Προστασία από το Παθητικό κάπνισμα

Η χώρα μας κατέχει την θλιβερή πρωτιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά την έκθεση των πολιτών στο παθητικό κάπνισμα, παρόλο που η πλειοψηφία των Ελλήνων δεν καπνίζει. Γι’ αυτό ο νεοσυσταθείς σύλλογος «Προστασία από το παθητικό κάπνισμα» ξεκίνησε δυναμικές παρεμβάσεις για τον περιορισμό του καπνίσματος με δύο ενέργειες προς τις αρχές.

1. Πρώτη ενέργεια, η επισήμανση στον Υπουργό Υγείας κ. Ανδρέα Ξανθό μιας σοβαρής παράλειψης σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2014/40/ΕΕ για τη σήμανση των καπνικών προϊόντων. Η οδηγία προβλέπει ότι στα πακέτα των προϊόντων καπνού πρέπει να υπάρχουν πληροφορίες «σχετικά με τα διαθέσιμα προγράμματα υποστήριξης όσων θέλουν να σταματήσουν το κάπνισμα». Στα ελληνικά πακέτα τσιγάρων υπάρχει μεν η ένδειξη «Πληροφορίες απεξάρτησης www.moh.gov.gr» αλλά, στην εν λόγω διαδικτυακή διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας δεν υπάρχει καμία αναφορά σε σχετική ενημέρωση. Ο Σύλλογος παρεκάλεσε να διορθωθεί σε εύλογο χρόνο η παραπάνω σοβαρή παράλειψη η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (βλ. επισυναπτόμενη επιστολή).

2. Δεύτερη ενέργεια, η υποβολή τεκμηριωμένης καταγγελίας στο Σώμα Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης για την προβληματική εφαρμογή του νόμου απαγόρευσης του καπνίσματος στους κλειστούς δημόσιους χώρους (αντικαπνιστική νομοθεσία). Ο Σύλλογος ζητά ενημέρωση για τις ενέργειες στις οποίες θα προβούν ώστε να διορθωθεί η κατάσταση (βλ. επισυναπτόμενη καταγγελία). Τα προβλήματα που επισημάνθηκαν στην καταγγελία περιλαμβάνουν:

α) Εσφαλμένη αναφορά στη Δημοτική Αστυνομία ως αρμόδιας υπηρεσίας ελέγχου. Στην σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας αναφέρεται ως αρμόδια αρχή ελέγχου της εφαρμογής της νομοθεσίας και η Δημοτική Αστυνομία. Ωστόσο, με την επανασύσταση της Δημοτικής Αστυνομίας πολλοί Δήμοι δεν συμπεριέλαβαν στις αρμοδιότητές της και τον έλεγχο της εφαρμογής της αντικαπνιστικής νομοθεσίας!

β) Υποβάθμιση των ελέγχων από τις αρμόδιες υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας. Όταν ελέγχουν καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος για άλλες παραβάσεις (π.χ. καθαριότητα), οι εν λόγω υπηρεσίες δεν επιβάλουν πρόστιμα για την παραβίαση της αντικαπνιστικής νομοθεσίας, αρκούμενες στην καλύτερη των περιπτώσεων μόνον σε συστάσεις.

γ) Η διαδικασία είναι αδιαφανής. Οι καταγγέλλοντες πολίτες δεν ενημερώνονται για την τύχη των καταγγελιών τους ούτε για την επιβολή κυρώσεων στους παρανομούντες. Οι αποφάσεις επιβολής προστίμων σε καταστήματα και φορείς δεν δημοσιεύονται στη Διαύγεια όπως συμβαίνει με τις κυρώσεις για άλλες παραβάσεις.

δ) Η διαδικασία ενδέχεται να συμβάλλει σε φαινόμενα διαφθοράς. Μετά από προσφυγή του ενδιαφερόμενου καταστηματάρχη, ο διευθυντής της Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας έχει το αποκλειστικό δικαίωμα μείωσης ή διαγραφής του προστίμου με αδιαφανείς διαδικασίες. Επισημαίνεται ότι σε αντίστοιχες διαδικασίες (π.χ. για εμπορικές παραβάσεις) προβλέπεται η εξέταση των προσφυγών από ειδική επιτροπή

στην οποία προεδρεύει ανώτερος υπάλληλος (π.χ. Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης).

ε) Οι έλεγχοι είναι αναποτελεσματικοί. Το ύψος των προστίμων είναι δυσανάλογα μικρό προς τον αριθμό των ελέγχων με βάση επίσημες πληροφορίες των περιφερειακών αρχών ελέγχου όσο και του Υπουργείου Υγείας.

