο γεγονός, η σωστή προετοιμασία σημαίνει σιγουριά, αυτοπεποίθηση αλλά παράλληλα υπεθυνότητα γιατί η υπερ-εκτίμηση του εαυτού μας μπορεί να μας δημιουργήσει μια εφιαλτική εμφάνιση. Πάντα θυμάμαι τον εαυτό μου να δουλεύω ενδελεχώς και με επαγγελματική ευσυνειδησία για κάθε περίπτωση, για κάθε απαίτηση, για οποιοδήποτε project.

«Π»: Τι απαιτεί η μουσική;
ΑΝ.ΜΠ.: Ό,τι και μια γυναίκα: Αγάπη, σεβασμό, αλήθεια!

«Π»: Νοιώθει μοναξιά ο παινίστας;
ΑΝ.ΜΠ.: Πάντα και παντού! Όχι μόνο ο πιανίστας αλλά ο κάθε μουσικός. Είναι μια εσωστρεφής και συνάμα εξωστρεφής τέχνη. Άντε βγάλε άκρη… Αλλά μας αρέσει, κι εμένα μου αρέσει πολύ!

«Π»: Τι σας λέει ο κόσμος το κοινό στο τέλος ενός ρεσιτάλ;
ΑΝ.ΜΠ.: Με επευφημεί! Με ευχαριστεί για ό,τι του έδωσα. Προσπαθώ μέσα σε 1,5 ή 2 ώρες να τον κάνω ευτυχισμένο. Αυτό με αποζημιώνει.

«Π»: Ποιο έργο ειναι το αγαπημένο σας;
ΑΝ.ΜΠ.: Η 5η του Beethoven! Το 2ο concerto για πιάνο και ορχήστρα του Ραχμάνινωφ. Η «Γαλάζια Ραψωδία» του Gershwin. Εργάρες!

«Π»: Μίκης Θεοδωράκης: τί είναι για εσάς;
ΑΝ.ΜΠ.: Ο Μίκης είναι ο Έλληνας Μπετόβεν! Τον βρήκα εν ζωή, στην καλλιτεχνική πορεία, και βρήκα την ευκαιρία να τον κεντρίσω μουσικά και να του παρουσιάσω δικές του δημιουργίες διαφορετικά αναγνωσμένες αλλά πάντα με σεβασμό και αγάπη. Ο Δάσκαλος Μίκης έχει ένα δικό του θρόνο, μια δική του έδρα στα ελληνικά μουσικά πεπραγμένα. Είναι ο Μίκης και… όλοι οι άλλοι!
Ό,τι έκανα γύρω από το έργο του, δισκογραφήθηκε με γενικό τίτλο «Revolution Mikis Theodorakis» και φέτος, για 11η συνεχή χρονιά, το παρουσιάζω ως σολίστας και δημιουργός του στον προαύλιο χώρο της Καθολικής Εκκλησίας στην Νάξο, στο διάσημο Domus Festival καθώς και στο ίδιο νησί στον Άγιο Προκόπη, στο Prokopis Festival. Οι διασκευές μου, με κορυφή τον Ζορμπά, μπήκαν στις παγκόσμιες συλλογές του ρεπερτορίου του συνθέτη αφού σε παγκ΄σμια κλίμακα άρεσε φανατικά! Το 2010, τον Δεκέμβριο, το παρουσίασα με εξαιρετικό μουσικό κλιμάκιο στο Piano Festival in Antalya, στην Τουρκία, μεταξύ 30 διακεκριμένων πιανιστών από όλο τον κόσμο. Και το 2012 το Μάιο, στη Σμύρνη, στο κατάμεστο Adnan Saygoun Theater. Όλα με διθυραμβικές κριτικές. Επίσης, στο Μοντρεάλ, στην Κύπρο, στην Αυστρία και τη Γερμανία.

«Π»: Μελλοντικά σχέδια;
ΑΝ.ΜΠ.: Υγεία και ειρήνη νά’χουμε. Μόλις δημιούργησα μια νέα μικρή συμφωνική ορχήστρα, ονόματι Miniature Symphonic Orchestra of Athens. Την αποτελούν 22 έξοχοι μουσικοί νεαρής ηλικίας, γεμάτοι όρεξη και αγάπη. Ήδη μόνο η κατηγορία των εγχόρδων της έλαβε μέρος και συνοδεύσαμε δύο σποδαίες κυρίες, λυρικές τραγουδίστριες, την Ειρήνη Κώνστα και την Lyubov Koleva, στο Stabat Mater του Pergolesi και κλείσαμε με το Adagio του Albinoni, στις 30 Μαρτίου του 2018, στον Άγιο Γεώργιο Ν. Ψυχικού. Η εμφάνισή μας αυτή καταγράφηκε από συνεργείο ηχογράφησης και σύντομα θα κυκλοφορήσει σε dvd ήχο και εικόνα.
Διακαής στόχος μου είναι η νεοσύστατη ορχήστρα μου να εδραιωθεί με εξαιρετικές συνεργασίες, έχοντας ευπατρίδες χορηγούς και οικονομικούς στυλοβάτες. Επ’ευκαιρία να κάνω μια έκκληση, προς όποιον επιθυμεί να υποστηρίξει οικονομικά τον φορέα μας.
Κατά τα άλλα ήδη άρχισαν ζυμώσεις συνεργασίας για εμφανίσεις μου στο εξωτερικό και σύντομα θα αναρτηθούν οι σχετικές ημερομηνίες.