Παραδείγματα:

Έλεγχοι Συνολικά Πρόστιμα Πρόστιμα αν στους μισούς ελέγχους είχαν διαπιστωθεί παραβάσεις*

ΠΕ Χανίων 59 4.200 € 29 x 600 € = 17.400 €.

ΠΕ Θεσσαλονίκης 255 15.400 € 127 x 600 € = 76.000 €

* συντηρητική εκτίμηση

Επιπλέον, τα ποσά θα έπρεπε να ήταν υψηλότερα σε περίπτωση που θα είχαν διαπιστωθεί υποτροπές. Τέλος, δεν έχει ποτέ αναφερθεί στα ΜΜΕ προσωρινή ή μόνιμη αναστολή λειτουργίας καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος για παράβαση της νομοθεσίας περί απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους (κάτι που προβλέπεται από τη νομοθεσία σε περίπτωση 3ης ή 4ης υποτροπής) σε αντίθεση με τις συχνές αναφορές σε αναστολές λειτουργίας καταστημάτων για άλλους λόγους (π.χ. για φορολογικές ή υγειονομικές παραβάσεις).

στ) Απουσία συστηματικών ελέγχων σε άλλους δημόσιους χώρους. Δεν γίνονται συστηματικοί έλεγχοι σε νοσηλευτικά ιδρύματα, εκπαιδευτικά ιδρύματα, χώρους αθλητικών εγκαταστάσεων και γενικότερα σε χώρους εργασίας. Ωστόσο, από τις διαθέσιμες στατιστικές προκύπτει ότι οι χώροι αυτοί αποτελούν χώρους έκθεσης των πολιτών στο παθητικό κάπνισμα. Μάλιστα, στα νοσηλευτικά και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα το κάπνισμα απαγορεύεται όχι μόνον στο εσωτερικό αλλά και στον περίβολο.

Ιστορικό

Ο Σύλλογος «Προστασία από το Παθητικό Κάπνισμα» με έδρα την Θεσσαλονίκη ιδρύθηκε εξαιτίας της μη εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου με σκοπό την ουσιαστικότερη πίεση και έλεγχο σε όλους τους αρμόδιους και εμπλεκόμενους φορείς που είναι υπεύθυνοι για την τήρηση του. Η Ελλάδα αποτελεί την εξαίρεση της Ευρώπης στην προστασία από το παθητικό κάπνισμα αν και οι καπνιστές είναι μειοψηφία του πληθυσμού. Επιπλέον, η συντριπτική πλειοψηφία τάσσεται υπέρ της απαγόρευσης δηλώνοντας ότι η μη εφαρμογή του νόμου είναι δείγμα πολιτισμικής υποβάθμισης της χώρας μας.

Πιστεύουμε ότι οι απαλλαγμένοι από καπνό χώροι θα προσελκύσουν περισσότερους πελάτες από αυτούς που ενδεχομένως θα χαθούν. Πολλοί επιλέγουν να περιορίζουν ή να αποκλείουν την έξοδο τους για διασκέδαση κατά τους χειμερινούς μήνες.

Επιδίωξη του συλλόγου είναι η υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου ζωής, πρωτίστως από τους νέους ανθρώπους, αλλά και γενικότερα από το σύνολο του πληθυσμού. Αυτό προϋποθέτει την κατανόηση των επιβλαβών συνεπειών του καπνίσματος και την κατανόηση των οφελών από μια υγιή ζωή χωρίς την εξάρτηση από το κάπνισμα, όπως επίσης και την ενεργή υιοθέτηση αυτού του τρόπου ζωής (που περιλαμβάνει διακοπή του καπνίσματος για όσους ήδη καπνίζουν).

Τα μέλη δραστηριοποιούνται σε εθελοντική βάση με μοναδικό στόχο την προσφορά στους επιδιωκόμενους σκοπούς. Κανείς δεν αποσκοπεί σε προσωπικά οφέλη, οικονομικά ή οποιουδήποτε άλλου είδους.

Θεωρούμε τέλος ότι επειδή στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος εργάζονται χιλιάδες άνθρωποι, οι συνθήκες ασφάλειας και υγιεινής στους χώρους αυτούς είναι αδιαπραγμάτευτες και αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους που δεν γίνεται να υπάρχουν μαγαζιά καπνιζόντων και μη.

Συν. Επιστολή και Καταγγελία Ε002, Ε003

Περισσότερες πληροφορίες:

Όμηρος Παπαδόπουλος τηλ. 69 4524 6180 Παναγιώτης Αλεβαντής τηλ. 69 7428 9919

ΔΤ Συλλόγου «Προστασία από το Παθητικό Κάπνισμα»